ΟΙ ΔΙΑΦΩΝΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΚΛΙΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΑΝ

 

Πολλά τα κενά και οι διαφωνίες που υπάρχουν στα κεφαλαιώδη κεφάλαια του Κυπριακού και οι δύο διαπραγματευτές θα επιχειρήσουν μέχρι και τον Οκτώβριο, να προβούν σε μια συνολική αξιολόγηση με την καταγραφή συγκλίσεων και αποκλίσεων, ώστε τον Νοέμβριο να αρχίσουν εντατικές διαπραγματεύσεις.

Από μια πρώτη γενική αξιολόγηση των εκατέρωθεν θέσεων είναι σαφές πως η τουρκική πλευρά επιδιώκει μια  «νέα ομόσπονδη Κύπρο με δύο συνιστώσες πολιτείες», που παραπέμπει με βάση και τα χαρακτηριστικά που έχει καταθέσει, σε συνομοσπονδία.

  

Στο κεφάλαιο της Διακυβέρνησης, η διαφωνία αφορά κυρίως το θέμα της προεδρίας. Η ε/κ  πλευρά επιμένει πως θα πρέπει να υπάρχει μόνιμα Ε/κ Πρόεδρος και Τ/κ Αντιπρόεδρος και εκλογή με σταθμισμένη ψήφο (παραπέμπει μάλλον στο μοντέλο που είχε εισηγηθεί ο Δ. Χριστόφιας).  

Η τ/κ πλευρά υποστηρίζει εκ περιτροπής προεδρία με σταθμισμένη ψήφο. Ο Μουσταφά Ακιντζί έχει αναδείξει το θέμα αυτό ως «κόκκινη γραμμή». Σε ό,τι αφορά στη νομοθετική εξουσία, υπάρχει σύγκλιση ότι κάθε συνιστών κράτος θα έχει τοπικό κοινοβούλιο και σε κεντρικό ομοσπονδιακό επίπεδο Βουλή και Γερουσία. Η αναλογία στη ομοσπονδιακή Βουλή θα είναι 75%-25% ενώ στη Γερουσία 50%-50%.

Στη Βουλή για μη σημαντικές νομοθεσίες οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με πλειοψηφία και για τις υπόλοιπες με ξεχωριστή πλειοψηφία Ε/κ και Τ/κ βουλευτών. Στη Γερουσία, οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με ξεχωριστή πλειοψηφία.   

Όπως καταγράφεται στις διαφωνίες, η τ/κ πλευρά ζητά όπως για ζητήματα που άπτονται του συνταγματικού, θα πρέπει να υπάρχει και έγκριση από τα κοινοβούλια των συνιστώντων κρατών. Με τη θέση αυτή διαφωνεί η ε/κ πλευρά. Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο θα αποτελείται από οκτώ δικαστές (50%-50%) και οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία.   

Η ε/κ πλευρά προτείνει ότι σε περίπτωση διαφωνίας, θα προεδρεύει Δικαστής ο οποίος θα περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Δικαστών του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Αυτός θα επιλέγεται με κλήρωση από κατάλογο τριών Δικαστών και θα αποκλείονται Έλληνες, Τούρκοι και Βρετανοί Δικαστές.

Η τ/κ πλευρά δεν έχει απαντήσει ακόμη στην πρόταση αυτή.  

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα έχει 27 αρμοδιότητες.

Όπως πληροφορούμαστε, στις 17 υπάρχει συμφωνία.   Στην Ομοσπονδιακή Δημόσια Υπηρεσία η αναλογία συμμετοχής είναι ανοικτή. Η ε/κ πλευρά προτείνει 7:3 και η τ/κ 2:1. Η διαφωνία αυτή δεν φαίνεται αγεφύρωτη καθώς εάν συνδυαστεί με μια άλλη πτυχή, όπως για παράδειγμα στο «κλείδωμα» της αναλογίας πληθυσμού (η ε/κ προτείνει 4:1), τότε σαφώς και θα υπάρξουν διαφοροποιήσεις.

Στην ΕΔΥ (Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας) η σύνθεση προβλέπει ίσο αριθμό Ε/κ και Τ/κ και η προεδρία εκ περιτροπής (4 χρόνια Ε/κ και 2 χρόνια Τκ).   Στην Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας, η σύνθεση θα είναι ίση (50%-50%) και η προεδρία εκ περιτροπής 4 χρόνια Ε/κ και 2 χρόνια Τ/κ.   

Την ίδια ώρα, ως προς τις αρμοδιότητες των συνιστώντων κρατών, αυτά θα έχουν δικαίωμα να συνάπτουν συμφωνίες για μια σειρά θέματα που αφορούν θρησκευτικά, πολιτιστικά, εκπαιδευτικά, εμπορικά. Οι συμφωνίες θα συνάπτονται με κράτη που η χώρα θα έχει διπλωματικές σχέσεις. Οι συμφωνίες θα εγκρίνονται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.   

Στο κεφάλαιο της Ε.Ε συμφωνήθηκε η σύσταση Μικτής Επιτροπής –που θα αποτελείται από Ε/κ, Τ/κ και εκπροσώπους της Ε.Ε.– για να βοηθήσει στην εναρμόνιση των Τ/κ με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Στο κεφάλαιο της οικονομίας, συμφωνήθηκε όπως υπάρχει μια Κεντρική Τράπεζα, γεγονός που γίνεται για πρώτη – ίσως– φορά.

Διαπιστώνονται, ωστόσο, διαφωνίες για τον τρόπο έγκρισης του ετήσιου προϋπολογισμού. Η ε/κ θέση αναφέρεται σε έγκριση διά της απλής πλειοψηφίας ενώ η τ/κ σε χωριστές πλειοψηφίες.

  
Περιουσιακό:«Υπήκοοι» ψευδοκράτους με δικαίωμα χρήστη. Ιδιαίτερα δύσκολα και ακανθώδη θεωρούνται τα θέματα των περιουσιών και του εδαφικού. Οι συγκλίσεις αφορούν εν πολλοίς γενικές αρχές και οι διαφωνίες άπτονται της ουσίας και της πρακτικής εφαρμογής.   Όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες, επί της αρχής έχει συμφωνηθεί ότι αναγνωρίζεται το ατομικό δικαίωμα στην περιουσία.

Με βάση την περιγραφή, τούτο αφορά τον ιδιοκτήτη και τον χρήστη. Έχουν καθοριστεί 22 κατηγορίες περιουσιών και καθορίστηκαν πέντε θεραπείες:   Αποκατάσταση, ανταλλαγή, αποζημίωση, μερική αποκατάσταση (μέρος της περιουσίας και αποζημίωση), εναλλακτική περιουσία (να κτιστεί σπίτι σε άλλη γη) ή και μείγμα από τα πέντε διάφορα είδη θεραπείας. Το δικαίωμα θα πρέπει να ασκείται εντός ενός χρόνου καθώς στη συνέχεια δεν θα μπορεί να είναι εμπλεκόμενος στη διεκδίκηση.

 
Δεν υπάρχει συμφωνία και συνεχίζεται η συζήτηση για τον ορισμό του χρήστη και το δικαίωμα προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Έχει συμφωνηθεί η σύσταση Επιτροπής Περιουσιών η οποία θα αποτελείται από ίσο αριθμό Ε/κ, Τ/κ, η οποία με βάση τα κριτήρια που θα καθοριστούν θα αναλαμβάνει να επιλύει διαφορές. Εκκρεμούν οι λεπτομέρειες για τη λειτουργία.    

Προκύπτει ότι συζητείται η θέση πως όσοι έχουν «υπηκοότητα» του ψευδοκράτους θα αποκτούν την ιδιότητα του χρήστη. Υπολογίζεται ότι 330.000 είναι κάτοχοι «υπηκοότητας» του ψευδοκράτους. Από αυτούς περίπου 100.000 είναι Τουρκοκύπριοι με 30.000 από αυτούς να είναι κάτοικοι εξωτερικού. Οι υπόλοιποι είναι έποικοι, που θα παραμείνουν με δικαιώματα χρήστη.

  
Σε ό,τι αφορά το εδαφικό, υπήρξε ανταλλαγή κριτηρίων. Θα πρέπει να ξεκαθαρίσει στη συζήτηση πόσοι θα επιστρέψουν και με ποιο καθεστώς. Η ε/κ πλευρά υποστηρίζει πως θα πρέπει να επιστρέψουν υπό το ε/κ συνιστών κράτος 100.000 πρόσφυγες.

Τίθεται, επίσης, θέμα από ε/κ πλευράς η έκταση της ακτογραμμής (θα καθοριστούν κριτήρια). Συζητείται ο καθορισμός ειδικών ομοσπονδιακών περιοχών, δηλαδή καντονίων (ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία, Μαρωνίτες, Ριζοκάρπασο κ.λπ.).