ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

Μία απορία διατυπώνεται σχετικά μέ τό όνομα Εμμανουήλ. Αυτό τό όνομα θά έπαιρνε ο Μεσσίας όπως προφήτευσε ο  Ησαΐας 800 χρόνια πρό Χριστού καί όπως προείπε ο άγγελος στόν Ιωσήφ τήν νύχτα της γεννήσεως του Κυρίου. Ο Χριστός όμως κατά τήν ημέρα της περιτομής του ονομάστηκε Ιησούς. Τί συνέβη λοιπόν;

Στήν προφητεία του ο Ησαΐας απευθυνόμενος στόν «οίκον Δαυΐδ», στούς απογόνους του Δαυΐδ, δηλαδή στόν λαό του Ισραήλ, λέει· «Καί καλέσεις τό όνομα αυτού Εμμανουήλ» (Ησ 7,14). Στό κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, όπου ο άγγελος επαναλαμβάνει στόν Ιωσήφ τά λόγια του προφήτη, λέει γιά τόν λαό· «καί καλέσουσι τό όνομα αυτού Εμμανουήλ» (Μθ 1,23). Καί στίς δύο περιπτώσεις ο ισραηλιτικός λαός είναι εκείνος πού θά δώσει στόν Μεσσία τό όνομα Εμμανουήλ, πού σημαίνει «ο Θεός μεθ' ημών».

Κατά τήν όγδοη ημέρα της επίγειας ζωής του ο Κύριος δέχθηκε τήν περιτομή καί ονομάστηκε Ιησούς, πού σημαίνει «ο Γιαχβέ σώζει». Βέβαια υπήρχαν καί άλλοι Ισραηλίτες μέ τό όνομα αυτό. Ο Ιησούς Χριστός όμως ήταν όνομα καί πράγμα Ιησούς, Σωτήρ, ο ίδιος ο Γιαχβέ πού ήρθε γιά νά σώσει τούς ανθρώπους. Καί τό απέδειξε αυτό μέ τή ζωή του. Δέν έστειλε άγγελο ή αρχάγγελο γιά νά συναναστραφεί μαζί μας, νά μας διδάξει καί νά μας σώσει, αλλά ήρθε αυτός ο Μονογενής Υιός καί Λόγος του Θεού. Ένωσε τήν ανθρώπινη φύση μέ τή θεότητά του. Αυτή τή μεγάλη αλήθεια του θείου σχεδίου εκφράζει τό όνομα Εμμανουήλ.

Όταν άρχισε τή δημόσια δράση του ο Ιησούς Χριστός, δημιούργησε μία κρίση στήν κοινωνία του Ισραήλ. Πολλοί τόν αποδοκίμασαν, τόν πολέμησαν καί έφτασαν νά τόν καρφώσουν στόν σταυρό. Οι άνθρωποι του Θεού όμως, οι «τεταγμένοι εις ζωήν αιώνιον», βλέποντας από κοντά τή ζωή του, ακούγοντας τή διδασκαλία του, παρακολουθώντας τά θαυμάσια σημεία πού έκανε, αναγνώρισαν στό πρόσωπό του αρχικά τόν απεσταλμένο του Θεού καί στή συνέχεια τόν Μεσσία. Όταν μάλιστα έγινε τό μεγαλύτερο σημείο, η ανάσταση του Κυρίου, από τό στόμα του Θωμά ακούγεται η ομολογία «ο Κύριός μου καί ο Θεός μου». Αυτός πού σάν ταπεινός άνθρωπος έζησε ανάμεσα στούς ανθρώπους, αυτός πού συγκλόνισε μέ τή διδασκαλία του καί ευεργέτησε μέ τά σημεία πού έκανε, είναι ο Κύριος, ο Θεός πού έζησε μαζί μέ μας, ο Εμμανουήλ.

Εμμανουήλ είναι τό όνομα πού διαλαλεί αιώνια στήν ανθρωπότητα τό άπειρο έλεος του Θεού καί τή μεγάλη του συγκατάβαση. Ακόμη, σύμφωνα μέ τή διδασκαλία πολλών πατέρων, πού έζησαν στά χρόνια πού έσειαν τήν Εκκλησία οι χριστολογικές έριδες, ο τίτλος Εμμανουήλ περικλείει τή διδασκαλία γιά τίς δύο φύσεις του Χριστού· τήν ανθρώπινη (μεθ' ημών) καί τή θεϊκή (ο Θεός). Ο άγιος Χρυσόστομος απαντώντας στό ερώτημα γιατί ο Κύριος δέν ονομάστηκε Εμμανουήλ, αλλά Ιησούς, εκτός από τό λόγο πού ήδη αναφέραμε, ότι δηλαδή τό όνομα αυτό θά του έδιναν οι όχλοι, ο λαός, αναφέρει καί έναν ακόμη, ότι συνηθίζει η αγία Γραφή «τά συμβαίνοντα πράγματα αντί ονομάτων τιθέναι».

Στό Ησ 8,3 π.χ., δίδεται ως όνομα παιδιού η φράση «ταχέως σκύλευσον οξέως προνόμευσον», γιατί μέ τή γέννηση αυτού του παιδιού θά γινόταν λαφυραγώγηση. Ακόμη, στό Ησ 1,26 λέει ότι η Ιερουσαλήμ «κληθήσεται πόλις δικαιοσύνης», γιατί θά επικρατήσει σ' αυτήν η δικαιοσύνη. Έτσι, τό «καλέσουσι Εμμανουήλ» σημαίνει θά δουν τόν Θεό μαζί μέ τούς ανθρώπους. Καί βέβαια ο Θεός πάντοτε ήταν μαζί μέ τούς ανθρώπους, ποτέ όμως δέν ήταν τόσο ολοφάνερα. Τώρα πού ενηνθρώπησε, πού πήρε σάρκα ανθρώπινη, πού «επί γης ώφθη καί τοις ανθρώποις συνανεστράφη» (Βρχ 3,38), οι άνθρωποι τόν αναγνωρίζουν καί αναφωνούν· «Μεθ' ημών ο Θεός», νά, ο «Εμμανουήλ»!

Τό όνομα Εμμανουήλ, λοιπόν, ως όνομα του Χριστού αναφέρεται στήν αγία Γραφή μόνο προφητικά. Η έννοιά του όμως, τό μεγάλο γεγονός νά έρθει ο Θεός νά μας επισκεφθεί, νά γίνει άνθρωπος καί νά μείνει γιά πάντα μαζί μας κι εμείς μαζί του, τό τονίζει πολλές φορές ολόκληρη η Καινή Διαθήκη. Τό όνομα Εμμανουήλ αποτελεί ένα γλυκόηχο αντίλαλο του ονόματος Ιησούς, τόν απόηχο της επιγείου δράσεως του Κυρίου.