Ο ΚΡΟΤΟΣ ΠΟΥ ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Είναι πιθανό ότι μια μέρα η μικρή Κύπρος θα μνημονεύεται ως το σημείο όπου το εγχείρημα της Ενωμένης Ευρώπης άρχισε να καταρρέει. Είναι νωρίς να γνωρίζει κανείς πού θα οδηγήσει αυτή η περιπέτεια, αλλά μέσα στις τελευταίες εβδομάδες είδαμε φαινόμενα διάλυσης που λίγους μήνες πριν κανείς δεν θα φανταζόταν και που σήμερα οδηγούν τα γεγονότα. Η βάναυση διάλυση της κυπριακής οικονομίας, η αποκάλυψη ότι οι ηγέτες με επιρροή στην Ευρώπη δεν λογαριάζουν το κοινωνικό και πολιτικό κόστος των αποφάσεών τους, πυροδότησαν μια σειρά αντιδράσεων που κλονίζουν την ιδέα του κοινού ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Ζούμε στιγμές σαν αυτές που έχουμε δει στο σινεμά, όταν τρεις ή περισσότεροι ηθοποιοί σημαδεύουν ο ένας τον άλλον με όπλα, σε μια ισορροπία τρόμου, γνωρίζοντας ότι εάν ένας πυροβολήσει, θα γίνει μακελειό όπου κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι θα επιζήσει. Ετσι, κανείς δεν έχει κίνητρο να πυροβολήσει. Όταν, όμως, ακουστεί ο πρώτος κρότος, τότε όλοι πρέπει να πατήσουν τη σκανδάλη, ώστε να έχουν την ελάχιστη ελπίδα να γλιτώσουν. Στην περίπτωση της Ελλάδας και άλλων χωρών, κανείς δεν πυροβόλησε. Στην Κύπρο, όμως, είτε από απερισκεψία είτε από κυνισμό, οι ταγοί της Ευρώπης ήθελαν να δείξουν ότι δεν μπλοφάρουν, διαχειρίστηκαν με σκληρότητα μια κατάσταση που απαιτούσε ευαισθησία και διπλωματία.

Οι συνέπειες είναι πολλές και σε πολλά επίπεδα. Οι άμεσοι χειρισμοί της υπόθεσης από την τρόικα υπονόμευσαν την έννοια της αλληλεγγύης και της ισότητας μεταξύ εταίρων (εάν συγκρίνουμε τις περιπτώσεις Ιρλανδίας και Κύπρου), αλλά και της ασφάλειας των τραπεζικών καταθέσεων σε όλη την Ευρωζώνη. Οι σημερινοί ηγέτες της Ε.Ε. έδειξαν, επίσης, ότι η απειρία δεν εμποδίζει την επιβολή του δογματισμού. Την Τετάρτη, έκθεση της Επιτροπής αποκάλυψε «μακροοικονομικές ανισορροπίες» σε 13 χώρες-μέλη της Ε.Ε. (εκτός αυτών που ήδη βρίσκονται σε μηχανισμό στήριξης). Επιβεβαίωσε ότι λίγες χώρες θα γλιτώσουν από τις συνέπειες της κρίσης και ενέτεινε τον φόβο για τα οικονομικά μέτρα που θα επιβληθούν και για τις πολιτικές συνέπειές τους.

Η ανασφάλεια, η έλλειψη δημιουργικών επιλογών και η σιγουριά ότι έρχονται μεγάλες δυσκολίες εξάπτουν τα πάθη μεταξύ των εταίρων. Οι μικρές χώρες γνωρίζουν πλέον ότι όταν οι μεγάλες στραφούν εναντίον τους, δεν λογαριάζουν τίποτα (έτσι, το πλούσιο Λουξεμβούργο έσπευσε να συμμορφωθεί με την απαίτηση για μεγαλύτερη διαφάνεια στο τραπεζικό του σύστημα). Αλλά και οι ισχυρές άρχισαν τις εχθροπραξίες: η Γαλλία κατηγορεί την Αυστρία ότι κρύβει στοιχεία αλλοδαπών καταθετών στις τράπεζες της, ενώ η Αυστρία κατηγορεί τη Βρετανία ως παράδεισο για φοροδιαφυγή και «ξέπλυμα μαύρου χρήματος». Πριν από λίγες μέρες, οι ΗΠΑ παρότρυναν τη Γερμανία να χαλαρώσει τα ηνία της λιτότητας, προκαλώντας την οργή του Βερολίνου. Κάθε μέρα εντείνονται οι διαφορές και η ανασφάλεια.

Ο κρότος που ακούστηκε στην Κύπρο ταράζει όλη την Ευρώπη. Εάν οι ηγέτες της δεν σπεύσουν να επιβεβαιώσουν ότι θα την προστατέψουν, ότι θα προστατέψουν τους πολίτες, τότε η Ενωση θα παραδοθεί στο μίσος και τον αλληλοσπαραγμό.