(26 ΙΟΥΛΙΟΥ) †ΑΓΙΑΣ ΟΣΙΟΠΑΡΘΕΝΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

 

Για τους ορθόδοξους η Αγία Παρασκευή δεν είναι απλά μια μεγάλη Αγία, κατά την παράδοση είναι η Αγία στην οποία προσεύχονται όλοι εκείνοι που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τα μάτια τους. Ποιο ήταν όμως το γεγονός εκείνο στη ζωή της που ταύτισε την Αγία με τα μάτια και τα προβλήματα τους; Σύμφωνα με τους ιστορικούς, γεννήθηκε στη Ρώμη το 117μ.Χ. Οι γονείς της ήταν Χριστιανοί.

Σε κάποιες καταγεγραμμένες βιογραφίες της, αναφέρεται πως οι γονείς της την ονόμασαν Παρασκευή γιατί γεννήθηκε εκείνη τη μέρα. Παρά το γεγονός πως εκείνη την εποχή δεν ήταν ότι πιο εύκολο να ακολουθεί κάποιος την «νέα θρησκεία», οι γονείς της την ανέθρεψαν με βάση την χριστιανική διδασκαλία.

Όταν εκείνοι έφυγαν από τη ζωή, η νεαρή τότε Αγία Παρασκευή, πούλησε όλη την περιουσία της για να την διανείμει στους Χριστιανούς που ζούσαν στην περιοχή. Λέγεται πως η ίδια ακολούθησε ομάδες ιεραποστόλων που κήρυτταν τον Χριστιανισμό στους ειδωλολάτρες της εποχής, κάτι το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα τη σύλληψη της.

Η Αγία Παρασκευή οδηγήθηκε ενώπιον του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αντωνίνου προκειμένου να δώσει εξηγήσεις για την δράση της. Εκεί αφού και η ίδια παραδέχθηκε πως δεν ακολουθεί την επίσημη θρησκεία αλλά την χριστιανική, της ζητήθηκε να δηλώσει άρνηση και να επιστρέψει στην θρησκεία των ειδώλων.

Η Αγία Παρασκευή αρνήθηκε κάτι το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα να υποστεί μια σειρά από σκληρά βασανιστήρια, από τα οποία παραδόξως έβγαινε αλώβητη.

Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΤΙΑ: Ένα από τα βασανιστήρια που υπέστη ήταν αυτό της πυρακτωμένης περικεφαλαίας. Της τοποθέτησαν δηλαδή στο κεφάλι μια περικεφαλαία την οποία προηγουμένως είχαν πυρακτώσει. Πρόκειται για ένα από τα σκληρότερα βασανιστήρια εκείνης της εποχής που είχε σαν αποτέλεσμα αργό και βασανιστικό θάνατο. Σύμφωνα με τους βιογράφους της, η Αγία Παρασκευή δεν έπαθε το παραμικρό. Επόμενη κίνηση ήταν να την ρίξουν σε ένα καζάνι όπου έβραζε πίσσα.

Κι όμως, η νεαρή κοπέλα βγήκε χωρίς κανένα έγκαυμα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να εντυπωσιαστεί τόσο ο Αυτοκράτορας που θεωρώντας ότι κάτι δεν έχει γίνει σωστά, ζήτησε να ρίξουν πάνω του πίσσα για να διαπιστώσει και ο ίδιος. Κάποιες σταγόνες πίσσας έπεσαν στα μάτια του με αποτέλεσμα ο ίδιος να τυφλωθεί επιτόπου. Την ίδια στιγμή, έχοντας πεισθεί με τον πλέον επώδυνο τρόπο πως η Αγία Παρασκευή πέρασε πράγματι το μαρτύριο χωρίς να πάθει κάτι, ο Αυτοκράτορας ζήτησε να ακολουθήσει κι εκείνος την χριστιανική πίστη.

Τότε η Αγία Παρασκευή προσευχήθηκε στον Θεό και κατά την βιογραφία της, τα μάτια του αυτοκράτορα γιατρεύτηκαν. Με βάση αυτήν την αναφορά στον βίο της, οι χριστιανοί σε όλο τον κόσμο και ειδικά οι Ορθόδοξοι Έλληνες θεωρούν την Αγία Παρασκευή προστάτιδα των ματιών. Γι αυτό και τα περισσότερα τάματα που βρίσκονται κρεμασμένα στις εικόνες της είναι χρυσά ή ασημένια μάτια. Η Αγία Παρασκευή θανατώθηκε δι αποκεφαλισμού.

