ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΤΙ

Εισαγγελική παρέμβαση προκάλεσε το αποκαλυπτικό δημοσίευμα της «Καθημερινής της Κυριακής» για τις προσπάθειες συγκάλυψης των ευθυνών για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι που προκάλεσε οργή στην κοινή γνώμη και πολιτική θύελλα. Ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Αθηνών Ευάγγελος Ιωαννίδης διέταξε προκαταρκτική εξέταση για το περιεχόμενο του αποκαλυπτικού δημοσιεύματος.

Ενώ παράλληλα ο καταγγέλλων αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος κατέθεσε και μήνυση στην Εισαγγελία λεπτομερώς. Αναφέροντας τα διαδραματισθέντα και τις πιέσεις που δέχθηκε για να συγκαλύψει τους υπευθύνους για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι περιγράφοντας ως διαπραχθέντα αδικήματα, την απόπειρα παράνομης βίας και την παράβαση καθήκοντος. Η μήνυση του θα αποτελέσει το έναυσμα της εισαγγελικής έρευνας, η οποία ήδη ανατέθηκε στον εισαγγελέα Νικόλαο Αντωναράκο. 

Παράλληλα ο ανακριτής που χειρίζεται τον φάκελο για τους υπευθύνους της φονικής πυρκαγιάς (αυτοδιοικητικούς παράγοντες και στελέχη τότε της Πυροςβεστικής, Πολιτικής Προστασίας και λοιπά) έχει ολοκληρώσει την ανάκριση και έχει στείλει τις πρώτες κλήσεις για απολογία στους εμπλεκόμενους ξεκινώντας από τον τότε δήμαρχο Μαραθώνα Ηλία Ψινάκη. Πάντως η δικαιοσύνη για την απόδοση ευθυνών για τους 102 νεκρούς στο Μάτι μετά από δύο χρόνια μόλις τώρα έφθασε στην ολοκλήρωση της ανάκρισης. 

Ενώ η προσπάθεια που είχε εκδηλωθεί σε υψηλό δικαστικό επίπεδο για σύγκλιση της Ολομέλειας των Εφετών και ανάθεση των ερευνών σε εφέτη ανακριτή λόγω της βαρύτητας της υπόθεσης. Δυστυχώς, δεν προχώρησε καθώς το σχετικό αίτημα απορρίφθηκε.Τότε πριν από οκτώ μήνες, ο ανακριτής που χειρίζεται την υπόθεση είχε διαβεβαιώσει πως τελείωνε την ανάκριση.

Η οποία ακόμα δεν έχει τελειώσει και επιπλέον πριν από λίγο καιρό απέστειλε αίτημα για δίωξη σε βαθμό κακουργήματος κατά χαμηλόβαθμων στελεχών της Πυροσβεστικής για έκθεση ανθρώπων σε κίνδυνο, το οποίο όμως απορρίφθηκε από την Εισαγγελία, καθώς δεν προέκυπτε δόλος των πυροσβεστών.

Τα νέα στοιχεία που «καίνε»

 βαθμοφόρους της Πυροσβεστικής

Νέα στοιχεία για τα λάθη και τις παραλείψεις των στελεχών της Πυροσβεστικής και της Πολιτικής Προστασίας στο Μάτι έχει στα χέρια του ο Ανακριτής, ο οποίος τους τελευταίους μήνες πραγματοποίησε εξονυχιστική έρευνα και έλαβε νέες καταθέσεις που «καίνε» υπηρεσιακούς παράγοντες.

Πολλά από τα στοιχεία αυτά βασίζονται στην έρευνα που πραγματοποίησε ο ανεξάρτητος πραγματογνώμονας (διορισμένος από το Δημόσιο), Δημήτρης Λιότσος, ο οποίος δέχθηκε απειλές από ανωτέρους του (όπως αποκάλυψε η Καθημερινή της Κυριακής).

Ο Ανακριτής διαπίστωσε κατά την έρευνά του ότι την ημέρα της τραγωδίας στο Μάτι υπήρξαν αξιωματικοί της Πυροσβεστικής που έδωσαν εντολές σε ελικόπτερα να προσγειωθούν σε κλειστό αεροδρόμιο. Το αποτέλεσμα ήταν να παροπλιστούν εναέρια μέσα που δεν μπορούσαν να απογειωθούν για να συνδράμουν στη φονική φωτιά της ανατολικής Αττικής.

Αν υπήρχε εναέρια επιτήρηση, ο εντοπισμός της πυρκαγιάς στο Νταού θα ήταν άμεσος και εναέριες και επίγειες δυνάμεις θα επιχειρούσαν άμεσα, έγκαιρα και αποτελεσματικά. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της HuffPost Greece, στην αναφορά του ο Ανακριτής επισημαίνει ότι:

Υψηλόβαθμα στελέχη της Πυροσβεστικής και της Πολιτικής Προστασίας ευθύνονται για ενέργειες και παραλείψεις ιδιαιτέρως σοβαρές, διότι γνώριζαν τις καιρικές συνθήκες, την ιδιαιτερότητα της υπό κρίση περιοχής, τις διαστάσεις της πυρκαγιάς αλλά και το γεγονός ότι τις κρίσιμες ώρες δεν υπήρχε άλλη πυρκαγιά που να δικαιολογεί τη διάθεση μέσων σε άλλη περιοχή.

Ο Ανακριτής κάνει λόγο για νεότερα στοιχεία που προέκυψαν από μαρτυρικές καταθέσεις αξιωματικού της Πυροσβεστικής που δόθηκαν πριν από περίπου ενάμιση μήνα, στα τέλη του Μαΐου του 2020, αλλά και για νεότερες καταθέσεις του αρμόδιου πραγματογνώμονα, Δημήτρη Λιότσου, τον περασμένο Ιανουάριο και Φεβρουάριο.

Παράλληλα, νεότερα στοιχεία προέκυψαν από έρευνες που έλαβαν χώρα στην Πυροσβεστική Υπηρεσία Κορίνθου, στη Διεύθυνση Επικοινωνιών και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Πυροσβεστικής στο Μοσχάτο, στις εγκαταστάσεις της Υπηρεσίας Εναέριων Μέσων του Π.Σ.

Αλλά και από τις πρόσφατες έρευνες του περασμένου μήνα (11 Ιουνίου 2020) στο επιχειρησιακό κέντρο (ΕΣΚΕ) της Πυροσβεστικής στο Χαλάνδρι.Ο Ανακριτής πιάνει την υπόθεση από την αρχή και συγκεκριμένα από το ξέσπασμα της φωτιάς, στις 16.20 έως 16.30 της 23ης Ιουλίου 2018, σε απερίφρακτο οικόπεδο της οδού Ανδρούτσου στην περιοχή Νταού Πεντέλης.

Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν σε συνδυασμό με το ανάγλυφο της περιοχής συνέβαλαν στη γρήγορη εξάπλωση της πυρκαγιάς και στη διάσπασή της λίγο αργότερα σε δύο μέτωπα που κατευθύνονταν προς κατοικημένες περιοχές. 

Το πρώτο κατευθυνόταν προς Νέο Βουτζά-Μάτι-Κόκκινο Λιμανάκι και το δεύτερο προς την Καλλιτεχνούπολη.Οι πυροσβεστικές δυνάμεις σύντομα κατόρθωσαν να ελέγξουν το δεύτερο μέτωπο (προς την Καλλιτεχνούπολη), πλην όμως το ίδιο δεν συνέβη και με το πρώτο μέτωπο, το οποίο πέρασε στον οικισμό του Νέου Βουτζά στις 18.02

Ακολούθως δε έχοντας διανύσει απόσταση περίπου 4 χιλιομέτρων, έφτασε στη λεωφόρο Μαραθώνος σε 10 λεπτά (18.12) και στη συνέχεια εξαπλώθηκε στο Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι (περί ώρα 18.44 και 18.45), κινούμενη στο θαλάσσιο μέτωπο, όπου τελικά κατασβέστηκε λόγω μη ύπαρξης καύσιμης ύλης.

Τρία στάδια ευθυνών

Ο Ανακριτής χώρισε τη διαχείριση της κρίσης σε τρία στάδια. Το πρώτο αφορά στην πρόληψη-κατάσβεση της πυρκαγιάς. Όπως διαπιστώνει, η εναέρια επιτήρηση που θα μπορούσε να οδηγήσει στην άμεση κινητοποίηση δυνάμεων ήταν ανύπαρκτη. Ακολουθεί αυτούσια η αναφορά του Ανακριτή:

Στις 23 Ιουλίου 2018 δεν υπήρχε εναέρια επιτήρηση από το ΓΕΑ και δη από τις πρώτες επικίνδυνες από άποψη πυρκαγιών ώρες της ημέρας, μεταξύ του διαστήματος 11.00 π.μ. με 19.00 στην Αττική πριν την έναρξη της πυρκαγιάς στην Κινέτα.

Ενώ σκοπό της εναέριας επιτήρησης είναι η κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών στο μικρότερο χρονικό διάστημα με όλη τη διαθέσιμη δύναμη, γρήγορα και αποτελεσματικά και ενώ υπήρχε γνώση από τους αρμόδιους τόσο των καιρικών συνθηκών.

Όσο και του ότι η περιοχή γύρω από το Νταού Πεντέλης και το Νέο Βουτζά είχαν ιστορικό προηγούμενων πυρκαγιών και χαρακτηριζόταν περιοχή υψηλής επικινδυνότητας για πυρκαγιάς.Η παράλειψη αυτή συνδέεται άμεσα με το γεγονός ότι υπήρξε κατά την έναρξη της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης μεγάλη καθυστέρηση στην κινητοποίηση και στην έγκαιρη αντιμετώπιση της πυρκαγιάς.

Αν υπήρχε εναέρια επιτήρηση, ο εντοπισμός της πυρκαγιάς στο Νταού θα ήταν άμεσος και εναέριες και επίγειες δυνάμεις θα επιχειρούσαν άμεσα, έγκαιρα και αποτελεσματικά.

