Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΔΝΤ ΓΡΙΦΟΣ

Mε τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα να παραμένει θολή ακόμα και σήμερα, λίγες μέρες πριν από το κρίσιμο Eurogroup της 24ης Μαΐου, αυτή τη στιγμή τρία είναι τα βασικά σενάρια για τα οποία προετοιμάζονται στις Βρυξέλλες.

Σενάριο πρώτο: Να μην επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των δανειστών όσον αφορά τα μέτρα για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, καθώς το ΔΝΤ ζητάει μια πιο άμεση και ουσιαστική μείωση ως όρο για την πλήρη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα.

Τέλος του μήνα το Ταμείο με μια πολύ «ευγενική» ανακοίνωση θα πει λίγο-πολύ ότι δεν μπορεί να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα, καθώς κρίνει το χρέος της χώρας μη βιώσιμο. Αυτή θα ήταν μια πολύ αρνητική εξέλιξη για την ελληνική οικονομία για δύο σημαντικούς λόγους.

Πρώτον, το ΔΝΤ είναι ο βασικός σύμμαχος της Ελλάδος στην ελάφρυνση του χρέους και ο μεγαλύτερος μοχλός πίεσης στις Βρυξέλλες για περαιτέρω μέτρα που θα καταστήσουν το ελληνικό χρέος βιώσιμο. Μια έξοδος του Ταμείου θα έχει ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να πάρει μικρότερη ελάφρυνση.

Και δεύτερον, οι αγορές που χρειάζονται τη σφραγίδα της αξιοπιστίας του ΔΝΤ όσον αφορά τη βιωσιμότητα του χρέους, πιθανόν να αυξήσουν το κόστος δανεισμού σε επίπεδα απαγορευτικά. Αυτή τη στιγμή αξιωματούχοι του ΔΝΤ προκρίνουν αυτό το σενάριο ως το πλέον πιθανό.

Σενάριο δεύτερο: Επιτυγχάνεται συμφωνία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους μέχρι το τέλος του μήνα που θα ικανοποιεί και το ΔΝΤ.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του Ταμείου Πόουλ Τόμσεν, θα βρεθεί δύο μέρες πριν από το Eurogroup στις Βρυξέλλες για μία τελευταία προσπάθεια διαπραγματεύσεων. 

Στο σενάριο αυτό το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ συνέρχεται αρχές Ιουνίου και εγκρίνει την έναρξη πλήρους προγράμματος στην Ελλάδα με ημερομηνία λήξης 20 Αυγούστου που λήγει και το ευρωπαϊκό σκέλος του προγράμματος.

Η Ελλάδα λαμβάνει τη μεγαλύτερη δυνατή ελάφρυνση χρέους και οι αγορές αντιδρούν θετικά στην επιβεβαίωση της βιωσιμότητας του χρέους και από το «αυστηρό» ΔΝΤ.

Σενάριο τρίτο: Δεν επιτυγχάνεται συμφωνία για την ελάφρυνση του χρέους μέχρι το τέλος του μήνα, το ΔΝΤ δεν συμμετέχει με χρηματοδότηση στο ελληνικό πρόγραμμα αλλά η συμφωνία για το χρέος γίνεται αργότερα.

Αυτό το σενάριο συζητήθηκε σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» στις εαρινές συναντήσεις του ΔΝΤ, όπου επισημάνθηκε ότι σε αυτή την περίπτωση το Ταμείο δεν θα προλάβει μεν να μπει στο ελληνικό πρόγραμμα και να ολοκληρώσει μία αξιολόγηση, αλλά μπορεί παρ’ όλα αυτά να πετύχει εκ των υστέρων συμφωνία για το θέμα του χρέους που θα ενίσχυε την αξιοπιστία της Ελλάδας στην έξοδο στις αγορές.

Σημαντικός παράγοντας για τη συμφωνία με το ΔΝΤ είναι η στάση που θα κρατήσει το Βερολίνο. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. την Πέμπτη στη Σόφια. 

Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ άφησε να εννοηθεί στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ότι η Γερμανία επιθυμεί τη συμμετοχή του Ταμείου και θα καταβάλει προσπάθεια να συγκεραστούν οι διαφορές των δύο πλευρών.

Ο νέος Γερμανός υπουργός Οικονομικών Ολαφ Σολτς ακολουθεί μια ιδιαίτερα επιφυλακτική και σκληρή στάση στα περισσότερα θέματα.

Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που μπορεί να έθετε αυστηρές προϋποθέσεις αλλά αν τις πληρούσε ο συνομιλητής του τότε υπήρχε συμφωνία, ο νέος υπουργός φαίνεται να μη δέχεται καν να διαπραγματεύεται ορισμένους όρους, καθιστώντας την ήδη δύσκολη συμφωνία δυσκολότερη. 

Οι συνεχείς αναθεωρήσεις προς τα κάτω των προβλέψεων για τον ρυθμό ανάπτυξης δεν βοηθούν το ΔΝΤ να αποφασίσει θετικά για τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα, καθώς επιβαρύνουν το σενάριο βιωσιμότητας του χρέους.

Ηδη, όπως αποκάλυψε την Πέμπτη στο Χίλτον αξιωματούχος του οικονομικού επιτελείου, μέσα σε ένα εξάμηνο η κυβέρνηση αναθεώρησε την πρόβλεψή της για τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας το 2018 κατά μισή μονάδα, στο 2% από 2,5%, κάτι που θα αποτυπωθεί στο νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα.

Πιο απαισιόδοξος είναι άλλος, γνωστός και κατά τεκμήριο αξιόπιστος φορέας στην Ελλάδα, ο οποίος εκτιμά πλέον ότι ο ρυθμός θα είναι 1,7%, ένα μέγεθος στο οποίο συγκλίνουν, σύμφωνα με πληροφορίες και νεότερες εκτιμήσεις των θεσμών.

Τα μεγέθη αυτά τείνουν να δικαιώσουν τις απαισιόδοξες προβλέψεις του Ταμείου για την ανάπτυξη (1% μακροπρόθεσμα) που βγάζει το χρέος μη βιώσιμο.

Μόνο αν η Ευρώπη αποφάσιζε μια πολύ γενναία ελάφρυνση του χρέους, θα μπορούσε να αλλάξει η ανάλυση του ΔΝΤ και να καταλήξει σε θετικό αποτέλεσμα για τη βιωσιμότητά του, παρά τη χαμηλή πτήση του ΑΕΠ. Αυτή τη στιγμή, αυτό δείχνει πολύ δύσκολο.

Εν τω μεταξύ, εκκρεμεί η απόφαση του Ταμείου για το αν θα χρειαστεί ή όχι να επισπευσθεί η μείωση του αφορολογήτου από 1/1/2019. Ο αξιωματούχος του οικονομικού επιτελείου το απέκλειε την Πέμπτη, αλλά αυτό μένει να επιβεβαιωθεί από το ίδιο το Ταμείο, το οποίο – σύμφωνα με πληροφορίες – δεν συμμερίζεται τις υπερβολικά αισιόδοξες εκτιμήσεις της κυβέρνησης για τα υπερπλεονάσματα.

Ο αξιωματούχος μίλησε για υπέρβαση του στόχου του 3,5% του ΑΕΠ το 2019 και τα επόμενα χρόνια, (με δεδομένο ότι θα μειωθούν οι συντάξεις από 1/1/2019) μετά και την εφαρμογή των αντιμέτρων, με αποτέλεσμα να δημιουργείται περιθώριο για επιπλέον φορολογικές ελαφρύνσεις και στοχευμένες παρεμβάσεις στις δαπάνες, όπως είπε. Δεν διευκρίνισε, όμως, αν συμφωνεί και το ΔΝΤ ότι θα υπάρξει υπέρβαση.

Εκτός από το δημοσιονομικό σκηνικό, κυβέρνηση και θεσμοί επεχείρησαν την περασμένη εβδομάδα στο Χίλτον να συμφωνήσουν στη λίστα των προαπαιτουμένων που μπορούν να κλείσουν έως το Eurogroup της 21ης Ιουνίου. Για τον σκοπό αυτό, η κυβέρνηση προτίθεται να καταθέσει στη Βουλή πολυνομοσχέδιο.

Οσα από τα 88 προαπαιτούμενα δεν θα κλείσουν έως τότε διαμορφώνουν τον καμβά της επόμενης μέρας, μετά το μνημόνιο, με τις δεσμεύσεις που θα παρακολουθούνται στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας. 

Σε αυτές εκτιμάται ότι θα περιλαμβάνεται μια σειρά από ιδιωτικοποιήσεις που καθυστερούν, όπως το Ελληνικό και η ΔΕΗ, αλλά και το Κτηματολόγιο και οι αλλαγές στελεχών στη δημόσια διοίκηση.

Εφόσον επικρατήσουν οι θέσεις της Γερμανίας, όπως όλα δείχνουν, οι δημοσιονομικές επιδόσεις, όπως και οι μεταρρυθμίσεις που θα απαρτίζουν το μεταμνημονιακό πλαίσιο, θα είναι συνδεδεμένες με τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Σε περίπτωση αστοχίας ή υπαναχώρησης έναντι των συμφωνηθέντων, θα ανακαλούνται ή δεν θα εφαρμόζονται τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.