ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΕΣ ΣΥΜΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 3η ΧΙΛΙΕΤΙΑ

 

Στὰ «Δίπτυχα» τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος δημοσιεύεται κάθε χρό­νο πίνακας πασχαλίων, ποὺ δείχνει γιὰ ὅλα τὰ ἔτη τοῦ 21ου αἰῶνος τὴν ἡμερομηνία τοῦ Πάσχα.

Σὲ ὡρισμένα ἔτη τοῦ πίνακα ὑπάρχει ἀστερί­σκος, καὶ μία σημείωσις μᾶς πληροφορεῖ ὅτι «δι᾿ ἀστερίσκου σημειοῦται πότε συμπίπτει τὸ ᾿Ορθόδοξον μὲ τὸ ῾Ρωμαιοκαθολικὸν Πάσχα».

Μέχρι τὰ Δίπτυχα τοῦ 2009 ἡ σημείωσις δὲν σταματοῦσε ἕως ἐκεῖ ἀλλὰ συνέ­χιζε· «ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ὅτι, ἂν καὶ κατὰ τὸν 21ον αἰῶνα ὑπάρχει σύμ­πτωσις 31 φορές, ὡστόσο μετὰ τὸ 2099 θὰ ξανασυμπέσουν μετὰ 801 ἔτη, ἤ τοι τὸ 2900 μ.Χ.».

῾Η σημείωσις αὐτὴ ἀναδημοσιευόταν κατ᾿ ἔτος στὰ «Δίπτυχα» ἀπὸ τὸ 2001 μέχρι τὸ 2009. Δὲν γνωρίζω ποιός τὴν εἶχε συντάξει καὶ πῶς ὑπε­λόγισε τὴν ἡμερομηνία τοῦ Πάσχα μέχρι τὸ ἔτος 2900, ἀλλ᾿ ἔχω νὰ παρατηρήσω ὅτι·

1ον)-κατὰ τὸ 2900 δὲν συμπίπτει τὸ ὀρθόδοξο Πάσχα μὲ αὐτὸ τῶν Δυτικῶν, διότι τότε τὸ μὲν ὀρθόδοξο Πάσχα θὰ ἑορτασθῇ στὶς 18/4 (π.ἡ. 29/3), τὸ δὲ τῶν Δυτικῶν στὶς 11/4·

2ον)-δὲν εἶναι ἀληθὲς ὅτι ἐπὶ 800 ἔτη (2100-2899) δὲν θὰ συμπέσουν τὰ δύο πάσχα. Οἱ Δυτικοὶ ὑπολογίζουν τὸ Πάσχα τους μὲ διαφορετικὸ τρόπο, γι᾿ αὐ­τὸ συνήθως ἔχουν καὶ ἄλλη ἡμερομηνία ἀπὸ ἐμᾶς.

῾Εορτάζουν τὸ Πά­σχα πάντοτε μεταξὺ τῶν ἡμερομηνιῶν 22 Μαρτίου – 25 ᾿Απριλίου, καὶ ἔτσι θὰ τὸ ἑορτάζουν καὶ στοὺς ἑπόμενους αἰῶνες.  Βέβαια καὶ ἐμεῖς οἱ ᾿Ορθόδοξοι ἑορτάζομε τὸ Πάσχα τὶς ἴδιες ἡμερομηνίες 22 Μαρτίου – 25 ᾿Απριλίου, ἀλλὰ μὲ βάσι τὸ παλαιὸ ἡμερολόγιο (π.ἡ.). 

Στὸν 20ὸ καὶ 21ο αἰῶνα παλαιὸ καὶ νέο ἡμερολόγιο (ν.ἡ.) διαφέρουν κατὰ 13 ἡμέρες, ἑπομένως ἡ 1η ᾿Απριλίου π.ἡ. εἶναι 14 ᾿Απριλίου ν.ἡ., τὸ δὲ Πάσχα κατὰ τὸ νέον ἡμερολόγιον συμπίπτει μεταξὺ 4 ᾿Απριλίου – 8 Μαΐου.

Η δια­φορὰ ὅμως μεταξὺ τῶν δύο ἡμερολογίων μὲ τὴν πάροδο τῶν αἰώνων θὰ αὐξάνεται καὶ θὰ εἶναι γιὰ τὸν 22ο αἰῶνα 14 ἡμέρες, γιὰ τὸν 23ο αἰῶνα 15 ἡμέρες, γιὰ τὸν 24ο αἰῶνα 16 ἡμέρες, καὶ οὕτω καθ᾿ ἑξῆς.

Τοῦτο ση­μαίνει ὅτι ἀναλόγως μεταβάλλονται καὶ τὰ ὅρια συμπτώσεως τοῦ Πά­σχα (μόνον μὲ τὸ ν.ἡ. φυσικά), δηλαδὴ κατὰ τὸν 22ο αἰῶνα θὰ εἶναι 5 ᾿Απριλίου – 9 Μαΐου, κατὰ τὸν 23ο αἰῶνα 6 ᾿Απριλίου – 10 Μαΐου, καὶ λοιπά.

Γι᾿ αὐτὸν τὸν λόγο τὸ 2010 ἑωρτάστηκε γιὰ πρώτη καὶ τελευ­ταία φορὰ τὸ ἐνωρίτερο Πάσχα ποὺ μπορεῖ νὰ τύχῃ μὲ τὸ ν.ἡ., 4 ᾿Απρι­λίου (22 Μαρτίου π.ἡ.), ὅπως ἔγραψα τότε καὶ σὲ σχετικὴ σημείωσι στὰ Δίπτυχα, τὴν ὁποία ἀξιοποίησαν ἐπιστήμονες καὶ ἐρασιτέχνες ἀστρονό­μοι/μαθηματικοὶ τῆς χώρας, χωρὶς ὅμως νὰ παραπέμψουν καὶ στὰ Δί­πτυχα 2010.

«...᾿Ανάλογος περίπτωσις θὰ τύχῃ πάλιν τῷ 2105 (πάσχα 22 Μαρτίου κατὰ τὸ παλαιόν), ἀλλὰ ἐπειδὴ ἀπὸ τοῦ 2100 ἡ διαφορὰ τῶν δύο ἡμερολογίων θὰ αὐξηθῇ εἰς τὰς 14 ἡμέρας, τότε τὸ Πάσχα καθ᾿ ἡμᾶς θὰ τύχῃ 5 ᾿Απριλίου».

Κατὰ ταῦτα ἡ σύμπτωσις τῶν ἡμερομηνιῶν τοῦ Πάσχα ᾿Ορθοδόξων καὶ Δυτικῶν εἶναι δυνατὴ μόνον στὸ διάστημα ποὺ ἔχουν κοινό, δηλαδὴ ἀπὸ 4 ἕως 24 ᾿Απριλίου διὰ τὸν 21ο αἰῶνα, ἀπὸ 5 ἕως 24 ᾿Απριλίου διὰ τὸν 22ο αἰῶνα, ἀπὸ 6 ἕως 24 ᾿Απριλίου διὰ τὸν 23ον αἰῶνα, καὶ οὕτω καθεξῆς.

῾Επομένως μὲ τὴν πάροδο τῶν αἰώνων ἐλαττώνονται σταδια­κῶς οἱ πιθανότητες συμπτώσεως τῶν ἡμερομηνιῶν τῶν δύο Πάσχα μέ­χρι πλήρους ἐκμηδενίσεως. Επειδὴ ἔγραψα ἀνωτέρω ὅτι δὲν εἶναι ἀληθὲς ὅτι:

Επὶ 800 ἔτη κατὰ τὸ διάστημα 2100-2899 δὲν θὰ συμπέσουν τὴν ἴδια ἡμερομηνία τὰ δύο Πάσχα ᾿Ορθοδόξων καὶ Δυτικῶν, δίνω δειγματολειπτικῶς ὡρισμένες τέ­τοιες χρονολογίες συμπτώσεως.

Χρονολογίες συμπτώσεως 

Ορθοδόξου Πάσχα καὶ Δυτικῶν

22ος αἰῶνας (διαφορὰ π.ἡ. 

καὶ ν.ἡ. 14 ἡμέρες)

2102—9/4

2105—5/4

2109—21/4

2112—17/4

2126—14/4

2132—6/4

2153—15/4

2180—16/4

2197—9/4

2200—6/4

23ος αἰῶνας (διαφορὰ π.ἡ. 

καὶ ν.ἡ. 15 ἡμέρες)

2204—22/4

2221—15/4

2251—13/4

2261—21/4

24ος αἰῶνας (διαφορὰ π.ἡ. 

καὶ ν.ἡ.16 ἡμέρες)

2316—16/4

2346—14/4

2370—19/4

2400—16/4

25ος αἰῶνας (διαφορὰ π.ἡ. 

καὶ ν.ἡ. 16 ἡμέρες)

2403—13/4

2444—10/4

2474—8/4

2498—13/4

26ος αἰῶνας (διαφορὰ π.ἡ. 

καὶ ν.ἡ. 17 ἡμέρες)

2522—19/4

2569—9/4

2593—14/4

27ος αἰῶνας (διαφορὰ π.ἡ. 

