ΠΡΟΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΒΑΔΙΖΕΙ Η ΕΥΡΩΠΗ;

 

Διανοούμενοι, λόγιοι και στοχαστές διερωτώνται αν η Ευρώπη βαδίζει προς το ίδιο της το τέλος ή αν αυτό που ορίζουμε ως ευρωπαϊκή συνείδηση, έκλεισε άραγε τον ιστορικό του κύκλο και πρόκειται στις αρχές του 21ου αι. να μεταλλαχθεί σε κάτι όλως άλλο.

 «(…) Η Ευρώπη, λοιπόν, βαδίζει προς το ίδιο της το τέλος; Η Αυτό που ορίζουμε ως ευρωπαϊκή συνείδηση, έκλεισε άραγε τον ιστορικό του κύκλο και πρόκειται στις αρχές του 21ου αι. να μεταλλαχθεί σε κάτι όλως άλλο; Είναι φανερό πως ερωτήματα του είδους αυτού, ερωτήματα ουσιώδη και χρήσιμα, δεν απασχολούν την ηγεσία της Ευρώπης, δεν ταράσσουν τον μινιστεριαλισμό της.   

Η ηγεσία αυτή δεν φαίνεται να έχει σημεία αναφοράς επέκεινα του παροντικού και συνεπώς, δεν δυσκολεύεται να εκλαμβάνει το άνοιγμα της πρώτης σφραγίδος και την εμφάνιση «ίππου λευκού» επί του οποίου «ο καθήμενος έχων τόξον» χαράσσει την ιστορία, ως απλή κίνηση στο σκάκι της τρέχουσας πολιτικής επικαιρότητας.

Η ηγεσία αυτή δεν φαίνεται ικανή ούτε να υποψιαστεί τις πεποιθήσεις της, και γι' αυτό προχωράει αποφασιστικά στην ομολογουμένως φαντασμαγορική οικονομική σύγκληση των μελών, χωρίς ν' άντιλαμβάνεται ότι οι κυρίαρχες δυνάμεις του κόσμου τραβούν το πολιτιστικό χαλί κάτω από τα πόδια της, ετοιμάζοντας με ταχύτητα και την πειθώ της ισχύος τον νέo κόσμο που θα προκύψει μόλις αντικατασταθεί η ιδιοπροσωπία από την ομοείδεια.

Το όραμα των Ευρωπαϊστών, όλων αυτών πoυ είδαν στην Ένωση της Ευρώπης τη μοναδική δυνατότητα να πάψουν οι πόλεμοι και να γίνει η ήπειρός μας ένα πολύβουο μελίσσι όπου όλες οι δυνάμεις του πολύμορφου αλλά κι ενιαίου τούτου πολιτισμού θ' αναδειχθούν και θα λάμψουν, μετατρέπεται σε πρόσχημα:

Η ένωση προχωράει εξωθούμενη στην εγκατάλειψη της ευρωπαϊκότητας, η ένωση υλοποιείται, μη εκφράζοντας όμως έναν πολιτισμό αλλά μια γεωγραφική μονάδα, και εφ' όσoν δεν θάναι τίποτε διάφορο από το τμήμα ενός άλλου - ένα φασόλι στην αραιή πλανητική μας σούπα.

Ωστόσο, το παιχνίδι πολύ απέχει από του να έχει ήδη κριθεϊ. Το μόνο που έχει πράγματι κριθεί, είναι ότι κυρίαρχες δυνάμεις στο παιχνίδι αυτό δεν θα είναι τα εθνικά κράτη αλλά oι θρησκείες. Θάταν τολμηρό να προεικάσει κανείς ότι στό ευρωπαϊκό πεδίο μας περιμένει μια νέα αιματηρή αναμέτρηση του Χριστιανισμού με το Ισλάμ.  

Αυτό όμως που πρέπει να θεωρήσουμε βέβαιο είναι ότι οι θρησκείες δεν παρακάπτονται και δεν παραιτούνται. Στον κόσμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου τα εθνικά κράτη θα έχουν λιγότερο ή περισσότερο υποβαθμισμένο ρόλο μεταβιβάζοντας έξουσίες των στήν κεντρική διοίκηση της Ένωσης, οι θρησκείες θα έχουν κατ' ανάγκην μεγαλύτερη ίσχύ απ' όση έχουν σήμερα.

Και για να έλθουμε στα ελληνικά πράγματα, είναι ηλίου φαεινότερον ότι όσο η ισχύς της πολιτικής ηγεσίας θα μειούται, τόσον ο ρόλος της Εκκλησίας θα αυξάνει: πριν ακόμη ο Πρωθυπουργός μεταβληθεί σε νομάρχη, ο Αρχιεπίσκοπος θα έχει αναδειχθεί σε Γενάρχη.

Αλλά δεν βλέπω δυνατότητα εκλογής: τον πόλεμο για τη διάσωση της ιδιοπροσωπίας κάθε λαού και της ευρωπαϊκής συνείδησης γενικώτερα θα τον δώσει κυρίως η Εκκλησία.Δεν έχει καμιά σημασία πόσοι την ακολουθούν, διότι οι άθεοι είναι άτομα, ενώ ο πολιτισμός μας είναι χριστιανικός.

Αυτό, ασφαλώς, δεν σημαίνει πως το σύνολο της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς οφείλεται στην κοινή χριστιανική πίστη - όπως πιστεύει ο Έλιοτ ισχυριζόμενος, ρητορικότατα είναι αλήθεια, ότι «μονάχα ένας χριστιανικός πολιτισμός θα μπορούσε να αναδείξει έναν Βολταίρο ή ένα Νίτσε».

Νομίζω πως κι ο Βολταίρος κι ο Νίτσε και πολλοί άλλοι είναι αναστήματα της ελληνορωμαϊκής παράδοσης κι όχι του Χριστιανισμού.  Αλλά το θέμα είναι ότι αν δεχθούμε - και πώς όχι;- τη θέση του Βαλερύ ότι το ευρωπαϊκό πνεύμα να έχει τρεις ρίζες (:την ελληνική παιδεία, το ρωμαϊκό δίκαιο και τη χριστιανική πίστη).

Είμαστε υποχρεωμένοι να ομολογήσουμε ότι ο Χριστιανισμος είναι αυτός που εδώ κι αιώνες, επέβαλε, συγκροτώντας έτσι ό,τι σήμερα ονομάζουμε απλά «ευρωπαϊκή συνείδηση», τις άλλες δύο ρίζες ως θεμελιώδεις και καταβολικές.

Δεν είναι λοιπόν διόλου περίεργο που αυτές οι δύο θα καταφύγουν και πάλι υπό την σκέπην αυτού που υπήρξε αντιλήπτωρ των. Ποιος άλλος, γιατί και πώς θα θελήσει να τις πάρει ως Πλάκες του Νόμου και να στεριώσει κόσμον πάνω τους; (…)».