ΑΥΡΙΟ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ

Στο μέσον της περιόδου της Μ. Τεσσαρακοστής προβάλλει αύριο η Εκκλησία μας κατά την Γ΄ Κυριακή των νηστειών τον Σταυρό του Χριστού για να τον προσκυνήσουν οι πιστοί.

Έτσι ώστε να συνεχίσουν έτσι ενισχυμένοι τον πνευματικό αγώνα, που θα τους φέρει στη Μ. Εβδομάδα και το Πάσχα, διαβάζει δε κατά την ημέρα αυτή την περικοπή με τα ακόλουθα λόγια που ο Χριστού απηύθυνε προς τους μαθητές του μόλις προανήγγειλε προς αυτούς τον επικείμενο σταυρικό του θάνατο:

«Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει τον σταυρό του κι ας με ακολουθεί. Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει.

Όποιος όμως χάσει τη ζωή του εξαιτίας μου και εξαιτίας του ευαγγελίου, αυτός θα τη σώσει. Τι θα ωφεληθεί ο άνθρωπος, αν κερδίσει ολόκληρο τον κόσμο αλλά χάσει τη ζωή του; Τι μπορεί να δώσει ο άνθρωπος αντάλλαγμα για τη ζωή του; 

Όποιος, ζώντας μέσα σ’ αυτή τη γενιά την άπιστη κι αμαρτωλή, ντραπεί για μένα και για τη διδασκαλία μου, θα ντραπεί γι’ αυτόν και ο Υιός του Ανθρώπου, όταν έρθει με όλη τη λαμπρότητα του Πατέρα του, μαζί με τους αγίους αγγέλους».

Και τους έλεγε ακόμη: «Σας βεβαιώνω πως υπάρχουν μερικοί ανάμεσα σ’ αυτούς που βρίσκονται εδώ, οι οποίοι δεν θα γευτούν τον θάνατο, πριν δούν να έρχεται δυναμικά η βασιλεία του Θεού» (Μαρκ. 8,34 – 9,1).

Τα λόγια αυτά είναι πολύ σημαντικά και βαριά γι’ αυτούς που θέλουν να είναι μαθητές του Ιησού. Εφόσον ο Ιησούς έχει να αντιμετωπίσει όχι τη δόξα αλλά τον σταυρό και το πάθος, δεν μπορεί να είναι διαφορετική.

Και η τύχη των μαθητών του, εάν θέλουν βέβαια να είναι στην ουσία, όχι μόνο στο όνομα, μαθητές του, μαθητές βέβαια με την ευρύτερη έννοια του όρου, δηλ. του χριστιανού που ακολουθεί πιστά και συνειδητά τον Κύριο Ιησού Χριστό.

Καταναγκασμός δεν υπάρχει στη διδασκαλία του Χριστού. Μπορεί κανείς ελεύθερα να αποφασίσει τον δρόμο του σταυρού αφού αναλογισθεί πρώτα τις δυσκολίες και αναλάβει αποφασιστικά τις ευθύνες του: «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει τον σταυρό του κι ας με ακολουθεί».

 Η απάρνηση του εαυτού μας και η άρση του σταυρού επί των ώμων είναι οι βασικές προϋποθέσεις για να ακολουθήσουμε τον Χριστό. Αρνούμαι τον εαυτόν μου, σημαίνει: εγκαταλείπω τις νόμιμες και δίκαιες απαιτήσεις.

Τις φυσιολογικές και δικαιολογημένες επιθυμίες που έχει το εγώ μου μέσα στη ζωή, αρνούμαι την ασφάλεια μίας καλοβολεμένης ζωής, για να αποδυθώ στην κατά τα κριτήρια του κόσμου αβεβαιότητα και ανασφάλεια που συνεπάγεται το να ακολουθώ τον Χριστό στον δρόμο του πάθους. 

Ο εμπειρικός άνθρωπος, όπως τον γνωρίζουμε όλοι μας, ζητεί την τακτοποίηση και την ασφάλεια, την αποφυγή της σκέψης του θανάτου, την παράταση της ζωής του με κάθε τρόπο.

Με μία παράξενη όμως επιχειρηματολογία για την ανθρώπινη λογική ο Χριστός διδάσκει ότι η ζωή κερδίζεται μόνον όταν χαθεί. Η θυσία της ζωής οδηγεί στην κατ’ εξοχή ζωή. 

Ο Χριστός χρησιμοποιεί στις φράσεις του αυτές τη λέξη «ψυχή» με την διπλή έννοια της ζωής, της βιολογικής ζωής και της αιώνιας ζωής που είναι δώρο του Θεού. Όποιος θέλει την πραγματική ζωή, πρέπει να θυσιάσει την εύκολη ζωή του κόσμου.

Τα λόγια αυτά προϋποθέτουν ή προβλέπουν συνθήκες διωγμού μπροστά στον οποίο είναι δυνατό να φοβηθεί κανείς και να αρνηθεί την πίστη του με αποτέλεσμα να χάσει την πραγματική ζωή. Δεν χάνουν τη βαρύτητά τους όμως τα λόγια αυτά ακόμη κι όταν δεν υπάρχει διωγμός. 

Είναι βέβαια αυτονόητο ότι, όταν κανείς συμβιβασθεί με τις δυνάμεις της ζωής μέσα στον κόσμο και βολευτεί μέσα στην ασφάλεια της οργανωμένης κοινωνίας, δεν αντιμετωπίζει θέμα διωγμού ή πάθους ή θυσίας της ζωής του.

Σε ποιες όμως περιπτώσεις μπορεί κανείς σήμερα να μιλά για σταυρό και για μαρτύριο; Μήπως αυτά είναι ηρωικές πραγματικότητες του παρελθόντος της Εκκλησίας; Ο συνεπής Χριστιανισμός δεν είναι μόνο ιστορικό παρελθόν, αλλά μπορεί να είναι και ζωντανό παρόν. 

Όταν μέσα σ’ ένα κόσμο πεσμένων αξιών μπορείς να πιστεύεις στις αξίες της πίστης, όταν μέσα στο συνηθισμένο ψέμα εσύ συντάσσεσαι με το μέρος της αλήθειας, όταν όλοι κάνουν τα πάντα για να ικανοποιήσουν τον εαυτό τους και συ τον αρνείσαι.

Όταν όλοι συμβιβάζονται για να εξασφαλισθούν κι εσύ δεν προδίδεις τις αρχές σου με κίνδυνο να ζημιωθείς και να χάσεις τη θέση σου, όταν οι άλλοι ορθολογιστικά εξηγούν τα πάντα με ενδοκοσμικό πρίσμα. 

Ενώ τη δική σου καρδιά την ζεσταίνει η ελπίδα της αναστάσεως, τότε είσαι πραγματικός μαθητής του Ιησού, που τον ακολουθείς στο δύσκολο δρόμο της θυσίας.

Όλα αυτά όμως που φαίνονται αδύνατα για τον φυσιολογικό άνθρωπο, γίνονται πραγματικότητες μέσα στην περιοχή της χάρης του Θεού που αναγεννά και μεταβάλλει τον άνθρωπο σε νέο δημιούργημα, σε «καινή κτίση».

Ένα μήνυμα, λοιπόν, εκούσιας αυταπαρνήσεως μας απευθύνει το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα, αυταπαρνήσεως όχι για οποιοδήποτε άλλο λόγο αλλά για τον Χριστό και το Ευαγγέλιο. 

Οι ήρωες της πίστης και οι άγιοι της Εκκλησίας μας δεν είναι μόνον μορφές του μακρινού παρελθόντος· μπορούν να γίνουν και ζωντανές πραγματικότητες στην εποχή μας.

Η περικοπή τελειώνει με τη βεβαιότητα της δυναμικής παρουσίας της βασιλείας του Θεού. 

Αυτή είναι που δίνει τη δυνατότητα στον χριστιανό να πραγματοποιήσει όλα τα παραπάνω, και δεν είναι η βασιλεία του Θεού μελλοντικό μόνο όραμα αλλά και τωρινή πραγματικότητα, είναι η δυνατότητα να ζεί κανείς τη μελλοντική πληρότητα της βασιλείας ήδη στο παρόν.

Αρχή φόρμας

Τέλος φόρμας

Αρχή φόρμας

Τέλος φόρμας

 Tο Ζωοποιόν Ξύλον

«Τη αυτή ημέρα, Κυριακή τρίτη των Νηστειών, την προσκύνησιν εορτάζομεν του Τιμίου και Ζωοποιού Σταύρου» (1). Βρισκόμαστε στο «στάδιο των αρετών»,(2) την Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή. 

Οι «βουλόμενοι αθλήσαι» ως Ορθόδοξοι, αγωνίζονται «τον καλόν της νηστείας αγώνα», ώστε ν’ αξιωθούν με τη χάρη του Θεού «κατιδείν το πάνσεπτον Πάθος Χριστού του Θεού, και το Άγιον Πάσχα πνευματικώς εναγαλλιώμενοι ».(3)

Αγωνίζονται απέχοντες όχι μόνο από τα διάφορα φαγητά (κρέας, ψάρι, γάλα, αυγά κ.λπ.), άλλα προπάντων από την αμαρτία, σύμφωνα και με την προτροπή ενός τροπαρίου:«…αγνίσωμεν την ψυχήν, την σάρκα καθάρωμεν νηστεύσωμεν ώσπερ εν τοις βρώμασιν εκ παντός πάθους, τας αρετάς τρυφώντες του Πνεύματος…»,(4) 

Διότι, αληθής νηστεία η των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιάς, ψεύδους και επιορκίας»,(5) όπως υπογραμμίζει η υμνολογία της Καθαράς Δευτέρας.

