Η εικόνα της Παναγίας της Ελεούσας ανήκει στήν ομάδα της βρεφοκρατούσας, παρουσιάζει όμως ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αφού πλέον στήν εικόνα φαίνεται μία αίσθηση στοργής και τρυφερότητας μεταξύ της Μητέρας καί τού Χριστού. Τά μάγουλα τού βρέφους, αγγίζουν τά μάγουλα της μητέρας καί αγκαλιάζονται. Ό ίδιος ό όρος Ελεούσα καθορίζει τήν στοργική συμπεριφορά της Μητέρας, πού θέλει νά προκαλέσει τό έλεος τού Γιού της πρός τούς πιστούς καί τήν αμοιβαία τρυφερότητα μεταξύ αυτής καί τού Χριστού.
Ό τύπος αυτός της εικόνας υπογραμμίζει την ανθρώπινη φύση τού Χριστού, ενώ εκείνος της Όδηγήτριας τήν θεία φύση Εκείνου. Παραλλαγή της εικόνας της Έλεούσας είναι καί ή Παναγία τού Βλαντίμιρ, στήν οποία ό αγιογράφος ένωσε τήν τυπολογία της Όδηγήτριας μέ τά χαρακτηριστικά της Έλεούσας. Πράγματι, ενώ τά πρόσωπα τών δυό πρωταγωνιστών σφίγγονται μέ μία ορμή γεμάτη τρυφερότητα, τό χέρι της Μητέρας, πού είναι ελεύθερο, δείχνει τόν Υιό.
Πιθανόν άρχισε νά εορτάζεται πρώτα στά Ιεροσόλυμα γύρω στά τέλη του 5ου ή αρχές του 6ου αιώνα στίς 8 Σεπτεμβρίου, από τόν 7ο όμως αιώνα επιβλήθηκε σάν γενική εορτή καί εξυμνήθηκε μέ πανηγυρικούς λόγους από τόν Ιωάννη τόν Δαμασκηνό, τόν Ανδρέα Κρήτης, τόν Γεώργιο Νικομήδειας κ.ά. Σύμφωνα μέ παλιά παράδοση τό πατρικό σπίτι της Θεοτόκου στά Ιεροσόλυμα βρισκόταν κοντά στήν Προβατική Κολυμβήθρα της Βηθεσδά, όπου συντελέστηκε τό θαύμα θεραπείας τού παραλυτικού άπό τόν Χριστό. Στίς αρχές του 5ου αι. στόν τόπο της Κολυμβήθρας κτίστηκε ναός όχι πρός τιμή της Θεοτόκου.
Αργότερα όμως στό ναό αυτόν άρχισε νά τιμάται τό Γενέσιον της Θεοτόκου, λόγω της γειτνίασης μέ τήν πατρική οικία της Παναγίας, οπότε καί μαρτυρείται σάν ναός της Κυρίας Θεοτόκου. Οί Πατέρες της Εκκλησίας ερμηνεύοντας ότι τό «πλήρωμα του χρόνου» γιά τήν γέννηση του Εμμανουήλ, είναι ή Γέννηση της Παναγίας, τοποθέτησαν τήν εορτή του Γενεθλίου στήν άρχή του μήνα Σεπτεμβρίου, πού είναι ό πρώτος μήνας του εκκλησιαστικού έτους.
"Ετσι, καθιερώνεται ή γιορτή του Γενεθλίου της Θεοτόκου σάν άρχή τών αγίων εορτών στό Εορτολόγιο καί Έορτοδρόμιο της Άγιωτάτης Εκκλησίας, άφου ή Παναγία μας έδωσε τόν Χριστό, ό Χριστός μας έδωσε τήν Εκκλησία καί ή Εκκλησία προσφέρει τους Αγίους στους ουρανούς.Απαρχή ή μήτρα της Θεοτόκου, όπου κατοίκησε ό Χριστός καί άπό τήν οποία έγινε άνθρωπος. Απαρχή τό Γενέθλιο της Θεοτόκου, πού γίνεται γι' αυτό ή Μήτρα της Εκκλησίας.
ΟΙ
ΕΟΡΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΕΝΙΑΥΤΟ
Ή κεντρική θέση πού κατέχει ή Παναγία στή ζωή, τή διδασκαλία καί πνευματικότητα της Εκκλησίας μας αντανακλάται καί στή δεσπόζουσα θέση πού κατέχει στόν ετήσιο έορτολογικό κύκλο καί στή λατρεία γενικότερα. Άπό τόν 40 μ.Χ αιώνα άρχισαν νά εμφανίζονται οί θεομητορικές εορτές. Μερικές τονίζουν τίς κύριες στιγμές τού ρόλου της Θεοτόκου στήν ιστορία της σωτηρίας, όπως ή Γέννηση, ό Ευαγγελισμός, ή Υπαπαντή.
'Άλλες τιμούν τίς πιό σημαντικές στιγμές της επίγειας ζωής της, όπως τό Γενέσιο, τά Είσόδια καί ή Κοίμηση. 'Άλλες πάλι μνημονεύουν μερικές σημαντικές επεμβάσεις γιά χάρη της Εκκλησίας καί τών πιστών, ή μερικά ιερά κειμήλια της (Τιμία Ζώνη, 'Εσθήτα) καί ιερές εικόνες. Όλόκληρο τό εκκλησιαστικό έτος κοσμείται άπό τίς εορτές πού αναφέρονται στό σεπτό πρόσωπο Της.
Κατά τήν περίοδο της νηστείας τού δεκαπενταύγουστου ψάλλονται στους ναούς οί Παρακλητικοί Κανόνες (Μέγας καί Μικρός εναλλάξ) πρός τή Θεοτόκο. Τέλος, πρέπει νά αναφερθούμε καί στους Χαιρετισμούς, πού είναι αφιερωμένοι στήν Υπέρμαχο Στρατηγό καί ψάλλονται τίς Παρασκευές της Μ. Σαρακοστής.
Ή ξεχωριστή θέση της Θεοτόκου στή λατρεία φαίνεται ακόμη: άπό τό γεγονός ότι ή Εκκλησία έχει αφιερώσει πρός τιμήν της μιά μέρα της εβδομάδας, τήν Τετάρτη, καί άπό τό ότι υπάρχουν ξεχωριστά τροπάρια, τά Θεοτόκια, πού ψάλλονται μέ τό εισαγωγικό «καί νύν καί αεί...» καί συνοδεύουν τούς Κανόνες, τά δοξαστικά, τά έξαποστειλάρια καί τά απολυτίκια, επίσης άπό τό γεγονός ότι στή Θ. Λειτουργία ό ιερέας μνημονεύει «έξαιρέτως της Παναγίας άχραντου...» καί ψάλλεται ό περίφημος αγγελικός ύμνος «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ».
Ακόμα άπό τό ότι στό τέλος κάθε αιτήσεως μνημονεύεται άπό τόν ιερέα τό όνομα της άειπαρθένου Μαρίας. Άπό τό ότι ή Θεοτόκος εικονογραφείται στήν κόγχη τού ιερού) τών ναών ώς ή «Πλατυτέρα των Ουρανών» καί άπό τό γεγονός ότι στό τέμπλο τών ναών ή εικόνα της κατέχει τή θέση της δεξιά της ωραίας Πύλης, ώστε νά βρίσκεται "έκ δεξιών" τού Χριστού καί νά πρεσβεύει γιά τούς ανθρώπους. Έξαλλου χιλιάδες είναι οι ναοί πού χτίστηκαν καί χτίζονται πρός τιμήν Της, άπειρα τά προσκυνητάρια καί τά αφιερώματα, ενώ δέν είναι τυχαίο ότι τά μεγαλύτερα προσκυνήματα είναι αυτά της Παναγίας.
Ή Εκκλησία μας λοιπόν τιμά τήν Παναγία, όπως ταιριάζει στό άγιο πρόσωπο Της καί πανηγυρίζει γι’ Αυτήν πού βρίσκεται πιό ψηλά άπό κάθε άλλο λογικό όν μέσα στόν ορατό καί αόρατο κόσμο. Τήν τιμά καί τήν υμνεί ώς τό καύχημα τών ουρανών καί τού ανθρώπινου γένους, ώς τήν Κεχαριτωμένη, δηλαδή αυτήν πού είναι μέτοχος τής θείας χάριτος περισσότερο άπό κάθε κτίσμα, γιατί είναι Μητέρα τού Θεού. Ή Παναγία είναι αυτή γιά τήν όποια λέει ό - ψαλμωδός: "Παρέστη ή βασίλισσα έκ δεξιών Σου έν ιματισμό διαχρύσω περιβεβλημένη πεποικιλμένη".
Άπό αυτή τή θέση μεσιτεύει πάντοτε υπέρ τών ανθρώπων.
OI
ΚΑΤ’ ΕΤΟΣ ΕΟΡΤΕΣ
ΚΑΙ
ΟΙ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ
ΣΤΟ
ΣΕΠΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΑΤΩΘΙ
Voiotosp.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου