ΤΟ ΝΕΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΜΕ ΤΑ «ΚΟΚΚΙΝΑ» ΔΑΝΕΙΑ

 

Αντί να «κουρευτούν» τα «κόκκινα» δάνεια και χιλιάδες ελληνικές οικογένειες να σωθούν από το ξεσπίτωμα, για ακόμη μία φορά η κυβέρνηση επιλέγει να σώσει τις τράπεζες και το βάρος να σηκώσουν (πάλι) οι φορολογούμενοι. Η νέα «σωτηρία», μάλιστα, θα είναι περισσότερο επώδυνη από τις προηγούμενες, καθώς μεγάλο μέρος της ιδιωτικής περιουσίας, εν όψει της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών σε πέντε μήνες από σήμερα, θα αλλάξει χέρια, με τις τράπεζες να αποκτούν την κυριότητα δεκάδων χιλιάδων ακινήτων.

«Για να μην τους πετάξουν έξω από τα σπίτια τους», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης, οι πρώην νοικοκυραίοι θα πρέπει για ορισμένο διάστημα να πληρώνουν νοίκι για το ίδιο τους το σπίτι. Στη λήξη του προκαθορισμένου χρόνου και χωρίς το χρέος τους προς τις τράπεζες να έχει μειωθεί, θα έχουν την... προοπτική να αγοράσουν πίσω την περιουσία τους, στην περίπτωση που η συμφωνία με την πιστώτρια τράπεζα αφορά leasing (χρηματοδοτική μίσθωση). Εάν δεν τα καταφέρουν, απλά θα καταλήξουν άστεγοι!

Η ρύθμιση: Το κράτος, μάλιστα, παρεμβαίνει σε περίπτωση που ο δανειολήπτης έχει ελάχιστο εισόδημα το οποίο δεν του επιτρέπει να πληρώσει ούτε το ενοίκιο και το επιδοτεί. Τη σχετική ρύθμιση επεξεργάζεται ήδη ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης. Δηλαδή, μετά την ανακεφαλαίωση των 50 δισ. ευρώ που πλήρωσαν οι Ελληνες πολίτες, το κράτος (όλοι εμείς) θα ξαναπληρώσει τις τράπεζες, ενώ οι ενυπόθηκες κατοικίες των «κόκκινων» δανειοληπτών θα έχουν περάσει στην κατοχή τους μέσω εξειδικευμένων εταιριών ακινήτων που θα δημιουργήσουν, όπως προβλέπει το ιρλανδικό μοντέλο!

Στην περίπτωση που οι δανειολήπτες δεν έχουν κατορθώσει να βρουν λύση με άλλον τρόπο (ρύθμιση, προσφυγή στον νόμο Κατσέλη κ.λπ.), θα διαπραγματεύονται με τις εν λόγω εταιρίες το ύψος του ενοικίου του σπιτιού τους ή αν θα υπάρξει συμφωνία επαναγοράς του ακινήτου. Κατά το πρότυπο της χρηματοδοτικής μίσθωσης, η ελάχιστη χρονική διάρκεια ενοικίασης είναι συνήθως τα πέντε έτη. Η άλλη περίπτωση διαμονής στο ακίνητο αντί μισθώματος για κάποια ελάχιστη χρονική διάρκεια αφορά τους δανειολήπτες που θα μεταβιβάσουν την κυριότητα του ακινήτου τους είτε στην τράπεζα είτε σε τρίτο (διεθνή distress funds), με στόχο την αποπληρωμή μέρους ή του συνόλου του δανείου. Ο νέος ιδιοκτήτης παραχωρεί το δικαίωμα διαμονής στο ακίνητο για κάποια ελάχιστη χρονική διάρκεια έναντι μισθώματος, συνήθως τριετία. Με βάση τον κυβερνητικό σχεδιασμό, όλα θα πρέπει να είναι έτοιμα πριν από το τέλος του προσεχούς Δεκέμβρη, καθώς από 1ης Ιανουαρίου του 2015 απελευθερώνονται πλήρως οι πλειστηριασμοί.

Τα προβληματικά: Σημειώνεται ότι τα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια των νοικοκυριών είναι 10 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 15-17 δισ. είναι προβληματικά, δηλαδή καθυστερεί η αποπληρωμή τους για πάνω από 30 ημέρες. Συνολικά τα «κόκκινα» δάνεια υπολογίζονται στα 77 δισ. ευρώ και από αυτά τα 50 δισ. προέρχονται από επιχειρηματικό δανεισμό. Η «λύση» του ενοικίου σε ό,τι αφορά τα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια, χωρίς ωστόσο να προβλέπεται επιδότηση, περιλαμβάνεται στον Κώδικα Δεοντολογίας για τις τράπεζες που έχει καταρτίσει η Τράπεζα της Ελλάδος, ο οποίος μαζί με τις «ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης» θα αντικαταστήσουν το μέτρο της απαγόρευσης των πλειστηριασμών σε ό,τι αφορά την πρώτη κατοικία, που ισχύει έως τις 31 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους. Οποιο νοικοκυριό δεν εντάσσεται σε αυτά τα κριτήρια τα ενυπόθηκα ακίνητά του θα βγαίνουν σε πλειστηριασμό.

Πώς σώζονται πάλι οι τράπεζες: Η εφιαλτική πραγματικότητα για τους υπερχρεωμένους διατηρείται, καθώς αποδεικνύεται ότι η μοναδική σπουδή της κυβέρνησης και των δανειστών αφορά την εξεύρεση τρόπων να σωθούν οι τράπεζες και όχι να ανακουφιστούν τα νοικοκυριά, που αντιμετωπίζουν την απειλή να βρεθούν ενοικιαστές στο ίδιο το σπίτι τους ή και να εξαναγκαστούν σε εθελοντική μεταβίβαση της περιουσίας τους.
 

Αν και με την εθελοντική παραχώρηση του ακινήτου ή με τη μεταβίβαση σε άλλο ίδρυμα ή εταιρία το πλαίσιο για τις τράπεζες είναι σαφές, καθώς τους δίνεται η δυνατότητα να «πρασινίσουν» ένα μέρος του «κόκκινου» χαρτοφυλακίου τους, δεν συμβαίνει το ίδιο και για τους οφειλέτες των «κόκκινων» δανείων. Ο δανειολήπτης ο οποίος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους όρους αποπληρωμής ενυπόθηκου δανείου παραχωρεί εθελοντικά (χωρίς να απαιτηθεί η προσφυγή σε δικαστικές ενέργειες εκ μέρους της τράπεζας) την κυριότητα του υπέγγυου ακινήτου στην τράπεζα και ακολούθως το ενοικιάζει. Στη σχετική συμφωνία θα προβλέπεται σαφώς ο τρόπος διευθέτησης του τυχόν υπολοίπου; Εάν όχι, θα βρεθεί έπειτα από ελάχιστο χρονικό διάστημα και χωρίς σπίτι και να χρωστάει!

Οταν μετατρέπεται το δάνειο σε χρηματοδοτική μίσθωση, όπου ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στην τράπεζα και εξακολουθεί να διαμένει σε αυτό καταβάλλοντας ενοίκιο για μια περίοδο χάριτος 5 ετών, η μεταβίβαση αυτή γίνεται με βάση την παρούσα αξία του ακινήτου ή με την αξία κτήσης του ακινήτου από τον δανειολήπτη; Εάν συμβεί το δεύτερο, ο δανειολήπτης θα κληθεί να επαναγοράσει ένα πανάκριβο ακίνητο που στην πραγματικότητα θα κοστίζει ελάχιστα. Επιπλέον, το ενοίκιο που θα πληρώνει αντί για δόση στις τράπεζες θα μειώνει το οφειλόμενο κεφάλαιο ή θα αφορά μόνο τόκους; Στην πρώτη περίπτωση το ενοίκιο θα είναι απλησίαστο, ακόμη και αν δικαιούται επιδότησης.

Στον δικό του κόσμο ο Τουρκολιάς: Εκτός κυβερνητικού κλίματος, ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας Αλέξανδρος Τουρκολιάς σε συνέντευξή του τονίζει ότι δεν μπορεί να υπάρξει ενιαία λύση για τα «κόκκινα» δάνεια. «Η διαχείριση των προβληματικών δανείων απαιτεί κυρίως ψυχραιμία και διαμόρφωση σωστής και ρεαλιστικής στρατηγικής για την αντιμετώπισή τους. Δεν αντιμετωπίζεται με φωνές και πυροτεχνήματα, αλλά ούτε και με blanket solution, τύπου μια λύση για όλους (one size fits all).

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα "κόκκινα" δάνεια και η δυνατότητα ανάκτησής τους αποτελούν περιουσιακό στοιχείο των τραπεζών - κάτι που αναγνώρισαν και όλοι οι επενδυτές που συμμετείχαν στις αυξήσεις κεφαλαίου».Επισημαίνει ότι δεν αντιμετωπίζεται με «ευκαιριακές προσεγγίσεις» και «προσωπικές ατζέντες στελεχών και συμβούλων» το θέμα της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων, ενώ προσθέτει ότι «είναι ερασιτεχνική η άποψη ότι ένα τραπεζικό σύστημα που είχε συνηθίσει σε ποσοστά επισφαλειών της τάξεως του 5%-7% μπορεί ως διά μαγείας να προσαρμοστεί στο σημερινό επίπεδο επισφαλειών του τελάλη».