ΕΚΛΟΓΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΑΙ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

 

Ενώ στην Ελλάδα φαίνεται ότι θα χαθεί για μία ακόμη φορά η ευκαιρία της συνταγματικής αναθεώρησης, στην Ιταλία η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι δεν ασχολείται μόνο με την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, αλλά προωθεί και συνταγματικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Έχει ενδιαφέρον κυρίως να δούμε πώς διαμορφώνονται τελικά οι προτάσεις για τον τρόπο εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και το νέο εκλογικό σύστημα στην Ιταλία, δύο θέματα που συζητούνται πολύ κατά την περίοδο αυτή και στην Ελλάδα.

Όσον αφορά την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, οι αλλαγές αφορούν κυρίως τις απαιτούμενες πλειοψηφίες. Στις πρώτες τρεις ψηφοφορίες η εκλογή θα γίνεται όπως σήμερα, δηλαδή με αυξημένη πλειοψηφία των δύο τρίτων του Κοινοβουλίου. Από την τέταρτη ψηφοφορία θα αρκεί η πλειοψηφία των τριών πέμπτων, ενώ από την όγδοη ψηφοφορία και μετά η απόλυτη πλειοψηφία. Προτάθηκε, αλλά δεν έγινε δεκτό, και ένα είδος άμεσης εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό, μετά την όγδοη ψηφοφορία, με επαναληπτικό γύρο μεταξύ των δύο υποψηφίων που πήραν τις περισσότερες ψήφους.

Εννοείται ότι κανείς δεν σκέφτηκε να προτείνει αυτό που ισχύει στην Ελλάδα, δηλαδή τη διάλυση της Βουλής μετά την τρίτη άκαρπη ψηφοφορία. Όσον αφορά το εκλογικό σύστημα, ο νέος εκλογικός νόμος θα διατηρεί το bonus επιπλέον εδρών που παραχωρείται στην ισχυρότερη πολιτική δύναμη, αλλά θέτει ως ελάχιστο κατώφλι για την απόκτησή του την επίτευξη εκλογικού ποσοστού 40%. Η χορήγηση του bonus ανεξαρτήτως εκλογικού ποσοστού είχε ήδη κηρυχθεί ως αντισυνταγματική από το ιταλικό Συνταγματικό Δικαστήριο με την απόφαση του αριθ. 1 του 2014.

Αν κανείς εκλογικός σχηματισμός δεν συγκεντρώσει 40%, θα γίνεται επαναληπτική ψηφοφορία σε δεύτερο γύρο μεταξύ του πρώτου και δεύτερου εκλογικού σχηματισμού και το bonus θα χορηγείται στον νικητή. Ήδη όμως έχουν διατυπωθεί σοβαρές επιφυλάξεις για τη συνταγματικότητα της ρύθμισης αυτής. Ανεξάρτητα πάντως από την τελική διαμόρφωση του νέου ιταλικού εκλογικού νόμου, γεγονός είναι ότι μόνη χώρα στην Ευρώπη στην οποία προβλέπεται bonus στο πρώτο κόμμα χωρίς προϋποθέσεις είναι η Ελλάδα.