καὶ ν.ἡ. 18 ἡμέρες)

2603—24/4

2637—9/4

2671—23/4

28ος καὶ 29ος αἰῶνας (διαφορὰ π.ἡ. καὶ ν.ἡ. 19 ἡμέρες)

καὶ 30ὸς αἰῶνας (διαφορὰ π.ἡ. καὶ ν.ἡ. 20 ἡμέρες) 0

᾿Απὸ τὸ ἔτος 2701 καὶ ἑξῆς δὲν διεπίστωσα χρονολογία συμπτώσεως τῶν δύο Πάσχα· μόνον ὅτι σὲ πολλὰ ἔτη ὑπάρχει μεταξὺ τῶν δύο ἑορτῶν μία ἑβδομάδα διαφορά, ἤτοι

2701—ὀρθ. Πάσχα 28/4—δυτικῶν Πάσχα 21/4

2772—ὀρθ. Πάσχα 23/4—δυτικῶν Πάσχα 16/4

2810—ὀρθ. Πάσχα 18/4—δυτικῶν Πάσχα 11/4

2856—ὀρθ. Πάσχα 23/4—δυτικῶν Πάσχα 16/4

2900—ὀρθ. Πάσχα 18/4—δυτικῶν Πάσχα 11/4

2934—ὀρθ. Πάσχα 17/4—δυτικῶν Πάσχα 10/4

3000—ὀρθ. Πάσχα 20/4—δυτικῶν Πάσχα 13/4

Διατηρῶ βεβαίως κάποια ἐπιφύλαξι γιὰ τὸ ἐνδεχόμενο σφάλματος, ἀφοῦ, ὅπως προεῖπα, ἡ ἔρευνά μου εἶναι δειγματολειπτικὴ καὶ ὄχι ἐξαντλητική.

Πάντως φαίνεται ὅτι κατὰ τὸ διάστημα 2101-2700 τὸ ὀρθόδοξο Πάσχα συμπίπτει πολλὲς φορὲς τὴν ἴδια ἡμερομηνία μὲ τὸ Πάσχα τῶν Δυτικῶν.

Ενῷ ἀπὸ τοῦ 2701 ἡ σύμπτωσις αὐτὴ γίνεται σπανιώτατη, ἂν ὄχι ἀνύπαρκτη. Αλλὰ τότε πῶς στὴν ἐξεταζόμενη σημείωσι εἶχε γραφῆ ὅτι δὲν ὑπάρχει σύμπτωσις ἐκεῖ ποὺ ὑπάρχει καὶ ὅτι συμπίπτουν τὰ δύο Πάσχα ἐκεῖ ποὺ δὲν συμπίπτουν; Προφανῶς ὑπῆρξε ἐσφαλμένος ὑπολογισμός.

Τὸ 2900 τὸ ὀρθόδοξο Πάσχα κατὰ τὸ π.ἡ. θὰ τύχῃ 29 Μαρτίου π.ἡ. ἢ 18 ᾿Απριλίου ν.ἡ., ἐπειδὴ ἡ διαφορὰ τῶν δύο ἡμερολογίων ἐκεῖνο τὸ ἔτος θὰ αὐξηθῇ στὶς 20 ἡμέρες.

Ἂν ὅμως ὑπολογίσῃ κανεὶς ἐσφαλμέ­νως τὴν διαφορά τους ὄχι στὶς 20 ἀλλὰ στὶς 13 ἡμέρες, θὰ νομίσῃ ὅτι τὸ Πάσχα μὲ τὸ ν.ἡ. θὰ εἶναι στὶς 11 ᾿Απριλίου, δηλαδὴ τὴν ἴδια ἡμέρα μὲ αὐτὸ τῶν Δυτικῶν.

Πιθανώτατα λοιπὸν αὐτὸ ἀκριβῶς ἔπαθε καὶ ὁ ἄγνωστος συντάκτης τῆς ἐξεταζομένης σημειώσεως. Ἔχοντας προφα­νῶς ἐνώπιόν του πασχάλιο πίνακα πολλῶν αἰώνων βάσει τοῦ παλαιοῦ ἡμερολογίου καὶ συνηθισμένος ἀπὸ τὸν 20ὸ καὶ 21ο αἰῶνα μὲ τὴν δια­φορὰ τῶν 13 ἡμερῶν.

Μεταξὺ τῶν δύο ἡμερολογίων, ἐσυνέχισε νὰ ὑπολο­γίζῃ γιὰ τὸ ἔτος 2100 καὶ ὅλα τὰ ἑπόμενα τὴν ἡμερομηνία τοῦ Πάσχα κατὰ τὸ ν.ἡ. προσθέτοντας 13 ἡμέρες, λησμονῶντας ὅτι ἀνὰ αἰῶνα περί­που ἡ διαφορὰ αὐξάνεται κατὰ μία ἡμέρα.

Κατόπιν τῶν ἀνωτέρω διαπιστώσεων ἐλήφθη μέριμνα γιὰ τὴν δια­γραφὴ τῆς ἐσφαλμένης σημειώσεως ἀπὸ τὰ «Δίπτυχα» τοῦ ἔτους 2010 καὶ ἑξῆς.

Τομέας Ενημέρωσης: Voiotosp.blogspot.gr