ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΕΦ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΣΤΟΝ ΕΠΕΝΔΥΤΗ (2/2/2013)

Μακαριότατε, η έμφαση που έχετε δώσει στο κοι­νωνικό έργο είναι εμφα­νής, γεγονός που συνά­δει με όσα σχετικά είχατε διατυπώσει στον ενθρονιστήριο λόγο σας. Στο περ­σινό πασχαλινό του μήνυμα ο μητρο­πολίτης Μεσσηνίας είχε αναφέρει ότι ο Χριστός δεν απαιτεί να μετεξελιχθούμε σε μια ακτιβιστική ομάδα προνοιακού τύπου. Αισθάνεστε επικεφαλής μιας τέτοιας ομάδας;

Τα λόγια του Χριστού μας «εντολή νέα σάς δίνω, να αγαπάτε αλλήλους, όπως εγώ σας αγαπώ, έτσι να αγαπάτε και εσείς ο ένας τον άλλον. Έτσι θα γνωρίζουν όλοι πως είσθε μαθητές μου, αν έχετε αγάπη μεταξύ σας» (Ιωάνν. 13,34-35) δεν αφήνουν περιθώρια ξεστρατήματος, γιατί αλλιώς ο θεμέλιος αυτός λίθος της Εκκλησίας θα με­τατρεπόταν σε μια θεωρητική, αφηρημένη έννοια και όχι σε εφαρμοσμένη αρετή.

Η κρίση του τελευταίου καιρού στην πα­τρίδα μας έδωσε αφορμή να διαπιστώσου­με ότι σε κάθε τοπική Εκκλησία υπάρχουν και λειτουργούν τα ζωντανά μέλη αυτού του Σώματος. Έτσι δυνάμωσε αυτό το κύμα της αγάπης που καθημερινά σώζει ψυχές και προσφέρει ελπίδα και αισιοδοξία. Η συμμετοχή μας στο πρόβλημα και στο αδιέξοδο του αδελφού μας δεν είναι «ακτιβισμός». Θεμέλιο της διδασκαλίας του Χριστού μας είναι η Ορθοδοξία και η Ορθοπραξία.

Η πρότασή σας να δοθούν εκτάσεις της Εκκλησίας προς καλλιέργεια σε νέους θεωρήθηκε και από αρχιερείς σημα­ντική, αλλά μη εύκολα υλοποιήσιμη. Πρόκειται για πυροτέχνημα, όπως ορισμένοι σχολιάζουν, ή υπάρχει κάτι πιο συγκεκριμένο, κάποια πρόταση, ένα σχέδιο;

Στην οικονομική και ευρύτερη κρίση που διέρχεται η χώρα μας, και ιδιαίτερα η ύπαιθρος, προσωπική μου άποψη είναι ότι θα βοηθούσε η προσφορά γης, από εκείνη της ρευστοποιητέας εκκλησιαστικής περι­ουσίας, όσο λίγη και αν είναι, με ορισμένες ασφαλώς προϋποθέσεις και προ πάντων αποφεύγοντας πρότυπα του παρελθόντος.  Έχουν δίκαιο όσοι υποστηρίζουν ότι πρό­κειται για δύσκολο έργο. Αλίμονο, όμως, αν δεν μπορούν ένα ολόκληρο κράτος και η Εκκλησία να ξεπεράσουν τέτοιου είδους «δυσκολίες».

Πρώτα θα πρέπει, όπως υποστήριξα πρόσφατα, να εκκαθαρισθεί το θέμα της Συμβάσεως του 1952 - Το κράτος πα­ρέλαβε 700.000 περίπου στρέμματα εκκλησιαστικής γης (ρευστοποιητέας). Τι απέγιναν αυτά, πώς έγινε η διανομή. σε τι καθεστώς βρίσκονται σήμερα;

Και πώς θα γίνει η προτεινόμενη παραχώρησις όταν οι θεσμοί (Εκκλησία - Πολιτεία) δεν γνωρίζουν πόσες εκτάσεις υπάρχουν και πού; Επομένως, είναι αναγκαίο να απο­τυπωθούν σε καταλόγους και επί τη βάσει αυτών να πραγματοποιηθούν οι παραχω­ρήσεις με ορισμένες προϋποθέσεις.

