Η Ε.Ε. ΣΕ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΚΑΜΠΗ

Αρκεί μόνο να αντιπαραβάλει κανείς τον νυν πρόεδρο του Eurogroup με τον προκάτοχό του για να καταλάβει ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται σε μια πολύ επικίνδυνη καμπή. Την ώρα που όλα είναι ρευστά, όπου η κάθε απόφαση μπορεί να καθορίσει τη μορφή της Ενωσης και την πορεία της για πολλά χρόνια, στην προεδρία της ομάδας των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης βρίσκεται κάποιος του οποίου η πολιτική απειρία και το περίσσευμα ιδεολογικού δογματισμού θα έπρεπε να ήταν λόγοι αποκλεισμού του από το τόσο κρίσιμο αξίωμα. Αναρωτιέται κανείς αν η Γερμανία έσφαλε όταν στήριξε τον Ολλανδό υπουργό Οικονομίας Γερούν Ντάισελμπλουμ για τη θέση ή αν δρα βάσει κάποιου σχεδίου.

Ο Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και πρόεδρος του Eurogroup από το 1995 έως τον περασμένο Ιανουάριο, εκπροσωπεί τη γενιά Ευρωπαίων πολιτικών που έχουν πολύχρονη εμπειρία και βαθιά, προσωπική γνώση της πολιτικής - την οποία ασκούν ως τέχνη του εφικτού και της συναίνεσης. Το πρόβλημα, όμως, του Γιουνκέρ και των άλλων ηγετών της Ε.Ε. είναι ότι όταν μια χώρα-μέλος αδυνατούσε (ή δεν ήθελε) να τηρήσει τους κανόνες της Ενωσης, δεν υπήρχε ουσιαστικός τρόπος να την επαναφέρουν στην πορεία της – οποιαδήποτε χρηματική «ποινή» απλώς θα επιδείνωνε την κατάσταση. Γι’ αυτό, οι άνθρωποι στις καίριες θέσεις αρκούνταν σε παραινέσεις, απειλές και προσευχές. Δεν υπήρχε σχέδιο διάσωσης. Ετσι ανέλαβαν κυρίαρχο ρόλο οι ισχυρότερες χώρες.

Οταν ξέσπασε η ελληνική κρίση, όλος ο κόσμος είδε ότι η Ε.Ε. ήταν ανέτοιμη έως και απρόθυμη να τη διαχειριστεί με αποφασιστικότητα και με τον στόχο στην ενίσχυση της Ενωσης. Ετσι, αμφισβητήθηκε η φερεγγυότητα περισσότερων χωρών. Προφανώς δεν ευθύνεται μόνο η αρχική έλλειψη σχεδίου και το ελληνικό «κούρεμα» κρατικών ομολόγων που ακολούθησε, αλλά ίσως δεν είναι τυχαίο ότι (όπως σημείωσαν οι Financial Times την Τετάρτη), η δεξαμενή των χωρών με τον ανώτατο βαθμό αξιολόγησης των ομολόγων τους μειώθηκε κατά 60% τα τελευταία χρόνια. Η Γερμανία είναι μεταξύ των λίγων χωρών που προσελκύουν τα χρήματα επενδυτών με χαμηλότατο (έως μηδενικό) επιτόκιο.

Είναι ενδεικτικό ότι το Λουξεμβούργο του κ. Γιουνκέρ ήταν η μόνη χώρα που διαφώνησε με τα σχέδια του Eurogroup όταν, υπό την προεδρία του Ντάισελμπλουμ πλέον, αυτό χειρίστηκε το θέμα της Κύπρου. Αυτήν τη φορά δεν «κουρεύτηκαν» τα κρατικά ομόλογα αλλά οι καταθέσεις – μια κίνηση που υπονόμευσε την εμπιστοσύνη στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Ο Ντάισελμπλουμ, ο οποίος υπουργοποιήθηκε στη χώρα του μόνο τον περασμένο Νοέμβριο, πρώτα χαιρέτισε την απόφαση ως μοντέλο για άλλες χώρες, και μετά επανόρθωσε, λέγοντας ότι η Κύπρος είναι ειδική περίπτωση. 

Κατάφερε να σπείρει τον φόβο σε άλλες μικρές χώρες με δυσανάλογα μεγάλο τραπεζικό τομέα – όπως το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και η Σλοβενία. Οι κερδισμένοι δεν θα αργήσουν να φανούν. Είναι ήδη χαμένοι όσοι πίστευαν ότι η Ευρώπη αναζητεί τον δρόμο προς την ευημερία όλων των λαών της.