ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΣΕ ΙΕΡΕΣ ΜΟΝΕΣ

 

ΙΕΡΑ  ΜΟΝΗ  ΚΟΙΜ. ΘΕΟΤΟΚΟΥ  ΒΥΤΟΥΜΑ  

 

Στις  ανατολικές  πλαγιές  του  Κόζιακα   βρίσκεται    το  γυναικείο   κοινόβιο  της  Ιεράς  Μονής  Κοιμήσεως  Θεοτόκου  Βυτουμά  πάνω  ακριβώς  σ΄ ένα βραχώδες  πλάτωμα του βουνού, σ΄ ένα  φυσικό  αγνάντι, καθώς  κάτω  απλώνεται  ο χιλιοτραγουδισμένος  θεσσαλικός  κάμπος, ο ποτισμένος  με τον  ιδρώτα  και  το αίμα  των  κολίγων  που, λές, ξεδιψάει  στα νερά του  οφειδοειδός  σερνάμενου  Πηνειού  ποταμού.

Μετά  την  γέφυρα  της  Σαρακίνας  ο επισκέπτης  πρέπει να  στρίψει  αριστερά, να περάσει τον ομώνυμο οικισμό (Βυτουμά) και συναντώντας  την δημοσιά που κατηφορίζει από Καλονέρι  προς  Τρίκαλα  στρίβει  αριστερά  ακολουθώντας τις  ανηφοριές  του δρόμου που  μετά από  ένα δεκαπεντάλεπτο σε φέρνει  σε ύψος  540 μέτρα, ακριβώς  μπροστά  στην  πύλη  της  Μονής  που πνίγεται  μέσα  στη  φυλλωσιά   των  αιωνόβιων   πλατάνων  και στην  αφθονία  του  υγρού  στοιχείου. 

Η βαριά   πόρτα  της  κεντρικής πύλης  του μοναστηριού  ανοίγει  για να βρεθείς  στο  κεφαλόσκαλο  του  υπερώου  ενώ  κάτω   απλώνεται  η  αυλή  στο κέντρο  του  οποίου  βρίσκεται  το καθολικό  που είναι αφιερωμένο  στην Κοίμηση  της  Θεοτόκου.

Πριν το καθολικό  της  κοιμήσεως,   δεξιά καθώς  κατεβαίνεις  τα σκαλιά,   βρίσκεται παρεκκλήσιο (διαστάσεων 5 Χ 5) στην  κτητορική  επιγραφή του οποίου  αναφέρεται ως «ΠΡΟΠΥΛΑΙΟΝ»: 

«Ανηγέρθη  κ(αι) ιστορήθη   το παρόν «ΠΡΟΠΥΛΑΙΟΝ»  της σεβάσμιας (και) θεί(ας) μονής της Υπερ/αγίας Δεσποίνης ημ(ών) Θ(εοτό)κου κ(αι)αειπαρθένου Μαρίας. ήτοι της κοιμήσεως. δια συνδρο/μής. κόπου τέ  κ(αι) εξόδου τ(ων) ιερέων κ(αι) γερόντων. εν τη παρούση κόμη /βητομά. αρχιερατεύοντος  του πανϊερωτάτου  κ(αι) αφετός ημ(ών) μ(ητ)ροπολίτου της αγιω/τάτης μ(ητ)ροπόλεως Λαρίσσης, κυρού Νεοφύτου δια χειρός Νεκταρίου (μον)αχού /κ(αι) του κεινού   λαού εν έτει  Ζ, Ξ Ζ ιν(δικτιω)νος Βης»  (7067-5508=1559). Επίσης  στον  υπ΄αρίθμ. 141 κώδικα  της  Μονής  Μεταμορφώσεως  του  Σωτήρος   (Μεγάλο Μετέωρο) που  είναι  αντίγραφο  του  17ου αιώνα, υπάρχει  αναφορά  στην  μονή  του  Βυτουμά που   ισχυροποιεί  την  άποψη  ότι  κτίστηκε   τον  12ο  αιώνα.  

Εδώ  θα πρέπει  να αναφέρουμε   επισημάνσεις, αναφερόμενοι σε ενθύμηση  του  ΙΖ΄ αιώνα   που  μιλούν ότι η μονή  κτίστηκε το έτος  1161 «εξοικί(ων) αναλωμάτων  κόπων Κωνσταντίνου  του ταρχανιότου   κ(αι)   Ζωής  της  συμβίου  αυτού  και ανιδρύθηκε ανιστορίθηκε  το 1600». Το  καθολικό της  μονής  είναι  τρίκλιτη  βασιλική με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος  ενώ ο  ζωγραφικός  διάκοσμος, το ξυλόγλυπτο τέμπλο  και οι  δεσποτικές  εικόνες είναι έργα του  γνωστού  αγιογράφου «ΔΡΟΣΙΝΟΥ»  από  το Φανάρι  Καρδίτσας  καταγόμενου.

Στον  κύριο  ναό  υπάρχει άλλη   κτητορική  επιγραφή  που  μεταξύ  άλλων  αναφέρει  ότι  ανηγέρθη και ιστορίθη  το έτος  1600 επί  Μητροπολίτου  Λαρίσης   Διονυσίου. Πίσω  από  το ιερό  βήμα  του καθολικού  βρίσκεται η σπηλιά  όπου σύμφωνα με τον θρύλο βρέθηκε  η πολλές  φορές  χαμένη  εικόνα της  Παναγίας  της Καλαμπακιώτισσας  προς τιμήν  της οποίας κτίστηκε  και η μονή  λαμβάνοντας  τα  εν λόγω συμβάντα   ως  μήνυμα  της Παναγιάς.

Σε λειψανοθήκη, όπου  τα  λείψανα του  αγίου  Γρηγορίου  επισκόπου   Νεοκεσαρείας   του θαυματουργού, αναγράφονται δύο  φράσεις  η μία εκ των οποίων αναφέρει  ότι αποτελεί κτήμα της ιεράς μονής  του προφήτου (Ηλιού) Χαλικίου (Ασπροποτάμου)  δια δαπάνης των ιερομονάχων Δαμιανού Ιλαρίωνος, Κυπριανού και των μοναχών Ιερεμίου, Αυξεντίου…Λεπενίτζα 1852.

Δίπλα  στο καθολικό της κοιμήσεως  Θεοτόκου  προστέθηκαν  δύο  ακόμα παρεκκλήσια  αφιερωμένα  το ένα στους  αγίους  Ευφημία   και   Αλέξιο  και το άλλο στους  αγίους, Μεγαλομάρτυρα  Γεώργιο  και  Δημήτριο   μυροβλύτη, ενώ  εκτός  περιβόλου   μονής  υπάρχουν και τα παρεκκλήσια  της  Ζωοδόχου  Πηγής  και Αγίας  Τριάδος. Εδώ, υπάρχει  και ο τάφος  του  Μητροπολίτη   «Τρίκκης και Σταγών»(1907-1970)  κυρού Διονυσίου ο οποίος  στα χρόνια  της  διακονίας  του  στήριξε  την  μονή  γι΄ αυτό  και  η  επιθυμία  του  ήταν  να ενταφιαστεί  εδώ.

Η  σημερινή  πολυπληθής   γυναικεία  αδελφότητα  αποτελεί συνέχεια    της  αρχικής πενταμελούς αδελφότητας που φέρεται να εγκαταστάθηκε εδώ το 1952 παραλαμβάνοντας  ένα μοναστήρι  υπό  διάλυση   για  να   ξεκινήσει    έκτοτε   μια  πορεία  ανοικοδόμησης  και άνθησης  η ακμή  της  οποίας  χρονικά  προσδιορίζεται    στο δεύτερο  μισό  του 1960 και 1970 καθώς  τότε  λειτουργούσε  σχολή  κοπτικής ραπτικής, χειροτεχνίας  και  υφαντών,  τριετούς φοίτησης   με οικοτροφείο  για τις σπουδάστριες.

Μετά  την πρόσφατη  αποδημία   της  μακαριστής  ηγουμένης Ευφημίας,  Ηγουμένη  σήμερα   είναι  η μοναχή  Παρθενία  με συνοδεία  12 μαναζουσών  αποτελώντας  την  πλέον δραστήρια  αδελφότητα της  περιοχής  με πλούσιο  πνευματικό  κοινωνικό και κτητορικό έργο.

Ναός  Αγίων  Αποστόλων  Σαρακίνας.  

Στον  θεόρατο  βράχο  που  στέκει, λες, βιγλάτορας   στην  περιοχή, δίπλα  στον Πηνειό  και στο   πέτρινο τοξωτό γεφύρι   του  Αγίου  Βησσαρίωνα, μέσα σε φυσικό  σπήλαιο,   βρίσκεται  ένα μοναδικό  μεταβυζαντινό κτίσμα  αφιερωμένο  στους    Αγίους  Αποστόλους. Ο ναός  αυτός, σύμφωνα  με  σχετική  επιγραφή,  μεταξύ  άλλων  αναγράφεται  ως έτος  ανέγερσης και ιστόρισης  το 1766,  επί επισκόπου «ΣΤΑΓΩΝ» Παρθενίου, με  αξιολογότατο  αγιογραφικό  διάκοσμο  που  αξίζει κανένας  να  επισκεφθεί  θαυμάζοντας  τα έργα των  χειρών  ανθρώπων  με αγάπη  Θεού.

Το  πέτρινο  τοξωτό γεφύρι  Σαρακίνας.

Δίπλα  ακριβώς  από  τον  Ναό  των  Αγίων Αποστόλων  ξεκινάει  η  είσοδος  του πέτρινου  τοξωτού  γεφυριού,  έργο  του  Αγίου  Βησσαρίωνα,  που αποτελεί μία από  τις  γέφυρες  που κατασκεύασε  ο Άγιος (Πύλης επί του Πορταϊκού, Πλάκας στον Άραχθο, Κοράκου στον Αχελώο). Εδώ  έγινε  στις  6 Απριλίου  του  1878  η μεγάλη   και νικηφόρα  για τους  έλληνες, μάχη μεταξύ   Τουρκικού  στρατιωτικού  σώματος  και των οπλαρχηγών Δ. Κουκουράβα , Β. Χοστέβα  και Ν. Πασχάλη.  

Ο καταρράκτης  στη  Θέση «Κόντενα».  

Ένα  αξιόλογο  φυσικό  φαινόμενο  της  περιοχής  είναι και οι καταρράκτες  στη  θέση «Κόντενα»  όπου  τα  νερά  της  λεκάνης  απορροής  που σχηματίζεται  μεταξύ  του οικισμού  Κορομηλιάς   Αγίας  Παρασκευής  και Βυτουμά  βρίσκουν διέξοδο  εδώ  δημιουργώντας   ένα μοναδικό  φαινόμενο   την  χειμερινή  κυρίως  περίοδο  καθώς   τα νερά  του  πέφτουν  με ορμή από  υψόμετρο  150 μέτρων   δημιουργούν  ένα βουητό   που  ακούγεται  σε ολόκληρη  την περιοχή.

Για  το  όνομα  «Κόντενα»   υπάρχουν  πολλές  εκδοχές  και θρύλοι  στην  περιοχή  με επικρατέστερη  αυτή  που  αναφέρεται  σε  κάποια  γυναίκα  που  έχασε  τον  άντρα  της, που έφερε  το όνομα Κόντης=Κόντινα = Κόντε(ι)να, στα ορμητικά νερά του  ρέματος  καθώς  περνούσε για να πάει  στον  οικισμό  της  Αγίας Παρασκευής. Αριστερά  του καταρράκτη    και μέσα  σε  ένα πανέμορφο πάρκο  βρίσκεται  ο κοιμητηριακός   ναός της Μεταμόρφωσης  του  Σωτήρα καθολικό  διαλυμένης  μονής με αξιολογότατο  αγιογραφικό διάκοσμο  της περιόδου  του  1700.

Αξιολογότατος  είναι και ο ναός  του  Αγίου  Νικολάου  του  οικισμού  Αγίας  Παρασκευής   που βρίσκεται  στο μεσοχώρι  με χρονολογική ένδειξη 1766  και φέρει  αγιογραφικό διάκοσμο, ξυλόγλυπτο τέμπλο  και δεσποτικές εικόνες   που  αξίζει  να  δείτε  καθώς  θα περνάτε. Εδώ  λειτουργεί  και  ένα    παραδοσιακό  ταβερνάκι   όπου  έχετε την  δυνατότητα  να γευτείτε  την  παραδοσιακή   κουζίνα  και να  δροσιστείτε  από  τα  γάργαρα  νερά  των πηγών «κρύα βρύση», «Καναλάκι», «Αγία  Σωτήρα»  και  «Μίχου».

Το  κάστρο  της  Αγίας  Παρασκευής. 

Εδώ  θα  βρείτε τα  απομεινάρια κάστρου  Κλασικών  ή  Ελληνιστικών  χρόνων  χτισμένο  με  τεράστιους  ογκόλιθους  που  στην  εικόνα  τους  ο επισκέπτης  μένει  ενεός   για τον τρόπο  μεταφοράς  και κτισίματός   του. Το  κάστρο  τούτο  φέρεται  να διαδέχθηκε  το  φρούριο  S. Nicolo de Cristina  που  μετά τον θάνατο  του  Ιωάννη  Αγγέλου  Β΄, κατείχε  ο Σιγνορίνος. Σύμφωνα με ιστορικούς  το κάστρο  αυτό  αποτελούσε φυλάκιο  για να ελέγχει  το πέρασμα της  δεξιάς  όχθης του Πηνειού και ίσως  ανήκε  στο  αρχαίο «ΑΙΓΙΝΙΟΝ», την  σημερινή  Καλαμπάκα.

Αλλά όμως  ένας  προσεκτικός παρατηρητής  του  χώρου  θα  διαπιστώσει  ότι  η θέση  του κάστρου  είναι  μεγάλης στρατηγικής  σημασίας  δεδομένου ότι  βλέπει  την  πόλη  της    αρχαίας   Οξύνειας, το  Αιγίνιον, και την  Φαλώρεια (ήκμασε  την  κλασική εποχή  ως πόλη  κράτος  και κατεστράφη  το 198 Π.Χ )  η ακρόπολη   της  οποίας  τοποθετείτε  στη  θέση  «ΣΚΟΥΜΠΟΣ» πλησίον του  σημερινού  οικισμού  Περιστέρα όπου  σε ανασκαφές   βρέθηκαν  στοιχεία  που πιστοποιούν  την ύπαρξη  και ακμή της  αρχαίας Φαλώρειας. Επίσης  βόρεια του  οικισμού  Βυτουμά,  σ΄ ένα αντέρεισμα   που  φέρει το όνομα «μεγάλη ράχη»,  υπάρχουν τα υπολείμματα  βυζαντινού κάστρου.

Περιηγήσεις στα πέριξ.  

Η περιοχή  αυτή  του Κόζιακα  είναι  μια ευκαιρία   για τον  επισκέπτη  να θαυμάσει  την  μοναδική  ομορφιά του  τοπίου  μέσα στα  χρώματα  και αρώματα  της  φύσης, στην  μυρωδιά του  αγριοδυόσμου  και της  αγριορίγανης, αλλά και  στην  οργιώδη  βλάστηση  που  υπάρχει  εδώ  με την  πλούσια βιοποικιλότητα  που παρουσιάζει  ετούτος εδώ  ο τόπος  καθώς  είναι  γνωστό  ότι αποτελούσε  το  φυσικό φαρμακείο  για τον  Μέγα γιατρό της  αρχαιότητας, τον   Ασκληπιό.

Από   το μοναστήρι  του  Βυτουμά   μπορείτε  να  περπατήσετε  μέχρι  τον  οικισμό της  Κορομηλιάς, να  ξεκουραστείτε στην  βρύση  «Μπατζογιάννη»  ή  «Σφενταμάδες»  (υπάρχει   ένα ωραίο    καταφύγιο   του  δασαρχείου  Καλαμπάκας)  και να συνεχίσετε  κατόπιν   την  ανάβαση  φτάνοντας  στον  οικισμό της  κορομηλιάς  ή  να συνεχίσετε  για την  κορυφή (1.650)  στην  θέση  «παναγιά» ή  «κίσσα», όπου  και πηγή  με γάργαρο  νερό,  και να επιστρέψετε  στην  Καλαμπάκα  μέσω  Διάβας   θαυμάζοντας  το  πανέμορφο  τοπίο.

Επίσης  μπορείτε  να  ακολουθήσετε   τα παραδοσιακά μονοπάτια  που  βγάζουν  στην  περιοχή  της  διαλυμένης  μονής  του Τιμίου  Προδρόμου  Κρύας  Βρύσης, ή να  κατεβείτε  προς  περιοχή  Γλυκομηλιάς. Η περιοχή  που  σας  προτείνουμε  βρίσκεται  πολύ κοντά στην  Καλαμπάκα  την  οποία μπορείτε  να χρησιμοποιήσετε  ως  κέντρο  για  να  εξερευνήσετε  τις  ομορφιές  της  γύρω  περιοχής  οι οποίες, χωρίς  υπερβολή, θα σας  μείνουν  αξέχαστες.  To Οδοιπορικό μας συνεχίζεται........