Αρκετοί συνέδεσαν την πρόσφατη επίσκεψη σας στον Κορυδαλλό με τον επιχειρηματία κ. Λαυρεντιάδη. Επειδή πλανώνται σκιές, θα θέλατε να ξεκα­θαρίσετε τη θέση σας;

Όπως γνωρίζετε, τις μεγάλες ημέρες της Χριστιανοσύνης επισκέπτομαι και τις φυλακές. Εφέτος τα Χριστούγεννα επέλεξα να επισκεφθώ τις φυλακές του Κορυδαλ­λού, να δω τους εκεί εγκλείστους, όπως και έκανα, και μεταξύ αυτών και τον κ. Λαυρεντιάδη. Τον κ. Λαυρεντιάδη τον γνώρισα σε μια δύσκολη ώρα της ζωής του, κτυπημένο από μια σκληρή και επικίνδυνη ασθένεια. Οι σχέσεις μας έκτοτε ήσαν ανθρώπινες και πνευματικές, χωρίς ανάμειξη στις επαγ­γελματικές του ενασχολήσεις.

Όταν έγινα αρχιεπίσκοπος, με επισκέφθηκε και μου εδήλωσε ότι θα ήθελε να βοηθήσει οικο­νομικά σε ό,τι χρειαζόταν η Αρχιεπισκοπή στον φιλανθρωπικό τομέα. Έτσι, ανέλαβε να αποπερατώσει ένα εξαώροφο κτίριο της Εκκλησίας, όπου στεγάστηκε η Αποστολή με όλες τις υπηρεσίες της, και βοήθησε γεν­ναία, οικονομικά, στο ξεκίνημα των συσσι­τίων και των λοιπών προγραμμάτων. Στην προκειμένη περίπτωση, η Δικαιο­σύνη θα επιτελέσει το έργο της. Την εμπι­στευόμαστε. Όμως και οι ανθρώπινες και πνευματικές σχέσεις δεν αφανίζονται.

Τα οικονομικά της κε­ντρικής διοίκησης δεν είναι ανθηρά. Μήπως ήταν λάθος η πολιτική επένδυσης στις μετοχές της Εθνικής Τράπεζας, η οποία συνοδεύτηκε και με ένα επαχθές δάνειο, 26 εκατ. αν δεν κάνω λάθος, προκειμένου να συμμε­τάσχει η Εκκλησία στην αύξηση του κεφαλαίου;

Τα οικονομικά της κεντρικής διοίκησης της Εκκλησίας όχι μόνο δεν είναι ανθηρά, αλλά οδηγούμεθα σε οικονομικό αδιέ­ξοδο. Ασφαλώς ήταν λάθος η τακτική επένδυσης σε μετοχές τραπεζών, και μάλιστα με δυσβάστακτα δάνεια. Άλλωστε, και αυτού του είδους η επένδυσις έχει τους δικούς της κανόνες, τους οποίους δυστυχώς δεν ακο­λούθησε το οικονομικό επιτελείο της Εκκλησίας.

Η υπόθεση της αξιοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας της κεντρικής διοίκησης, όπως το κτίριο που στεγαζόταν το υπουργείο Παιδείας στην οδό Μητροπόλεως, τα οικόπεδα στη Βουλιαγμένη, επανήλθαν πρόσφατα στη δημοσιότητα. Υπάρχει κάτι πιο συγκεκριμένο, δεδομένων και των συζητήσεων που κάνετε με την κυβέρνηση;

Η αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας της κεντρικής διοίκησης είναι θεμελιώδες ζήτημα, ιδιαίτερα σήμερα. Εδώ και πολύ καιρό συζητάμε με τους εκπροσώπους της Πολιτείας για την αποδέσμευση της, όμως ακόμη δεν έχει επιτευχθεί κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Η έμφαση στο κοινωνικό έργο που ενισχύθηκε και λόγω των επιπτώσεων της κρίσης σάς έφερε πιο κοντά και με την Αριστερά; Μήπως το αντίθετο συμβαίνει με την περίπτωση της Χρυσής Αυγής;

Η Εκκλησία ακολουθεί την πορεία της αγαπώντας όλους τους ανθρώπους, ακόμη κι αυτούς που την πολεμούν και την απορρίπτουν. Κάθε κοινωνικό ρεύμα που δεν σέβεται το ανθρώπινο πρόσωπο και τη θεόσδοτη ελευθερία του δεν είναι συμβατό με τη χριστιανική διδασκαλία.

