ΤΟΥ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ ΤΑ ΕΓΓΟΝΙΑ

 

Όποιος πιστεύει ότι η Ιστορία είναι καταδικασμένη να προοδεύει συμπαρασύροντας και τα ανθρώπινα υλικά της, προκειμένου να ερμηνεύσει την επανάληψη των συνθηκών, υποστηρίζει πως ό,τι στην πρωτότυπη εκδοχή του είχε τη μορφή τραγωδίας επανακάμπτει σαν φάρσα. 

Αντίληψη που επαναλαμβάνεται ως κοινή παραδοχή από όσους επιχειρούν να εξηγήσουν τι συμβαίνει σήμερα στην Ευρώπη. Το άκουσα χθες από κάποιον που σχολίαζε τον σχηματισμό κυβέρνησης στην Ιταλία από έναν συνασπισμό των εγγονών του Μουσολίνι, της Λέγκας του Βορρά, με το αντισυστημικό κίνημα των 5 Αστέρων, το οποίο δημιουργήθηκε από έναν κωμικό. 

Ποιος θα το πίστευε πριν από δέκα χρόνια ότι η εθνικιστική και ξενόφοβη Λέγκα θα στήριζε έναν πρωθυπουργό ο οποίος δηλώνει αριστερός; Θα μου πείτε εμείς τέτοιου τύπου υπερβάσεις τις ζήσαμε στο πετσί μας. Όμως άλλο η Ελλαδίτσα που κρέμεται σαν τσαμπί στο νότιο άκρο της Βαλκανικής και άλλο η Ιταλία, ένας από τους βασικούς πυλώνες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. 

Και μην ξεχνάμε ότι και ο Μουσολίνι ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως σοσιαλιστής και ο Χίτλερ τον αντιμετώπιζε ως μάλλον κωμικό χαρακτήρα. Και η φάρσα και η κωμωδία διεκδικούν δικαιώματα στη δική τους σοβαρότητα και το γεγονός ότι μπορεί να προκαλούν θυμηδία ή γέλωτα δεν τις κάνει ακίνδυνες.

Κι αν η Ευρώπη δυσκολεύεται να καταλάβει τι συμβαίνει στην Ευρώπη, αυτό οφείλεται στην εμμονή της σε μια σοβαρότητα που αθωώνει την κωμική πλευρά της ύπαρξης. Ο κ. Βέμπερ, εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, προειδοποίησε τους Ιταλούς ότι η οικονομική τους κατάσταση είναι τέτοια που δεν τους επιτρέπει να παίζουν. 

Οικονομική σοβαρότητα, θεσμική σοβαροφάνεια, ταύτιση της προόδου με την οικονομική ανάπτυξη και την πολιτική ορθότητα. Ο,τι ξεφεύγει από αυτά εμπίπτει στην αρμοδιότητα της φάρσας, που ταυτίζεται με το κωμικό. Κάτι σαν την πασαρέλα με τα καπέλα στον γάμο του πρίγκιπος Χάρι με τη δεσποινίδα Μέγκαν. 

Η δημοκρατία, λένε, είναι το πολίτευμα του ορθού λόγου, ο οποίος είναι καταδικασμένος να θριαμβεύσει. Λες και ο άνθρωπος είναι ορθολογική κατασκευή, κάτι σαν Λέγκο. Κι αν το αξίωμα το έχει διαψεύσει η Ιστορία, ε, φταίει η Ιστορία που δεν καταλαβαίνει. 

Μήπως ήρθε η ώρα να αντιληφθούμε τη σημασία των δικών μας τραγικών που ήξεραν ότι τραγωδία και κωμωδία είναι και τα δύο παιδιά της ανθρώπινης συνθήκης, που μπορεί να κερδίζει σοφία από την εμπειρία, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι βελτιώνεται κιόλας;