Διαβάστε στην συνέχεια το ιστορικό της ανεγέρσεως 

του Ναού Αγίας Παρασκευής που εθεμελιώθη 

τον Οκτώβριο 1934 και αποπερατώθηκε 

το Σεπτέμβριο του 1935.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ

ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

Ό Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής άπ' όπου έλαβε και τό όνομα ό Δήμος αποτελεί ένα αξιόλογο κόσμημα του όλου προαστίου των Αθηνών. Ή ιστορία του Ναού ανάγεται στήν δεύτερη δεκαετία του περασμένου αιώνα.

Οί πρώτοι λιγοστοί κάτοικοι του προαστίου βρήκαν στήν άκρη του χωματόδρομου, στο σημείο πού έχει αναγερθεί τώρα ό μεγάλος ναός, πού συνέδεε τήν ευρύτερη περιοχή τών Μεσογείων μέ τούς Αμπελοκήπους τών Αθηνών, ένα μικρό εξωκκλήσι στο όνομα τής όσιοπαρθενομάρτυρος Αγίας Παρασκευής, λαοφιλούς αγίας τής Εκκλησίας μας.

Τήν ήμερα τής μνήμης της (26η Ιουλίου) συγκέντρωνε μεγάλο πλήθος πιστών-προσκυνητών άπό τά Μεσόγεια (κυρίως Παιανία (Λιόπεσι), Κορωπί (Κρωπία), Σπάτα άλλά και άπό τήν άλλη πλευρά Άμαρούσιον Πεντέλης και Χαλάνδριον ώς και τά κατοπινά χρόνια άπό άλλες περιοχές θεωρούμενη ή πανήγυρις αυτή ώς ή μεγαλύτερα τής Αττικής. Δίπλα στο έξωκκλήσι ή πηγή μέ τό κρυστάλλινο νερό και ό πλάτανος εξασφάλιζαν ξεκούραση και αναψυχή στους προσκυνητές άλλά και τις χρονικές περιόδους σ' όλους τους διαβάτες και αγωγιάτες.

Στο έξωκκλήσι αυτό λειτουργούσε ό ευλαβέστατος ιερεύς έκ Κρήνης Μ. Ασίας ό οικονόμος π. Κωνσταντίνος Ζυμαράκης. Αυτός ήταν ό πρώτος μόνιμος εφημέριος και όταν έγινε ενορία τής αυτοτελούς κοινότητας τής Αγίας Παρασκευής. Αργότερα στις 9-11-1933 μέ τήν ύπ'άριθμ. 8597 απόφαση τού Πρωτοδικείου Αθηνών εγκρίθηκε σύστασις Συλλόγου ανεγέρσεως τού νέου Ί. Ναού.

Ό πολ. μηχανικός Ιωάννης Παπαδάκης ανέλαβε τήν δωρεάν  εκπόνηση  τών  σχεδίων  του Ναού τά οποία και εγκρίθηκαν άπό τις αρμόδιες υπηρεσίες τό 1934. Ή τελική δημοπρασία ανέδειξε ανάδοχο του έργου τον εργολάβο Κων/νο Κωττάκη. Προϊστάμενος του Ναού ήταν ό προαναφερθείς π. Κων/νος Ζυμαράκης και επίτροποι οί Ηλίας Άνατσίτος, Σπυρίδων Καρβελάς, Νικόλαος Παυλάκης, Βασίλειος Βλάχος και Παναγιώτης Δάβαρης.  

Στις αρχές του μηνός Οκτωβρίου 1934 έγινε ή θεμελίωση του Νέου και έπερατώθησαν τον Σεπτέμβριο του 1935. Σήμερα εξακολουθεί, ως έκκλησιαστικώς είθισται, καί παραμένει άπό τον παλαιό ναό, μόνο ή Αγία Τράπεζα άπό τό έτος 1937 ότε κατεδαφίστηκε τό εξωκκλήσι καί μία ξύλινη προέκταση του ή οποία έν τω μεταξύ για τις αυξανόμενες ανάγκες είχε κατασκευασθεί.

Στις 27 Σεπτεμβρίου τού 1936 ό Αρχιεπίσκοπος Αθηνών καί πάσης Ελλάδος Χρυσόστομος(ό Παπαδόπουλος) καί ό Ακαδημαϊκός τέλεσε τα εγκαίνια του ωραίου νέου Ιερού Ναού, ένώ καί άλλα συμπληρωματικά έργα συνεχίσθησαν μέχρι τό 1950 οπότε καί έλαβε τήν μορφή πού μέχρι καί σήμερα βλέπουμε μέ μία ακόμη πολύ αργότερα μικρή προέκταση τού νάρθηκα.

Τό 1940 έγινε ή μαρμαρόστρωση τού δαπέδου μέ τήν επίβλεψη τού πολ. μηχανικού καί προέδρου τής Κοινότητας Χρήστου Ματρακίδη. Τό 1946 ανετέθη στον αρχιτέκτονα Γ. Νομικό ή έπικεράμωση τού τρούλου, τό κωδωνοστάσιο, ή διαμόρφωση χώρων κάτω άπό τό ναό (Βαπτιστήριο τού άγ. Δημητρίου καί αίθουσα συσσιτίου.

Ό Ναός άρχιτεκτονικώς ανήκει στον λεγόμενο οκταγωνικό τύπο. Τό τέμπλο αποτελείται άπό κίονες μέ ευθύγραμμο μαρμάρινο έπιστύλιο καί θωράκια. Ή αγιογράφηση άρχισε τό 1939 καί διήρκεσε περίπου είκοσι χρόνια. Αγιογράφοι ήσαν οί: Κομνηνός Καλόθετος, Στέφανος Άσμάνης καί Ζαννής Γραικός. Ειδικότερα ό Καλόθετος καταγόταν άπ'τήν Κων/λη καί είχε επίδοση στήν Πόλη καί στήν κοσμηματογράφηση.

Ό ίδιος είχε αγιογραφήσει τό Παρεκκλήσιο τών Ανακτόρων στο Τατόι, τον Ναό τής Μεταμορφώσεως τής Άδελφότητος θεολόγων «Ζωή» στήν Αγία Παρασκευή, τής οποίας καί ήταν μέλος. Ό Άσμάνης είχε αγιογραφήσει καί πολλούς άλλους ναούς τών Αθηνών, όπως Προφ. Ηλία Παγκρατίου, Αγία Ζώνη Κυψέλης κά. Ή αγιογράφηση είναι ωραία, επιβλητική μέ ποικιλία προτύπων άπό τήν βυζαντινή, ρωσική καί δυτική θρησκευτική παράδοση.

Βυζαντινής τεχνοτροπίας είναι ή Πλατυτέρα, τά θέματα τού Τρούλου, οί Ευαγγελιστές στά σφαιρικά τρίγωνα καί πολλά στηθάρια αγίων σέ διάφορα μέρη τού Ναού. Δυτικά πρότυπα έχουν οί συνθέσεις πού βρίσκονται στον κυρίως Ναό, οί Ιεράρχες τού Αγίου Βήματος καί ιδιαίτερα οί εικόνες του Τέμπλου.

Στήν κόγχη του Άγιου Βήματος ιστορείται ένθρονη ή Θεοτόκος, κρατώντας τό Χριστό Βρέφος, δορυφορούμενη άπό δύο δεομένους Αγγέλους. Γύρω άπό τήν Πλατυτέρα, εικονίζονται σέ διακοσμητική ζώνη στηθάρια τών Προφητών, ένώ αριστερά καί δεξιά οί παραστάσεις "Λάβετε φάγετε" καί "Πίετε εξ αυτού πάντες". Στο κατώτερο τμήμα τού Άγιου Βήματος εικονίζονται μέσα σέ διακοσμητικά πλαίσια τέσσερεις Ιεράρχες. Στις μικρές κόγχες τής προθέσεως καί τού διακονικού εικονίζονται αντίστοιχα ό Νυμφίος καί ό Κύριος ώς Εμμανουήλ.

Στον Τρούλο κυριαρχεί ή μορφή τού Παντοκράτορα σέ ακτινωτό πλαίσιο καί στή σφαιρική ζώνη ιστορούνται οί Αγγελικές Δυνάμεις πού πλαισιώνουν τή Θεοτόκο καί τον Πρόδρομο. Στις όψεις τών πεσσών ιστορούνται οί Απόστολοι με Βήματος καί ιδιαίτερα οί εικόνες του Τέμπλου. Στήν κόγχη του Άγιου Βήματος ιστορείται ένθρονη ή Θεοτόκος, κρατώντας τό Χριστό Βρέφος, δορυφορούμενη άπό δύο δεομένους Αγγέλους. Γύρω άπό τήν Πλατυτέρα, εικονίζονται σέ διακοσμητική ζώνη στηθάρια τών Προφητών, ένώ αριστερά καί δεξιά οί παραστάσεις "Λάβετε φάγετε" καί "Πίετε εξ αυτού πάντες". 

Στο κατώτερο τμήμα τού Άγιου Βήματος εικονίζονται μέσα σέ διακοσμητικά πλαίσια τέσσερεις Ιεράρχες. Στις μικρές κόγχες τής προθέσεως καί τού διακονικού εικονίζονται αντίστοιχα ό Νυμφίος καί ό Κύριος ώς Εμμανουήλ. Στον Τρούλο κυριαρχεί ή μορφή τού Παντοκράτορα σέ ακτινωτό πλαίσιο καί στή σφαιρική ζώνη ιστορούνται οί Αγγελικές Δυνάμεις πού πλαισιώνουν τή Θεοτόκο καί τον Πρόδρομο.Στις όψεις τών πεσσών ιστορούνται οί Απόστολοι με επικεφαλής, στους πεσσούς τού Άγιου Βήματος, τούς κορυφαίους Πέτρο καί Παύλο. 

Ή οροφή τού κυρίως ναού, πού δημιουργεί ό γυναικωνίτης, φέρει φυτικό διάκοσμο μέ πολλά στηθάρια Αγίων.Στις περιμετρικές επιφάνειες τού κυρίως Ναού ιστορούνται ή παράσταση τής Αναλήψεως, τής Πεντηκοστής, τής Κοιμήσεως τής Θεοτόκου, τών Είσοδίων τής Θεοτόκου, τής Γεννήσεως τής Θεοτόκου, τής προσευχής τής Αγίας Άννας, τού ασπασμού τής Ελισάβετ, τής Αναστάσεως τού Λαζάρου καί τής Βαϊοφόρου. Στή νότια επιφάνεια ιστορούνται, ή Γέννηση τού Χριστού, ή Υπαπαντή, ή Βάπτιση, ή Μεταμόρφωση, ή Προδοσία, ή Σταύρωση, ή Άποκαθήλωση, ή εις Άδου Κάθοδος καί τό "ούκ 'έστιν ώδε".  

Άνωθεν τής εισόδου τού κυρίως Ναού εικονίζεται ό Κύριος ένθρονος  δορυφορούμενος ύπό δύο Αγγέλων καί αριστερά καί δεξιά οί δύο στρατιωτικοί Άγιοι Γεώργιος καί Δημήτριος. Υπάρχουν και άλλες υπέροχες παραστάσεις σ' όλο τό ναό καί στον νάρθηκα, όπως ό Ιησούς Δωδεκαετής, ό Ιερός Νιπτήρ, ή Δέησις κά. Ό ναός επίσης στήν αίθουσα ιερών κειμηλίων έχει πολλά καί σπουδαία εκκλησιαστικά σκεύη καί κειμήλια. Μεταξύ αυτών διακρίνονται:

α)Τό Ιερό Ευαγγέλιο, επιχρυσωμένο άργυρο, αγιορείτικης τέχνης μέ στάχωση σμάλτινη διακοσμημένη,

β)Τό Άγιο Ποτήριο μεγάλου μεγέθους μέ ανάγλυφες παραστάσεις καί στά ρωσικά τήν επιγραφή «Πίετε εξ αυτού πάντες»,

γ)Τό Ιερό Δισκάριο φέρει επί τού δίσκου ανάγλυφη παράσταση τής Γεννήσεως τού Χριστού καί κυκλικά στά ρωσσικά γραμμένη τήν φράση «Λάβετε φάγετε...»,

δ)Αξιόλογη εικόνα τής Αγίας Παρασκευής ρωσικής τέχνης, 

ε)Εικόνα τής Πεντηκοστής, βυζαντινής τεχνοτροπίας.

Στο ναό υπάρχει επίσης άπό το 1974 τμήμα τής τιμίας κάρας τής Αγίας Παρασκευής τό όποιο είναι τοποθετημένο σέ μαρμαρόγλυπτο προσκυνητάριον. Τέλος  είναι χαρακτηριστικό ότι στον Ιερό Ναό τελείται καθημερινώς ή Θεία Λειτουργία καί ιδιαιτέρως οί κάτοικοι τής Αγίας Παρασκευής τιμούν, εύλαβοϋνται καί προστατεύουν τον ωραίο καί ιστορικό αυτό ναό.

Το παραπάνω κείμενο έγραψε ό Άγιοπαρασκευιώτης άπό τό έτος 1953, Αρχιμανδρίτης κ. Χρυσόστομος Κ. Παπαθανασίου, Δρ Νομικής και Θεολογίας-Ίεροκήρυξ τού Μητροπολιτικού Ναού τών Αθηνών καί Διευθυντής τού Ιδιαιτέρου Γραφείου τού Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών καί πάσης Ελλάδος Ιερωνύμου Β .