ΜΕΡΟΣ Ε’
ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΘΡΗΣΚΕΙΑ
Tο Δωδεκάθεο - οι θεοί του Oλύμπου - συνιστούσε τον πυρήνα της λατρείας στην κλασική Aθήνα, αν και ορισμένοι μελετητές διέκριναν θρησκευτική κρίση στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. Ως πολυθεϊστικό σύστημα -το οποίο εύκολα επιδέχεται την ενσωμάτωση νέων λατρειών-, σε συνδυασμό με τις συνθήκες που επικρατούσαν αυτή την περίοδο στην Αθήνα, επέτρεψε την εισαγωγή και αφομοίωση λατρειών από άλλες ελληνικές και μη περιοχές.
Το δημοκρατικό καθεστώς -όπως και η τυραννία στην Αρχαϊκή περίοδο- τίμησε τους θεούς με μνημειώδη οικοδομήματα. Επίσης, οι δημόσιες λατρείες, που μέχρι την Κλασική περίοδο βρίσκονταν υπό την εποπτεία των αριστοκρατικών οικογενειών, πέρασαν στον έλεγχο της πόλης, που δαπάνησε γι' αυτό το σκοπό δημόσια χρήματα. Παρ' όλα αυτά, κάποια κατάλοιπα του παλαιού καθεστώτος παρατηρήθηκαν σε ορισμένες θρησκευτικές τελετές που συνέχισαν να οργανώνονται από ένα συγκεκριμένο γένος.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα Ελευσίνια Μυστήρια, των οποίων τη διοργάνωση αναλάμβανε πλέον η πόλη της Αθήνας, οι επικεφαλής όμως των τελετουργιών εξακολουθούσαν να προέρχονται από τα μεγάλα γένη των Ευμολπιδών και των Κηρύκων. Στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα π.X., ο ρήτορας Λυκούργος έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των παραδοσιακών λατρειών.
Στην Κλασική περίοδο είχε ήδη παγιωθεί μια "επίσημη θρησκεία", στο πλαίσιο της οποίας τελούνταν οι πολυδάπανες και εντυπωσιακές γιορτές, οι πομπές και οι θυσίες. Ο χαρακτήρας αυτών των εκδηλώσεων ήταν συχνά πολιτικός και η διοργάνωσή τους απέβλεπε κυρίως στην ψυχαγωγία του κόσμου και λιγότερο στην τόνωση της θρησκευτικότητάς του.
Σύμφωνα με κάποιους μελετητές, η λατρεία ορισμένων θεοτήτων της Αθήνας εισήχθη στις συμμαχικές της πόλεις, όπως για παράδειγμα της Αθηνάς ως πολιούχου της πόλης στη Σάμο, την Κω και την Αίγινα. Γενικότερα παραδεκτό πάντως θεωρείται το γεγονός ότι όσες πόλεις ανήκαν στην Αθηναϊκή ηγεμονία όφειλαν να συμμετέχουν στις πιο σημαντικές γιορτές της, όπως στα Μεγάλα Παναθήναια.
Η προσωπική επικοινωνία με τη θεότητα επιτυγχανόταν μέσω ιδιωτικών ιεροπραξιών: θυσιών, προσφορών και αναθημάτων σε ναούς και ιερά. Συχνά αυτές απευθύνονταν στο θεό με τον οποίο ο πιστός αισθανόταν ότι είχε στενότερη σχέση. Eπιπλέον, οι λατρείες ομάδων -όπως της φρατρίας και του δήμου- προϋπέθεταν την ενεργό συμμετοχή όλων των οικογενειών που ανήκαν σε αυτές. Η λατρεία της πολιούχου θεάς, της Αθηνάς, αποτελούσε μία πολύ σημαντική εκδήλωση -μία λατρεία του ίδιου του κράτους- όπου κάθε πολίτης ένιωθε υπερηφάνεια να συμμετέχει.
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ
ΠΕΝΤΗΚΟΝΤΑΕΤΙΑ
479/8: ανοικοδόμηση των αθηναϊκών τειχών με πρωτοβουλία του Θεμιστοκλή
478: εκστρατεία του Παυσανία στην Κύπρο και στο Βυζάντιο
478/7: ίδρυση της Δηλιακής συμμαχίας
472/1: οστρακισμός του Θεμιστοκλή
469: γέννηση του Σωκράτη
468: νίκη του Κίμωνα κατά των Περσών στον Ευρυμέδοντα ποταμό, θάνατος του Αριστείδη
465: εκστρατεία του Κίμωνα στη θρακική χερσόνησο
465-463: αποστασία και ήττα της Θάσου από τους Αθηναίους
462: αποτυχία του Κίμωνα κατά των ειλώτων της Σπάρτης, δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη, οστρακισμός του Κίμωνα
460/59:εκστρατεία των Αθηναίων στην Αίγυπτο και κατάληψη της Μέμφιδας, εξορία και θάνατος του Θεμιστοκλή
459: αποκλεισμός της Αίγινας από τις αθηναϊκές δυνάμεις
457/6: οι ζευγίτες αποκτούν το δικαίωμα να εκλέγονται άρχοντες
456: παράδοση της Αίγινας, ήττα και πολιορκία των Αθηναίων και των Αιγυπτίων πάνω στη νησίδα Προσωπίτιν του Νείλου από τον πέρση Μεγάβυζο
454:τέλος της αθηναϊκής εκστρατείας στην Αίγυπτο, μεταφορά του συμμαχικού ταμείου από τη Δήλο στην Αθήνα
454-449: αποστασία των ευβοϊκών πόλεων
451/0: νόμος του Περικλή για την ιδιότητα του αθηναίου πολίτη
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
450: ναυτική νίκη των Αθηναίων κατά των Περσών στη Σαλαμίνα της Κύπρου
449: "ειρήνη του Καλλία" μεταξύ Αθηναίων και Περσών, θάνατος του Κίμωνα
446: πρωτοβουλία του Περικλή για σύγκληση πανελλήνιου συνεδρίου στην Αθήνα, ήττα των Αθηναίων στην Κορώνη της Βοιωτίας, "Τριακοντούτεις σπονδές" μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών
444/3: ίδρυση της αποικίας των Θουρίων στην Κάτω Ιταλία
443/2: οστρακισμός του Θουκυδίδη
441-439: αποστασία της Σάμου, πολιορκία και κατάληψή της από τους Αθηναίους
439: πολιορκία των Πλαταιών
435-433: σύγκρουση Κέρκυρας και Κορίνθου
432: απαγόρευση εισόδου των μεγαρικών πλοίων στα λιμάνια των πόλεων της αθηναϊκής συμμαχίας, πολιορκία της Ποτείδαιας από τους Αθηναίους
431: έκρηξη του Πελοποννησιακού πολέμου
431-421: Αρχιδάμειος πόλεμος
431: πρώτη εισβολή των Σπαρτιατών με αρχηγό το βασιλιά Αρχίδαμο στην Αττική
430: λοιμός στην Αθήνα, θάνατος του Φειδία
429: παράδοση της Ποτείδαιας, θάνατος του Περικλή
428/7: αποστασία της Μυτιλήνης από την Αθηναϊκή συμμαχία
427:κατάπνιξη με τη βοήθεια των Αθηναίων της ολιγαρχικής επανάστασης στην Κέρκυρα, Α' Σικελική εκστρατεία των Αθηναίων.
_____________________________
Αύριο η συνέχεια με την ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου