ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΕΚΟΙΜΗΘΗ Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΥΡΟΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΙΚΑΣ

 

Σαν σήμερα 10 Απριλίου 1998 εκοιμήθη ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κυρός Σεραφείμ. Αρχή της ζωής  του ήταν το 1913  στο Αρτεσιανό Καρδίτσας,  την συνέχισε  στην Αθήνα για σπουδές και ως κληρικός, την πέρασε  διαδοχικά ως Μητροπολίτης από τις Μητροπόλεις Άρτας και Ιωαννίνων. 

Σταθμός  στην ζωή του σημαντικός  ήταν η έμπρακτη  συμμετοχή  του στον αγώνα  κατά των κατακτητών Γερμανών, μέσα  από αντιστασιακές  ομάδες. Εμψύχωνε  διαρκώς με τα πατριωτικά του  κηρύγματα  στρατιώτες και αντάρτες,  όπως και τον άμαχο πληθυσμό. Την τελείωσε πάλι στην Αθήνα,  ως  Αρχιεπίσκοπος.

Η διακονία  του παντού και πάντα είχε σφραγίδα  ευανάγνωστη και ανεξίτηλη,  ήταν σφραγίδα  προσφοράς και αγώνων.  Μπορεί να μην είχε  πανεπιστημιακές περγαμηνές και ιδιαίτερες γνώσεις, είχε λάβει όμως αριστείο  φιλανθρωπίας  σ’ όλο το πλάτος  των δυνατοτήτων του και των απαιτήσεων. 

Από τότε που έδινε  τρόφιμα και σίτιζε  τους πολεμόπληκτους  ενορίτες του,  μέχρι  την ίδρυση και συντήρηση  ιδρυμάτων, όπου η Εκκλησία  τον  καθιστούσε  Επίσκοπο και Ποιμένα.  Λύγιζε  εμπρός στον ανθρώπινο πόνο,  το δάκρυ στα μάτια  των ανήμπορων  το μετέτρεπε  σε  αποφασιστικότητα  για πρωτοβουλίες  και δράση,  μέχρι την τελική νίκη.

Ανεπιτήδευτος  και άμεσος στην συμπεριφορά,  αυθόρμητος και αυθεντικός στις εκφράσεις, λιτός και απέριττος  στην εμφάνιση, μεγαλοπρεπής στην Θεία Λατρεία. Είναι στοιχεία  που τον χαρακτήριζαν  ως  άνθρωπο  ειλικρίνειας  και άφοβο  να δει τον άλλο  κατάματα, ακόμα και μέσα από τον φακό της τηλεόρασης.

Με τον  χαρακτηριστικό  του τρόπο  στο λεξιλόγιο  και στις κινήσεις, μιλούσε  την γλώσσα της  αλήθειας. Ήταν ευθύς  στους τρόπους  του και στους λόγους του. Αγαπούσε τους  κληρικούς και όπου τους  συναντούσε  τους αντιμετώπιζε  με έκδηλη  στοργή  και πατρικό ενδιαφέρον.  

 

Σίγουρα  έκανε και λάθη  στην ζωή του,  οι επιλογές  του κάποιες φορές δεν ήταν  και οι καλύτερες.Ποιος άλλωστε  μπορεί  ν’ αποφύγει  τις κακοτοπιές και τις λάθος εκτιμήσεις.  Δεν μπορούμε  όμως να ξεχάσουμε ότι με νηφαλιότητα  και μεθοδικότητα  εκείνος  έφερε την ηρεμία  στην διοίκηση  της Ελλαδικής  Εκκλησίας, που είχε ταλαιπωρηθεί  από την καταπάτηση  κάθε έννοιας δικαίου και κανονικότητας  την  περίοδο εκείνη.

Ο καταστατικός χάρτης της  Εκκλησίας  της Ελλάδας (του 1977)  είναι ο αψευδής  μάρτυρας  των  φιλοπρόοδων  φρονημάτων του και της θέλησής  του για ουσιαστικό  εκδημοκρατισμό  των δομών  διοίκησης  και λειτουργίας  της ποιμένουσας  Ελλαδικής Εκκλησίας.

  

Δέχθηκε κατά καιρούς κριτικές  άδικες  τις περισσότερες  φορές από τους  ευεργετημένους  απ’ εκείνον. Δεν δίστασε να έρθει  σε ρήξη με ισχυρούς της πολιτικής,  για χάρη  του καλώς  εννοούμενου συμφέροντος  της  Εκκλησίας.Είχε  τον τρόπο του να κάμπτει  τα όποια  αντιεκκλησιαστικά  τους αισθήματα.

Δεν πρέπει  να ξεχαστεί ότι  ενδοεκκλησιαστικές κρίσεις  δεν φάνηκαν ή δεν αναπτύχθηκαν  χάρη στην δική του στάση. 

Δεν  πολυλογούσε  με επιχειρήματα,  μιλούσε με την σιωπή  του  και τα κατάφερνε  καλά. 

Με περηφάνια  και  χιούμορ  αντιμετώπισε  και δεόντως  απάντησε  στα σενάρια  «διαδοχολογίας»,  ενώ  βρισκόταν  ακόμα στην ζωή.

Στην δεκαοκταετή επέτειο αλλαγής  του θυσιαστηρίου του, από το  επίγειο  στο επουράνιο, καταγράφηκαν γραμμές λίγες και απλές  για τον αξέχαστο  Αρχιεπίσκοπο  Σεραφείμ.  Ό,τι έπραξε  με λόγια και έργα, ο Θεός και η ιστορία  υπάρχουν  για να τον κρίνουν με συγκατάβαση. 

Δίδαγμα έχουν λάβει όλοι, κληρικοί και λαϊκοί.  Αυτοί  που τον γνώρισαν  άμεσα και εκείνοι που δεν τον γνώριζαν  προσωπικά  αλλά πάντως περίμεναν  υπομονετικά στο λαϊκό προσκύνημα να  φιλήσουν το χέρι του  άψυχου «παππού» και όλοι να τον  παρακαλούν  να τους ευλογεί  τώρα  και απ’ εκεί από το επουράνιο θυσιαστήριο. 

Ας θυμηθούμε τώρα μια Συνέντευξή του

που παραχώρησε στην Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ το 1991

Μνήμες και Μαρτυρίες από το '40 και την Κατοχή

- Πως βγήκατε στο βουνό Μακαριώτατε ;

-Το 1942, με χειροτόνησε ο Δαμασκηνός..., μου έδωσε το οφίκκιο του Αρχιμανδρίτου και με τοποθέτησε και πάλι ως Εφημέριο, ως Εφημερεύοντα Ιεροκήρυκα ακριβέστερα, στον Άγιο Λουκά Πατησίων. Εκεί, κατά το διάστημα που ήμουν διάκονος ακόμη, είχα αναπτύξει μια δράση, ας την πω εθνική.

Αναλογιζόμενος την πείνα και τη δυστυχία που είχε τότε η πατρίδα μας, ίδρυσα εκεί κάτι συσσίτια, στο προαύλιο του Ναού, σ' έναν κήπο. Όταν εμείς δεν είχαμε να φάμε, εγώ τάιζα 600 παιδιά.

Στα κηρύγματά μου (...) ήμουν λιγάκι λαύρος κατά των κατακτητών και πολλές φορές κατά των εκτρεπομένων Ελλήνων ή Ελληνίδων, συμπραττόντων με τους κατακτητάς . Κινδύνευσε τότε και η ζωή μου ακόμη. Είχε έλθει στα αυτιά μου ότι « αυτός θα το φάει το κεφάλι του!»

Όπως φαίνεται με παρακολουθούσε κι η οργάνωση του Ε.Δ.Ε.Σ. και μια μέρα με πλησίασαν και με βολιδοσκόπησαν, αν θέλω να βγω στο βουνό, στις αντάρτικες ομάδες του Ε.Δ.Ε.Σ. του Ζέρβα. Με προθυμία δέχθηκα και μυήθηκα μάλιστα από τον βιομήχανο που είχε εργοστάσια, Ευθύμιο Μπάρδη και τον δικηγόρο Ματσούκα στο κατάστημα του Μπάρδη .

- Θυμάστε την αναχώρησή σας;

-Πήγα στο βουνό, σαράντα τρία η υπόθεση αυτή (...), δια μέσου Πατρών πέρασα στο Κρυονέρι με μια πνίχτρα , δεν θυμούμαι και τα' όνομά της, ένα καραβάκι τέλος πάντων, του οποίου η ασφάλεια δεν ήταν και τόσο μεγάλη. Από εκεί με το τρενάκι έφθασα στο Αγρίνιο, βέβαια συστημένος πού θα πήγαινα, πού θα κατέλυα.

Κατόπιν οδηγήθηκα έξω από το Αγρίνιο με τα πόδια, για να εξηγούμεθα, όδευα προς Ήπειρο παρακαλώ. Με τα πόδια. 

Στο δρόμο συνάντησα κι άλλους που πήγαιναν για αντάρτικο. Αξιωματικοί και λοιποί.

Δεν θυμάμαι αν ήταν κι ο Λιλαίος τότε, ο νομικός σύμβουλος της Εκκλησίας σήμερα. 

Δεν θυμάμαι αν ήταν στην πορεία εκείνη κι αυτός . 

Περάσαμε τα χωριά του Αγρινίου και φθάσαμε στα Τζουμέρκα εν τέλει, στο στρατηγείο του Ζέρβα. 

Ο ίδιος μάλιστα ήταν σε περιοδεία εκείνες τις μέρες.

-Κληρικοί, Μακαριώτατε , είχαν πάει με το ΕΑΜ;

-Από την άλλη πλευρά ήταν δύο Μητροπολίτες. Ο Ηλείας Αντώνιος και Κοζάνης Ιωακείμ. Αυτοί ήσαν με το ΕΑΜ. Ο Άρης Βελουχιώτης είχε και άλλους κληρικούς. Τον Ηγούμενο...

-Της Μονής Αγάθωνος, τον Γερμανό;

-Ναι! Αυτός ο Γερμανός ήταν γνωστός ως καπετάν Ανυπόμονος. Επίσημα όμως εγώ ήμουν εκείνος πού αντιπροσώπευα την Εκκλησία της Ελλάδος στην Εθνική Αντίσταση. Αντιλαμβάνεσαι, μάχες από εδώ, μάχες από εκεί. Εναντίον των Γερμανών, εναντίον των Ιταλών και δυστυχώς, αυτό ήταν το άσχημο, και εναντίον των κομμουνιστών.

Ενώ εμείς πολεμούσαμε τούς Γερμανούς,... μια ωραία πρωία μας επιτέθησαν κι οι κομμουνιστές στα υψώματα της Καλεντίνης και είμεθα μεταξύ δύο πυρών. Ο πόλεμος εμαίνετο... Ο στρατηγός Ζέρβας ενόμισε ότι ήμουν ό κατάλληλος για να μεταφέρω κάτι έγγραφα. 

Και τα μεν έγγραφα έφθασαν στην Αθήνα, όπου τα έστειλα, εγώ όμως έμεινα αμανάτι στην Άρτα, διότι προδόθηκα . Στην Καλεντίνη , θυμάμαι, ξημερωθήκαμε. Μ' ένα σύνδεσμο που μου έδωσε ο Ζέρβας (...). Τότε δόθηκε σήμα ότι ανέβαιναν Γερμανοί.

-Κάποτε, φθάσατε στην Άρτα...

-Οι άνθρωποι τρυπώσανε στους λόφους. Εγώ, λοιπόν, πήρα τον δρόμο για τον προορισμό μου. Ολομόναχος. Τόσο μυαλό είχα φαίνεται! Είχα κουράγιο όμως. Έφθασα στήν Άρτα, αφού διανυκτέρευσα σ' ένα χωριό άλλο, όπου είχε ο ΕΔΕΣ "σύνδεσμο".

Καλή του ώρα, ήταν διερμηνεύς στην Κομαντατούρ, πρέπει να ζει, τον λέγανε Λάμπρο Λάμπρου. Ήταν τότε υπάλληλος της Αγροτικής Τράπεζας στην Άρτα. Έμεινα το βράδυ στο σπίτι ενός δικηγόρου Παπαβησσαρίωνος , για να οδηγηθώ το πρωί στην Άρτα. 

Ήμουν χωρίς ταυτότητα. Δεν είχα ταυτότητα θεωρημένη.Ο "σύνδεσμος" με βοήθησε και πέρασα από το φυλάκιο των Γερμανών στη γέφυρα. Κατευθύνθηκα αμέσως στη Μητρόπολη, στο Δεσπότη, στον αείμνηστο Άρτας και προκάτοχο μου στη Μητρόπολη αυτή Σπυρίδωνα, ο οποίος μάλιστα είχε εκφράσει στον Αρχιεπίσκοπο την επιθυμία να τον διαδεχθώ όταν πεθάνει.

Αμέσως ενήργησε ή Μητρόπολις να βγει η άδεια μεταβάσεως μου στην Αθήνα. Αλλά φαίνεται ότι προδόθηκα. Τον πρώτο πού είδα μέσα στην πόλη από χιλιάδες κατοίκους ήταν ένας χασάπης, γνωστός στην Άρτα. Χαιρετηθήκαμε. "Καλημέρα! Καλημέρα!" Αχ, λέω μέσα μου, κάηκα. Κακός οιωνός. Φαίνεται ότι με πρόδωσαν στους Γερμανούς κι οι Γερμανοί, ενώ τούς πήγα όλα τα χαρτιά, δεν μου έδιναν άδεια. Μου απαγόρευσαν την έξοδο...

-Τελικά, τα καταφέρατε...

-Εν πάση περιπτώσει κι η οργάνωση ενήργησε και μου έστειλε χαρτιά από την Αθήνα ότι "μεταβαίνω εις Άρταν μετ' επιστροφής". Έτσι, ένα πρωί τα βάζω στην τσέπη... κι ανεβαίνω σ' ένα φορτηγό αυτοκίνητο, ένα γκαζοζέν, που μετέφερε πορτοκάλια. Μπήκα μέσα και είπα "Ό θεός βοηθός!" Το έσκασα από εκεί κι ήρθα στην Αθήνα.

Μόλις έφθασα εδώ, οι Γερμανοί άρχισαν να ενοχλούν τον Δεσπότη στην Άρτα, άλλοι πήγαιναν στον Αρχιερατικό Επίτροπο και με ζήταγαν. Έρχεται κάτω ο Δεσπότης και μου λέγει: "Φυλάξου! Θα σε πιάσουν οι Γερμανοί και θα σε σκοτώσουν".

Τότε έβαλα κάτι τζάμια γυαλιά και πήγαινα στην Σύνοδο. Τα βράδια όμως άλλαζα σπίτια, άλλοτε κοιμόμουν εδώ κι άλλοτε εκεί, ώσπου ξεκουμπίστηκαν...".

Τομέας Ενημέρωσης: Voiotosp.blogspot.gr