OΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΗ

 

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ Το - 1187 μ.Χ. ο Σαλαντίν εξεδίωξε τους σταυροφόρους και έγινε κύριος της Ιερουσαλήμ. Μαζί με τους ιππότες έφυγαν και οι Λατίνοι κληρικοί από την Αγία Πόλη. Ο Σαλαντίν προέβη σε αντίποινα, μέρος των οποίων είχαν να κάνουν και με τον Ναό της Αναστάσεως. Σφράγισε όλες τις πύλες του Ναού, εκτός από μία, και έκλεισε τα παράθυρα του τρούλου του Καθολικού.

Κατέβασε τον σταυρό που στόλιζε τον τρούλο και τον περιέφερε χλευαστικά στους δρόμους της πόλης. Οι ζημιές θα είχαν λάβει μεγαλύτερη διάσταση, εάν η βυζαντινή διπλωματία, δεν απέδιδε. Ο αυτοκράτορας Ισαάκιος Άγγελος εξευμένισε τον Κούρδο Σουλτάνο. Ο Σαλαντίν τότε εξέδωσε διάταγμα, δια του οποίου η κυριότητα του Ναού και των άλλων προσκυνημάτων επανερχόταν στους νόμιμους κατόχους τους, τους Ρωμηούς.

Το διάταγμα χάραξε σε πλάκες και αυτές αναρτήθηκαν παραπλεύρως της πύλης. Το κείμενο του διατάγματος είχε ως εξής: '' Εγώ ο Σιλάχ εδ-διν Σουλτάνος της Αιγύπτου και των σαντζακίων αυτής, της Παλαιστίνης, της Ιερουσαλήμ, της Ναπλούς και της Δαμασκού και των παρεπομένων αυτή σαντζακίων, προστάσω, ίνα οι Καλόγηροι του βασιλικού έθνους των Ρωμαίων και οι Ιερείς αυτών και αι Καλόγραιαι.

Oμοίως και οι εις προσκύνησιν του ναού του Καμαμέ ερχόμενοι Γκιουρτζήδες και Κόπται και Χαμπέσιοι μη πληρώνωσιν μήτε χαράτζι, μήτε Καφάρι, μήτε άλλο τι δόσιμον, όπου έχει εδώ η Ιερουσαλήμ, να ορίζη όλα τα γένη των Ναζωραίων, όσοι δηλαδή έρχονται εδώ, Αρμένιοι, Κόπται, Συριάνοι, Ναστουρίδες (σ.σ. Νεστόριοι) και Φράγκοι και όσα άλλα έθνη είναι Ναζωραίοι.

Τον Καμαμέ αυτός να τον ορίζη, και εις τον λεγόμενον Τάφον του Ιησού αυτός να εμβαίνη και να λαμβάνη το φως εις το εξής απείρακτος, και κανείς από τους μουσουλμάνους να μην τολμήση να τον κάμη τζαμί, και κανείς εμβαίνωσιν ακωλύτως εις αυτόν.

Ούτω προστάσσω και κανείς από τους μουσουλμάνους να μην τολμήση να παραβή την προσταγή μου''.Έκτοτε και μέχρι το 1229 μ.Χ. κύριοι του Ναού παραμένουν οι Ορθόδοξοι.

Το-1229 ο Κάϊζερ των Γερμανών Φρειδερίκος Β' Μπαρμπαρόσσα εκστράτευσε στην Παλαιστίνη και έγινε κύριος της Ιερουσαλήμ.

Επανήλθε, λοιπόν, ο λατινικός κλήρος και οι Ορθόδοξοι αποκλείστηκαν από τα δικαιώματά τους μέχρι το 1244. Στο διάστημα αυτό υπέφεραν τα πάνδεινα.

Το-1244 ο Σουλτάνος της Αιγύπτου Σάλεχ Εγιούπ ανακατέλαβε τους Αγίους Τόπους και αποκατέστησε την κυριαρχία των Ορθόδοξων επί των προσκυνημάτων παραδίδοντας τα κλειδιά του Ναού της Αναστάσεως στον Ρωμηό Πατριάρχη.

Το-1390 μ.Χ. κατόπιν συμφωνίας με τον αυτοκράτορα της Ρωμανίας Ιωάννη Καντακουζηνό ο Ναός επισκευάζεται. Στα τέλη του 14ου αι. και αρχές του 15ου το μεγαλύτερο μέρος του Ισλάμ καταστρέφεται από τους Μογγόλους. Μοναδική ισχυρή δυναστεία παραμένει αυτή των Μαμελούκων της Αιγύπτου.

Αυτοί, λόγω συμβίωσης με τους Κόπτες της Αιγύπτου, τους παραδίδουν προσκυνήματα, όπως ο ναός της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού. Επίσης τους δίδεται τόπος στα ΒΑ του νάρθηκα του Ναού για χρήση ως ενδιαίτημα. Αυτή η κίνηση άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου. Σταδιακά και άλλα τμήματα παραχωρούνται στους αιρετικούς.

Έλαβαν το παρεκκλήσιο του διαμερισμού των ενδυμάτων του Χριστού και τόπο όπισθεν του Κουβουκλίου για να ιερουργούν. Επίσης δύο κάμαρες κάτω από τα κατηχούμενα.

Οι Μαρωνίτες πήραν το παρεκκλήσιο της Μαστιγώσεως και το ''Μη μου άπτου''. Οι Αρμένιοι μέρος των Κατηχουμένων και τον τόπο επί του οποίου στεκόταν η Θεοτόκος με τον Ιωάννη. Μετά την άλωση της Πόλης και της επισυμβάσης έλλειψης πολιτικής προστασίας των Ορθόδοξων, οι αιρετικοί ξεθαρεύοντας απαίτησαν και τα κλειδιά του Ναού.

Αυτή η κατάσταση κράτησε μέχρι το 1517 μ.Χ., ημερομηνία κατά την οποία ο Οθωμανός Σουλτάνος εισήλθε στην Αγία Πόλη. Με την αλλαγή αυτή, ο Ορθόδοξος Πατριάρχης Δωρόθεος προσήλθε στον νέο κυρίαρχο, του παρουσίασε τα διατάγματα των προκατόχων του και ζήτησε την αποκατάσταση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. (...)

Στα τρία χρόνια ανεφύη ζήτημα μεταξύ των ετεροδόξων και του Πατριαρχείου για την κατοχή των κλειδιών. Ο Σελήμ είχε πεθάνει και την εξουσία είχε ο γιος του Σουλεϊμάν. Αυτός αποφάσισε, όπως τα κλειδιά κατέχουν οι Μουσουλμάνοι φύλακες του Ναού, κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα.

Το 1537 μ.Χ. έγινε ειρήνη μεταξύ Ευρωπαίων και Οθωμανών. Με την ευκαιρία αυτή κατέφθασαν μερικοί Φραγκισκανοί. Αυτοί είχαν εξαγοράσει τους Μαρωνίτες που έφθιναν. Σταδιακά τους εκλατίνισαν και κατέλαβαν τα μέρη τους. Έτσι διείσδυσαν οι Φράγκοι σε μερικά προσκυνήματα.

Έκτοτε δημιουργούσαν προσκόμματα και καταστάσεις στους Αγίους Τόπους προσπαθώντας, άλλοτε με δόλο και άλλοτε με ''άσπρα'' να καταλάβουν ό, τι μπορούσαν. Επί μακρόν ματαίωναν με τις προσπάθειές τους τις αναγκαίες επισκευές του Ναού.

Τελικά το 1720, επί Πατριαρχείας του Χρύσανθου και μετά από πολλές διαβουλεύσεις, συναποφασίστηκε να επισκευασθεί ο Ναός. Κάθε έθνος θα επισκεύαζε ιδίοις αναλώμασι τους οικείους τόπους, εκτός του Κουβουκλίου. Αυτό αφέθηκε ως είχε. Νέα καταστροφή συνέβη το 1808.

Κάποιος Αρμένιος κανδηλανάπτης μεθυσμένος καθώς ήταν, κόλλησε αναμμένα κεριά στο τέμπλο του αρμένικου παρεκκλησιού, αντί να τα βάλει στα μπρούτζινα κηροπήγια. Στη συνέχεια, αποκοιμήθηκε. Σύντομα το τέμπλο άρπαξε φωτιά, την οποία πρώτοι αντιλήφθηκαν οι γείτονες Φραγκισκανοί.

Αυτοί ξύπνησαν τους Αγιοταφίτες και μαζί προσπάθησαν να την σβήσουν. Η φωτιά εξαπλώθηκε στον Γυναικωνίτη και από κει στον τρούλο. Παρά τις σύντονες προσπάθειες Ρωμηών, Φράγκων, Αρμενίων, Κοπτών και Σύρων η κατάσβεση της πυρκαγιάς δεν κατέστη εφικτή. Από τη βιβλική αυτή καταστροφή σώθηκε μόνο ο Τάφος του Κυρίου.

Ούτε οι κανδήλες του δεν έσβησαν από τον καπνό, ούτε οι ξύλινες θύρες του Κουβουκλίου δεν πειράχθηκαν. Αυτές, ως μάρτυρες του θαύματος, μεταφέρθηκαν κατά την ανακαίνιση στο Συνοδικό της Αγιοταφικής Αδελφότητας.

Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Πολύκαρπος ενδιέτριβε τον καιρό εκείνο στην Κωνσταντινούπολη. Μόλις του ανήγγειλαν την είδηση της καταστροφής του Ναού εστράφη στον Οικουμενικό Πατριάρχη Καλλίνικο για βοήθεια, ο οποίος ανέλαβε τον αγώνα της ανέγερσης νέου περικαλλούς οικοδομήματος.

Αμέσως εκδόθηκαν συνοδικές επιστολές και εγκύκλιοι προς όλους τους Αρχιερείς του Θρόνου. Επίσης συντάχθηκε αναφορά προς τον Σουλτάνο Μαχμούτ για την έκδοση της σχετικής απόφασης-άδειας. Μετά την έκδοσή της προσήλθε και ο βασιλικός αρχιτέκτων Κομνηνός ο Μιτυληναίος αυτόκλητα και ανέλαβε τις εργασίες, που ξεκίνησαν την άνοιξη του 1809. Παρά τις δυσκολίες που προέβαλαν ετερόδοξοι και αλλόθρησκοι ο Ναός ανακαινίσθηκε και οι εργασίες περατώθηκαν.

Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν την 13η Σεπτεμβρίου του 1810 μ.Χ. Μέρος των εργασιών ματαιώθηκε εξαιτίας ενεργειών της Γαλλικής κυβέρνησης. Τα μέρη που ανήκαν στους αιρετικούς αποδόθηκαν ανακαινισθέντα από τους Ορθόδοξους. Παρόλα αυτά η επόμενη εικοσαετία  πέρασε με έριδες και διαφωνίες ιδιοκτησιακής φύσεως. (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)