ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ ΣΥΝΟΡΑ Η ΝΕΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Αντιμετωπίζοντας ένα νέο κύμα από σχεδόν ένα εκατομμύριο ανθρώπους που πασχίζουν να διαφύγουν από την εμπόλεμη ζώνη της βόρειας Συρίας, η Τουρκία αποφάσισε να ανοίξει τα σύνορά της με την Ελλάδα και να επιτρέψει στους χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες να εισέλθουν στην Ευρώπη.


Ενώ απειλεί να στείλει «εκατομμύρια περισσότερους», αναφέρει το «Associated Press» στο σχετικό δημοσίευμά του που υπογράφουν οι Andrew Wilks και Nicholas Paphitis. Η Ελλάδα απάντησε κλείνοντας τα χερσαία σύνορά της με στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις.

Όπου  προσπαθώντας να σταματήσει τις βάρκες των μεταναστών να ελλιμενιστούν στα νησιά της στο ανατολικό Αιγαίο. Οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάνουν έκκληση για την ανάληψη άμεσης δράσης ώστε για τη μη επιδείνωση της κατάστασης και προειδοποιούν για νέα ανθρωπιστική κρίση

Ποιοι είναι οι μετανάστες που έχουν 

συγκεντρωθεί στα ελληνικά σύνορα;

Στην Τουρκία φιλοξενούνται περίπου 4 εκατομμύρια πρόσφυγες, 3,6 εκ των οποίων είναι από τη Συρία. Μέχρι πρότινος η κίνησή τους εντός της Τουρκίας ήταν αυστηρά προσδιορισμένη από τη συμφωνία του 2016 με την Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ ο έλεγχος στα σύνορα ήταν αυστηρός.

Από τη στιγμή που η Αγκυρα ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα πως δεν θα εμποδίζει πλέον όλους όσοι επιθυμούν να εισέλθουν στην Ευρώπη, χιλιάδες Αφγανοί, Ιρανοί, Σύριοι, Πακιστανοί αλλά και μετανάστες από Αφρική και Ασία έχουν σπεύσει στα σύνορα αναζητώντας την τύχη τους.Αν και το νέο κύμα φαίνεται να προέρχεται από τις συγκρούσεις στα νότια της Τουρκίας, οι Ελληνες αξιωματούχοι λένε πως λίγες περιπτώσεις από τις νέες αφίξεις είναι Σύριοι. 

Οι περισσότεροι συλληφθέντες της Δευτέρας είναι Αφγανοί, Πακιστανοί και Μαροκάνοι. Σύμφωνα με στοιχεία του Ιανουαρίου, πριν την όξυνση των μαχών στην Συρία, το 35% όσων εισήλθαν στην Ελλάδα από την Τουρκία ήταν Αφγανοί, ενώ οι Σύριοι αποτελούσαν περίπου το 14%.

Πόσοι έχουν καταφέρει να 

περάσουν τα ελληνικά σύνορα;

Μέχρι αργά τη Δευτέρα, οι ελληνικές αρχές είχαν συλλάβει 183 ανθρώπους για παράνομη είσοδο από τα χερσαία σύνορα με την Τουρκία. Περίπου 24.000 περιπτώσεις εισόδου αναχαιτίστηκαν από το Σάββατο. Περίπου 1000 άτομα έφτασαν στα ελληνικά νησιά ως το πρωί της Δευτέρα. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης του ΟΗΕ, 13.000 είχαν συγκεντρωθεί κατά μήκος των 212 χιλιομέτρων των ελληνοτουρκικών συνόρων έως το Σάββατο το απόγευμα.

Η Τουρκία λέει πως πάνω από 100.000 πρόσφυγες έχουν φύγει από το έδαφός της, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις περί τούτου. Σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, η Ελλάδα και η Τουρκία είναι ιστορικοί αντίπαλοι που έχουν φτάσει κοντά σε εμπόλεμη σύρραξη τρεις φορές κατά τα τελευταία 50 χρόνια, ενώ η ένταση ήταν οξυμένη και πριν το μεταναστευτικό λόγω των υποθαλάσσιων εξορύξεων στη Μεσόγειο.

Γιατί άνοιξε τις πύλες ο Ερντογάν;

Η Τουρκία εκφράζει από καιρό τα παράπονά της για την έλλειψη υποστήριξης για το βάρος που έχει αναλάβει ως η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων παγκοσμίως. Παρά την υπόσχεση για παροχή 6 δισεκατομμυρίων ευρών για την παροχή υπηρεσιών στους Σύριους, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιθυμεί να επαναδιαπραγματευτεί τη συμφωνία με την ΕΕ. 

Ο ίδιος λέει πως η Τουρκία έχει ξοδέψει μέχρι σήμερα $40 δισ. για τη φιλοξενία των προσφύγων. Η Αγκυρα ζητά επίσης υποστήριξη για την πολιτική της στην Συρία, στην οποία είναι αντίπαλη με τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ και τους Κούρδους μαχητές που σχετίζονται με το PKK. 

Ο Ερντογάν επιθυμεί να χρησιμοποιήσει ένα κομμάτι του εδάφους που έχει καταληφθεί από τους Κούρδους από τον Οκτώβριο για να μετεγκατασταθούν οι πρόσφυγες, σχέδιο που δεν απολαμβάνει τη διεθνή υποστήριξη.

Μπορεί να υπάρξει επανάληψη της κρίσης του 2015;

Το 2015, ένα εκατομμύριο πρόσφυγες έφτασαν στην Ευρώπη, περνώντας κυρίως από την Τουρκία στην Ελλάδα και σε μικρότερο βαθμό από χώρες όπως η Λιβύη και η Ιταλία. Αν και ο Ερντογάν είπε την Δευτέρα ότι σύντομα «εκατομμύρια» θα περιμένουν να περάσουν στα ελληνικά σύνορα, τα κράτη της Ελλάδας και της Βουλγαρίας.

Έσπευσαν να κινητοποιήσουν την αστυνομία της συνοριακή φρουρά και τον στρατό για να αντιμετωπίσουν αυτό το ενδεχόμενο και φαίνονται καλύτερα προετοιμασμένες για την αναχαίτιση της μαζικής προσπέλασης των συνόρων, όπως είχε συμβεί το 2015. Ωστόσο, η προσπέλαση των θαλάσσιων συνόρων είναι δυσκολότερο να αναχαιτιστεί. 

Με την ακτοφυλακή της Τουρκίας να μην κάνει τίποτα για να σταματήσει τις βάρκες των μεταναστών που κινούνται προς τα ελληνικά νησιά, τα συνωστισμένα πλοιάρια που βρίσκονται στα ελληνικά ύδατα είναι δύσκολο να επιστρέψουν στην Τουρκία. Πολύ συχνά, οι επιβάτες τους πρέπει να διασώζονται από βυθισμένα ή παγιδευμένα σκάφη.

Οι αφίξεις στο τέλος του περασμένου έτους στην Ελλάδα ήταν στο υψηλότερο επίπεδο από το 2016, ακόμα και πριν η Τουρκία αποσύρει τους συνοριακούς ελέγχους, με την ΕΕ να φοβάται πως θα επαναληφθεί η κρίση που δίχασε τα κράτη-μέλη της.

Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα;

Ακόμα και πριν τη σημερινή κρίση, η Ελλάδα δυσκολευόταν να διαχειριστεί τους δεκάδες χιλιάδες μετανάστες που είχαν εισέλθει από την Τουρκία. Οι περισσότεροι θέλουν να κατευθυνθούν προς πιο πλούσιες χώρες όπως η Γερμανία, όμως παραμένουν αναγκαστικά στην Ελλάδα, καθώς οι χώρες στο διάβα τους έχουν κλείσει τα σύνορά τους.

Τα κέντρα φιλοξενίας μεταναστών στα νησιών έχουν υπερβεί κατά πολύ τη χωρητικότητά τους -πάνω από 20.000 άνθρωποι βρίσκονται μόνο στη Λέσβο – και οι συνθήκες διαβίωσης εκεί είναι φρικτές. Υπό τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, οι νεοαφιχθέντες θα πρέπει να παραμένουν στα νησιά μέχρι να εξεταστούν οι αιτήσεις ασύλου, αλλά η διαδικασία είναι μακρά και αργή, γεγονός που έχει οδηγήσει σε μεγάλες καθυστερήσεις.

Οι κάτοικοι των νησιών έχουν αρχίσει και χάνουν την υπομονή τους, καθώς επί πέντε χρόνια σηκώνουν το βάρος των μεταναστευτικών ροών στην Ευρώπη και η προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης την περασμένη εβδομάδα να χτίσει νέα κλειστά κέντρα κράτησης μεταναστών και προσφύγων προκάλεσε ένα ξέσπασμα βίας στα νησιά.