ΜΟΝΑΧΟΣ ΑΒΒΑΚΟΥΜ ΛΑΥΡΙΩΤΗΣ (1894 - 1978)

Ο κατά κόσμον Αντώνιος Γαϊτανιός γεννήθηκε, στη Σύμη των Δωδεκανήσων το 1894. Η ζωή του ήταν πάντοτε μέσα στις εκκλησιές του ωραίου νησιού του και περισσότερο στη δική τους εκκλησία, τον Άγιο Φανούριο. Μη καταφέρνοντας να πάει στα Ιεροσόλυμα, μέσω Κρήτης και Πειραιά, έφθασε στο Άγιον Όρος και κατευθύνθηκε στην αρχαία μονή της Μ. Λαύρας το 1920. Εκεί εκάρη μοναχός μετά ενός έτους δοκιμή. 

Στη Βίγλα έκτισε εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου.Στη Λαύρα ήταν πάντα καλός και πρόθυμος διακονητής. Διήλθε από τα διακονήματα του τραπεζάρη, του παροικονόμου -γιατί Οικονόμισσα είναι η Παναγία- του νοσοκόμου και άλλα.Ο μακαριστός μητροπολίτης Κώου Ναθαναήλ Λαυριώτης έγραφε περί αυτού: 

«Από την εκκλησία δεν έλειπε ποτέ. Τα μοναχικά του καθήκοντα δεν τα παραμελούσε.Κομποσχοίνι, μετάνοιες και νηστείες δεν έκαμνε μόνο για τον εαυτό του, αλλά και για πολλούς επισκέπτες της Λαύρας, με τους οποίους είχε πνευματικούς δεσμούς. Και είχε με όλους, γιατί όλους τους αγαπούσε και όλοι τον αγαπούσαν».

Ο ασκητής της Λαύρας Αββακούμ εκτός της μεγάλης ασκητικότητός του είχε και χάρισμα απομνημονεύσεως της Αγίας Γραφής, στην οποία εντρυφούσε από μικρός. Γράφει περί αυτού ο Ρόδιος αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Μουστάκας στο ωραιότατο βιβλίο του για το Άγιον Όρος:

«Περιπατεί συνήθως ανυπόδητος, η πτέρνα αυτού έχει καταστεί σκληρά ως βράχος, η δε όλη αυτού μορφή ομοιάζει με τον άγιον Αντώνιον … Έρχονται εις την Λαύραν καθηγηταί πανεπιστημίων και μένουν έκπληκτοι και εκστατικοί, ακούοντες τον π. Αββακούμ επί ώρας ολοκλήρους να απαγγέλλη από στήθους και ανέτως προφητείας του Ησαΐου και λόγους του Μεγάλου Βασιλείου και του Γρηγορίου του Θεολόγου. 

Έρχονται και αρχιερείς και ζητούν συμβουλάς από τον αββάν Αββακούμ». Ο λογοτέχνης Γ. Θεοτοκάς εντυπωσιάσθηκε από τη συνάντησή τους και γράφει περί αυτού: «Ο πατήρ Αββακούμ είναι φαινόμενο μνήμης, από τα πιο σπάνια. Ξέρει απ’ έξω ολόκληρη την Παλαιά και Νέα Διαθήκη και αμέτρητα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας. 

Δεν υπερβάλλω· υπάρχουν πολλοί αξιόπιστοι μάρτυρες που μπορούν να βεβαιώσουν αυτό που λέω. Δέχτηκε μάλιστα κάποτε να υποβληθή και σε σχετική δοκιμασία. Όποιο χωρίο του ζήτησαν, το είπε από στήθους, χωρίς καμία δυσκολία. Όταν απαγγέλλει, θαρρείς πως κάτι ξεχειλά μέσα του και πως δεν κυβερνά πια τον εαυτό του. 

Βρίσκεται σε έξαρση. Ύστερα συγκρατείται, ηρεμεί κάπως και ερμηνεύει τα κείμενα, με τον τρόπο του, σε μιαν απλή, γραφική γλώσσα του χωριού». Ο ακαδημαϊκός Ν. Λούβαρις έλεγε περί αυτού με θαυμασμό: «Αυτός γνωρίζει πράγματα, τα οποία γνωρίζουν συνήθως μόνο καθηγηταί πανεπιστημίου.

Αυτός μπορεί να κάνει κάθε σοφό να ντρέπεται. Είναι πτωχός αλλά κατέχει περισσότερα απ’ ό,τι όλοι οι σοφοί και διανοούμενοι του κόσμου. Αυτός είναι πραγματικά φωτισμένος». Ο ακαδημαϊκός Ι. Καρμίρης: «Θεία Χάρις! Μνήμη απέραντος· ούτε άκουσα, ούτε θα ξανακούσω».

Και ο λογοτέχνης Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος έγραφε στ’ Οδοιπορικό του στο Περιβόλι της Παναγίας περί αυτού: «Ένας ασκητής αρχέτυπος, απροσδιόριστης ηλικίας, ταπεινός, κυμαινόμενος ανάμεσα στη φθορά και την αφθαρσία, προσπαθεί με χαμηλόφωνη ευγλωττία να μας ερμηνεύσει το θαύμα. 

Όπου έχουν πραγματοποιήσει στην Τράπεζα της Μεγίστης Λαύρας ο Θεοφάνης και οι συνεργοί του, να μας ταξιδέψει με πίστη, σοβαρότητα και αυστηρότητα ανάμεσα στο δάσος των μορφών που μας κοιτάζουν. Ο Αββακούμ μας επαναφέρει, με την όλη του παρουσία, στην πρώτη φάση του ασκητισμού, στη Θηβαΐδα».

Ο Γέροντας Παΐσιος (†1994) γράφει περί αυτού: 
«Όταν πλησίαζε πια να κοιμηθή, είχε λάβει πληροφορία και πήγε στο ασκητήριό του, για να αφήσει τα οστά του εκεί στην μετάνοιά του, όπου είχε αφήσει και τις σάρκες του, όταν ήταν νεώτερος, με τους υπερφυσικούς ασκητικούς αγώνες που έκανε, για να εξαϋλωθεί κάπως, όπως το απαιτεί το αγγελικό σχήμα. Εκεί στην Βίγλα τον επισκέπτονταν οι πατέρες και τον έβλεπαν πολύ χαρούμενο …».

Λίγο προ του τέλους του μοίρασε τα φτωχικά του υπάρχοντα. Έλεγε: «Αυτό ήταν, ήλθε η ώρα μου. Το νερό που πίνω με ζωογονεί. Και αισθάνομαι μια δύναμη μεγάλη μέσα μου. Πολύ μεγάλη δύναμη, είναι ο Χριστός. Τώρα έχω ειρήνη. Δεν άφηκα τίποτα απ’ τα κομποσχοίνια και τις μετάνοιες του κανόνα μου. Τώρα έχω χαρά, έχω ειρήνη …». Τα τελευταία του λόγια ήταν:

«Χριστέ μου, το μέγα Σου έλεος». Ήταν 19.10.1978. Μετά τη νεκρώσιμη ακολουθία ετάφη παρά τον Άγιο Φανούριο, ανάμεσα στ’ αγαπημένα του δένδρα, που τα πότιζε και τα φρόντιζε μιλώντας με στοργή ως να ήταν ζωντανά. Άφησε κι ένα ζευγάρι υποδήματα, σχεδόν καινούργιο. Του το είχε δώσει η μονή το 1922!

Ο γέρων Αββακούμ ερχόμενος από την έρημον, από το ησυχαστήριόν του, για να πάρη κουμπάνιες, όπως όλοι οι ερημίτες κάθε Σάββατον έρχονται και παίρνουν παξιμάδια και άλλα.Ο γέρων Αββακούμ είναι 85 ετών (το 1976) και, καθώς τον βλέπουμε, δεν έχει καμπούρα, το κορμί του είναι ίσιον. Είναι μύωψ και ματογυάλια δεν έχει βάλει μέχρι σήμερον. 

Το 1966 ήμουν θυρωρός και ήρθε στην πόρτα, στο θυρωρείον, και με ρώτησε αν οι μπουλτοζέρηδες κάναν τον δρόμο στη φιάλη (σημ. περιοχή μακράν του Μοναστηριού) διατί πήγαινε και τους περίμενε για να του δώσουν ψωμί. Και του είπα, τώρα ακούγεται ότι έρχεται το αυτοκίνητο.

Και τον άκουσα να λέγη: Θεέ μου,  Παναγία μου, τι μάτια έχει αυτό, σαν του διαβόλου τα μάτια βγάζουν φωτιές! Μόνον αυτό αρκεί να δείξη τι αφέλεια έχει ετούτος ο άγιος γέρων Αβακούμ. Έχει περίπου 68 χρόνια εδώ, δεν βγαίνει έξω στον κόσμον και δεν έχει ιδέαν από αυτοκίνητα.Τον βλέπουμε να βαστά την βακτηρίαν του και να την έχη μπροστά του ως οδηγόν στον δρόμον του, για να μη σκοντάψη. 

Βαστά και το μαντήλι του στο χέρι, για να σκουπίζη τα μάτια του και να τους δίνη δύναμιν να βλέπουν θαμπά. Στα φρένα του είναι υγιέστατος και έρχονται απ' όλον τον κόσμον και τους λέγει και τους εξηγεί την Αγίαν Γραφήν απ' έξω, και τον θαυμάζουν μικροί και μεγάλοι. Μέχρι αυτήν την στιγμήν ζει εντός της μετανοίας του. 20-10-77.

Σοφές απαντήσεις του μακαριστού 
Γέροντος Αββακούμ του ανυπόδητου

-Πάτερ Αββακούμ ποία είναι η 

θέσις σου απέναντι της φιλοσοφίας;

-Αληθής φιλοσοφία τέκνον μου, απήντησε, ευρίσκεται εις τα Ευαγγέλια, εις τας επιστολάς του Απ. Παύλου και αλλαχού της Γpαφής, ως επίσης εις τα έργα των Πατέρων και τους βίoυς των Αγίων. Ό,τι γενικώς καλείται φιλοσοφία είναι, εν συγκρίσει προς τα ανωτέρω, κάτι το ανάξιον.

Άκουσε τι λέει ο Παύλος εις την Α' επιστολήν του προς τον Τιμόθεον: «Ώ τέκνον Τιμόθεε, την παρακαταθήκην φύλαξον, εκτρεπόμενος τας βεβήλους κενοφωνίας και αντιθέσεις της ψευδωνύμου γνώσεως, ήν τινες επαγγελλόμενοι περί την πίστιν ηστόχησαν» (6, 20-21).

-Πώς απέκτησες αυτήν την ικανότητα (ακριβούς γνώσης 
και ερμηνείας της Αγίας Γραφής), ερώτησα τον π. Αββακούμ.

-Είναι αποτέλεσμα καθημερινής σπουδής και αγνότητος, και
 πάνω απ' όλα δώρον του Αγίου Πνεύματος, απήντησε.

-Πάτερ Αββακούμ πες μου είναι δυνατόν για ένα
 πού ζη στον κόσμο να επιτύχη την αγιότητα;

-Είναι πολύ δύσκολον, απεκρίθη, αλλά όχι αδύνατον. Ο Άγιος Χρυσόστομος λέγει ότι: «δεν είναι ο τόπος, αλλά ο τρόπος που κάνει αγίους». Εν τούτοις ο Άγιος προέτρεπε τους ανθρώπους, οι οποίοι ζουν στον κόσμον να πηγαίνουν εις τους πατέρας που ζουν εις την έρημον και να εξομολογούνται εις αυτούς.

-Γέροντα, οι καλοί άνθρωποι που δεν είναι 

βαπτισμένοι, πώς θα τούς κρίνη ο θεός; Και

 όταν κάνει κανείς το καλό, το βρίσκει;

-Το βρίσκει!  Ο Θεός είναι δικαιοκριτής. Δεν χάνει κανένας, αφού κάνει το καλό και είναι αβάπτιστος. Το ίδιο με ρώτησαν πριν πέντε χρόνια ο Άγγλος πρόξενος στην Αθήνα με τον γραμματέα του, που ήλθαν να με βρουν εδώ, στην Βίγλα, και εζήτησαν να τους εξηγήσω τους λόγους του Απ. Παύλου:

«Δόξα δέ και τιμή και ειρήνη παντί τω εργαζομένω το αγαθόν, Ιουδαίω τε πρώτον και Έλληνι ……» (Ρωμ. 2, 10). Τους είπα ότι έχει να κριθή και ο πιο βάρβαρος, διότι ο Θεός σε κάθε ανθρώπου καρδιά έχει τον νόμον του γραμμένον. Ούτε ο βαπτισμένος χάνει που κάνει το καλό, ούτε ο αβάπτιστος. Και τους εξήγησα αυτά που λέει και το Τριώδιον.

-Γέροντα, λέτε να επλησίασε 

ο καιρός για τους Τούρκους;

-Αυτά μην τα θεολογείς. Όλα έρχονται 

σιγά - σιγά. «Ουκ ευθέως το τέλος», λέει η 

Γραφή. Διπλά θα πάθουν κακά απ΄ ό,τι μας έκαναν.

Θαυμαστό περιστατικό με τον Γέροντα Αββακούμ

Με αφορμή τη χθεσινή ανάρτηση για τον Γέροντα Αββακούμ, έλαβα και μοιράζομαι μαζί σας, την παρακάτω επιστολή:Φίλε μου Γιάννη, αν δεν σε κουράζω άκου περιστατικό θαυμαστό με τον Γέροντα Αββακούμ:  Ήταν καλοκαίρι του 1975 όταν μια παρέα από γυμνασιόπαιδα και φοιτητές από την γενέτειρα μου επισκεφθήκαμε την Λαύρα και πήγαμε  στο κελί του για να πάρουμε την ευχή του.

Όπως συνήθιζε ο γέροντας μας ξενάγησε –τυφλός ών και ανυπόδητος –στην παλιά τραπεζαρία της μονής. Μας μίλησε για το περιεχόμενο των τοιχογραφιών της τραπεζαρίας και μας είπε ολόκληρα κατεβατά από στήθους από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη  ζητώντας να κρατάει ένα παιδί της παρέας μας από τον ώμο για να μη σκοντάφτει.

Μάλιστα ζήτησε να μάθει το όνομα αυτού του παιδιού και του έδωσε εκείνη την ώρα ιδιαίτερες ευχές. Το παιδί το έλεγαν Γιώργο και του ευχήθηκε να μοιάσει τον Άγιό του, τον Άγιο Γεώργιο. Μόλις ολοκληρώθηκε η ιδιότυπη αυτή ξενάγηση πήραμε την ευχή του και φύγαμε.

Μετά από έναν χρόνο, το καλοκαίρι δηλαδή του 1976, μερικά παιδιά από την παρέα του ’75 συνοδευόμενα και πάλι από τον πνευματικό τους πατέρα Ε. ξαναπήγαν στην Λαύρα και ζήτησαν να ξαναδούν τον γέροντα Αββακούμ.

Η παρεούλα είχε σταματήσει για λίγο έξω από το μοναστήρι και μονάχα ένας, ο Τ.Π. φοιτητής τότε της νομικής, πήγε να δει αν είναι ο Αββακούμ στο κελί του. Με το που τον κάλεσε έξω από το παράθυρό του και ενώ δεν είχε ακούσει ο γέροντας κανενός άλλου την φωνή απάντησε λέγοντας: 

«Έλα προηγούμενε Ε. με την συνοδεία σου».! Έτρεξε τότε ο Τ.Π. στην παρέα των παιδιών, που ήταν έξω από την πορτάρα του μοναστηριού όπως προείπα, για να μεταφέρει την στιχομυθία με τον γέροντα. Ενώ ούτε είδε –ήταν τυφλός- τον πατέρα Ε. αλλά ούτε και την φωνή του άκουσε, πώς αντιλήφθηκε την παρουσία του; Τα παιδιά όλα απόρησαν και θαύμασαν!

Η ιστορία όμως δεν σταματάει εδώ. Έχει και συνέχεια και μάλιστα ακόμα πιό θαυμαστή: Η παρέα των παιδιών με τον πατέρα  Ε. μπήκαν στην αυλή του μοναστηριού και έβαλαν στο κέντρο τον γέροντα Αββακούμ. Εκείνος μένει για λίγο βουβός, η παρέα τα χάνει με το ύφος του, αλλά σπάει ο ίδιος την βωβαμάρα ρωτώντας με δάκρυα στα μάτια τον πατέρα Ε.:

«Προηγούμενε Ε. τί κάνει εκείνο το παιδί ο Γιώργος;» Τα παιδιά τα έχασαν ! Μα είναι δυνατόν να θυμάται τον Γιώργο; Μετά από μια ολόκληρη χρονιά; Από ’δω περνάνε εκατοντάδες νεαροί προσκυνητές κάθε χρόνο! Και δεν ήταν μονάχα αυτό! Τί μπορεί να γνώριζε ο γ. Αββακούμ για τον Γιώργο, για έναν φοιτητή της ιατρικής που έμενε και σπούδαζε στην Θεσσαλονίκη; 

Και όμως γνώριζε τα πάντα! Και άκου Γιάννη την συνέχεια: Στο λεπτό τα μάτια όλων  των παιδιών δακρύζουν! Ο πατήρ Ε. αδυνατεί να συγκρατήσει κι αυτός την συγκίνησή του και απαντάει στον γ. Αββακούμ: «Ο Γιώργος γέροντα συγχωρέθηκε! Το πρωΐ της πρωτοχρονιάς, ενώ ετοιμαζόταν να πάει στην εκκλησία, έπαθε μεγάλο έμφραγμα και εκοιμήθη!».

Και ο γέρων Αββακούμ, εν μέσω δακρύων, λέει τότε τα εξής θαυμαστά:  «Προηγούμενε Ε. σε παρακαλώ να πεις στους γονείς του ότι έχω την πληροφορία πως  ο Γιώργος είναι στον Παράδεισο !».Φίλε μου Γιάννη, με τον Γιώργο ήμασταν συμφοιτητές. Ήταν ένα πολύ φρόνιμο παιδί, πρόθυμο, καλοσυνάτο και προπαντός φιλάνθρωπο. 

Ο γέρων Αββακούμ με το χάρισμά του το διορατικό έλαβε πληροφορία  άνωθεν που παρηγόρησε τους γονείς του Γιώργου, και εμάς τους υπόλοιπους μας δίδαξε και μας έβαλε  με ασκητική αυστηρότητα έναντι των ευθυνών μας:  Να σωθούμε σαν και τον αδελφό μας τον Γιώργο. Που ήταν άνθρωπος σαν κι εμάς. Αλλά άνθρωπος του Θεού.Είθε ο γέροντας Αββακούμ και ο ευλογημένος ο Γεώργιος να εύχονται για μας και να πρεσβεύουν για την σωτηρία μας.

Γέρων Αββακούμ ο ανυπόδητος: 

Πως κατανοούμε την Αγία Γραφή

Ερώτησαν κάποια ημέρα τον μακαριστό

 Γέροντα Αββακούμ τον ανυπόδητο: «Πώς 

θα εννοήσουμε καλύτερα την Αγία Γραφή;»

Ο μακαριστός Γέροντας απάντησε ως εξής: 

«Μπορείτε να μπείτε στο πνεύμα της Γραφής, όταν παρακαλείτε από την καρδιά σας. Θα σας τα πει ο Χριστός. Έρχεται το Πνεύμα το Άγιον και κατεβαίνει εις την καρδίαν και σε διδάσκει το τι και τι. Διότι ούτε η πολυμάθεια ούτε, ούτε τα γράμματα είναι η σοφία, αλλά όπως λέει η Θεία Γραφή: «Αρχή σοφίας, φόβος Κυρίου. Το δε γνώναι νόμον, διανοίας εστί αγαθής».