Επίσης, με την πρώτη βολή που θα έκανε το αεροσκάφος επιτήρησης στο Νταού, θα είχε καλυφθεί  και ο χρόνος προετοιμασίας 20 καθοριστικών λεπτών για τα υπόλοιπα κατασβεστικά αεροσκάφη που θα λάμβαναν μέρος στην κατάσβεση με το δεδομένο ότι από το χρόνο εντολής μέχρι το χρόνο απογείωσης του αεροσκάφους το εναέριο χρειάζεται 20 λεπτά για να απογειωθεί.

Συνεπώς οι αρμόδιοι παρέλειψαν να φροντίσουν για συνεχή εναέρια επιτήρηση και μάλιστα σύμφωνα με την κατάθεση του πραγματογνώμονα υπήρχαν διαθέσιμα και αεροσκάφη τύπου καναντέρ με χωρητικότητα νερού 6 τόνων τουλάχιστον.

Καθώς και αεροσκάφος τύπου PZL διθέσιο χωρητικότητας νερού τουλάχιστον 500 λίτρων αποκλειστικά για εναέρια επιτήρηση με σκοπό την άμεση προσβολή της πυρκαγιάς, το οποίο βρισκόταν επιχειρησιακά ικανό στο αεροδρόμιο Δεκέλεια.

Περαιτέρω, έμεινε ανεκμετάλλευτη επιχειρησιακά και η νεοσύστατη υπηρεσία με τα μη στελεχωμένα αεροσκάφη, τα οποία μπορούν να κάνουν 24ωρη επιτήρηση, έχουν κάμερες και δίνουν άμεσες πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο στο ΕΣΚΕ.

Προσγειώσεις σε κλειστό αεροδρόμιο

Παρέλειψαν οι αρμόδιοι κατηγορούμενοι να φροντίσουν για τη μεταστάθμευση των εναέριων μέσων, με αποτέλεσμα δύο από τα καλύτερα ελικόπτερα (S64-N 194 και S64-N 218) να μην μπορούν να απογειωθούν την κρίσιμη στιγμή και να επιχειρήσουν τις πρώτες ώρες της έναρξης της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης.

Ειδικότερα: Το πρώτο ελικόπτερο, χωρητικότητας δεξαμενής 6-7 τόνων νερού απογειώθηκε από την Ανδραβίδα στις 14.20 προκειμένου να επιχειρήσει στα Μέγαρα-Γεράνεια Όρη. Προσγειώθηκε για ανεφοδιασμό στις 16.23 στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας παρότι ήταν γνωστό στην ηγεσία του ΕΣΚΕ ότι:

Το συγκεκριμένο αεροδρόμιο ήταν κλειστό (ήδη από τις 14.27) και δε θα μπορούσε να απογειωθεί εύκολα το ελικόπτερο μετά τον ανεφοδιασμό του. Όταν στις 16.50 δίνεται εντολή από το ΕΣΚΕ να απογειωθεί το συγκεκριμένο ελικόπτερο και να μεταβεί στο Νταού Πεντέλης, ο πιλότος δηλώνει ότι δεν μπορεί να απογειωθεί. 

Συνεπώς, ενώ υπήρχε σχετική γνώση των προβλημάτων απογείωσης οι αναφερόμενοι κατηγορούμενοι παρέλειψαν να δώσουν εντολή να προσγειωθεί το ελικόπτερο στο Τατόι, στην Πάχη Μεγάρων, στο ελικοδρόμιο της Νέας Μάκρης ή στο Ελευθέριος Βενιζέλος, αεροδρόμια τα οποία δεν είχαν κλείσει.

Το δεύτερο ελικόπτερο απογειώθηκε από το αεροδρόμιο της Πάχης Μεγάρων στις 15.23 και προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας, το οποίο, όμως, ως ήδη σημειώθηκε, στις 14.27 έκλεισε και παρέμεινε κλειστό τουλάχιστον έως τις 17.46.

Συνεπώς ενώ υπήρχε σχετική γνώση των προβλημάτων απογείωσης οι αναφερόμενοι κατηγορούμενοι παρέλειψαν να δώσουν εντολή να προσγειωθεί το ελικόπτερο στο Τατόι, στην Πάχη Μεγάρων, στο ελικοδρόμιο της Νέας Μάκρης, ή στο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Επίσης, σε ελικόπτερο τύπου ΚΑ 32 RA-UR CIT δόθηκε εντολή να απογειωθεί από το αεροδρόμιο της Χίου στις 15.55 για το αεροδρόμιο της Ελευσίνας λανθασμένα, καθώς αυτό ήταν ήδη κλειστό. Προσγειώθηκε στις 17.45 στην Ελευσίνα και πήρε εντολή να απογειωθεί στις 19.10 αλλά δε μπορούσε να εκκινήσει λόγω ανέμων.

Μάλιστα, επισημαίνεται ότι ο εναέριος ελεγκτής κυκλοφορίας είχε γνωρίσει στο ΕΣΚΕ ότι όλα τα αεροσκάφη θα προσγειώνονταν από τις 14.27 και μετά στο αεροδρόμιο της Τανάγρας, διότι το αεροδρόμιο της Ελευσίνας θα έβγαινε εκτός ενέργειας λόγω ανέμων.