Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΟΥ ΜΕΤΕΦΕΡΘΗ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ (Από 11 Ιουλίου εώς 2 Αυγούστου 2013)

Συγκινητική πραγματικά ήταν η ατμόσφαιρα νωρίς εχθές το πρωί όταν ο Σταυρός του Πολιούχου και Προστάτη των Πατρών Αποστόλου Ανδρέα εξήλθε του νέου ιερού ναού. Η μεταφορά γίνεται κατόπιν ευλογίας του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κυρίλλου και συνεννοήσεως με την Ιερά Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδος.

Το ιερό κειμήλιο μεταφέρεται στη Ρωσία, Ουκρανία και Λευκορωσία επί τη συμπληρώσει των 1025 ετών εκχριστιανισμού των Ρώς από το Ίδρυμα του Αγίου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου με υποστήριξη του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος «Αποστολή» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Ο Σταυρός, επί του οποίου μαρτύρησε ο Άγιος Απόστολος,  φυλάσσεται στον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Πατρών και είναι από τα μεγαλύτερα ιερά κειμήλια της χριστιανοσύνης

Ο Σταυρός του Αποστόλου Ανδρέα έχει τοποθετηθεί σε νέα ειδική ξύλινη θήκη που κατασκευάστηκε με αφορμή το ταξίδι του Σταυρού στην Ρωσία, μετέφεραν στρατιώτες και το τοποθέτησαν στη συνέχεια σε κλειστό στρατιωτικό τζιπ με προορισμό το πολιτικό αεροδρόμιο του Αράξου απ’ όπου στις 10 το πρωί αναχώρησε με ειδική πτήση, μαζί με εκκλησιαστική και πολιτική συνοδεία με προορισμό την Αγία Πετρούπολη (πρώην Λένινγκραντ). Είναι η 1η φορά στα 33 χρόνια (από το 1980) που ο Σταυρός επέστρεψε από την Μασσαλία στην Πάτρα, που εξέρχεται της πόλεως αλλά και της χώρας για ιερό προσκύνημα.

Ο Μητροπολίτης Πατρών κ.κ. Χρυσόστομος που έχει τεθεί επικεφαλής της Ελληνικής αποστολής που μεταβαίνει στη Ρωσία όπου και θα παραμείνει έως και τις 2 Αυγούστου (ο Σταυρός μετεφέρθη για προσκύνημα σε 3 χώρες και 4 πόλεις, συγκεκριμένα στη Ρωσία, την Ουκρανία και την Λευκορωσία και τις πόλεις Αγία Πετρούπολη, Μόσχα, Κίεβο και Μινσκ). Από την Πάτρα στη Ρωσία ταξίδεψαν συνολικά 14 άτομα, ανάμεσα τους οι αρχιμανδρίτες Αμβρόσιος Γκουρβέλος, Θεοδόσιος Τσιτσιβός και Αρτέμιος Αργυρόπουλος, οι δύο διάκονοι Παίσιος και Ιωακείμ και οι π. Νικόλαος Σκιαδαρέσης και π. Δημήτριος Παπαγεωργίου από το νέο ιερό ναό του Αγίου Ανδρέα.

Στην αντιπροσωπεία μετέχουν και άτομα από την Αθήνα ενώ άξιο αναφοράς είναι ότι μαζί με τον Μητροπολίτη Πατρών στα Ρωσικά Ομόδοξα εδάφη μεταβαίνει και ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας κ.κ. Αλέξανδρος. Αρκετοί ήσαν οι πιστοί που ξύπνησαν νωρίς εχθές το πρωί και παρέστησαν ευλαβικά στη Θεία λειτουργία αλλά και κατά τη στιγμή της αναχωρήσεως του Σταυρού του Αγίου Ανδρέα, γύρω στις 7.15 το πρωί. Όλοι προσκύνησαν με σεβασμό το Σταυρό του Αποστόλου Ανδρέα για να λάβουν δύναμη και ευλογία.

Από επισήμους ήσαν παρόντες η Δημοτική σύμβουλος Βίβιαν Σαμούρη, ο δημοτικός σύμβουλος Σπύρος Πολίτης, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Αχαΐας Πλάτων Μαρλαφέκας, ο Πατρινός στην καταγωγή Γ.Γ. Ενημέρωσης και Επικοινωνίας Ανδρέας Κατσανιώτης, ο εκπαιδευτικός, πρώην Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αχαίας Ανδρέας Παναγόπουλος, κ.α.. Ο Δήμαρχος Πατρέων Γιάννης Δημαράς ήρθε μεν στο προαύλιο του ναού του Αγίου Ανδρέα αλλά λίγο καθυστερημένος καθώς η αποστολή είχε φύγει λίγα μόλις λεπτά πριν.

Την Τετάρτη 10 Ιουλίου το βράδυ στο ξενοδοχείο Patras Palace δείπνησαν περίπου 50 άτομα, ανάμεσα τους και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Άγιος Ανδρέας της Μόσχας καθώς και Πρόεδρος του Οργανισμού Ρωσικών Σιδηροδρόμων Βλαντιμίρ Γιακούνιν που ήρθε με ομάδα Ρώσων εκ μέρους του Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών κ.κ. Κύριλλου για να παραλάβουν τον Σταυρό του Αγίου Ανδρέα.

Μέσα και έξω από τον ιερό ναό την ώρα της αναχώρησης ήταν 3 τηλεοπτικές κάμερες και φωτογράφοι από τη Ρωσία που κάλυπταν δημοσιογραφικά το γεγονός. Επίσης να αναφέρουμε ότι όπως τόνισε ο κ. Γιακούνιν, τα έσοδα από το προσκύνημα των Ρώσων στο ιερό κειμήλιο του Σταυρού του Αγίου Ανδρέα, αναμένεται να δοθούν στην Ελλαδική Εκκλησία, η οποία με τη σειρά της θα τα διαθέσει για τις ανάγκες του ιερού ναού του Αγίου Ανδρέα της Πάτρας (για εργασίες ανακαίνισης στο μέλλον και της ολοκλήρωσης της αγιογράφησης του).

Τέλος η πτήση για την Αγία Πετρούπολη διήρκεσε 4 περίπου ώρες. Η μεταφορά του Σταυρού του Αποστόλου Ανδρέα υποστηρίζεται από το Ταμείο «Αποστολή» της Εκκλησίας της Ελλάδος και την εταιρεία Pommel Holdings Inc.

Το Πρόγραμμα

 της μεταφοράς του Σταυρού

του Αγίου Ανδρέου στη Ρωσία έχει ως εξής :

11-15 Ιουλίου - Αγία Πετρούπολη

16-19 Ιουλίου - Περιφέρεια της Μόσχας

19-25 Ιουλίου - Μόσχα

26-28 Ιουλίου - Κίεβο

29 Ιουλίου - 2 Αυγούστου - Μίνσκ

Η μεταφορά του Σταυρού του Αγίου Αποστόλου Ανδρέου στις ως άνω πόλεις τονίζει το γεγονός ότι η πνευματική παράδοση των λαών της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας έχει την ίδια αφετηρία και ευλογία του Αγίου, την οποία έδωσε κατά την μακρινή του περιοδεία στη Ρωσία, και την ίδια πηγή η οποία είναι η κοινή κολυμβήθρα του Δνείπερου το 988.

Τον Σταυρό αναμένεται να προσκυνήσουν χιλιάδες πιστοί από τη Ρωσία μιας και η Ρωσική Εκκλησία, ετοίμασε λαμπρή υποδοχή. Να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που «φεύγει» ο Σταυρός από την Πάτρα από την μέρα που επέστρεψε από τη Γαλλία στις 19 Ιανουαρίου 1980.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1980

Ο Άγιος Ανδρέας, πολιούχος της πόλης των Πατρών, είναι άμεσα συνδεδεμένος με την πόλη, αφού στον ομώνυμο Ιερό Ναό βρίσκεται ο τάφος, τα Ιερά Λείψανα του, η Τίμια Κάρα και ο Σταυρός πάνω στον οποίο μαρτύρησε. Η ιστορία του Σταυρού του Αγίου, δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή στο ευρύ κοινό. Που φυλασσόταν μέχρι να μεταφερθεί μόνιμα στην Πάτρα, από τι υλικό ήταν κατασκευασμένος και αν ο Απόστολος Ανδρέας άφησε όντως την τελευταία του πνοή πάνω στο συγκεκριμένο Σταυρό.

Από την ημέρα της σταύρωσης του Αποστόλου έως και την εποχή της Φραγκοκρατίας όπου και αρπάχθηκε , ο Σταυρός βρισκόταν στην Πάτρα. Η εποχή εκείνη χαρακτηρίζεται σκοτεινή γιατί πολλά κειμήλια της Εκκλησίας αρπάχτηκαν και μεταφέρθηκαν στη Δύση. Ένα από αυτά ήταν δυστυχώς και ο Σταυρός του Αποστόλου Ανδρέα.

Σύμφωνα με τα αρχεία του Δουκάτου της Βουργουνδίας, ο Σταυρός αρχικά τοποθετήθηκε στη Μονή Weaume στη Μασσαλία, ενώ αργότερα μεταφέρθηκε στη Μονή του Αγίου Βίκτωρος της ίδιας πόλης. Κατά τη Γαλλική Επανάσταση επιχείρησαν να κλέψουν τον Σταυρό πράγμα που τελικά δεν επιτεύχθηκε. Τα τμήματα του, διασώθηκαν και τοποθετήθηκαν σε θήκη σχήματος κανονικού Σταυρού.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ

Στις 9 Οκτωβρίου 1979 ο τότε Μητροπολίτης Πατρών κυρός Νικόδημος συναντήθηκε με τον τότε πρόεδρο της Γαλλικής Ιεραρχίας και ολόκληρης της Ρωμαιοκαθολικής Ιεραρχίας της Δυτικής Ευρώπης, Καρδινάλιο και Roger Etchegaray στη Μασσαλία, για να συζητήσουν το θέμα της επιστροφής του Σταυρού στη Πάτρα.

