ΟΙ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

 

Βραζιλία. Η Βραζιλία ήταν αποικία της Πορτογαλικής Αυτοκρατορίας από το 1500 μέχρι την ανεξαρτησία της από την Πορτογαλία το 1822. Κατά το διάστημα αυτό ο Ρωμαιοκαθολικισμός ήταν η επίσημη θρησκεία του κράτους.

Με την άνοδο της Αυτοκρατορίας της Βραζιλίας, παρ’ όλο που ο Καθολικισμός διατήρησε τη θέση του ως επίσημη πίστη, ενισχυόμενη από την Πολιτεία, επετράπη και σε άλλες θρησκείες να αναπτυχθούν, καθώς το Σύνταγμα του 1824 διασφάλισε τη θρησκευτική ελευθερία.

Η πτώση της αυτοκρατορίας, το 1889, οδήγησε στην καθιέρωση ενός δημοκρατικού καθεστώτος και θεσπίσθηκε ένα Σύνταγμα το 1891, το οποίο διέρρηξε τους δεσμούς μεταξύ της εκκλησίας και της πολιτείας. Δημοκρατικοί ιδεολόγοι, όπως ο Μπέντζαμιν Κόνσταντ και ο Ρούι Μπαρμπόσα, είχαν επηρεασθεί από την «laïcité» (έννοια του κοσμικού κράτους) στη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο συνταγματικός διαχωρισμός μεταξύ Εκκλησίας και Κράτους του 1891 έχει διατηρηθεί έκτοτε. 

Το σημερινό Σύνταγμα της Βραζιλίας, που ισχύει από το 1988, διασφαλίζει το δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία, απαγορεύει την καθιέρωση κρατικών εκκλησιών και οποιαδήποτε σχέση «εξάρτησης ή συμμαχίας» αξιωματούχων με θρησκευτικούς ηγέτες, εκτός εάν πρόκειται για «συνεργασία με σκοπό την προαγωγή του δημοσίου συμφέροντος, όπως αυτό ορίζεται από το νόμο».

Γαλλία. Η «λαϊσιτέ», προϊόν της γαλλικής ιστορίας και φιλοσοφίας, τυποποιήθηκε σε ένα νόμο του 1905 που προέβλεπε το διαχωρισμό εκκλησίας και κράτους, δηλαδή το διαχωρισμό της θρησκείας από την πολιτική εξουσία.

Η γαλλική εκδοχή του διαχωρισμού ονομάζεται λαϊσιτέ. Το μοντέλο αυτό του κοσμικού κράτους προστατεύει τις θρησκευτικές οργανώσεις από κρατικές παρεμβάσεις, αλλά περιορίζει σε κάποιο βαθμό και τη δημόσια θρησκευτική έκφραση. Αυτό αποσκοπεί στην προστασία της δημόσιας εξουσίας από τις επιρροές των θρησκευτικών οργανώσεων, ιδίως στα δημόσια αξιώματα.

Οι θρησκευτικές απόψεις που δεν περιέχουν κάποιο ίχνος δημόσιας ευθύνης, ή οι οποίες θεωρούν τις θρησκευτικές γνώμες άσχετες με την πολιτική, καταπιέζονται λιγότερο από αυτή τη μορφή της εκκοσμίκευσης της δημόσιας συζήτησης.

Ο πρώην πρόεδρος Νικολά Σαρκοζύ είχε ασκήσει κριτική στην «αρνητική λαϊσιτέ» και μιλούσε για μια «θετική λαϊσιτέ» που αναγνωρίζει τη συμβολή της πίστης στο γαλλικό πολιτισμό, τη γαλλική ιστορία και κοινωνία, και επιτρέπει την πίστη στη δημόσια συζήτηση και κρατικές ενισχύσεις σε θρησκευτικές ομάδες.

Επισκέφθηκε τον Πάπα το Δεκέμβριο του 2007 και μίλησε δημοσίως εμφατικά για τις χριστιανικές ρίζες της Γαλλίας, τονίζοντας παράλληλα τη σημασία της ελευθερίας της σκέψης, υποστηρίζοντας ότι η πίστη πρέπει να επανέλθει στη δημόσια σφαίρα.

Ο διάδοχός του, Φρανσουά Ολάντ, είχε μια εντελώς διαφορετική τοποθέτηση κατά τις προεδρικές εκλογές του 2012, υποσχόμενος να εισαγάγει την έννοια της «λαϊσιτέ» στο σύνταγμα (το γαλλικό σύνταγμα ήδη ορίζει ότι η Γαλλική Δημοκρατία είναι κοσμικό κράτος, αλλά δεν υπάρχει άρθρο στο σύνταγμα για τη «λαϊσιτέ»). (ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ) Διαβάστε το προηγούμενο ΕΔΩ....