Στα κατα καιρούς δημοσιεύματα για την επιχορήγηση των ΜΚΟ, δεσπόζουσα θέση έχει η περίπτωση της Αλληλεγγύης. Τι απέγινε με την υπόθεση αυτή, γιατί υπάρχει η αίσθη­ση ότι «βάλτωσε»;

Πρόκειται για το δυσβάστακτο βάρος που κληρονόμησα και με ταλαιπωρεί ακό­μη. Από την πλευρά μας έχει ολοκληρωθεί η έρευνα, και το πόρισμα έχει υποβληθεί καθηκόντως στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών και στη Δικαιο­σύνη από καιρό. Αναμένουμε το αποτέλε­σμα.

Η διαφάνεια και η καταπολέμηση της διαφθοράς βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αιτημάτων της κοινωνί­ας. Τα βήματα που έχει κάνει η Αρχι­επισκοπή προς αυτή την κατεύθυνση, όπως η δημοσίευση του προϋπολογι­σμού, είναι γνωστά. Σε επίπεδο Συνό­δου και μητροπόλεων τι συμβαίνει;

Αποτελεί αυτονόητη υποχρέωση όλων μας να αγωνισθούμε κατά της διαφθοράς. Η Αρχιεπισκοπή ακολούθησε τις προτάσεις της Πολιτείας σε ό,τι φορά το θέμα αυτό. Το ίδιο έπραξαν η κεντρική διοίκηση και αρκετές μητροπόλεις.

Πρόσφατα, δημιουργήθηκε θόρυβος σχετικά με υποθέσεις καταθέσεων αρ­χιερέων σε λογαριασμούς τραπεζών που υποτίθεται ότι ερευνά το ΣΔΟΕ, θέμα για το οποίο εκδόθηκε και σχετι­κή ανακοίνωση από τη Σύνοδο.  Πέρα από πιθανές σκοπιμότητες, αλήθειες και ψέματα, θεωρείτε ότι υπάρχουν «φακελάκια» και στην Εκκλησία; Ποια είναι η γενικότερη θέση σας;

Ο θόρυβος αυτός πιστεύω ότι οφείλεται σε κακοήθειες ή σε σκοπιμότητες. Όταν δημοσιεύθηκαν τα περί υποτιθέμενων καταθέσεων αρχιερέων σε λογαριασμούς τραπεζών, απευθυνθήκαμε πάραυτα στο ΣΔΟΕ, το οποίο επισήμως μας απάντησε ότι μέχρι τότε δεν υπήρχε καμία τέτοια περίπτωσις. Αν με τη λέξη «φακελάκια» εννοείτε τα λεγόμενα «τυχηρά», σας λέω τα εξής: η επί­σημη οδηγία της Εκκλησίας είναι όλα τα μυ­στήρια (γάμοι, βαπτίσεις κ.λπ.) να τελούνται δωρεάν. Αν, ωστόσο, οι ενδιαφερόμενοι επιθυμούν να προσφέρουν κάτι στον ιερέα ή στον ιερό ναό για κάλυψη των αναγκών του, τότε η προσφορά αυτή εισπράττεται με απόδοση σχετικής απόδειξης.

Η συζήτηση για την αλλαγή ή τροπο­ποίηση του Καταστατικού Χάρτη, την ανάγκη της οποίας είχατε και ο ίδιος  επισημάνει, έχει «παγώσει», θα πρέπει να αναμένουμε εξελίξεις;

Η συζήτηση για την αλλαγή του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας, λόγω της πολιτειακής συγκυρίας, δεν μπορεί να προχωρήσει. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν ορισμένα θέματα για τα οποία χρειάζονται μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, ο υφιστάμενος Καταστατικός Χάρτης είναι ο καλύτερος από όσους λειτούργησαν μέχρι σήμερα. Επομένως υπάρχει και ο αντίλογος, μήπως επιδιώκοντας μικρές μεταρρυθμίσεις επιφέρουμε επιζήμιες αλλοιώσεις.

Το θέμα του χωρισμού, του διαχωρισμού, βελούδινου ή μη, των διακριτών ή μη ρόλων με την Πολιτεία, επανέρχεται συχνά στην επικαιρότητα. Υπάρχουν «κόκκινες γραμμές» από πλευράς Εκκλησίας;

Ο χωρισμός Εκκλησίας και Πολιτείας στην πράξη έχει γίνει. Δεν υπάρχει λόγος να μιλάμε για χωρισμό, αλλά για καθορισμό διοικητικών αρμοδιοτήτων των δυο θεσμών. Ασφαλώς και υπάρχουν «κόκκινες γραμμές» από πλευράς Εκκλησίας….

