ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΥΤΑΓΧΑΜΩΝ ΕΩΣ ΤΟΥΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥΣ «ΜΙΔΕΣ»

Φανταστείτε ότι είστε ληστής. Οχι ένας οποιοσδήποτε ληστής, αλλά αυτός που θέλει να κλέψει τον χρυσό όλου του κόσμου και να τον κρύψει σε έναν κύβο! Πόσο μεγάλος θα ήταν αυτός ο κύβος; Ο χαρακτήρας, βγαλμένος από σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Το ερώτημα, πρακτικό, που τίθεται χωρίς να υπάρχει μια σαφής απάντηση. Πόσος είναι, λοιπόν, ο χρυσός όλου του κόσμου, τα αποθέματα του «βασιλιά των μετάλλων», που αποτελεί το ασφαλές καταφύγιο των επενδυτών, μικρών και μεγάλων; Ο μεγαλοεπενδυτής Γουόρεν Μπάφετ υποστηρίζει ότι ο χρυσός, αυτός που έχει εξορυχθεί και φυλάσσεται στις τράπεζες, μπορεί στην κυριολεξία να μπει σε έναν κύβο με ακμή 20 μέτρα.

Μόνο αυτός, λοιπόν, είναι ο χρυσός που υπάρχει; Και εάν ναι, πώς το γνωρίζουμε; Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του Τhompson Reuters για το πολύτιμο αυτό μέταλλο, τα αποθέματα χρυσού σε όλον τον κόσμο είναι 171.300 τόνοι. Θα μπορούσαν δηλαδή, να καλύψουν το στάδιο Γουίμπλετον και να υψωθούν περίπου δέκα μέτρα πάνω από το έδαφος. Δεν συμφωνούν, όμως, όλοι με αυτές τις μετρήσεις. Ουσιαστικά, κανείς δεν γνωρίζει στ’ αλήθεια πόσος χρυσός υπάρχει. Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 155.244 τόνους έως 2.500.000 τόνους! Ένα εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι γιατί οι αποκλίσεις είναι τόσο μεγάλες.

Μια από τις απαντήσεις τη δίνει η ίδια η Ιστορία. Ο Τίμοθι Γκριν, ιστορικός που έχει ασχοληθεί με τον χρυσό, λέει ότι ένας από τους λόγους που οι μετρήσεις, αλλά και οι εκτιμήσεις είναι τόσο διαφορετικές δεν είναι άλλος από το γεγονός ότι η εξόρυξη χρυσού έχει παρελθόν 6.000 ετών. Χιλιάδες χρόνια προ Χριστού οι άνθρωποι εξόρυσσαν χρυσό σε τεράστιες ποσότητες. Τα πρώτα χρυσά νομίσματα, τα οποία συνέδεσαν για πάντα τον χρυσό με τα χρήματα, εκδόθηκαν μετά το 700 π.Χ. περίπου, ωστόσο οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, οι Φοίνικες και οι Κινέζοι έστελναν αιχμάλωτους πολέμου, σκλάβους και εγκληματίες να δουλεύουν σε χρυσωρυχεία.

Παρότι ο χρυσός δεν είχε καμία νομισματική αξία, ήταν ακόμα και τότε περιζήτητος. Το μεγαλύτερο κυνήγι θησαυρού στην Ιστορία, «ο χρυσός της Τροίας», έγινε στην σημερινή Τουρκία το 2.450 π.Χ. Μέχρι το 3000 π.Χ. οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήδη χρησιμοποιούσαν χρυσό για να κατασκευάσουν σαρκοφάγους, η περίφημη σαρκοφάγος του Τουταγχαμών και η μάσκα του είναι κατασκευασμένες από ατόφιο χρυσό και χρονολογούνται από το 1223 π.Χ.

Η πρώτη πραγματική νομισματική μονάδα, νομίσματα από ασήμι και χρυσό, εκδόθηκαν το 564 π.Χ από τον βασιλιά Κροίσο της Λυδίας. Ο Κροίσος, του οποίου το όνομα έγινε συνώνυμο του πλούτου, αρχικά χρησιμοποίησε ένα ακατέργαστο νόμισμα φτιαγμένο από χρυσό και ασήμι, πριν αναπτύξει έναν πρώιμο τρόπο διύλισης του χρυσού με τη χρήση αλατιού για να αφαιρεί το ασήμι από τον χρυσό. Ετσι κατάφερε να εκδίδει χρυσά νομίσματα που είχαν ενιαία περιεκτικότητα σε χρυσό. Το 546 π.Χ. ο βασιλιάς Κροίσος αιχμαλωτίστηκε από τους Πέρσες οι οποίοι υιοθέτησαν το χρυσό ως κύριο μέταλλο για τα δικά τους νομίσματα. Από εκείνη τη στιγμή η πρακτική χρήσης του χρυσού ως νομισματική μονάδα εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο.

Κάποιοι πολιτισμοί, όπως οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι, αρχικά προτίμησαν το ασήμι για τα νομίσματα και κρατούσαν φυλαγμένο τον χρυσό, ωστόσο σταδιακά κατά τις επόμενες εκατονταετίες τα χρυσά νομίσματα επικράτησαν των ασημένιων και από τις αρχαίες φυλές Κελτών της Βρετανίας μέχρι τους Ιωνες εδώ στην Ελλάδα όλοι χρησιμοποιούσαν αρχικά χρυσά νομίσματα, σφραγισμένα και χαραγμένα με το χέρι ως νομισματικές μονάδες, που τους διευκόλυναν στο εσωτερικό εμπόριο, αλλά και σε εκείνο με τους γειτονικούς πολιτισμούς.

Εως το 1492, τη χρονιά που ο Κολόμβος ταξίδεψε στην Αμερική, εκτιμάται ότι είχαν εξορυχθεί περίπου 12.780 τόνοι χρυσού. Πολλοί, όπως ο Τζέιμς Τερκ, ιδρυτής του Gold Money, διαφωνούν και πιστεύουν ότι έως το 1492 είχαν εξορυχθεί μόλις 297 τόνοι χρυσού. Ο ίδιος εκτιμά ότι η συνολική ποσότητα χρυσού σε όλο τον κόσμο δεν ξεπερνά τους 155.244 τόνους, δηλαδή 16.056 τόνοι λιγότεροι από την εκτίμηση του GFMS του Τhomson Reuters. Σε δολάρια αυτή η ποσότητα μεταφράζεται σε περίπου 1 τρισ. δολ.

Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι και οι δύο εκτιμήσεις είναι ανακριβείς. Κι αυτό φαίνεται λογικό, αν αναλογιστεί κανείς ότι μόνο το φέρετρο του Φαραώ Τουταγχαμών έγινε από 1,5 τόνο χρυσό. H Ζαν Σκόιλς της εταιρίας επενδύσεων χρυσού The Real Asset Company παραθέτει ένα ακόμη επιχείρημα. Κανείς δεν γνωρίζει πόσος χρυσός εξορύσσεται στην Κίνα, ενώ σε άλλες χώρες, όπως η Κολομβία, τα παράνομα χρυσωρυχεία είναι big business. Οι ειδικοί του Gold Standard Institute πιστεύουν ότι εάν ανοίξουν οι θυρίδες στις τράπεζες, τα χρηματοκιβώτια αλλά και οι μπιζουτιέρες, θα λάμψουν 2.500.000 τόνοι χρυσού!

Ποιος λοιπόν έχει δίκιο; Κανείς δεν γνωρίζει… Τα καλά νέα είναι ότι ο χρυσός δεν τελειώνει, τουλάχιστον όχι σύντομα. Το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ εκτιμά ότι υπάρχουν ακόμη 52.000.000 τόνοι χρυσού στο υπέδαφος ανά τον κόσμο. Τα κακά νέα είναι ότι έχει αρχίσει να αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούμε τον χρυσό. Μέχρι σήμερα ο χρυσός δεν χανόταν ποτέ. Ανακυκλωνόταν. Σε ένα χρυσό ρολόι ενδεχομένως ένα ψήγμα χρυσού να είχε εξορυχθεί από τους Ρωμαίους! Ο τρόπος όμως που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία της τεχνολογίας είναι διαφορετικός. Σύμφωνα με το Βρετανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο, το 12,5% της σημερινής παραγωγής χρυσού καταλήγει στον συγκεκριμένο κλάδο της αγοράς για να χρησιμοποιηθεί σε μικροσκοπικά κομμάτια που είναι ασύμφορο να ανακυκλωθούν. Για πρώτη φορά ο κόσμος καταναλώνει το πολύτιμο αυτό μέταλλο.

Ρεκόρ όλων των εποχών

Το πολύτιμο μέταλλο βρίσκεται στο top των αποδόσεων κάθε 25 με 30 χρόνια, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής αστάθειας. Αρχής γενομένης από το κραχ του 1929, ο χρυσός πήγε από τα 20,63 στα 34,69 δολάρια ανά ουγκιά το 1934, σημειώνοντας άνοδο 68,1%.

Ο δεύτερος κύκλος ανόδου ήταν από το 1968 έως τον Ιανουάριο του 1980, με την τιμή να πηγαίνει από τα 35,20 δολάρια στα 850, σημειώνοντας άνοδο κατά 2.315%. Έκτοτε πήρε την κάτω βόλτα, έχασε το 70% της αξίας του και παρέμεινε στην αφάνεια για πολλά χρόνια.

Το τρίτο ανοδικό κύμα ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1999, από τα 252,80 δολάρια ανά ουγκιά στα 810 το 2008, καταγράφοντας άνοδο 220,4%. Σήμερα ο χρυσός διαπραγματεύεται στα 1.576 δολάρια ανά ουγκιά!

 Η παραγωγή της Ελβετίας

Λίγοι γνωρίζουν ίσως ότι τέσσερα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια επεξεργασίας χρυσού εδρεύουν στην Ελβετία, τρία εκ των οποίων στο ιταλόφωνο καντόνι Τιτσίνο, στον Νότο, στα σύνορα με την Ιταλία. Υπολογίζεται ότι τα δυο τρίτα του παγκόσμιου χρυσού επεξεργάζονται στην Ελβετία. «Υπάρχουν ιστορικοί λόγοι», λέει ο Ρομπέρτο Γκράσι από την εταιρία οικονομικών συμβούλων Fidinam, «οι μεγάλες ελβετικές τράπεζες ήταν ιδιοκτήτριες των εργοστασίων επεξεργασίας χρυσού. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εξαιτίας των μεγάλων ποσοτήτων χρυσού που συσσωρεύτηκαν στη χώρα, οι ίδιες οι τράπεζες αποφάσισαν να φτιάξουν τις δικές τους μονάδες επεξεργασίας χρυσού, παράγοντας ράβδους». Και με την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών η ζήτηση για τις αποταμιευτικά «ασφαλείς» ράβδους χρυσού έχει εξακοντιστεί στα ύψη.

Η παραγωγή ράβδων χρυσού ανθεί στην Ελβετία. Σε μια μονάδα επεξεργασίας, την Παμπ, παράγονται ράβδοι χρυσού βάρους 12,5 κιλών, άξιας 513.000 ευρώ εκάστη! Ο χρυσός είναι η επένδυση που αγοράζεις και βάζεις στην άκρη. Υπάρχει πάντα για έναν συγκεκριμένο λόγο, μια κρίση, μια περίπτωση ανάγκης, έναν πόλεμο, γενικά όταν υπάρχουν μεγάλες οικονομικές δυσκολίες κάπου», λέει ο Γκράσι. Και εκτιμά ότι «τα χρήματα δεν είναι πλέον ασφαλή, αλλά ο χρυσός θα υπάρχει πάντα, ανεξαρτήτως των μεταβολών στον πληθωρισμό ή στο νόμισμα της κάθε χώρας».