ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

 

Η παρουσίαση του βιβλίου με τίτλο: «Οι Προκαθήμενοι της Εκκλησίας της Ελλάδος από το 1833 έως σήμερα» επραγματοποιήθη υπό την αιγίδα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου  την Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου 2014.

Μία πρόγευση των γραφομένων του βιβλίου……..

«Η ιστορία της Ορθόδοξης Ελλαδικής Εκκλησίας είναι δεμένη με την πορεία του Νεοελληνικού Κράτους. Η Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας έχει 178 χρόνια ζωής. Τον Θρόνο της τον έχουν υπηρετήσει 20 καταξιωμένοι Αρχιερείς όπως ανωτέρω αναφέρεται.

Η Ορθόδοξη Ελλαδική Εκκλησία δεν περιλαμβάνει ολόκληρο το έδαφος του Ελληνικού Κράτους. Η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα ανήκουν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η Κρήτη διοικείται από δική της Σύνοδο Αρχιερέων ενώ οι Επισκοπές της Δωδεκανήσου, υπάγονται απ’ ευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Η ιστορία της Ελλαδικής Εκκλησίας δεν αρχίζει από το 1833 με την ανακήρυξη ως Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος αλλά από την ίδρυση της που οφείλεται στον Απόστολο Παύλο το 50 μ. Χ.. Ο Απόστολος Παύλος ίδρυσε την πρώτη Χριστιανική Εκκλησία στην Ευρώπη και πιο συγκεκριμένα στους Φιλίππους κοντά στην Καβάλα μαζί με τον Τιμόθεο, τον Σίλα και τον Ευαγγελιστή Λουκά.

Όπως ξέρουμε ο Απόστολος Παύλος πέρασε από τη Θεσσαλονίκη, την Βέροια, την Αθήνα, την Κόρινθο, κατά την Τρίτη περιοδεία (52 – 56 μ. Χ) και φυσικά έχουμε τα παλαιότερα κείμενα, τον Κανόνα της Καινής Διαθήκης δηλαδή τις Επιστολές του Αποστόλου Παύλου. Σ΄αυτές τις Πόλεις ο Απόστολος Παύλος ίδρυσε Χριστιανικές Εκκλησίες και στην Εκκλησία της Θεσσαλονίκης έστειλε τις δύο πρώτες επιστολές του.

Οι διωγμοί των Χριστιανών σταμάτησαν την πρόοδο του Χριστιανισμού σε όλη την Ελλάδα. Πολλοί Χριστιανοί μάρτυρες, εξέχουσες προσωπικότητες, όπως ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, ο Μεγαλομάρτυρας Δημήτριος ο Θεσσαλονικεύς, μαρτύρησαν σκληρά. Στους διωγμούς αυτούς οριστικό τέλος έβαλε ο Μέγας Κωνσταντίνος με το διάταγμα των Μεδιολάνων. Σε όλες τις περιόδους του Χριστιανισμού σημαντικό ρόλο έχει η Εκκλησία της Θεσσαλονίκης.

Με την επανάσταση του 1821 η Α΄ και η Γ΄ Εθνική Συνέλευση όρισαν τους κανόνες λειτουργίας της Εκκλησιαστικής Διοίκησης. Το 1828 ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας διορίζει Εκκλησιαστική Επιτροπή και την Δ΄ Εθνική Συνέλευση του Άργους. Επίσης διόρισε Γραμματέα Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Παιδείας. Η Εκκλησία συγκρότησε – ξεχώρισε τα Αρχεία της σε Μητροπολιτικό, Ενοριακό και Μοναστηριακό επίπεδο.

Στις 24 Νοεμβρίου 1829 ο Ανδρέας Μουστοξύδης στέλνει στη Γραμματεία των Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Παιδείας έγγραφο «περί συλλογής των παλαιών αντιγράφων και μεμβρανών από τα Μοναστήρια».

Ο Ιωάννης Καποδίστριας με την υπ΄αριθ. 247-12-1829 εγκύκλιό του αναθέτει σε Μοναστήρια και Ναούς την αναζήτηση και συλλογή χειρογράφων, παλαιών βιβλίων και την παράδοσή τους στην Κυβέρνηση. Με τον Νόμο 10/22-5-1833 στο άρθρο 3 λέει ότι όλα αυτά τα πολύτιμα χειρόγραφα και βιβλία θα πρέπει να δοθούν στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη.

Ακολούθησε το οριστικό σχέδιο της Διοίκησης της Εκκλησίας που έγινε υπό την Προεδρία του Σπυρίδωνα Τρικούπη από την Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, και ονομάστηκε Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος. Συγχρόνως εκδίδετε Βασιλικό Διάταγμα για την ανακήρυξη του Αυτοκέφαλου της Ορθοδόξου Ελλαδικής Εκκλησίας. Αυτό έγινε στις 25 Ιουλίου 1833 από το Βασιλιά Όθωνα.

Το Διάταγμα αυτό αποτελούταν από 25 άρθρα. Με το ίδιο Διάταγμα «Αρχηγός» της Εκκλησίας φέρεται να είναι ο Βασιλιάς και η Εκκλησία να διοικείται από πενταμελή Ιερά Σύνοδο που διορίζεται από την Κυβέρνηση. Στην Ιερά Σύνοδο μετέχει ως μέλος και ο Βασιλικός Επίτροπος. Ακολούθησαν δύο ακόμα Βασιλικά Διατάγματα, τον Αύγουστο και το Νοέμβριο 1833 που όριζαν τον τρόπο λειτουργίας της Ιεράς Συνόδου και γενικότερα της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Δέσμια του νομοθετικού αυτού πλέγματος η Εκκλησία της Ελλάδος επεδίωξε και ζήτησε, με την συνεργασία της Κυβέρνησης το Δεκέμβριο 1849, την αναγνώριση του Αυτοκέφαλου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως. Πέρασαν δεκαεπτά χρόνια όπου το Οικουμενικό Πατριαρχείο με Πατριάρχη τον Άνθιμο Δ΄ (1848-1852) και μετά από μυστικές συνεννοήσεις το 1850 εξέδωσε Πατριαρχικό και Συνοδικό Τόμο, με τον οποίο ανακηρύσσοταν με κανονικό τρόπο η Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Με τον Συνοδικό αυτόν Τόμο έχουμε την Αυτονομία των Μητροπόλεων που βρίσκονταν στα όρια του τότε Ελληνικού Κράτους. Μετά από πρόταση της Ιεράς Συνόδου και έκδοση σχετικού Βασιλικού Διατάγματος σε όλους τους Ιερούς Ναούς της Επικράτειας τελέσθηκε στις 20 Αυγούστου 1850 μετά την Θεία Λειτουργία, Δοξολογία. Τον Ιούλιο 1852 εκδόθηκαν, ο Σ΄ Καταστατικός Νόμος, περί «Επισκοπών και Επισκόπων» και ο ΣΑ΄ Νόμος Καταστατικός της «Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος».

Μετά τον πόλεμο 1912 - 1913 στην Ελλάδα, έγιναν δυο Εκκλησιαστικές Διοικήσεις, η μια της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ελλάδος και η άλλη των Επαρχιών, που απελευθερώθηκαν από τον Τουρκικό ζυγό και ανήκαν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και που διοικούνταν από τον Παναγιότατο Θεσσαλονίκης, με πρώτο τον Παναγιότατο Μητροπολίτη, Γεννάδιο Αλεξιάδη.

Επί Στρατηγού Νικολάου Πλαστήρα δημοσιεύθηκε την 31 Δεκεμβρίου 1923 στο υπ΄αριθμό 387 τεύχος Α΄ Φ.Ε.Κ. ο νέος «Καταστατικός Νόμος της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος». Με αυτόν τον Νόμο καταργήθηκε η ολιγομελής Διαρκής Σύνοδος και ορίστηκε Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος που συγκαλείται την 1η Οκτωβρίου κάθε χρόνο. Της Συνόδου αυτής Προεδρεύει ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος και η εκλογή των Αρχιερέων γίνεται από την Ιεραρχία.

Επί Δικτατορίας Πάγκαλου δημοσιεύθηκε την 26η Σεπτεμβρίου 1925 στο υπ΄αριθμό 270 τεύχος Α΄ Φ.Ε.Κ. ο Νόμος «Περί συστάσεως Διαρκούς Ιεράς Συνόδου και περί συμπληρώσεως και τροποποιήσεως του Καταστατικού Νόμου της 31 Δεκεμβρίου 1923 της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος». Με τον Νόμο αυτόν η Διαρκής Ιερά Σύνοδος έχει επτά μέλη με Πρόεδρο τον Αρχιεπίσκοπο. Επίσης, με τον ίδιο Νόμο έγιναν και άλλες μεταβολές η δε Ιεραρχία αντέδρασε και επιδίωξε την εφαρμογή του Νόμου του 1923.

Ακολούθησε η ψήφιση των Νόμων, 5187/1931 Φ.Ε.Κ. 255 τεύχος Α΄ καθώς και του Νόμου 5438/1932 Φ.Ε.Κ. 265 τεύχος Α΄, οι οποίοι επαναφέρουν πολλές διατάξεις του Νόμου του 1923. Λίγα χρόνια πριν ψηφίστηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση ο Νόμος 3615/1928 που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. 120 τεύχος Α΄ « Περί Εκκλησιαστικής Διοικήσεως των εν ταις Νέαις Χώραις της Ελλάδος Μητροπόλεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου».

Η διευθέτηση οριστικοποιήθηκε με την έκδοση σχετικής Πατριαρχικής Συνοδικής Πράξης της 4ης Σεπτεμβρίου 1928. Έτσι έχουμε και τις Μητροπόλεις των Νέων Χωρών που παραχωρήθηκαν στην Εκκλησία της Ελλάδος, πνευματικά όμως ανήκουν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο……»