Πρόσφατα θεσμοθετήθηκε από τη Βουλή το Ίδρυμα Ποιμαντικής Επιμόρφωσης της Αρχιεπισκοπής, ένα αγαπημένο σας - νομίζω - θέμα η  επιμόρφωση των κληρικών, που σας απασχολεί από παλαιά. Το ίδρυμα θα αποτελέσει το πρότυπο ανάλογων πρωτοβουλιών και από τις μητροπόλεις; Διότι εκφράζονται και αντιδράσεις.

Ασφαλώς είμαι ικανοποιημένος για την θεσμοθέτηση από τη Βουλή του Ιδρύματος Ποιμαντικής Επιμόρφωσης της Αρχιεπισκοπής. Ζώντας την σύγχυση και την απαξίωση των Σχολών Εκκλησιαστικής Εκπαιδεύσεως και την αυξανόμενη ανάγκη της κοινωνίας για λειτουργούς της Εκκλησίας, αποβλέπω στη δημιουργία ιδιωτικής Εκκλησιαστικής Σχολής της Αρχιεπισκοπής για τους αυριανούς κληρικούς της.

Το Γραφείο της Ελλαδικής Εκκλησίας στις Βρυξέλλες για το οποίο παλαιότερα υπήρξαν τριβές με το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν ακούγεται συχνά. Μήπως τελεί υπό κατάργηση;

Ασφαλώς λειτουργεί  Απλώς, ο θόρυβος των πολλών προβλημάτων της χώρας μας επικαλύπτει τις όποιες προσπάθειες του εν λόγω Γραφείου.

Ο αθόρυβος απολογισμός μιας 5ετίας

Ας μας επιτραπεί μια παρέκβα­ση. Είναι γνωστό, κάτι που συχνά παρεξηγείται, ότι θέματα που σχετίζονται με την προβολή, τη δημοσιότητα, την έμφαση στην επικοινωνιακή διάσταση δεν συνάδουν με τον χαρακτήρα του αρχιεπισκόπου. Ίσως σε αυτή τη στάση που τηρεί δεκαετίες τώρα να οφείλεται το κλίμα εμπιστοσύ­νης που έχει καλλιεργηθεί προς το πρόσωπο του από διαφορετικές πλευρές (πολιτικών συμπεριλαμβα­νομένων) και εκφράζεται πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας.

Όταν ο γράφων διατύπωσε το αίτημα για τη συνέντευξη, με την ευκαιρία της επετείου από την ενθρόνιση του αρχιεπισκόπου, η πρώτη απάντηση ήταν να διαβάσουμε τον προ πενταετίας ενθρονιστήριο λόγο του, διαπιστώνοντας ιδίοις όμμασι αν έγιναν πράξη τα όσα εκεί αναφέρονται. Στο περιεχόμενο της συνέντευξης που παραθέτου­με δεν αναφέρεται τίποτε για το έργο που έχει επιτελεσθεί από την Αρχιεπισκοπή.

Στον ενθρονιστήριο λόγο, αφού τονιζόταν ότι δεν θα διατυπώνονταν «προγραμματικές δηλώσεις», αναφέρονται ορισμένα σημεία στα οποία θα δινόταν ιδιαί­τερη προσοχή μέσω της αξιοποίη­σης υφιστάμενων και δημιουργίας νέων υποδομών, όπως η μέριμνα και η προσωπική επαφή με τους νέους, η ανάδειξη της πολιτισμικής παρακαταθήκης και η πρόσκληση προς τους ανθρώπους των γραμμά­των και των τεχνών, η ποιμαντική φροντίδα προς τον δοκιμαζόμενο συνάνθρωπο, τον φτωχό, τον πρόσφυγα, τον μετανάστη, τον αναξιοπαθούντα, την έμφαση στην ποιότητα των εκκλησιαστικών στε­λεχών.

Το πνευματικό κέντρο στο Ρουφ, η βιβλιοθήκη, η στέγη για παιδιά με νοητική καθυστέρηση, το κέντρο ηλικιωμένων, ο βρεφονηπι­ακός σταθμός, το κέντρο παιδείας και πολιτισμού και οι κατασκηνώ­σεις, το κοινωνικό φροντιστήριο, τα συσσίτια φυσικά αποτελούν μέρος μιας αθόρυβης δραστηριότητας που έχει προσφέρει, απτούς στον καθένα, καρπούς.

 Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΗΚΕ

ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ κ. ΦΑΝΗ ΚΑΛΑΤΖΗ.