Αφού έγιναν διαβουλεύσεις μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων, ο Καρδινάλιος είπε στον Μητροπολίτη Πατρών «εφ όσον εκ Πατρών εκομίσθη ενταυθα ο Σταυρός, ανήκει εις Πάτρας».Σύντομα άρχισαν οι επαφές και οι συζητήσεις των δυο πλευρών για την επιστροφή του Σταυρού στην Πάτρα. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενημερώθηκαν για το θέμα .

Στις 18 Ιανουαρίου 1980 αεροπλάνο της πολεμικής αεροπορίας με την αντιπροσωπεία της Ιεράς Μητρόπολης Πατρών, αναχώρησε για τη Γαλλία για την παραλαβή και τη μεταφορά του Σταυρού στην Πάτρα. Αφού μετέβησαν στη Μασσαλία, παραδόθηκε ο Σταυρός στην ελληνική αντιπροσωπεία, μέσω μιας «άτυπης» τελετής.

Την επόμενη μέρα 19 Ιανουαρίου , αφίχθη στο αεροδρόμιο του Άραξου το αεροπλάνο που μετέφερε το σταυρό, και τις δυο αντιπροσωπείες, των Ορθόδοξων και των Ρωμαιοκαθολικών, και στη συνέχεια και έγινε η επίσημη υποδοχή.

ΤΟ ΥΛΙΚΟ

Όσον αφορά το είδος του ξύλου του Σταυρού, υπάρχουν διαφορετικές αναφορές. Ο Ιππόλυτος Ρώμης αναφέρει για ξύλο ελιάς, ο Επιφάνιος μιλάει για σταυρό χωρίς να προσδιορίσει το ξύλο, ο Αρσένιος Κέρκυρας αναφέρεται σε ένα φυτό το οποίο δεν προσδιορίζει, ενώ ο ιστορικός Στέφανος Θωμόπουλος μιλά επίσης για δέντρο ελιάς. Σε μελέτες που έχουν γίνει πάντως έχει αποδειχθεί πως πρόκειται πράγματι για ξύλο ελιάς και χρονολογείται στον πρώτο αιώνα.

Ο ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΩΣΗΣ

Για τον τρόπο σταύρωσης δεν υπάρχει ομοφωνία. Υπάρχουν αναφορές περί «προσηλώσεως» και όχι περί «προσδέσεως». Στο δεξί πέλμα του Αγίου Ανδρέα, υπάρχει ουλή από το καρφί το οποίο καρφώθηκε στο ξύλο πάνω στο οποίο πέθανε. Οι υμνογράφοι της Εκκλησίας μιλούν για «προσήλωσιν επί Σταυρού» ενώ παλαιοχριστιανικά έγγραφα μιλούν περί «πρόσδέσεως του Αποστόλου επι του Σταυρού»

ΤΟ ΣΧΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις όσον αφορά το σχήμα του Σταυρού. Αγιογραφίες και φορητές εικόνες σε Ναούς, απεικονίζουν τον Απόστολο Ανδρέα πάνω στο Σταυρό με κάθετα τα δύο ξύλα του ενώ άλλες τον απεικονίζουν πάνω στο σταυρό με το κεφάλι προς τα κάτω. Ωστόσο η επικρατέστερη άποψη είναι εκείνη που λέει ότι ο Σταυρός ήταν σε σχήμα Χ.

Η άποψη αυτή είναι τόσο διαδεδομένη έτσι ώστε συνηθίζεται πλέον τους Σταυρούς σε σχήμα Χ να τους χαρακτηρίζουν ως «Σταυρός του Αποστόλου Ανδρέου». Κατά τη μεταφορά του στην Πάτρα, το 1980, ήταν τοποθετημένος σε θήκη σχήματος κανονικού Σταυρού αλλά αντικαταστάθηκε από μεγαλύτερη και πιο επιβλητική θήκη, αυτή τη φορά σε σχήμα Χ.

Χαρακτηριστικό της δυναμικής του Σταυρού του Αγίου Ανδρέα είναι το γεγονός πως το Χ, από το σχήμα του είναι το σύμβολο του Πολεμικού Ναυτικού της Ρωσίας το οποίο έχει τον Απόστολο Ανδρέα προστάτη του.

ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΤΡΩΝ