ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ

 

ΦΡΕΑΡ ΤΟΥ ΙΑΚΩΒ - ΙΕΡΙΧΩ 

  

Στους Αγίους Τόπους συναντά κανείς μνημεία και περιοχές, που συνδέονται άλλα με την Παλαιά και άλλα με την Καινή Διαθήκη, υπάρχουν όμως και ορισμένα που έχουν σχέση και με τις δύο.

Ένα από αυτά είναι το Φρέαρ του Ιακώβ, που βρίσκεται 65 χιλιόμετρα βόρεια από την Ιερουσαλήμ στην κοιλάδα που σχηματίζεται ανάμεσα στα Βουνά Γεβάλ, το «όρος της Κατάρας», και Γαριζίν, το«όρος της Ευλογίας». Το Φρέαρ αυτό (πηγάδι), που έχει περίμετρο 3 μέτρα και Βάθος 27 μέτρα, το άνοιξε ο Πατριάρχης των Εβραίων Ιακώβ και «έπιε αυτός εξ αυτού και οι υιοί αυτού και τα θρέμματα αυτού».

Στον δρόμο για το προσκύνημα είναι το βουνό Σκοπός, όπου ο Αρχιερέας Ιαδδούς επικεφαλής κλήρου και λαού βγήκε σε προϋπάντηση του Μεγαλέξανδρου, η πόλη Γαβαών σε ερείπια, όπου ειπώθηκε από τον Ιησού του Ναυή, που είχε επιτεθεί στο Βασιλιά των Ιεροσολύμων Άδωνι Βεζέκ, το γνωστό «στήτω ο ήλιος κατά Γαβαών και η σελήνη κατά φάραγγα Αιλών», η Γαμάλλα με πολλούς Αραβορθόδοξους κατοίκους, η Βηρώθ, στην οποία η Παναγία και ο Ιωσήφ, επιστρέφοντας από τα Ιεροσόλυμα διαπίστωσαν ότι έλειπε ο Χριστός, η Βαθήλ, όπου χώρισαν ο Αβραάμ και η Λωτ, η Τάιπε (Εφραίμ), όπου μετέβη ο Ιησούς μετά την ανάσταση του Λαζάρου, η Σηλώμ, όπου ο Ιησούς του Ναυή κατέθεσε την Κιβωτό της Διαθήκης.

  

 ΦΡΕΑΡ ΤΟΥ ΙΑΚΩΒ

Στο Φρέαρ του Ιακώβ σταμάτησε ο Κύριος για να ξεκουραστεί από την οδοιπορία και ήπιε νερό που έβγαλε από το πηγάδι η Σαμαρείτισσα Αγία Φωτεινή, με την οποία είχε έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα διάλογο, λέγοντας της: «Πνεύμα ο Θεός και τους προσκυνούντας αυτόν εν πνεύματι και αλη8εία δει προσκυνείν» (Ιω. 4, 24). Της είπε ακόμη όλα όσα είχε κάνει κι εκείνη επιστρέφοντας στην πόλη τα διακήρυξε δεξιά κι αριστερά, ερωτώντας μήπως πρόκειται για τον Μεσσία, τον Χριστό.

Σ' εκείνη τη συνάντηση ήταν που ο Ιησούς είπε: «Όποιος πίνει απ' αυτό το νερό που θα του δώσω εγώ, δεν θα διψάσει ποτέ.  Αλλά το νερό που θα του δώσω θα γίνει μέσα του πηγή ν' αναβρύζει νερό ζωής αιώνιας» (πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον) (Η Καινή Διαθήκη, οπ. παρ., Κατά Ιωάννην, 4, 13-14). Λέγεται ότι το μαρμάρινο περιστόμιο του Φρέατος του Ιακώβ τοποθετήθηκε, επί Ιουστινιανού, στον νάρ8ηκα της Αγίας Σοφίας. Στον χώρο σώζονται ερείπια από τον ναό που ανήγειρε η Αγία Ελένη. Σήμερα το Φρέαρ βρίσκεται μέσα στο ελληνορθόδοξο μοναστήρι της Σαμαρείτισσας, σε υπόγειο ναό.

ΝΑΠΛΟΥΣ (ΑΡΧΑΙΑ ΣΥΧΕΜ) - ΙΕΡΙΧΩ: Πιο πέρα είναι η πόλη Ναπλούς (Νεάπολη, αρχαία Συχέμ), τους κατοίκους της οποίας κάλεσε η Σαμαρείτισσα να γνωρίσουν τον Κύριο κι εκείνος τους δίδαξε την αγάπη στη θέση του μίσους, που είχαν για τους Ιουδαίους, με τα αθάνατα λόγια του:«Αγαπάτε τους εχθρούς υμών, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς και προσεύχεσθε υπέρ των επηρεαζόντων υμάς και διωκόντων υμάς» (Ματ8., 5, 44).Στην κοντινή πόλη Σεβάστεια (αρχαία Σαμάρεια) διέδωσε τον Χριστιανισμό ο Απόστολος Φίλιππος. Σε υπόγειο, στο οποίο κατεβαίνεις από κλίμακα με 21 σκαλοπάτια βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και Βαπτιστή του Κυρίου.

Στην πόλη αυτή είχε χορέψει η περιβόητη Σαλώμη, ζητώντας ως έπαθλο την κεφαλή του «επί πίνακι» (Ματθ., 14, 8).272 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας βρίσκεται η Ιεριχώ, γραφική κωμόπολη, στην οποία ο Ηρώδης έζησε την τελευταία περίοδο του βίου του και την είχε οχυρώσει και εξωραΐσει. Ήταν η πρώτη πόλη που κατέλαβαν οι Εβραίοι, όταν διήλθαν με επικεφαλής τον Ιησού του Ναυή τον Ιορδάνη ποταμό. Τότε έγινε φοβερός σεισμός και γκρεμίσθηκαν τα τείχη της. Η περιοχή συνδέεται και με άλλα γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης.

Στην ελληνορθόδοξη μονή του Προφήτη Ελισσαίου, σε θαύμα του οποίου χρωστάει η περιοχή τα νερά της (από την πηγή του Ελισσαίου), βρίσκεται η συκομουριά, πάνω στην οποία ανέβηκε ο Ζακχαίος. Ο Λουκάς διηγείται ωραία το περιστατικό:«Ο Ιησούς μπήκε στην Ιεριχώ και περνούσε μέσα από την πόλη. Εκεί υπήρχε κάποιος, που το όνομα του ήταν Ζακχαίος. Ήταν αρχιτελώνης και πλούσιος. Προσπαθούσε να δει ποιος είναι ο Ιησούς, δεν μπορούσε όμως εξαιτίας του πλήθους και γιατί ήταν μικρόσωμος. Έτρεξε μπροστά, πριν από το πλήθος κι ανέβηκε σε μια συκομουριά για να τον δει, γιατί θα περνούσε απ' εκεί.

Όταν έφτασε ο Ιησούς στο σημείο εκείνο, κοίταξε προς τα πάνω και του είπε: "Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα" και τον υποδέχτηκε με χαρά. Όλοι όσοι είδαν αυτά διαμαρτύρονταν κι έλεγαν ότι πήγε να μείνει στο σπίτι ενός αμαρτωλού. Σηκώθηκε ο Ζακχαίος και είπε στον Κύριο: "Κύριε, υπόσχομαι να δώσω τα μισά από τα υπάρχοντα μου στους φτωχούς και να ανταποδώσω στο τετραπλάσιο όσα πήρα με απάτη". Ο Ιησούς, απευθυνόμενος σ' αυτόν είπε: "Σήμερα αυτή η οικογένεια σώθηκε γιατί κι αυτός ο τελώνης είναι απόγονος του Αβραάμ. Ο Υιός του Ανθρώπου ήρθε για να αναζητήσει και να σώσει αυτούς που έχουν χάσει το δρόμο τους"» (Η Καινή Διαθήκη, οπ. παρ., Κατά Λουκάν, 19, 1-10).

ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΟΖΕΒΑ: Συνεχίζοντας από την Ιεριχώ, θα φθάσουμε στη μονή του Αγίου Γεωργίου του Χοζεβά, που ανοικοδομήθηκε σε άγρια και ερημική περιοχή, μέσα σε χαράδρα, από τον Άγιο Γεώργιο, που καταγόταν από το χωριό Χοζεβά της Κύπρου και ο τάφος του βρίσκεται δίπλα στον ναό του Αγίου Στεφάνου (5ος αι.). Το κα8ολικό του μοναστηριού τιμάται επ' ονόματι του Γενεσίου της Παναγίας, με ψηφιδωτά στο δάπεδο. Πάνω από το καθολικό δείχνουν ένα σπήλαιο, στο οποίο το κοράκι έφερνε κρέας και ψωμί στον Προφήτη Ηλία, επί τρία χρόνια και έξι μήνες που κρυβόταν από τον βασιλιά Αχαάβ και τη βασίλισσα Ιεζάβελ.

Σ" αυτό ανεβαίνει κανείς από κλίμακα με 30 σκαλοπάτια. Παρεκκλήσιο προς τιμήν των Αγίων Ιωακείμ και Άννας θυμίζει ότι εδώ νήστεψαν και προσευχήθηκαν για να τους χαρίσει ο Θεός παιδί. Γύρω βλέπει κανείς πολλά ασκηταριά. Λέγεται ότι οι μοναχοί που ασκήτευαν εδώ έφθασαν κάποτε τον αριθμό των 5.000. Σε μια από τις σπηλιές βρέθηκε το πέλμα της Θεομήτορος Αγίας Άννας, που μπορεί να το προσκυνήσει κανείς σήμερα στο Κυριάκο της Σκήτης της Αγίας Άννης στον Άθω. Η περιοχή ανέδειξε οσιακές μορφές.

ΣΑΡΑΝΤΑΡΙΟ ΟΡΟΣ: Κοντά στην πηγή των υδάτων του Ελισσαίου απλώνεται οροσειρά, όπου ανήκει το Σαραντάριο όρος, στο οποίο ο Χριστός προσευχή8ηκε επί 40 ημέρες, πριν να βαπτιστεί, και γνώρισε τους «πειρασμούς» του πονηρού. Υπάρχει κι εδώ ελληνορθόδοξο μοναστήρι, χτισμένο πάνω στον βράχο. Στην κορυφή του Βουνού υπάρχουν ερείπια παλαιού ναού. Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος περιγράφει τους πειρασμούς του Διαβόλου με τούτα τα λόγια:«Τότε ο Ιησούς οδηγήθηκε από το Πνεύμα στην έρημο για να αντιμετωπίσει τους πειρασμούς του Διαβόλου.

Σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες δεν έφαγε τίποτε ο Ιησούς, ύστερα όμως πείνασε. Τότε εμφανίστηκε αυτός που βάζει σε πειρασμό τους ανθρώπους και του είπε: "Αν είσαι Υιός του Θεού, πες να γίνουν αυτές οι πέτρες ψωμί". Ο Ιησούς όμως του αποκρίθηκε: "Ο άνθρωπος, λέει η Γραφή, δε ζεί μόνο με το ψωμί, αλλά με κάθε λόγο που βγαίνει από το στόμα του Θεού". Ύστερα τον οδήγησε ο Διάβολος στην Ιερουσαλήμ και τον έστησε στο πιο ψηλό μέρος του ναού και του είπε: "Αν είσαι Υιός του Θεού, πέσε κάτω, γιατί η Γραφή λέει: Θα δώσει εντολή για σένα στους αγγέλους του και θα σε σηκώσουν στα χέρια τους για να μην σκοντάψει σε πέτρα το πόδι σου".

Μα ο Ιησούς του είπε: "Αλλού όμως λέει η Γραφή: Δεν πρέπει να βάλεις σε δοκιμασία τον Κύριο, το Θεό σου". Πάλι τον οδήγησε ο Διάβολος σ' ένα πολύ ψηλό βουνό και του έδειξε όλου του κόσμου τα βασίλεια και τη λαμπρότητα τους. Ύστερα του είπε: Όλα αυτά θα σου τα δώσω, αρκεί να πέσεις στα πόδια μου και να με προσκυνήσεις".

Ο Ιησούς όμως του απάντησε: "Φύγε από μπροστά μου Σατανά! Η Γραφή το λέει καθαρά: μόνο τον Κύριο το Θεό σου θα προσκυνάς και μόνο αυτόν θα λατρεύεις". Τότε ο Διάβολος άφησε τον Ιησού και άγγελοι Θεού ήρ8αν και τον υπηρετούσαν» (Η Καινή Διαθήκη, οπ. παρ., Κατά Ματθαίον, 4, 1-11).

Ιορδάνης ποταμός - Μονές Τ. Προδρόμου και Αγ. Γερασίμου

Από τα βουνά της Συρίας (Λίβανο και Αντιλίβανο) ξεκινάει ο ιερός ποταμός Ιορδάνης, όπου βαπτίστηκε από τον Τίμιο Πρόδρομο ο Χριστός, για να περάσει από τη λίμνη της Τιβεριάδας (ή Γενησαρέτ ή Γαλιλαίος) και να συνεχίσει πάλι από αυτήν και μέσω της κοιλάδας που φέρει το όνομα του να καταλήξει στη Νεκρή Θάλασσα. Διανύει συνολικά 220 χιλιόμετρα, από τα οποία τα 104 βρίσκονται μεταξύ της λίμνης και της Νεκρής Θάλασσας. Ο Ιορδάνης στην απόσταση αυτή, λόγω της κατωφέρειας του εδάφους γίνεται ορμητικός. Παρά τη θολάδα, τα νερά του έχουν γεύση γλυκεία και τα ψάρια που κολυμπούν σ' αυτά έχουν νόστιμο κρέας.

Σε ανάμνηση της επίσκεψης τους στους Άγιους Τόπους, οι προσκυνητές βαφτίζονται στα νερά του Ιορδάνη σε εγκαταστάσεις που βρίσκονται στο σημείο, όπου ο ποταμός χύνεται στην Τιβεριάδα. Εκεί όμως, όπου ο Αγιος Ιωάννης βάφτισε τον Κύριο, είναι κοντά στη μονή που φέρει το όνομα του Τίμιου Προδρόμου και απέχει 7 χιλιόμετρα από την κωμόπολη Ιεριχώ. Η ιστορία του μοναστηριού είναι πολύ παλιά, φθάνει ώς τα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό στον 12ο αιώνα και ανοικοδομή8ηκε επί Βασιλείας Μανουήλ Πορφυρογέννητου.

Το σημερινό είναι νεότερο κτίσμα που ανεγέρθηκε μετά τον σεισμό του 1928. Η περιοχή ανήκει στη νεκρή ζώνη και γι' αυτό με ειδική άδεια τα Θεοφάνεια και τη Μεγαλοβδομάδα, που υπάρχουν πολλοί προσκυνητές, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων τελεί αγιασμό, για τον οποίο έγινε ήδη λόγος. Εδώ, λοιπόν, εκτός από τη βάπτιση του Κυρίου (ήταν ο τόπος όπου έκανε το κήρυγμα του ο Τίμιος Πρόδρομος), έγιναν κι άλλα σπουδαία γεγονότα, όπως η ανάληψη του Προφήτη Ηλία στους ουρανούς και η διάβαση του Προφήτη Ελισσαίου με τη μηλωτή του προφήτη Ηλία πάνω στον Ιορδάνη και ήταν τόπος άσκησης δύο μεγάλων μορφών του ορθόδοξου μοναχισμού, του αββά Ζωσιμά και της Αγίας Μαρίας της Αιγύπτιας.

Ανάμεσα στη μονή του Τιμίου Προδρόμου και τη Νεκρή Θάλασσα βρίσκεται ένα άλλο ελληνορδόδοξο μοναστήρι του Αγίου Γεράσιμου του Ιορδανίτη. Λέγεται και μονή του Καλαμώνος. Ο άγιος ασκήτεψε εδώ τον 5ο αιώνα. Στις εικόνες τον βλέπουμε να 'χει δίπλα του τον λέοντα που εξημέρωσε. Το καθολικό της μονής είναι αφιερωμένο στη μνήμη του (ανακαινίσθηκε το 1885).Υπάρχουν δύο παρεκκλήσια: του Αγίου Ευθυμίου και της Αγίας Μαρίας της Αιγύπτιας, ο τάφος της οποίας βρίσκεται εκεί που την ενταφίασε ο λέοντας του αββά Ζωσιμά, στην έρημο του Ιορδάνη.

Η Λίμνη Τιβεριάδας ή Γενησαρέτ ή Γαλιλαίας λίμνη ή θάλασσα της Τιβεριάδας ή Γενησαρέτ ή της Χενερέθ ή της Γαλιλαίος και τα περίχωρα της είναι ο χώρος όπου ο Κύριος επιστράτευσε τους Αποστόλους και τους κατέστησε "αλιείς ανθρώπων", όπου ρίξανε όπως τους υπέδειξε τα δίχτυα τους κι εκείνα υπερπληρώθηκαν με ψάρια, που οι προσκυνητές μπορούν να γευ8ούν στα γειτονικά εστιατόρια, αλλά και έκανε μεγάλο αριθμό 8αυμάτων, όπως η θεραπεία των διαμονισμένων των Γεργεσηνών και άλλων πασχόντων, περπάτησε πάνω στα νερά κ.λπ.

Ο Ματθαίος αναφέρει ότι «καθώς περπατούσε στην όχθη της λίμνης, είδε δύο αδέλφια, τον Σίμωνα που τον έλεγαν Πέτρο και τον αδερφό του τον Ανδρέα, να ρίχνουν δίχτυα στη λίμνη, γιατί ήταν ψαράδες. "Ακολουθήστε με, τους λέει και θα σας κάνω ψαράδες ανθρώπων". Κι' αυτοί αμέσως άφησαν τα δίχτυα και τον ακολούθησαν. Προχωρώντας πιο πέρα από εκεί, είδε δύο άλλους αδερφούς, τον Ιάκωβο, τον γιο του Ζεβεδαίου, και τον αδερφό του τον Ιωάννη. Βρίσκονταν στο ψαροκάικο μαζί με τον πατέρα τους το Ζεβεδαίο και ταχτοποιούσαν τα δίχτυα τους.

Τους κάλεσε κι αυτοί άφησαν αμέσως το ψαροκάικο και τον πατέρα τους και τον ακολούθησαν» (Καινή Διαθήκη, οπ. παρ., Κατά Ματθαίον, οπ. παρ., 4, 18-22).Η λίμνη έχει βάθος 70 μέτρα (στη βόρεια πλευρά φθάνει τα 250 μέτρα), πλάτος 11 χιλιόμετρα και μήκος 20 χιλιόμετρα. Τα νερά είναι καθαρά και γλυκά κι από αυτά αρδεύονται μεγάλες εκτάσεις καλλιεργειών. Η Καπερναούμ, που τόσες φορές αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη και συνδέεται άμεσα με τον Κύριο, τη διδασκαλία και τα θαύματα του, είναι η γενέτειρα του Ευαγγελιστή Ματθαίου και μαζί με την Τιβεριάδα κ.ά. πόλεις αποτελούν το διάβημα που στεφανώνει τη λίμνη. Στην περιοχή αυτή έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα ο ισραηλινός τουρισμός.

Παντού υπάρχουν ελληνορθόδοξα μοναστήρια. Εκείνο της Καπερναούμ τιμάται επ' ονόματι των Αγίων Αποστόλων. Η χώρα των Γεργεσηνών βρίσκεται στην απέναντι όχθη της λίμνης. Κοντά στην Καπερναούμ βρίσκεται το όρος των Μακαρισμών, όπου ο Χριστός έκανε την περίφημη Επί του Όρους Ομιλία του:

«Μακάριοι ο πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών έστιν η  Βασιλεία των ουρανών

Μακάριοι οι πενθούντες, ότι αυτοί παρακληθήσονται

Μακάριοι οι πραείς, ότι αυτοί κληρονομήσουσι την γην

Μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην, ότι αυτοί χορτασθήσονται

Μακάριοι οι ελεήμονες, ότι αυτοί ελεηθήσονται

Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται

Μακάριοι οι δεδιωγμένοι ένεκεν δικαιοσύνης, ότι αυτών έστιν η Βασιλεία των ουρανών

Μακάριοι έστε όταν ονειδίσωσιν υμάς και διώξωσι και είπωσι παν πονηρόν ρήμα καθ' υμών ψευδόμενοι ένεκεν εμού..» Η συνέχεια αύριο.