ΜΙΑ «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ» ΣΤΟ EUROGROUP ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ

 

Οι φορολογούμενοι πολίτες δεν πρόκειται να ελαφρυνθούν φορολογικά ούτε μετά το 2018, που υποτίθεται ότι λήγει το Μνημόνιο 3. Δύο αρμόδιοι υπουργοί ομολόγησαν τις τελευταίες ημέρες πως ακόμη κι αν κάτσει το καλύτερο σενάριο για τη 2η αξιολόγηση, τη ρύθμιση του βραχυπρόθεσμου χρέους και τη μείωση των πλεονασμάτων, οι φορολογικές ελαφρύνσεις δεν θα αφορούν τα φυσικά πρόσωπα.

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης στο Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο είπε ότι η μείωση των πλεονασμάτων θα επιτρέψει μετά το 2018 τη διάθεση πόρων σε στοχευμένες φορολογικές ελαφρύνσεις, σε ενίσχυση καινοτόμων επιχειρήσεων. 

Ο δε υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος που προτείνει μείωση των πλεονασμάτων κατά μία μονάδα (στο 2,5%), είπε ότι το περίσσευμα θα διατεθεί στη μείωση της φορολογίας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. 

Αρα, το ερώτημα είναι πού πάμε; Η απάντηση μάλλον δεν θα δοθεί στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, αλλά ίσως σε ένα έκτακτο εντός του μηνός (ίσως και στην αρχή του 2017) και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα περιλαμβάνει ένα «επικαιροποιημένο Μνημόνιο», ένα ειδικό ξεχωριστό 2ετές ή 4ετές Μνημόνιο με το ΔΝΤ. 

Μια ελάφρυνση του χρέους κατά 21,8% μέχρι το 2060, παραμονή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου με συλλογικές διαπραγματεύσεις αλλά και αύξηση του ποσοστού των ομαδικών απολύσεων από το 5% στο 10%. Αυτό είναι το πλαίσιο της «πολιτικής συμφωνίας», όπως βαφτίζει το 4ο Μνημόνιο η κυβέρνηση, αν και παραμένουν ανοιχτά δύο καίρια ζητήματα: το δημοσιονομικό (Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2017-2021) και τα εργασιακά. Κλειδί για τις εξελίξεις που θα σημειωθούν τη Δευτέρα θα είναι η θέση που θα λάβει το ΔΝΤ.

Στο Eurogroup της Δευτέρας ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ, αναμένεται να παρουσιάσει ένα σχέδιο προστασίας του χρέους από τον κίνδυνο των υψηλών επιτοκίων, τόσο για τα υφιστάμενα όσο και για τα μελλοντικά δάνεια, που θα περιλαμβάνει τρεις δέσμες μέτρων που θα εφαρμοστούν έως το 2018. 

Μεταξύ των προβλεπόμενων μέτρων περιλαμβάνονται  η ανταλλαγή ομολόγων με κυμαινόμενα επιτόκια που έχουν οι ελληνικές τράπεζες για ομόλογα με σταθερά, η χρήση swap επιτοκίων για τον καθορισμό των δόσεων που καταβάλλει η Ελλάδα σε κάποια από τα δάνεια στον ΕSM, καθώς και περίοδος αποπληρωμής δανείων από τον Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθεροποίησης (EFSF) η οποία παρατείνεται κατά τέσσερα έτη, στα 32,5 έτη από 28,3.

Επιπλέον, η άρση του προστίμου στα επιτόκια που θα πλήρωνε η Ελλάδα σε κάποια από τα δάνειά της το 2017 (περί τα 220 εκατ. ευρώ), σχετικά με στόχους ιδιωτικοποιήσεων. Η κατάργηση του προστίμου από το 2018 και έπειτα θα εξεταστεί στο πλαίσιο των βραχυπρόθεσμων μέτρων. Να σημειωθεί πάντως, ότι με βάση την ανάλυση του ESM του περασμένου Μαΐου, σύμφωνα με το βασικό σενάριο βραχυπρόθεσμων ελαφρύνσεων, ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ θα φτάσει στο 104,9% το 2060.

Από τις προτάσεις Ρέγκλινγκ -που σύμφωνα με το γερμανικό Τύπο, τυγχάνουν της έγκρισης του γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε– θα εξαρτηθεί εν πολλοίς και η στάση του ΔΝΤ και οι δημοσιονομικοί στόχοι του Μεσοπρόθεσμου. Σύμφωνα με το γερμανικό πρακτορείο ΜΝΙ η συμμετοχή του ΔΝΤ παραμένει αβέβαιη, καθώς απαιτεί μακροπρόθεσμο δημοσιονομικό πλάνο για την Ελλάδα, σκληρά μέτρα στο εργασιακό, καθώς και δραστική μείωση των κυρίων συντάξεων.

