10/1/2014 - ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΚΑΡΕΛΙΑ Α.Ε.

Κάθε Μεσσήνιος, λίγο ή πολύ, έχει ακούσει για τον υποδειγματικό τρόπο λειτουργίας της καπνοβιομηχανίας Καρέλιας, γι' αυτό και δεν εκπλήσσεται με τα μπόνους που ανακοινώθηκαν από την εταιρία προς τους εργαζομένους της μέσα στις γιορτές. Εκπλήσσεται όμως θετικά η υπόλοιπη Ελλάδα, που έχει εκπαιδευτεί εδώ και δεκαετίες να θεωρεί την επιχειρηματικότητα «θανάσιμο αμάρτημα». Δεν αποτελεί μυστικό ότι η επιχειρηματικότητα απαξιώθηκε για πολλές δεκαετίες στον τόπο αυτό. 

Το ελληνικό όνειρο με αυτοδημιούργητους -ή άξιους συνεχιστές αυτοδημιούργητων- επιχειρηματίες, εμπόρους, εφοπλιστές, λοιδορήθηκε ως ξεπερασμένο, ως αναχρονιστικό και αδιέξοδο, και εγκαταλείφθηκε από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 και εντεύθεν για χάρη ενός ξεκάθαρα αντιπαραγωγικού και μονομερώς αναδιανεμητικού μοντέλου που κατέστησε την Ελλάδα εξαρτώμενη ακόμα και για τα βασικά από το εξωτερικό.

Με αυτά και άλλα φτάσαμε σήμερα στο σημείο, όταν ένας υγιής επιχειρηματίας με σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα πράττει το αυτονόητο, να επιστρέφει στους εργαζομένους μέρος της ετήσιας παραγόμενης υπεραξίας, να αναδεικνύεται σε άνθρωπο της ημέρας. Κι όμως, η ελεύθερη αγορά αλλά και το φιλελεύθερο μοντέλο λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο στον δυτικό κόσμο. 

Επιβραβεύει την εργατικότητα με ανταποδοτικά οφέλη και την πίστη στην εταιρία με υλικές και ηθικές ανταμοιβές. Τονίζω τη διάσταση των ηθικών ανταμοιβών και την αντιπαραβάλλω με το αντίστοιχο ελληνικό μοντέλο διοίκησης, κατά το οποίο το κράτος συμπεριφέρεται στον κάθε εργαζόμενο με μια ακατανόητη απαξία, λες και του κάνει χάρη που του προσφέρει τη δυνατότητα της εργασίας.

Το φιλελεύθερο μοντέλο στον δυτικό κόσμο δημιουργεί ένα υγιές περιβάλλον εργασίας, όπου επικρατούν η άμιλλα και το κίνητρο για υψηλή παραγωγικότητα. Κι όταν οι στόχοι επιτευχθούν, μέρος των κερδών αναδιανέμεται στους εργαζομένους σύμφωνα με την προσφορά και τις θέσεις ευθύνης αυτών, αφού πρώτα έχει επιτευχθεί η πρωτογενής παραγωγή πλούτου. Βέβαια το μοντέλο Καρέλια, αυτό του υγιούς φιλελευθερισμού, πρέπει να διαχωριστεί από τον νεοφιλελευθερισμό που διαπερνά τον Δεύτερο και τον Τρίτο Κόσμο ως placebo φιλελευθερισμός και στραγγαλίζει την επιχειρηματικότητα δημιουργώντας κοινωνικές καθιζήσεις. 

Αντιθέτως, εδώ έχουμε την εφαρμογή του δόγματος «ανάπτυξη - ισχύς - ευημερία» σε μια αρμονική σχέση ενδοεταιρικής αλληλοτροφοδότησης. Με την κίνηση της εταιρίας Καρέλιας Α.Ε. να χορηγήσει μέρος της παραγόμενης ετήσιας υπεραξίας στους εργαζομένους της, που σημειωτέον δεν γίνεται για πρώτη φορά αλλά λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο, δημιουργούνται ιδανικές συνθήκες συνύπαρξης αλλά και παραγωγικής συνεργασίας για όλους όσοι βρίσκονται στους κόλπους της (ιδιοκτησία, λευκά κολάρα, μπλε κολάρα). Σύμφωνα με όλα τα κορυφαία θεωρητικά κείμενα διοίκησης επιχειρήσεων αλλά και επιτυχούς εμπειρικής εφαρμογής, αυτή είναι η ορθή πρακτική. 

Στην Ελλάδα του σήμερα, όπου η εργασία έχει πλέον αποσυνδεθεί πλήρως από τις μισθολογικές απολαβές, όπου το ζητούμενο είναι να έχει κάποιος δουλειά για να πληρώνει τους υπέρογκους και υπερβολικούς φόρους και όχι για να ζει, να δημιουργεί, να ταξιδεύει, να επενδύει, που το υποκοριστικό «ζωούλα» έχει αντικαταστήσει το αξιοπρεπές «ζωή» και το ευτελές «δουλίτσα» έχει διαγράψει το αξιοπρεπές «εργασία», το παράδειγμα της Καρέλιας Α.Ε. έρχεται να δείξει ποιο είναι το ορθό μοντέλο διοίκησης και διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού για να παράγονται κέρδος και ανάπτυξη.

Ένα παράδειγμα, όμως, που θα ξεχαστεί γρήγορα. Οι δημόσιοι υπάλληλοι θα βαφτιστούν ξανά κηφήνες, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι αντιπαραγωγικοί και όλοι οι επιχειρηματίες φοροφυγάδες, συμπαντικός κοινωνικός αυτοματισμός φευ. Ένα έξυπνο κράτος με οξυμένα αντανακλαστικά οφείλει να βρει τη φόρμουλα ώστε να προσφέρει ένα παραγωγικό υπουργείο κορυφής στον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρίας Ανδρέα Καρέλια ή και σε άλλους Έλληνες επιχειρηματίες που γνωρίζουν να διοικούν προάγοντας το επιχειρείν δίχως να ποδοπατούν τον άνθρωπο αλλά, αντιθέτως, προωθώντας το σύγχρονο μοντέλο του ουμανισμό της ανάπτυξης. 

Το σίγουρο είναι όμως ότι όλοι θα αρνούνταν μια τέτοια προσφορά, γιατί στο τέλος της ημέρας όλοι γνωρίζουμε ότι το ανορθολογικό ελληνικό γραφειοκρατικό σύστημα θα εμπόδιζε κάθε δημιουργική τους προσπάθεια.