Ο αγώνας είναι σκληρός, τραχύς και δύσκολος. Τα βραβεία, όμως, που προορίζονται για όσους θ’ αγωνισθούν καλώς μέχρι το τέλος, είναι μεγάλα και σπουδαία:

– Άνετο ανέβασμα στους ουρανούς, όπου οι χορείες των Αγγέλων με ασίγητες φωνές την αδιαίρετη υμνούν Τριάδα, «καθορώσαι το αμήχανον κάλλος και δεσποτικόν».(6)

–Απόλαυση «ξενίας δεσποτικής και αθανάτου τραπέζης»(7). Σωτηρία, Παράδεισος, Βασιλεία Θεού δηλαδή! Γι’ αυτό και ο αντίδικος των Χριστιανών, ο «όφις ο αρχαίος» (Αποκ. 12: 9), με ζηλοφθονία και λύσσα επιχειρεί να κάμψει, ν’ αποθαρρύνει 

Και ν’ απογοητεύσει τους αγωνιστές, ώστε να εγκαταλείψουν τον αγώνα και να τους κερδίσει αυτός μέσω της αμέλειας, της ακράτειας, της καλοπέρασης και των ηδονικών απολαύσεων!

Είναι ανάγκη, λοιπόν, να ενισχυθούν οι αγωνιστές Χριστιανοί! Γι’ αυτό τον σκοπό, μετά τη συμπλήρωση τριών εβδομάδων νηστείας, κατά την τρίτη δηλαδή Κυριακή της Σαρακοστής, η Μητέρα μας Εκκλησία προβάλλει σε προσκύνηση τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό του Σωτήρος Χριστού και απευθύνει σε όλους: «Τον Σταυρόν η γη σύμπασα προσκυνησάτω, δι’ ούπερ έγνωκε Σε προσκυνείν, Λόγε».

Ο Τίμιος Σταυρός για μας τους Ορθοδόξους έχει ιδιαίτερη φυσιογνωμία. Τον προσφωνούμε και τον επικαλούμαστε ως πρόσωπο. «Σταυρέ του Χριστού, σώσον ημάς τη δυνάμει Σου», τον παρακαλούμε, ενώ επίσης του απευθύνουμε και χαιρετισμούς: «Χαίροις ο του Κυρίου Σταυρός», «Χαίρε, Ξύλον μακάριον» κ.λπ. 

Τον θεωρούμε σύμβολο χαράς. Όχι λύπης! Δι’ αυτού «των δακρύων εξηφανίσθη κατήφεια, και του θανάτου των παγίδων ερρύσθημεν, και προς άληκτον ευφροσύνην μετήλθομεν».(8) 

Είναι «της Εκκλησίας ο ωραίος Παράδεισος»,(9) το «ξύλον της αφθαρσίας, το εξανθήσαν ημίν αιωνίου δόξης την απόλαυσιν».(10) Είναι η θύρα το Παραδείσου, ο στηριγμός των πιστών, της Εκκλησίας το περιτείχισμα! Με τη δύναμή του εκδιώκονται οι φάλαγγες των πονηρών δαιμόνων. 

Διά του Σταυρού εξαφανίσθηκε η κατάρα και καταργήθηκε και καταπόθηκε η δύναμη του θανάτου και υψωθήκαμε απ’ τη γη στα ουράνια, όπως διακηρύσσουν οι γλυκύτατοι ύμνοι της ημέρας. 

Τον θεωρούμε σύμβολο αναστάσεως και αφθαρσίας. Όχι θανάτου! Γι’ αυτό τον τοποθετούμε στους τάφους των κεκοιμημένων μας, σε ένδειξη και βεβαίωση της αναμενόμενης αναστάσεώς τους!

Καθώς προσκυνούν το «Ζωοποιόν Ξύλον» οι πιστοί, αναλογίζονται τα σωτήρια Πάθη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, που υπέστη πάνω στον Σταυρό. 

Τους φρικτούς πόνους, τους ονειδισμούς, τη δίψα, τον καύσωνα, τις ύβρεις, τις βλασφημίες, τον ποτισμό με ξύδι και χολή, και, τέλος, τον θάνατο, τον οποίο θεληματικά υπέμεινε προς χάριν μας! 

Έτσι παρηγορούνται για τη μικροταλαιπωρία που γίνεται στο σώμα από τη νηστεία, παίρνουν δύναμη για να συνεχίσουν τον αγώνα τους και φιλοτιμούνται να εντείνουν την προσπάθειά τους για να νικήσουν τον «βύθιο δράκοντα»,(11) τον εχθρό της σωτηρίας μας. 

Ακόμη, μαθαίνουν πως για να δικαιούνται να πάρουν μέρος στη χαρά της Ζωής, πρέπει απαραιτήτως να πάρουν μέρος και στη θλίψη του Σταυρού, με θεληματική κακοπάθεια και υπομονή!

Η εορτή της προσκυνήσεως του «Μακαρίου Ξύλου» - κατά το Συναξάρι της ημέρας- είναι για τους πιστούς, ο,τι ένα σκιερό δένδρο στη μέση του δρόμου γι’ αυτούς που διανύουν μακρύ και τραχύ δρόμο σε καιρό καύσωνος! 

Με την προβολή του Τιμίου Σταυρού στη μέση της πικρής για το σώμα περιόδου της νηστείας, παίρνουμε γλυκασμό, όπως το πικρό νερό της πηγής Μερρά. 

Μέσα στο οποίο ο Μωυσής έβαλε το ξύλο (προεικόνισμα του Τιμίου Σταυρού!) και το μετέτρεψε σε γλυκύ, και παρηγορούμαστε ώσπου να φτάσουμε στη νοητή Ιερουσαλήμ διά της Αναστάσεως του Χριστού.Ανάμεσα στον Σταυρό και την Ανάσταση υπάρχει στενός, άρρηκτος δεσμός. 

Εμείς οι Ορθόδοξοι, το Μυστήριο του Σταυρού το κατανοούμε μέσα στο φως του Μυστηρίου της Αναστάσεως και το Μυστήριο της Αναστάσεως μέσα στην οδυνηρή εμπειρία της καμίνου του Σταυρού! 

Το Πάσχα μας είναι «Σταυροαναστάσιμο»! Αυτό το φανερώνει και ο ύμνος που ψάλλεται σήμερα, έναν ολόκληρο μήνα πριν από το Πάσχα, στη θέση του Τρισάγιου Ύμνου: «Τον Σταυρόν Σου προσκυνούμεν. Δέσποτα, και την αγίαν Σου Ανάστασιν δοξάζομεν».

Καθώς σκύβουν, λοιπόν, και προσκυνούν τον Τίμιο Σταυρό σήμερα, στη μέση σχεδόν της Σαρακοστής, όσοι με σύντονη άσκηση και επιμελή εργασία του θελήματος του Θεού και με διαρκή υπαρξιακή μετάνοια σταυρώνονται μαζί με τον Κύριο, λαμβάνουν και σίγουρη την ελπίδα της Αναστάσεως, του φωτός της οποίας είθε κανένας από τους πιστούς να μη στερηθεί!

Παραπομπές:

1.Συναξαριακό υπόμνημα Τριωδίου της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως.

2.Δεύτερο Ιδιόμελον των Αίνων της Κυριακής της Τυρινής.

3.Τρίτο Κεκραγάριον του Κατανυκτικού Εσπερινού της Κυριακής της Τυρινής.

4.οπ. παρ. Μετ.: «…να εξαγνίσουμε την ψυχή μας. να καθαρίσουμε τη σάρκα μας να νηστέψουμε, όπως από τα φαγητά, έτσι κι από κάθε πάθος, ευχαριστούμενοι με τις πνευματικές αρετές.

5.Ιδιόμελο των Αποστίχων του Εσπερινού της Καθαράς Δευτέρας.

6.Μετ.: Αντικρύζοντας την πανώρια ομορφιά του Κυρίου

7.Καταβασία της Θ΄ Ωδής του Όρθρου της Μεγ.Πέμπτης. Μετ.: Απόλαυση της φιλοξενίας και του αιωνίου δείπνου του Κυρίου.

8.Α’ Κεκραγάριον Εσπερινού Σταυροπροσκυνήσεως. Μετ.: «[Δία του Σταυρού] εξαφανίσθηκε η κατσουφιά των δακρύων κι εμείς γλυτώσαμε από τις παγίδες του θανάτου και μεταβήκαμε στην ατέλειωτη ευτυχία [της Βασιλείας του Θεού]».

9.Παράδεισος (περσική λέξη) = κήπος.

10.Β’ Κεκραγάριον Εσπερινού Σταυροπροσκυνήσεως. Μετ.: «το δένδρο της αφθαρσίας, που άνθησε για μας της αιώνιας ζωής την απόλαυση». Ξύλο = δένδρο.

11.Βύθιος δράκων = το φίδι που ξεπροβάλλει από πολύ βαθειά. δηλ. ο διάβολος.

Τομέας Ενημέρωσης: Voiotosp.blogspot.gr