Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Η συμβολή της Ιεράς Μονής Οσίου Λουκά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν το θέμα της ομιλίας του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα στην αίθουσα του Συνεδριακού Κέντρου του Δήμου Αλιάρτου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Ελεύθερου λαϊκού Πανεπιστημίου της Εταιρείας Βοιωτικών Μελετών. Τον Αρχιεπίσκοπο υποδέχθηκαν στην αίθουσα του Δήμου ο Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεώργιος, ο Δήμαρχος Αλιάρτου Γεώργιος Ντασιώτης και ο πρόεδρος της Εταιρίας Βοιωτικών Σπουδών Νικόλαος Κόλλιας. Παρόντες ήταν επίσης ο βουλευτής Ευάγγελος Μπασιάκος, ο Αντιπεριφερειάρχης Περιφερειακής Ενότητας Βοιωτίας Γεώργιος Μουλκιώτης, ο Στρατοπεδάρχης Θήβας, ο πρώην πρόεδρος της Εταιρείας Βοιωτικών Σπουδών καρδιολόγος Παύλος Τούτουζας, ο πρώην πρόεδρος του Αρείου Πάγου, εκπαιδευτικοί, κληρικοί και λαϊκοί του Νομού.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με παραδοσιακά τραγούδια από την χορωδία Αλιάρτου  Ακραίφνιου. Αμέσως μετά τον Αρχιεπίσκοπο καλωσόρισε ο Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεώργιος, ενώ ευχήθηκε στον Μακαριώτατο κουράγιο και δύναμη σε μία εποχή με τόσες δυσκολίες. Επισήμανε, επίσης, ότι πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία, αφού "η Εκκλησία του Χριστού, οι τόποι της και η προσφορά της είναι νυν και αεί". Ο Δήμαρχος Αλιάρτου αφού ευχαρίστησε τον Αρχιεπίσκοπο για την παρουσία του, αναφέρθηκε στο Ελεύθερο λαϊκό Πανεπιστήμιο. Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο πρόεδρος της Εταιρείας Βοιωτικών Μελετών, ο οποίος μίλησε για την πρωτοβουλία δημιουργίας του Ελεύθερου Λαϊκού Πανεπιστημίου, αλλά και την στήριξη του Αρχιεπισκόπου, ενώ αναφέρθηκε και στο σημαντικό κοινωνικό έργο της Αρχιεπισκοπής. Καλωσόρισε επίσης τον Μακαριώτατο εκπρόσωπος του "Κοινού των Βοιωτών για τον Πολιτισμό και το Περιβάλλον" Οδυσσέας Καρβούνης και τόνισε "η επίσκεψη στην Ιερά Μονή του Οσίου Λουκά, είναι μία ξενάγηση στην ιστορία, στον πολιτισμό και τη φύσης της πατρίδας μας".

Ο Αρχιεπίσκοπος συνεχάρη τους διοργανωτές για την εκδήλωση αυτή και για τη δημιουργία του Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστημίου και τόνισε πως τέτοιες εκδηλώσεις είναι πολύ σημαντικές. Με αφορμή την αναφορά του κ. Κόλλια στο κοινωνικό έργο της Αρχιεπισκοπής, ο Μακαριώτατος επισήμανε πως σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, στην ελεημοσύνη δε χρειάζεται να γνωρίζει το αριστερό σου χέρι τι κάνει το δεξί. Άλλωστε, η Εκκλησία δεν είναι εξουσία, είναι διακονία. Αυτός που θέλει να γίνει πρώτος, να είναι έσχατος. Πολλοί λένε γιατί δεν ξεκινά εξέγερση η Εκκλησία. Μπορεί να το κάνει, αλλά αυτά δεν είναι για την Εκκλησία. Αυτό που κάνει κι αυτό που θέλουμε να κάνει είναι να υπηρετεί τον άνθρωπο, να τον διακονεί, πρώτα στην ψυχή του και μετά στα προβλήματά του. Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς υπάρχει η ανάγκη να στερεωθεί η ψυχή του ανθρώπου και μετά να φάει. Έτσι, λοιπόν, η Εκκλησία στεριώνει τη ψυχή του ανθρώπου και μετά προσφέρει ό,τι μπορεί, για να μην μείνει κανείς νηστικός. Εξάλλου, η ελπίδα σήμερα είναι ότι ο κόσμος βοηθάει, στέκεται δίπλα στην προσπάθεια της Εκκλησίας".

Στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος αναφέρθηκε στην ιστορία της Θήβας και της Μονής Οσίου Λουκά. "Στην νότια πλευρά του φημισμένου Ελικώνα άρχισε να χτίζεται το Μοναστήρι του οσίου Λουκά, από τον ομώνυμο άγιο της Εκκλησίας κατά τα μέσα του 10ου αιώνα", αναφέρει στην ομιλία του ο Μακαριώτατος και προσθέτει "η αρχιτεκτονική του, η διακόσμηση, τα ψηφιδωτά συνδέουν το μοναστηριακό συγκρότημα με την Κωνσταντινούπολη. Κατά την παράδοση κι άλλες μαρτυρίες κτήτορες του μοναστηριού υπήρξαν ο Ρωμανός ο Β΄ και ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος. Ο ιδρυτής της Μονής έγινε μοναχός σε νεαρή ηλικία στην Αθήνα, ασκήτεψε στην Κόρινθο, στην Βοιωτία, στη Φωκίδα και κατέληξε στο χώρο της σημερινής Μονής το έτος 947μ.Χ."

Υπογράμμισε, επίσης, ο Αρχιεπίσκοπος πως "η ζωή του μοναστηριού από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα ταυτίζεται με την ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τους δύο πρώτους αιώνες της ύπαρξής της η μοναστηριακή κοινότητα αποτελούσε πηγή χριστιανικής πίστης και θείας ευλογίας". Μίλησε ωστόσο ο Μακαριώτατος για τους περιηγητές που επισκέφθηκαν το Μοναστήρι, αλλά και τις λεηλατήσεις που υπέστη. Αναφέρθηκε στα πρόσωπα μοναχών και κληρικών που πρωτοστάτησαν στον αγώνα της Ελευθερίας. "Μεγάλη υπηρεσία προσέφεραν εκείνοι που φρόντιζαν τα ποίμνια και τ' άλλα ζώα, καλλιεργούσαν τους αγρούς, συγκέντρωναν τροφές και τροφοδοτούσαν τους αγωνιστές ή κατά διαταγή του Οδυσσέα απομάκρυναν τα ζώα από τους δρόμους, απ' όπου επρόκειτο να περάσουν τα τουρκικά στίφη για να μη μπορούν αν εφοδιασθούν".

Μεγάλη ήταν η συμβολή της Μονής στον αγώνα με την συμπαράσταση και παροχή κάθε υλική βοήθειας. Η Μονή διέτρεφε τους αρχηγούς και υπαρχηγούς, το προσωπικό τους και τα άλογα. Χορηγούσε χρήματα στη Διοίκηση και άφθονες τροφές στα στρατεύματα που διέρχονταν απ' αυτήν ή στρατοπέδευαν στον Παρνασσό και τον Ελικώνα. Από το 1823, αφ' ότου ο Περκοφτσάλης έκαψε όλα τα γύρω χωριά, δεν ευρίσκοντο τρόφιμα παρά μόνο στις κρύπτες και τα όρη. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε μερικά έγγραφα και αποδείξεις που δίνουν μία εικόνα της τότε πραγματικότητας. Το 1821 με την έναρξη της επανάστασης διέτρεφε όλο τον υπό τον Διάκον στρατόν. Στις 14 Φεβρουαρίου 1821 έδωσε στην εφορία της Λειβαδιάς 300 γρόσια για την προετοιμασία του αγώνα. Το 1823 από 10 Σεπτεμβρίου μέχρι 8 Νοεμβρίου 191 οκάδες λάδι. Το 1824 προς τον στρατηγό Οδυσσέα Ανδρούτσο και το στρατό του έδωσε 71 οκάδες λάδι. Το ίδιο έτος στον στρατηγό Οδυσσέα για τις ανάγκες του στρατού χιλιάδες οκάδες σίτο, κριθάρι, αίγες και πρόβατα, οίνο, τυρί, ελιές. Σε άλλες δυνάμεις στο Δίστομο στις 11 Μαρτίου του ίδιου έτους άρτο, αίγας και πρόβατα.

Ολοκλήρωσε την ομιλία του ο Αρχιεπίσκοπος με την αναφορά στην επίσκεψη του Όθωνα στη Μονή Οσίου Λουκά. Ο βασιλιάς θαύμασε το ναό και επήνεσε την ανδρεία των αγωνιστών. Αφού διηγήθηκαν στον Βασιλιά την στήριξή τους στην Ελληνική Επανάσταση και τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν εκείνη την περίοδο, ο Όθωνας υποσχέθηκε πως μόλις επιστρέψει στην Αθήνα θα φροντίσει υπέρ της Μονής. Πέρασε πολύς καιρός, αλλά δεν έγινε τίποτε, και επειδή οι μοναχοί δεν πίστευαν ότι οι βασιλείς παραβαίνουν τις υποσχέσεις τους ανέμεναν με ακράδαντη ελπίδα την εκπλήρωση των λόγων του βασιλιά. Και όμως και τούτο είναι δυνατόν. Και οι βασιλείς ξεχνούν τις υποσχέσεις τους." Αμέσως μετά ακολούθησε σύντομη συζήτηση, ενώ ο Μακαριώτατος τόνισε πως δεν πρέπει να υπάρχει ιδιοτέλεια και καλούμαστε να πολεμήσουμε τον εγωισμό.