ΣΤΟΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΚΟΥΡΔΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΒΟΗΘΑ ΤΟ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

 

Η αντιμετώπιση ενός κοινού εχθρού έχει ενώσει τους διαιρεμένους Κούρδους:  Μια κουρδική παροιμία αναφέρει πως «οι Κούρδοι δεν έχουν φίλους, παρά μόνο τα βουνά». Κατά τη διάρκεια των αιώνων, το κουρδικό έθνος έχει υποφέρει πολλά από ανταγωνιστικές μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες σε περιφερειακές διαμάχες στρέφουν τις φατρίες των Κούρδων ενάντια τη μία στην άλλη.

 

Σε μια προσπάθεια να ξεφύγουν από τέτοιου είδους εκμετάλλευση, οι Κούρδοι έχουν συχνά καταφύγει σε απομακρυσμένες περιοχές, έξω από τον έλεγχο της κυβέρνησης. Αυτή η παραδοσιακή διαφυγή τους αναφέρεται ως «πηγαίνοντας στα βουνά» - μια φράση που είναι κάτι παραπάνω από ευφημισμός.

Ωστόσο, η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) μπορεί να θέσει τις βάσεις για ένα κουρδικό κράτος, κατευνάζοντας τον φραξιονιστικό διαχωρισμό των Κούρδων. Επίσης, έχει βοηθήσει στην αύξηση της αυτονομίας των Κούρδων στο εσωτερικό των χωρών που κατοικούν.

Η απειλή του ΙΚ έχει κάνει τους Κούρδους της Τουρκίας, του Ιράκ και της Συρίας να αφήσουν στην άκρη τις διαφορές τους. Η πιο εντυπωσιακή ένδειξη αυτής της ενοποίησης συνέβη του 2014, όταν τα στρατεύματα της Περιφερειακής Κυβέρνησης του ιρακινού Κουρδιστάν (KRG) διέσχισαν το τουρκικό Κουρδιστάν για να μπορέσουν να υποστηρίξουν τους Κούρδους της Συρίας που μάχονταν εναντίον του ΙΚ.

Η επιχείρηση εξέπληξε τους παρατηρητές, διότι σηματοδοτεί ένα πρωτοφανές επίπεδο συνεργασίας μεταξύ δύο αντίπαλων ηγετών του κουρδικού εθνικού κινήματος: του Μασούντ Μπαρζανί, Προέδρου της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν (KRG) και του Αμπντουλάχ Οτζαλάν, ηγέτη του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ). 

Για δεκαετίες, ο Μπαρζανί και ο Οτζαλάν ανταγωνίζονται, κάποιες φορές μάλιστα βίαια, για να εξασφαλίσουν την πιο ελκυστική στρατηγική που θα οδηγήσει τους Κούρδους στην εθνική τους ανεξαρτησία. Η επιχείρηση στο Κομπάνι ήταν μόνο ένα παράδειγμα της συνεργασίας των κουρδικών φατριών μπροστά στην απειλή του ΙΚ. 

Στο Ιράκ, οι μαχητές του Μπαρζανί και του εγχώριου αντιπάλου του, Τζαλάλ Ταλαμπανί, συνεργάστηκαν για να καταπολεμήσουν το ΙΚ. Σε άλλες περιπτώσεις, οι δυνάμεις των Μπαρζανί και Ταλαμπανί πολέμησαν ενάντια στο ΙΚ με τη βοήθεια του ΡΚΚ. Το ιρακινό Κουρδιστάν δέχτηκε εκτοπισμένους Κούρδους πρόσφυγες από τη Συρία και οι Κούρδοι της Συρίας και της Τουρκίας βοήθησαν τους Κούρδους του Ιράκ να υπερασπιστούν το έδαφός τους. 

Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δημιουργήσει ένα κέντρο διασύνδεσης στο Ιράκ ώστε να μπορέσουν να οργανώσουν τη συνεργασία μεταξύ των διάφορων κουρδικών ομάδων. Στο Ιράκ και τη Συρία η προώθηση της ανεξαρτησίας έχει επιφέρει στρατιωτικές νίκες. Στο Ιράκ, η επιρροή του ΙΚ στη Βαγδάτη και η έλλειψη πόρων, το έχουν αναγκάσει να επιτρέψει, έστω και διστακτικά, στην KRG να διεκδικήσει την αυτονομία. 

Στη Συρία, η κατάρρευση της κεντρικής κυβέρνησης έχει δώσει στους Κούρδους το χώρο που χρειάζονται για να δημιουργήσουν αυτοδιοικούμενους θύλακες. Σε αντίθεση με τους συντρόφους τους στο Ιράκ και τη Συρία, οι Κούρδοι στην Τουρκία δεν έχουν αναπτύξει το αίτημά τους για αυτονομία. Η Άγκυρα, σε αντίθεση με την Δαμασκό και τη Βαγδάτη, συνεχίζει τις επιχειρήσεις ελέγχου σε όλη τη χώρα. 

Εν μέσω του πολέμου κατά του ΙΚ, η Άγκυρα και το ΡΚΚ ξεκίνησαν και πάλι τις εχθροπραξίες και η τουρκική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι το ΡΚΚ συνεργάζεται με το ΙΚ. Γι’ αυτό το λόγο έχουν ξεσπάσει συγκρούσεις σε ολόκληρη τη χώρα και το δημόσιο αίσθημα απέναντι στον κουρδικό εθνικισμό έχει μειωθεί σημαντικά.

Ωστόσο, το χάος που έχει διευκολύνει την πρόοδο των Κούρδων στη Συρία και το Ιράκ, μπορεί να έρθει και στην Τουρκία. Η αλήθεια είναι πως το ΙΚ δεν θα μπορέσει να διεκδικήσει μεγάλα τμήματα εδάφους από την Άγκυρα, όπως έχει κάνει στο Ιράκ και τη Συρία. Αλλά το ΙΚ, το οποίο έχει ενσωματωθεί καλά στην Τουρκία, έχει σίγουρα την ικανότητα να προκαλέσει μια κρίσιμη και επίμονη σύγκρουση χαμηλού επιπέδου στη χώρα.
 

Επιπλέον, το ΙΚ έχει ένα αυξανόμενο κίνητρο για να εισέλθει στην Τουρκία. Έχει καταστήσει σαφές, στο περιοδικό του Dabiq, και σε προπαγανδιστικά βίντεο όπως «Η Τουρκία και η φωτιά του ρατσισμού», ότι η χώρα αποτελεί πρωταρχικό στόχο. Οι μάχες του με πυρήνες του ΡΚΚ στη Συρία έχουν «προκαλέσει» το ΙΚ να χτυπήσει τους Κούρδους στην Τουρκία. 

Το ΙΚ έχει έναν επιπρόσθετο λόγο να εισέλθει στην Τουρκία: στοχεύοντας αλλοδαπούς και θρησκευτικές μειονότητες, συμπεριλαμβανομένων των Αλαουιτών, δεν φαίνεται τόσο δελεαστικό στα μάτια των Τούρκων ισλαμιστών. 

Αν το ΙΚ αυξήσει την παρουσία του στην Τουρκία, αυτό το γεγονός θα λειτουργήσει ως καταλύτης για άλλες ένοπλες συγκρούσεις πάνω στις προϋπάρχοντα κοινωνικά ρήγματα, κυρίως μεταξύ κοσμικών και θρησκευτικών ομάδων καθώς και μεταξύ Κούρδων και Τούρκων. 

Η Τουρκία θα μπορούσε να ξαναβρεθεί στο ίδιο επίπεδο εκτεταμένης βίας, παρόμοιο με εκείνο της δεκαετίας του 1980, μόνο που τώρα μέσα στα σύνορά της βρίσκεται και μια μεγάλη τρομοκρατική οργάνωση διεθνούς εμβέλειας. Σε αυτή την περίπτωση, η Άγκυρα μπροστά στην απειλή του ΙΚ θα αναγκαστεί να συναινέσει στην αύξηση ανεξαρτησίας των Κούρδων.

Ενδυναμώνοντας έναν αγώνα πολλών γενεών.Το ΙΚ έχει ενδυναμώσει τον μακροχρόνιο αγώνα των Κούρδων να δημιουργήσουν το δικό τους κράτος. Ανεξάρτητα από το πότε ακριβώς θα υπάρξει αυτή η ανεξαρτησία, οι Κούρδοι θα βγουν από αυτή την κρίση δυνατότεροι από πριν και θα έχουν περισσότερη δύναμη κατά τις διαπραγματεύσεις για αυτονομία με την κεντρική κυβέρνηση. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά εμπόδια. 

Πρώτον και κύριο, οι εσωτερικές διασπάσεις παραμένουν ένα σοβαρό εμπόδιο. Αυτή είναι η κατάσταση για τους Κούρδους που ζουν σε διαφορετικές χώρες, ιδιαίτερα μεταξύ των Κούρδων του Ιράκ που έχουν στραφεί προς τον Μπαρζανί και τους Κούρδους της Τουρκίας και του Ιράκ που τάσσονται υπέρ του Οτζαλάν.

Επίσης η ίδια κατάσταση επικρατεί και για τους Κούρδους που ζουν εντός των ίδιων κρατών. Εντός της KRG, για παράδειγμα, ο Μπαρζανί εξακολουθεί να αντιμετωπίζει εγχώριες και διεθνείς επικρίσεις για την αδίστακτη περιθωριοποίηση των πολιτικών αντιπάλων του.
 

Δεύτερον, οι Κούρδοι, προκειμένου να αποτελέσουν μέρος του διεθνούς συστήματος, χρειάζονται και άλλες χώρες να υποστηρίξουν τις προσπάθειές τους σχηματισμού ενός έθνος-κράτους. Χρειάζονται ένα ξένο ευεργέτη, κάτι που είναι δύσκολο σε μια περιοχή όπου οι κυβερνήσεις αποφεύγουν να ενθαρρύνουν εθνικά αποσχιστικά κινήματα.

Τρίτον, οι Κούρδοι χρειάζονται στρατό. Χωρίς έναν πραγματικό στρατό δεν έχει σημασία πόσο ικανοί μαχητές είναι ή πόσες προμήθειες και εκπαίδευση λαμβάνουν από το εξωτερικό. Στον πόλεμο θα βρίσκονται πάντα σε μη πλεονεκτική θέση σε σύγκριση με τα υπάρχοντα κράτη που διαθέτουν ισχυρό στρατιωτικό εξοπλισμό.

Το ΙΚ διαμαρτύρεται πως ο χάρτης της Μέσης Ανατολής χωρίζει τεχνητά τους πληθυσμούς της περιοχής. Έχει δηλώσει ότι το χαλιφάτο έχει ανατρέψει τη Συμφωνία Σάικς-Πικό, μια μυστική συμφωνία του 1916 μεταξύ Γαλλίας και Βρετανίας, η οποία βοήθησε να προσδιοριστούν τα τρέχοντα εθνικά σύνορα.

Αλλά το ΙΚ δεν θα επωφεληθεί από αυτή τη γεωπολιτική αναδιάταξη. Με την άρνησή του να αναγνωρίσει το διεθνές σύστημα, το ΙΚ στο τέλος θα καταστραφεί, θα αντικατασταθεί ή θα μεταβληθεί ριζικά.

Εκείνοι που θα επωφεληθούν θα είναι εκείνοι που θα θελήσουν να συνεργαστούν στα πλαίσια του διεθνούς συστήματος και οι οποίοι θα εκμεταλλευτούν το σημερινό χάος για να αναδιαμορφώσουν τους χάρτες προς το συμφέρον τους. Οι Κούρδοι το ξέρουν αυτό. Αν ενεργήσουν με προσοχή, θα είναι σε θέση να δημιουργήσουν το δικό τους κράτος και να «κατέβουν» επιτέλους από τα βουνά.