Αν το Ταμείο δεν μπει στο πρόγραμμα, τότε η ευρωπαϊκή πλευρά θα χρειαστεί να ξανασχεδιάσει την ανάλυση βιωσιμότητας χρέους (DSA) με αυτό το δεδομένο. Αν μπει, υπάρχουν δύο σενάρια με χρηματοδότηση 5-6 δισ. ευρώ: μια 4ετής συμφωνία παράτασης (Extension Fund Facility) ή ένα 2ετές (Standby Arrangement). Βασικός όρος του ΔΝΤ είναι τα πρωτογενή πλεονάσματα να είναι κάτω από 3% του ΑΕΠ, θέση που υποτίθεται ότι Μοσκοβισί και Ντάισελμπλουμ δεν απορρίπτουν (διαρρέουν Tweets για 2%). 

Πάντως, η ευρωπαϊκή πλευρά προσέρχεται στη διαπραγμάτευση με το 3,5%, θέση που έμμεσα μοιάζει να αποδέχεται τώρα η κυβέρνηση δια στόματος του εκπροσώπου της Δημήτρη Τζανακόπουλου, που εξαρτά το 3,5% για τη διετία 2019-2020 από το ρυθμό της ανάπτυξης. Εδώ ανοίγει και ένα πολιτικό θέμα. Ορισμένοι κύκλοι υποστηρίζουν ότι επειδή το Μεσοπρόθεσμο 2017-2021 υπερβαίνει τη θητεία της κυβέρνησης πρέπει να ζητηθεί η ψήφος της αντιπολίτευσης, ώστε να ψηφιστεί με αυξημένη πλειοψηφία 180 ψήφων. 

Η κυβέρνηση λέει πως τα μεσοπρόθεσμα προγράμματα δέσμευαν πάντα τις επόμενες κυβερνήσεις και ως εκ τούτου δεν χρειάζονται 180 ψήφοι. Αλλά λέει κι ένα ωραίο «συριζαίικο»!… ότι δηλαδή, αν αποδεχθεί το 3,5% δεν τρέχει και τίποτε, αφού κάθε έξι μήνες τα μεσοπρόθεσμα επανεξετάζονται και ενίοτε αναθεωρούνται.

Στα εργασιακά επιχειρείται συμβιβασμός εντός του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου όπως αυτό ορίζεται μέσα από τους Ευρωπαϊκούς Χάρτες, τις Διεθνείς Συνθήκες του ILO και το πόρισμα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για τα εργασιακά. Το υπουργικό βέτο στις ομαδικές απολύσεις καταργείται και αυξάνεται το ποσοστό από 5 σε 10%, ενώ μπορεί να προκύψει μια ανεξάρτητη αρχή διαιτησίας.

Στα ενεργειακά έχει συμφωνηθεί η μετάβαση στην Ενεργειακή Ένωση που θα συντελεστεί με «συντεταγμένο τρόπο», που θα εξασφαλίζει πρώτα και κύρια την ασφάλεια του εθνικού συστήματος παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού:

1).Σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Ενέργειας, που θα εκπονήσει ένα αξιόπιστο μακροχρόνιο εθνικό ενεργειακό σχέδιο.

2).Σταδιακή μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο ηλεκτρικής ενέργειας, με έμφαση στην έρευνα και την ανάπτυξη εναλλακτικών ενεργειακών μορφών ενέργειας, καθώς και την ανάπτυξη, επέκταση και εκσυγχρονισμό των δικτύων μεταφοράς και διανομής.

3).Μετεξέλιξη της χώρας σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο στρατηγικής σημασίας.

4).Αναθεώρηση των κανόνων χρήσεων γης, χωρικού σχεδιασμού και ολοκλήρωση του εθνικού κτηματολογίου μέχρι το 2020.

Εάν όπως ελπίζει η κυβέρνηση κλείσει η πολιτική συμφωνία και υπάρξει απόφαση για το χρέος, ενταχθούμε στην ποσοτική χαλάρωση και ανοίξει ο δρόμος για την έλευση επενδύσεων, τότε θα διαμορφωθεί πολιτικό και οικονομικό κλίμα που θα επιτρέψει να ξαναδούμε τα πρωτογενή πλεονάσματα σε εντελώς διαφορετικό περιβάλλον. 

Εκείνο που δεν λέει είναι ότι η πολιτική συμφωνία θα αποτυπωθεί σε μορφή Μνημονίου που πέρα από τα παραπάνω θα περιλαμβάνει συνεχείς περικοπές στο επίδομα θέρμανσης, επανεξέταση όλων των φοροαπαλλαγών, κατάργηση των επιδομάτων που υποτίθεται ότι θα καλυφθούν από το Κοινωνικό Επίδομα Αλληλεγγύης. 

Ενώ από 1.1.2017 καθιερώνεται νέος φόρος βραχυχρόνιας μίσθωσης κατοικιών 5% επί της αξίας της διανυκτέρευσης, ενώ στη συνέχεια οι ιδιοκτήτες  θα φορολογούνται με την κλίμακα των ενοικίων 15% έως και 45%.