ΜΕΡΟΣ ΣΤ’
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Είναι αρκετά δύσκολο να αποδοθούν πλήρως οι παράγοντες που καθόρισαν την οικονομία της Ελληνιστικής περιόδου, των χρόνων δηλαδή που μεσολάβησαν από το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.) μέχρι την επικράτηση του Αυγούστου (31 π.Χ.). Για πολλούς μελετητές πάντως ο ελληνιστικός κόσμος έχει πάψει να υφίσταται από πολύ νωρίτερα, από το 146 π.Χ., όταν ισοπεδώθηκε η Κόρινθος από τους Ρωμαίους, ενώ τα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι την ήττα του Αντωνίου χαρακτηρίζονται ως πρώιμα ρωμαϊκά. Όμως όσον αφορά τουλάχιστον τις οικονομικές δομές δεν είναι καθόλου απλός ο καθορισμός του τέλους των ελληνιστικών χρόνων και της αρχής της ρωμαϊκής επικράτησης στη Μεσόγειο.
Για παράδειγμα, κάποιες περιπτώσεις προόδου σε τεχνικές που αναφέρονται για πρώτη φορά σε έργα συγγραφέων της περιόδου της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας μπορεί να είχαν επινοηθεί την Ελληνιστική εποχή και να υιοθετήθηκαν ή και να βελτιώθηκαν αργότερα. Αντίστοιχα είναι πολύ δύσκολο να ειπωθεί με σιγουριά εάν κάποιο στοιχείο της οικονομικής ζωής, που περιγράφεται από συγγραφείς της εποχής, δεν προϋπήρχε ήδη από τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ.
Σε γενικές γραμμές πάντως οι πληροφορίες που βρίσκονται στη διάθεση του μελετητή δεν έχουν συγκροτημένο χαρακτήρα και δεν είναι ξεκάθαρες αναφορικά με βασικούς παράγοντες, όπως το εισόδημα ανά κεφαλή, τις νέες πηγές πλουτισμού και την επίδραση της επιστήμης και της μηχανικής στην ανάπτυξη της οικονομικής ζωής.
Αν και δεν παρατηρείται η εμφάνιση νέων επαναστατικών ιδεών, κάποιες βελτιώσεις και μερικές αλλαγές σε ισχύουσες δομές έγιναν. Μεταξύ αυτών μπορούν να σημειωθούν ορισμένες τεχνικές που εφαρμόσθηκαν στη γεωργία, τη βιοτεχνία και το εμπόριο, οι οποίες βασίστηκαν εν μέρει σε επιστημονικές ανακαλύψεις και εν μέρει στις ανταλλαγές καθιερωμένων ήδη μεθόδων ανάμεσα στα κράτη του ελληνιστικού κόσμου.
Όσον αφορά την οργάνωση διάφορων τομέων στην οικονομία ούτε εδώ παρατηρούνται ριζικές αλλαγές. Περισσότερο μάλλον διακρίνεται μία τάση για χρησιμοποίηση παλαιότερων διαδικασιών και μέτρων, τα οποία προσαρμόζονται στις νέες ανάγκες και κάποιες φορές βελτιώνονται.
Έτσι, αγροκτήματα μικρών και μεγάλων διαστάσεων οργανώνονται αποτελεσματικότερα με κύριο στόχο όχι μόνο την ικανοποίηση των αναγκών του ιδιοκτήτη και της οικογένειάς του -κάτι που ίσχυε μέχρι τώρα- αλλά και τη μεγαλύτερη δυνατή παραγωγή προϊόντων άριστης ποιότητας για τη διάθεσή τους στην αγορά. Για να επιτευχθεί αυτό βελτιώθηκαν οι μέθοδοι καλλιέργειας, δόθηκε έμφαση σην απασχόληση πιο ικανών επιστατών στα κτήματα και έγινε ευρεία χρήση δούλων ως εργατικό δυναμικό.
Σε ανάλογες γραμμές κινήθηκε και η οργάνωση της βιοτεχνίας, ενώ το εμπόριο και οι τραπεζικές συναλλαγές ήταν οι μόνοι τομείς όπου είναι δυνατόν να διακρίνει κανείς την εισαγωγή νέων στοιχείων. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνεται ευκολότερα η ανταλλαγή προϊόντων, βοηθούμενη από ένα πιο ανεπτυγμένο τραπεζικό σύστημα.
Η εμφάνιση της Ρώμης στο προσκήνιο δε σηματοδοτήθηκε από καινοτομίες και υιοθέτηση ριζοσπαστικών αλλαγών στην οικονομική διοίκηση των ελληνικών πόλεων. Η καθημερινή ζωή των κατοίκων και οι πολιτειακοί θεσμοί παρέμειναν ίδιοι. Η διαδικασία της συγχώνευσης του ελληνικού κόσμου στο ρωμαϊκό σύστημα, αν και ξεκίνησε νωρίς, εντατικοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε στο β' μισό του 2ου αιώνα π.Χ. με την κατάρρευση των ελληνιστικών κρατών.
________________________________
Αύριο η συνέχεια με την ενότητα ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου