«Δυστυχώς και η μητέρα πατρίδα δεν έχει όραμα για την Ελλάδα και είναι θλιβερό το γεγονός, γιατί αν είχε όραμα θα είχε όραμα και επί της Κύπρου». Με την διαπίστωσή αυτή του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου ξεκίνησε το Β΄ Μέρος της συνέντευξης που παραχώρησε στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ και τον δημοσιογράφο Άρη Πορτοσάλτε.
Ο Κύπρου Χρυσόστομος μίλησε για τους έλληνες πολιτικούς, τον πρωθυπουργό της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και το επενδυτικό πρόγραμμα τις Εκκλησίας του, για την υπόθεση «Βατοπαιδίου» αλλά και για τις σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας στην Κύπρο και έναν ενδεχόμενο «χωρισμό» στην Ελλάδα. «Δεν σημαίνει ότι όταν θα χωριστεί το κράτος από την Εκκλησία η Κυβέρνηση θα κόψει αμέσως τους μισθούς των ιερέων και των δεσποτάδων.
Θα δώσει ένα χρονικό διάστημα διότι η Εκκλησία της Ελλάδος πρόσφερε μια κολοσσιαία περιουσία στο κράτος και το κράτος οφείλει να στηρίξει την Εκκλησία και ακόμη πρέπει το κράτος να έρθει να βοηθήσει την Εκκλησία να αξιοποιήσει την περιουσία που έχει» τόνισε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου αναφέρθηκε και στο διάλογο με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησίας εκτιμώντας ότι «καρκινοβατεί» αλλά και για τις επιμέρους επιδιώξεις στην Ορθόδοξη Εκκλησία που στέκονται εμπόδιο στην πραγματοποίηση μιας μεγάλης Πανορθόδοξης Συνόδου.
«Πρέπει πρώτα να είμαστε ορθόδοξοι, να μας ενώνει η ορθοδοξία και όχι να μας χωρίζει η εθνική υπόσταση έκαστου. Νομίζω ότι αυτήν την εθνικότητα που βάζουμε μπροστά στην Εκκλησία, εδώ είναι μοιραίο σφάλμα και νομίζω ότι δεν θα συναντηθούμε ποτέ» επισήμανε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ο οποίος ξεκαθάρισε ότι δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς την πρωτόθρονη Εκκλησία της Ορθοδοξίας, το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Ακολουθεί το Β' Μέρος της συνέντευξης που παραχώρησε ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β' στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ και τον δημοσιογράφο Άρη Πορτοσάλτε:
Ερώτηση: Η άποψη σας για τον κύριο Ερτογάν ποια είναι Μακαριότατε;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Έχω αποφανθεί για τον κ. Ερντογάν από Τούρκους δημοσιογράφους που μου έθεσαν αυτή την ερώτηση και απάντησα ότι είναι ένας χαρισματικός ηγέτης για την πατρίδα του. Για εμάς όμως είναι ισοπεδωτικός. Ισοπεδώνει τα πάντα, θέλει να καταστρέψει τα πάντα. Θέλει να τουρκοποιήσει την Κύπρο και μάλιστα θέλει γεωπολιτικά να ελέγξει όλη τη Μέση Ανατολή. Θέλει όλη την Κύπρο, δεν θέλει τη μισή. Αυτή είναι η προσπάθεια του κ. Ερντογάν.
Ερώτηση: Για τον κ. Νταβούτογλου και γι΄ αυτή τη νέο-οθωμανική αντίληψη που του προσδίδεται ότι έχει για την αναβίωση της οθωμανικής αυτοκρατορίας;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Έχω μελετήσει το βιβλίο που κυκλοφόρησε και στα ελληνικά. Δεν συμμερίζομαι τις απόψεις του. Τώρα αν ήταν πριν από 60 χρόνια, πριν από ένα αιώνα, ναι θα είχε δίκιο. Δεν νομίζω ότι μπορούν να εφαρμοστούν σήμερα αυτές οι απόψεις. Έχει τη δική του φιλοσοφία ο άνθρωπος, αλλά νομίζω ότι τα περισσότερα από αυτά είναι ξεπερασμένα. Δεν μπορούν να ισχύσουν. Αλλά φταίμε κι εμείς που δεν έχουμε όραμα για τη δική μας την πατρίδα. Εκείνος τουλάχιστον έχει ένα όραμα, όσο εσφαλμένο κι αν είναι. Με το όραμα για την πατρίδα του θέλει να μας συστήσει την οθωμανική αυτοκρατορία και θέλει γεωπολιτικά να ελέγξει όλη τη Μέση Ανατολή, αλλά πιστεύω πως δεν θα τα καταφέρει.
Ερώτηση: Προσδίδετε και στην Ελλάδα αυτή την έλλειψη οράματος ή το αφήνετε μόνο σε ό,τι αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Δυστυχώς και η μητέρα πατρίδα δεν έχει όραμα για την Ελλάδα και είναι θλιβερό το γεγονός, γιατί αν είχε όραμα θα είχε όραμα και επί της Κύπρου. Έχω πλησιάσει όλους του πολιτικούς, και τον κ. Σημίτη είχα δει και τον κύριο Καραμανλή και τον κ. Παπανδρέου, και στην Κύπρο και στην Αθήνα. Μπορώ να πω ότι και αυτοί έμειναν κάπως αμέτοχοι, έμειναν παρατηρητές εκ του μακρόθεν και δεν έκαναν το καθήκον τους.
Ερώτηση: Παρόλα αυτά την τελευταία δεκαετία Μακαριότατε είχε αναπτυχθεί μια οικονομική σχέση μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων επιχειρηματιών. Υπάρχει μια δραστηριότητα, ελληνική κατά κύριο λόγο. Γίνονται προσπάθειες να αυξηθεί η τουρκική δραστηριότητα στην Ελλάδα. Αυτή την ισορροπία μεταξύ πολιτικής και οικονομίας πως τη βλέπετε εσείς;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Πιστεύω ότι είναι θετικό στοιχείο. Μάλιστα όταν πήγε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος στην Τουρκία, και τότε είχε ένα inflation η τουρκική λίρα αρκετά ψηλό και έλεγα πως τολμούν να πάνε εκεί θα χάσουν τα λεφτά τους κι όμως έγινε το θαύμα. Υπάρχει μια δυναμική στην Τουρκία δυστυχώς έναντι της Ελλάδος. Υπάρχει ένα εργατικό δυναμικό φοβερό. Έχει ανανεωθεί η Τουρκία. Μάλιστα πριν από τρία χρόνια μας είχε καλέσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην Κωνσταντινούπολη και στο ξενοδοχείο που μέναμε περπάτησα λίγο. Κατεβήκαμε από την Πλατεία Ταξίμ προς τον Κεράτιο Κόλπο και είδα εκεί τη λεωφόρο και έβλεπα όλο το δρόμο κάτω που έσφυζε από ανθρώπινο δυναμικό, θα είχε 100 000 ανθρώπους να κινούνται. Δεν έβρισκα γέρους ανθρώπους, ήταν μεταξύ 15-45 ετών, μια νεολαία. Και είπαμε με τέτοιο ανθρώπινο δυναμικό η Τουρκία θα πάει μπροστά και πήγε μπροστά και σήμερα είναι μια από τις 20 χώρες που έχουν οικονομικό υπόβαθρο.
Ερώτηση: Με αφορμή αυτό το οικονομικό υπόβαθρο θα ήθελα να σταθώ λίγο και στα οικονομικά της Εκκλησίας της Κύπρου. Διαχειρίζεσθε ένα πολύ σημαντικό ποσό. Αν δεν κάνω λάθος, σύμφωνα με τα στοιχεία μου, η περιουσία αγγίζει κάπου το ένα δισεκατομμύριο. Κι εσείς επενδύετε αυτό το ποσό. Τι άποψη ακολουθείτε επί του ζητήματος;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Έχει μια σεβαστή περιουσία η Εκκλησία. Ένα μεγάλο μέρος αυτής της περιουσίας το έχουμε αξιοποιήσει. Βέβαια μας έπιασε κι εμάς η οικονομική κρίση, γιατί τουλάχιστον η Αρχιεπισκοπή οι μεγαλύτερες επενδύσεις που έχει είναι στις τράπεζες και γνωρίζετε ότι σήμερα οι τράπεζες δεν πάνε καλά. Φέτος δεν θα έχουμε μερίσματα από τις τράπεζες. Ούτε και πέρσι είχαμε, ψίχουλα είχαμε. Ο άλλος τομέας είναι ο ξενοδοχειακός. Τα ξενοδοχεία τα τελευταία χρόνια δεν πήγαιναν πολύ καλά. Φέτος λόγω των προβλημάτων που έχουν οι αραβικές χώρες φαίνεται ότι θα πάνε καλύτερα. Τα 2/3 των εισοδημάτων τα έχουμε χάσει.
Αυτή τη στιγμή έχουμε κάποιες δυσκολίες. Βέβαια όπως θα περάσει ο κόσμος όλος θα περάσουμε κι εμείς. Αλλά είναι καλά οργανωμένη και νοικοκυρεμένη η Εκκλησία της Κύπρου. Στηρίζεται στα δικά της πόδια, δεν έχει ανάγκη το κράτος και πιστεύω ότι θα ανατείλουν καλύτερες μέρες πολύ σύντομα. Ο στόχος μας είναι να αξιοποιήσουμε την περιουσία μας ούτως ώστε να μπορούμε να εργαζόμεθα σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα. Η Εκκλησία δεν είναι μόνο θρησκευτικός οργανισμός, είναι και φιλανθρωπικός και κοινωνικός και πολιτιστικός και εθνικός. Σε πολλούς τομείς μπορεί και πρέπει να εργάζεται.
Ερώτηση: Μια μεγάλη μερίδα κόσμου όμως ξενίζει αυτός ο επενδυτικός χαρακτήρας της Εκκλησίας. Πως συμβαδίζει η πνευματικότητα μαζί με τις επενδύσεις Μακαριότατε;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Πολλοί μας λένε ότι κάνουμε εμπόριο και τους είπα όχι εμείς δεν είμαστε έμποροι. Εμείς έχουμε κάποια περιουσία και την κάνουμε επενδύσεις. Το εισόδημα από τις επενδύσεις πάει στο λαό, δεν το βάζουμε στην τσέπη μας, δεν είναι δικά μας. Εμείς είμαστε απλά διαχειριστές αυτής της περιουσίας και πρέπει να είμαστε καλοί διαχειριστές.
Ερώτηση: Ποιο ήταν το πρόπλασμα για να γίνει αυτή η ανάπτυξη σε αυτό το επίπεδο των περιουσιακών στοιχείων; Από πού προέρχεται;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Ήταν η ανάγκη της Εκκλησίας. Έπρεπε η Εκκλησία να πληρώσεις τους ιερείς της. Από πού θα έβγαζε τους μισθούς τους, από το παγκάρι δεν αρκούσε.
Ερώτηση: Πρέπει να σταθούμε σε αυτό για να ενημερωθεί και το κοινό στην Ελλάδα. Η Εκκλησία της Κύπρου είναι ανεξάρτητη από το κυπριακό κράτος. Πληρώνει η ίδια τη μισθοδοσία της; Έχετε ξεκαθαρίσει τις οικονομικές σχέσεις με την κρατική διοίκηση.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Πάντοτε η Εκκλησία της Κύπρου πλήρωνε τους ιερείς, τους δεσποτάδες της, τους θεολόγους της, κλπ. Εξάλλου δεν είχαμε κράτος. Η Κύπρος ήταν αποικία της Βρετανίας. Και όταν έγινε η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίσαμε στην ίδια γραμμή. Γι’ αυτό η Εκκλησία, για να μπορεί να επιτελεί ένα έργο θετικό, άρχισε να αξιοποιεί την περιουσία της, με το κτίσιμο ξενοδοχείων, να έχει μετοχές στις τράπεζες, να κάνει εργοστάσια, καφεστιατόρια, κλπ.
Ερώτηση: Συνέβαλε το ποίμνιο στο να σχηματιστεί αυτό το περιουσιακό στοιχείο;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Ασφαλώς συνεργαστήκαμε με το ποίμνιο μας. Η Εκκλησία έχει καταστήματα που τα έχει ενοικιάσει στο ποίμνιο μας και συνεργαζόμαστε με αυτό. Κάναμε εργοστάσια στα οποία δουλεύουν χριστιανοί ορθόδοξοι, το ποίμνιο μας. Δίνουμε και δουλειά.
Ερώτηση: Σε Τουρκοκύπριους δίνετε δουλειά;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Επειδή έφυγαν Τουρκοκύπριοι όχι. Προηγουμένως στα αγροκτήματα που έχει η Εκκλησία δούλευαν και Τουρκοκύπριοι. Θυμάμαι στα μετόχια μας ότι δούλευαν και Τουρκοκύπριοι.
Ερώτηση: Αυτή η μη εμπλοκή στις σχέσεις Εκκλησίας και κράτους βοήθησε την κυπριακή Εκκλησία;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Μπορώ να πω ναι, γιατί είναι ελεύθερη η Εκκλησία να δρα μόνη της.
Ερώτηση: Και να έχει και λόγο ακόμη ισχυρότερο;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Ασφαλώς. Όταν η Σύνοδος εκλέξει ένα Μητροπολίτη δεν θέλουμε προεδρικό διάταγμα για να πάει να ενθρονιστεί. Εκλέγεται, την άλλη ημέρα χειροτονείται και αυθημερόν ενθρονίζεται. Είναι απόφαση της Εκκλησίας, δεν επεμβαίνει το κράτος.
Ερώτηση: Σας ρωτώ όλα αυτά γιατί στην Ελλάδα υπάρχει ένας φόβος όταν τίθεται το ζήτημα διαχωρισμού Εκκλησίας και κράτους. Είναι επιφυλακτικοί, όχι μόνο η ιεραρχία, αλλά και ένα μέρος της κοινωνίας.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Πιστεύω ότι αυτό είναι μειονέκτημα. Δεν θα έπρεπε να φοβίζει την Εκκλησία αυτό. Και δεν σημαίνει ότι όταν θα χωριστεί το κράτος από την Εκκλησία η Κυβέρνηση θα κόψει αμέσως τους μισθούς των ιερέων και των δεσποτάδων. Θα δώσει ένα χρονικό διάστημα διότι η Εκκλησία της Ελλάδος πρόσφερε μια κολοσσιαία περιουσία στο κράτος και το κράτος οφείλει να στηρίξει την Εκκλησία και ακόμη πρέπει το κράτος να έρθει να βοηθήσει την Εκκλησία να αξιοποιήσει την περιουσία που έχει. Έχει αρκετή περιουσία η Εκκλησία που αν ελευθερωθεί και μπορέσει να την αξιοποιήσει ίσως να απαλλαγεί και το κράτος από αρκετά χρήματα που δίνει. Σίγουρα θέλει δουλειά όμως. Δεν μπορεί ο Μητροπολίτης ή ο ηγούμενος ή ο προϊστάμενος κάποιου ναού να έχει το κολάρο του καθαρό και τα παπούτσια χωρίς να σκονιστούν, πρέπει να ιδρώσει, να σφίξουν τα ζωνάρια και να πέσουν στη δουλειά.
Ερώτηση: Ίσως η ανεξαρτησία της Ελληνικής Εκκλησίας να τη βοηθούσε και στην περαιτέρω αξιοποίηση της δικής της περιουσίας;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Ασφαλώς, αυτό εννοώ. Με είχε ρωτήσει κάποτε ένας κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, τότε που εφημολογείτο ότι το κράτος θα πάρει την περιουσία της Εκκλησίας, όταν ήμουν Μητροπολίτης Πάφου, ποια είναι η άποψη μου και λέω δεν πιστεύω ότι το κράτος θα πάρει την περιουσία της Εκκλησίας, αλλά αν την πάρει δεν αυξηθεί το εισόδημα του κράτους ούτε κατά μια δραχμή και αν χάσει την περιουσία της η Εκκλησία δεν θα χάσει ούτε μια δραχμή.
Μου λέει είσαι καλά μπασμένος στην όλη υπόθεση. Του λέω έρημη είναι και στα χέρια του κράτους και στα χέρια της Εκκλησίας. Το κράτος έχει χαλίτικη περιουσία, εκτάσεις, τι κάνει; Ποιες εκτάσεις έχει αξιοποιήσει το κράτος; Ποιες εκτάσεις έχει αξιοποίηση η Εκκλησία; Άρα δεν έχει σημασία να βρίσκεται στα χέρια της Εκκλησίας ή της πολιτείας, είναι έρημη και στα χέρια του ενός και στα χέρια του άλλου. Πρέπει να αποφασίσουν να την αξιοποιήσουν αυτή την περιουσία και πιστεύω ότι πρέπει να αξιοποιηθεί.
Ερώτηση: Και προφανώς θα φορολογείται η εκκλησιαστική περιουσία;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Ασφαλώς. Μα και σε εμάς προσπάθησαν να λαϊκίσουν και να πουν ότι η Εκκλησία δεν πληρώνει φόρους. Η Εκκλησία της Κύπρου πληρώνει αρκετά εκατομμύρια ευρώ το χρόνο φόρους και αυτός ήταν ένα μύθος ότι δεν πληρώνουμε φόρους. Πληρώνουμε και θέλουμε να πληρώνουμε, αλλά θέλουμε να πληρώνουμε πάνω στην αξιοποιημένη περιουσία, ενώ μέχρι τώρα πληρώναμε και στη μη αξιοποιημένη και είναι αυτός ο διάλογος που ήθελα να ανοίξω με το κράτος. Και έχει περίπου δέκα χρόνια που ανοίξαμε αυτό το διάλογο και δυστυχώς δεν καταφέραμε να τα βρούμε.
Ερώτηση: Η άποψη του κράτους ποια είναι; Ότι πρέπει να φορολογείται και η μη αξιοποιημένη περιουσία;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Και η μη αξιοποιημένη περιουσία και τους είπαμε ότι ενώ πληρώναμε μέχρι τελευταίως δεν θα πληρώνουμε πλέον. Και μας κατοχυρώνει το Σύνταγμα που υπάρχει. Δεν μπορούν να έρθουν να εισπράξουν εάν δεν επιθυμούμε εμείς να τους δώσουμε. Τους είπα ότι θεωρώ υποχρέωση μας να πληρώνουμε φόρους πάνω στην αξιοποιημένη περιουσία μας, όπως πληρώνει όλος ο λαός. Από τη μη αξιοποιημένη, όσο είμαι εγώ επικεφαλής εδώ, δεν πρόκειται να σας δώσω ένα ευρώ. Αλλάξετε το Σύνταγμα και τότε θα τα πούμε
Ερώτηση: Υπάρχει ένα άλλο σημείο τριβής ακούω Μακαριότατε, ως προς τα αναλυτικά προγράμματα στην δημόσια εκπαίδευση. Έχει άποψη η Εκκλησία, προφανώς σε κάποια μαθήματα όπως μπορώ να καταλάβω, στο ζήτημα το Θρησκευτικών και της Ιστορίας;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Αυτό είναι το ελάχιστο. Γίνεται μια τεραστίων διαστάσεων ζημιά στην παιδεία μας. Έχουν ενθαρρυνθεί μερικοί τους οποίους εγώ αποκαλώ νεο-κύπριους.
Ερώτηση: Κυβερνόντες θα εννοείτε;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Και κυβερνόντες και μη κυβερνόντες που νομίζουν ότι είναι προοδευτικοί και ακούγονται μερικές παραφωνίες μέσα στα σχολεία. Δηλαδή τολμούν μερικοί να πουν ήμεθα Κύπριοι και μιλούμε ελληνικά, δηλαδή δεν είμαστε Έλληνες. Αυτό είναι απαράδεκτο. Αν δεν έχουμε αυτό το όραμα του Έλληνα δεν νομίζω ότι μπορούμε να αγωνιζόμεθα για ελευθερία. Οι Έλληνες θα μπορούσαν να αγωνιστούν το ‘21 εάν δεν είχαν και εάν δεν ζούσαν κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις ότι ήσαν Έλληνες και έπρεπε να παραμείνουν Έλληνες και έπρεπε να αγωνισθούν για αυτό το θέμα; Όταν δεν έχεις όνειρα, αν δεν έχεις όραμα, δεν μπορείς να αγωνιστείς.
Ευτυχώς είναι λίγες αυτές οι παραφωνίες και πρέπει να σταματήσουν. Η παιδεία μας δεν πηγαίνει καλά και μάλιστα δεν είναι μόνο επί Χριστόφια, είχε ξεκινήσει και επί προεδρίας του αειμνήστου Παπαδόπουλου, ο οποίος είχε ορίσει ένα υπουργό που το αντικείμενο δεν το γνώριζε καλά-καλά. Ήταν φίλος του και εγώ τον είχα επισκεφθεί δύο τρεις φορές.
Ερώτηση: Δεν πήγε καλά ως προς το περιεχόμενο των βιβλίων Μακαριότατε;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Και ως προς το περιεχόμενο των βιβλίων και την ιστορία. Ήθελαν να αλλάξουν την ιστορία. Δεν μπορεί να αλλάξει η ιστορία.
Ερώτηση: Ναι αλλά σε μια κατεύθυνση ενός κράτους που θα έχει και την άλλη πλευρά σε μια κοινή διοίκηση δεν πρέπει να σκεφτείτε, να προβληματιστείτε για το αν μπορούν να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες με τα υπάρχοντα βιβλία ή με ένα άλλο περιεχόμενο; Εκεί είστε εντελώς αρνητικοί;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Όταν το περιεχόμενο είναι πραγματικό, είναι αληθινό, δεν πρέπει να το φοβούμαστε. Ίσα-ίσα θα μας μορφώνει καλύτερα και θα μας δίδει την πρέπουσα γραμμή που πρέπει να ακολουθούμε. Εάν οι εχθροπραξίες μεταξύ μας δεν ωφέλησαν και το γράφει η ιστορία θα είναι πράγμα προς αποφυγήν, ότι ναι δεν πήγαμε καλά γιατί είχαμε αυτές τις διαφορές, άρα αυτές οι διαφορές πρέπει να σταματήσουν πλέον. Δεν είναι κακό να πούμε την αλήθεια. Συνέβη αυτό, γιατί να το παραγνωρίσουμε.
Ερώτηση: Η δική μας η αλήθεια είναι και η αλήθεια όμως;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Μα κι εκείνοι να μην αλλάξουν την ιστορία τους, να την αφήσουν όπως έχει διαδραματισθεί, όπως έχει γίνει η ιστορία. Ακούω πολλούς από εμάς να λένε ότι το ’63 έγιναν δικοινοτικές ταραχές. Αυτό είναι ψέμα, δεν είναι η αλήθεια. Δεν είναι η ιστορική αλήθεια. Εκεί έχει γίνει τουρκο-ανταρσία. Οι Τούρκοι έφυγαν από τη Δημόσια Υπηρεσία, οι Τούρκοι έφυγαν από το Σώμα της Αστυνομίας, από το Δικαστήριο, από τη Βουλή. Οι Τούρκοι Βουλευτές έφυγαν, οι Τούρκοι Υπουργοί αποχώρησαν από την Κυβέρνηση. Έκαναν μια ανταρσία, γιατί ήθελαν να καταλύσουν την Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν τα κατάφεραν. Αυτά είναι σφάλματα.
Ερώτηση: Ότι υπέστησαν οι Τουρκοκύπριοι θα πρέπει να γραφτεί και αυτό;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Ασφαλώς και πρέπει να γραφτεί. Είναι μια ιστορία. Τι επέφερε αυτή η διαμάχη; Έφερε κακό. Να μην το ξανακάνουμε.
Ερώτηση: Είστε υπέρ του να καταγραφεί ρεαλιστικά όλο το παρελθόν;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Δεν νομίζω ότι μπορούμε να παραγνωρίζουμε τα ιστορικά γεγονότα και να τα φτιάχνουμε όπως θέλουμε, ότι περνούσαμε μέλι γάλα και δεν υπήρχε η ελληνική επανάσταση.
Ερώτηση: Δεν τη φοβόσαστε την αλήθεια Μακαριότατε. Έχετε μια σκληρή και δεδομένη άποψη για τα ζητήματα, χωρίς να φοβόσαστε το ότι συνέβη.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Μα ένας που έχει την αλήθεια δεν φοβάται. Γιατί το ψεύδος είναι ψεύδος. Η αλήθεια θα επικρατήσει. Όσο και να πιεστεί προς τα κάτω, δεν μπορεί κάποτε θα βγει προς τα πάνω. Μάλιστα με τους διάλογους που έχουμε ακούω από πολλούς αδελφούς ότι μα γιατί συζητάτε με τους καθολικούς ή με τους προτεστάντες ή τους αγγλικανούς και λοιπά. Λέγω έχουμε την αλήθεια. Δεν μας φοβίζει η αλήθεια. Εκείνοι να φοβούνται που δεν έχουν την αλήθεια. Εμείς που έχουμε την αλήθεια θα φοβηθούμε να συνομιλήσουμε;
Ερώτηση: Είστε ο συνομιλητής του προκαθημένου της καθολικής εκκλησίας. Με θάρρος και παρρησία φαντάζομαι εκφράζετε τις θέσεις και κοιτάτε αν μπορούν να συγκλίνουν οι δύο θέσεις. Υπάρχει περίπτωση να συγκλίνουμε σε αυτά τα ζητήματα ή όχι;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Είμαι ένας από εκείνους που πιστεύουν ότι η ένωση των δύο Εκκλησιών που οραματιζόμεθα όλοι δεν θα υπάρξει ποτέ, διότι για να υπάρξει η ένωση πρέπει το πρωτείο της εξουσίας του Πάπα που λέει ότι είναι ο μοναδικός Επίσκοπος εν τω κόσμο και οι άλλοι αντλούν το επισκοπικό αξίωμα από τον ίδιο, γι΄ αυτό στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τους επισκόπους τους χειροτονεί μόνο ο Πάπας κανένας άλλος, γιατί αυτή είναι η φιλοσοφία τους, η θρησκεία τους, ότι ο διάδοχος του Πέτρου, ο διάδοχος του Χριστού είναι μόνο ο Πάπας.
Εάν αυτό δεν το απεμπολήσει δεν μπορεί να υπάρξει ένωση των δύο εκκλησιών. Αν το απεμπολήσει διαλύεται η ρωμαιοκαθολική εκκλησία, άρα ποτέ δεν φθάσουμε στην ποθητή ένωση.
Ερώτηση: Ο διάλογος τι περιλαμβάνει, ποια ζητήματα; Μέχρι που φτάνετε σε αυτή την επικοινωνία;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Μπορώ να πω ότι καρκινοβατεί ο διάλογος. Εγώ πίστευα ότι μπορούσαμε να προχωρήσουμε με θάρρος, αλλά με τις απόψεις μας, οι οποίες απόψεις στηρίζονται πάνω στο Ευαγγέλιο του Χριστού. Το ίδιο Ευαγγέλιο έχουμε. Αυτό που διδάσκουμε εμείς, διδάσκουν κι εκείνοι. Έχουμε δικλείδα ασφαλείας τους αποστόλους, τους αποστολικούς πατέρες, την παράδοση της εκκλησίας μας των χιλίων ετών που είναι μαζί. Δεν λέω της δεύτερης χιλιετίας που ο ένας ήταν μακριά από τον άλλο. Εκείνη την πίστη να δεχθούμε. Να στραφούμε πίσω στην εποχή των Οικουμενικών Συνόδων και λοιπά που δογμάτισε η ενιαία Εκκλησία. Ήμεθα μαζί.
Ερώτηση: Υπερβατικό ακούγεται αυτό. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να υπερβούν όσα έχουν ακολουθήσει;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Δυστυχώς και από εμάς υπάρχουν οι αντιδρώντες και από απόψεως των ρωμαιοκαθολικών εκείνοι μένουν στις απόψεις τις δικές τους.
Ερώτηση: Αλήθεια μιας και συζητούμε για το διάλογο με τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία με την ορθόδοξη εκκλησία τι γίνεται με αυτή την περίφημη Σύνοδο; Μιας και καρκινοβατεί εκείνο μήπως καρκινοβατεί και αυτό;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Υπάρχει ένα μοιραίο σφάλμα από όλους μας. Έχουμε καταντήσει εθνικές εκκλησίες. Δηλαδή ήμεθα πρώτα Έλληνες και μετά ορθόδοξοι. Ήμεθα πρώτα Άραβες και έπειτα ορθόδοξοι. Ήμεθα πρώτα Ρώσοι και έπειτα ορθόδοξοι. Δεν γίνεται.
Πρέπει πρώτα να είμαστε ορθόδοξοι, να μας ενώνει η ορθοδοξία και όχι να μας χωρίζει η εθνική υπόσταση έκαστου. Νομίζω ότι αυτήν την εθνικότητα που βάζουμε μπροστά στην Εκκλησία, εδώ είναι μοιραίο σφάλμα και νομίζω ότι δεν θα συναντηθούμε ποτέ.
Ερώτηση: Το λέτε εσείς αυτό που κρατάτε ένα θύλακα, εννοώ μια μικρή οντότητα όπως είναι η Κυπριακή Δημοκρατία.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Εσχάτως έχω προσκληθεί εις τη Μόσχα και πήγα και με τίμησε με μια διάκριση εκεί και είχα το θάρρος να το πω δημόσια ότι πρέπει να παύσουμε από του να συμπεριφερόμαστε ως εθνικές εκκλησίες.
Ερώτηση: Λέγεται ότι η Ρωσική Εκκλησία είναι αυτή που δημιουργεί τα προσκόματα ως προς τη Σύνοδο. Είναι αληθές αυτό;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Αισθάνεται ότι είναι η μεγαλύτερη αριθμητικώς εκκλησίας. Προστατεύεται τελευταίως από την πολιτεία και βρίσκεται στα high της αυτή τη στιγμή.
Ερώτηση: Θέλει τα μεγαλεία τα παλιά ενδεχομένως;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Νομίζω ότι αυτό είναι λάθος. Πρέπει με πολύ ταπείνωση και με αγάπη και με βάση του Ευαγγελίου του Χριστού, της χριστιανικής διδασκαλίας, να πορευθούμε όλοι μαζί και πιστεύω ότι δεν θα έχουμε διαφορές.
Ερώτηση: Μπορεί να αμφισβητηθεί η πρωτόθρονη Εκκλησία, δηλαδή το Οικουμενικό Πατριαρχείο;
Απάντηση: Εκείνο ποτέ. Δεν μπορεί, είναι εντελώς αδύνατο και αδιανόητο, γιατί οι περισσότερες εκκλησίες έχουν βγει από το Σώμα της πρωτόθρονης. Ήταν μέρος της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως όλοι. Όλη η Ευρώπη.
Και η Ελλάδα πήρε το αυτοχειρόγραφο από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ήταν χώρος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και η Σερβία και η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ρωσία, όλες αυτές οι χώρες ήταν κάτω από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, από την εκκλησία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και έγιναν σιγά-σιγά Αυτοκέφαλες, έγιναν Πατριαρχεία και λοιπά. Είναι ιστορικό γεγονός αυτό, δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς, είναι η μητέρα Εκκλησία.
Ερώτηση: Και αυτό καθορίζει και τη σχέση σας με τον Οικουμενικό Πατριάρχη και σε επίπεδο διαπροσωπικό Μακαριότατε;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Εμείς παρόλο που έχουμε αυτοκέφαλο από Οικουμενική Σύνοδο, εμείς ήμεθα εκκλησία όταν δεν υπήρχε το Βυζάντιο, δεν υπήρχε η Κωνσταντινούπολη, τον 4ο αιώνα εμείς ήμεθα συγκροτημένη εκκλησία και το 5ον αιώνα είχαμε το αυτοκέφαλο από Οικουμενική Σύνοδο και δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Δεν θεωρείτε μητέρα εκκλησία η Κωνσταντινούπολη ως προς την Κύπρο. Έχουμε πέραν από αδελφικές σχέσεις με την Κωνσταντινούπολη και σεβόμεθα και αγαπούμε και συνεργαζόμεθα με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον Οικουμενικό Πατριάρχη.
Ερώτηση: Θα θέλατε στην ιεραρχική τάξη να είναι πιο ψηλά η Εκκλησία της Κύπρου;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Το ζητήσαμε αυτό και θα αγωνισθούμε γι΄ αυτό. Ασχέτως αν ήμεθα μικρή εκκλησία έχουμε μια βαριά κληρονομιά, διότι ήμεθα εκκλησία του 1ου αιώνος, ήμεθα αυτοκέφαλη εκκλησία όταν οι άλλοι ήταν ειδωλολάτρες, οι Ευρωπαίοι και οι Ρώσοι. Οι Ρώσοι έγιναν χριστιανοί τον 10ο αιώνα, εμείς ήμεθα από τον 1ο αιώνα. Έχουμε χίλια χρόνια προτού ιδρυθεί η ρωσική εκκλησία. Απαιτούμε κι εμείς ένα σεβασμό.
Μάλιστα όταν ζητήσαμε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο ότι πρέπει να πάμε στη θέση μας και η θέση μας ήτο η πέμπτη θέση, το κατοχυρώσαμε με μια αυστηρή επιστολή ότι η Εκκλησία της Κύπρου έχει αποστολικότητα, τρεις Αποστόλοι ίδρυσαν την Εκκλησία της Κύπρου, έχει συνοδικότητα, σε όλας τα Οικουμενικάς Συνόδους μετείχε η Εκκλησία της Κύπρου με Επισκόπους δικούς της, έχουμε αγιότητα βίου, η Κύπρος ονομαστεί η νήσος των αγίων, έχουμε πληθώρα αγίων.
Ερώτηση: Υπάρχει λογική ανταπόκριση στο αίτημα σας;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Επειδή στις πανορθοδόξους διασκέψεις οι αποφάσεις παίρνονται ομόφωνα έχουμε κάποιους που αντιδρούν. Κάποιοι συμφωνούν, κάποιοι αντιδρούν. Στην τελευταία πανορθόδοξον προπαρασκευαστική σύνοδο που είχαμε στο Σαμπεζί είχα στείλει επιστολή προς τους εκπροσώπους όλων των ορθοδόξων Εκκλησιών ότι πρέπει να σεβαστούν το αίτημα της Εκκλησίας της Κύπρου γιατί είναι αρχαιότατη εκκλησία με όλα τα δεδομένα, με αυτοκέφαλο από Οικουμενική Σύνοδο και πρέπει να το σεβαστούν αυτό και μάλιστα διερμηνεύσαμε τον όρο Πατριάρχης ότι η σημερινή λέξη Πατριάρχης, η προσωνυμία Πατριάρχης, δεν εκπληρεί εκείνο τον όρο που είχε η Παλαιά Διαθήκη με τους Πατριάρχες, με τον Αβραάμ, τον Ισαάκ, το Ιακώβ, ήσαν οι Γενάρχες, οι αρχηγοί του γένους. Σήμερα ο Πατριάρχης δεν είναι ο αρχηγός του γένους. Είναι ο προκαθήμενος μιας Εκκλησίας.
Ποια η διαφορά του αυτοκέφαλου Πατριάρχη με τον αυτοκέφαλο Αρχιεπίσκοπο; Εμείς δεν βρίσκουμε καμία διαφωνία. Ο προκαθήμενος μιας τοπικής Εκκλησίας. Δεν έχει τη σημασία του Γενάρχη ο σημερινός Πατριάρχης οποιασδήποτε Εκκλησίας. Και είπαμε ότι η Εκκλησία της Κύπρου διεκδικά την θέση της. Κάναμε μια παραχώρηση, αλλά πιστεύω ότι ήταν λάθος και δεν ήμεθα δεδομένοι. Είχαμε πει επειδή επί αιώνες η Ρωσική Εκκλησία πήρε την πέμπτη θέση θα μπορούσαμε να πούμε ότι παγιώθηκαν κάποιες καταστάσεις.
Αλλά τα άλλα Πατριαρχεία τα νεότερα που είναι του 20ου αιώνος δεν νομίζω ότι την αρχαιότατη Εκκλησία της Κύπρου μπορούν να τη μεταθέτουν κάθε φορά που θα γίνει μια Εκκλησία ή Πατριαρχείο πρέπει από την πέμπτη θέση να βρεθεί στη δέκατη. Άρα θα διεκδικούμε την πέμπτη θέση μετά τα τέσσερα πρεσβυγενή Πατριαρχεία. Μετά τα Ιεροσόλυμα ήτο η Εκκλησία της Κύπρου. Ήμεθα μικρή εκκλησία αριθμητικώς, αλλά έχουμε μια βαριά κληρονομιά.
Ερώτηση: Είναι ζήτημα Συνόδου που ενδεχομένως θα τακτοποιούσε τέτοια ζητήματα Μακαριότατε;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Το καλύτερο θα ήταν να τακτοποιηθεί αυτό από μια πανορθόδοξο μεγάλη Σύνοδο που πρέπει οι αποφάσεις της να γίνουν σεβαστές από όλες τις Εκκλησίες.
Ερώτηση: Η σχέση σας με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, με την Εκκλησία της Ελλάδος;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Έχουμε πέρα από αδελφικές σχέσεις και έχει προσκληθεί να επισκεφθεί επισήμως το νησί μας, την Εκκλησία μας, και στις 25 του Μαΐου, Θεού θέλοντος, θα βρίσκεται στην Κύπρο.
Ερώτηση: Σας ζητούν συμβουλές ως προς την οικονομική διαχείριση από την Εκκλησία της Ελλάδος;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Τις πρώτες μέρες που είχε αναλάβει και πέρασα από την Αθήνα με είχε ρωτήσει πως πρέπει να ξεκινήσει την αξιοποίηση της περιουσίας της Εκκλησίας και εάν πρέπει να κάνει τέτοια αξιοποίηση και του απήντησα ότι κατά την άποψη μου πρέπει να καθίσετε πρώτα εσείς με τον Πρωθυπουργό, τότε ήταν ο κ. Καραμανλής, και να αποφασίσετε αμφότεροι να βάλει εκείνος δύο υπουργούς, αλλά να αγαπούν την εκκλησία, να μην είναι ξένοι προς την εκκλησία, να βάλετε κι εσείς δύο Μητροπολίτες ξύπνιους που να καταλαβαίνουν από αξιοποίηση και να κάτσουν να συνομιλήσουν και να βρουν τη χρυσή τομή πως θα βοηθηθεί η εκκλησία να αξιοποιήσει την περιουσία της ούτως ώστε να μπορεί να υπηρετεί καλύτερα τον ελληνικό λαό.
Δεν ξαναβρεθήκαμε να συζητήσουμε τέτοιο θέμα, αλλά δεν είδα και κάτι που να πω ότι ξεκίνησε κάτι τέτοιο. Εμείς είμαστε στη διάθεση τους, ότι εμπειρίες έχουμε μπορούμε να τις θέσουμε στη διάθεση της Εκκλησίας της Ελλάδος και εμείς θα χαιρόμεθα να βλέπουμε μια ζωντανήν εκκλησία να υπηρετά το ποίμνιο της. Το υπηρετά βέβαια. Με πολλή χαρά άκουσα ότι μόνο η Αρχιεπισκοπή Αθηνών προσφέρει 10000 πιάτα φαγητού ημερησίως προς τους φτωχούς. Είναι μεγάλη η προσφορά της Εκκλησίας, μπορεί όμως να προσφέρει περισσότερα.
Ερώτηση: Απλά τα ζητήματα αυτά είναι παρεξηγημένα Μακαριότατε ως προς την εντύπωση που έχει η κοινή γνώμη, διότι έχω την ταπεινή άποψη ότι δεν γνωρίζει και η κοινή γνώμη τι συμβαίνει. Αν γινόταν μια απεικόνιση ρεαλιστική της πραγματικότητας ίσως κάποιοι άνθρωποι να άλλαζαν ματιά και προσέγγιση στο όλο ζήτημα;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Πιστεύω ότι στην Εκκλησία πρέπει να υπάρχει διαφάνεια και ο ίδιος ο Χριστός είπε να μην ξέρει το ένα χέρι τι κάνει το άλλο, αλλά επειδή κάποιοι λαϊκίζουν σήμερα οφείλει η Εκκλησία να μιλήσει ξεκάθαρα. Αυτό είναι το έργο της και είναι υποχρέωση της να συμπαρασταθεί του λαού ή του πάσχοντος λαού και έχει το δικαίωμα να ζητά από τους πλουσίους για να προσφέρει στους φτωχούς.
Ερώτηση: Επί του ζητήματος του οικονομικού, ξέρετε βρέθηκε η Ελλάδα σε μια δύσκολη θέση ως σύνολο, ως κοινωνία. Η υπόθεση του Βατοπεδίου ήταν ένα ζήτημα που επηρέασε πολιτικώς την προηγούμενη Κυβέρνηση, αλλά αναστάτωσε συνολικώς την κοινωνία με την παρουσία δύο μοναχών στο Άγιο Όρος και μάλιστα με καταγωγή από την Κύπρο. Ποια είναι η άποψη σας;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Πιστεύω ότι ως επίσημη Εκκλησία κάπου αφήσαμε τα πράγματα ανεξέλεγκτα. Δηλαδή μια μονή οφείλει να περιορίζεται εις τα δικά της. Δεν μπορεί να κάνει φιλανθρωπία η μονή μέσα στην επαρχία του άλλου. Αν έχει να τα θέσει ενώπιον του Μητροπολίτη που είναι ο αρμοδιότερος και όχι να επεμβαίνει μέσα στην επίσημη Εκκλησία και να ασκεί φιλανθρωπικό έργο. Δεν είναι δουλειά δική της μονής.
Το μοναστήρι να κοιτάξει τους μοναχούς, τη μετάνοια τους, την άσκηση τους και δεν χρειάζεται αυτή η επέμβαση η εξωτερική μέσα στις διάφορες μητροπόλεις. Αλλά ίσως να φταίμε κι εμείς ως επίσημη Εκκλησία που αφήσαμε κάπως το πεδίο ελεύθερο και μερικοί κάνουν αυτή την επέμβαση. Εγώ πιστεύω ότι πρέπει να γίνουν πιο αυστηροί.
Ο καθένας να ξέρει τη θέση του και δεν μπορεί να κάνει επέμβαση μέσα στη δικαιοδοσία την πνευματική του Μητροπολίτη. Ο κύριος για τη διαπαιδαγώγηση και για την εξυπηρέτηση του ποιμνίου του είναι ο Ποιμενάρχης και εάν θέλει κάποιος ή λαϊκός ή κληρικός να προσφέρει, να προσφέρει μέσω της Μητροπόλεως. Δεν μπορούν να επεμβαίνουν οι διάφοροι, ακόμη και οι μονές. Πρέπει ο καθένας να μείνει στα δικά του.
Ερώτηση: Υπάρχει ζήτημα αλλοίωσης του πληθυσμού από τους μετανάστες;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Νομίζω ότι πρέπει να ήμεθα πολύ αυστηροί. Το έχω πει και στον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Είμεθα ολιγάριθμό κράτος, είμεθα λίγοι και εύκολα αλλοιώνεται η δημογραφική σύνθεση του λαού μας και εφέραμε τα τελευταία χρόνια πάρα πολλά εργατικά χέρια από τις γύρω μουσουλμανικές χώρες, από τη Σρι Λάνκα και άλλες χώρες τις Άπω Ανατολής και είμεθα σε επικίνδυνο βαθμό της αλλοίωσης ακριβώς και πρέπει να το προσέξουμε γιατί αν αυτοί μένουν εδώ δεν είναι μόνο ο κίνδυνος από τους έποικους αλλά είναι και ο άλλος κίνδυνος από τους ξένους που είναι αρκετοί.
Μας λένε ότι ίσως να έχουμε και πέραν των εκατό χιλιάδων εργατικών χεριών που βρίσκονται στην Κύπρο. Αυτό πρέπει να το προσέξουμε και ιδιαίτερα με τους μουσουλμάνους που δεν αφομοιώνονται. Οι άλλοι οι Ευρωπαίοι που δικαιούνται ένας αριθμός να έρθουν όπως συμβαίνει μαζί μας που πάμε Ευρώπη, Αμερική, οι πρώτοι γενιά είμαστε Έλληνες, οι δεύτεροι ξεθωριάζουμε, η τρίτη γενιά ξεχνούμε και τη γλώσσα μας και αφομοιωνόμεθα.
Οι Ευρωπαίοι, οι Αμερικάνοι, εύκολα αφομοιώνονται γίνονται Ελληνόπουλα και Χριστιανόπουλα, αλλά οι Μουσουλμάνοι όσα χρόνια, όσες γενιές κι αν περάσουν δεν αφομοιώνονται. Αυτό πρέπει να το προσέξουμε.
Ερώτηση: Θα ήθελα να κλείσω αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί σας Μακαριότατε επιστρέφοντας πάλι στο όραμα σας. Συμπερασματικώς, συνεπώς, έχουμε να κάνουμε με τον Προκαθήμενο της Κυπριακής Εκκλησίας, τον Ποιμενάρχη, ο οποίος έχει στην αντίληψη του ότι μπορεί να υπάρξει μια βιώσιμη λύση επί του κυπριακού στη βάση συνεργασίας Ελληνοκυπρίων – Τουρκοκυπρίων και κανενός άλλου.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Πιστεύω ότι ως Εκκλησία για τον εαυτό μας πρώτα πρέπει να έχουμε μια σωστή εκκλησία, να στέκεται στα δικά της πόδια και να μη θέλει δεκανίκια από άλλους, και όσο αφορά το εθνικό θέμα πρέπει να έχουμε αυτό το όραμα της επιβίωσης του λαού μας, την ευτυχέστερη επιβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, γιατί όλοι μας ήμεθα παιδιά του ίδιου Θεού, και πρέπει να συνεργαστούμε περισσότερο εμείς που δεν είχαμε θρησκευτικές διαφορές καμιά φορά με τους μωαμεθανούς.
Πάντοτε οι ορθόδοξοι χριστιανοί με τους μουσουλμάνους περνούσαμε θαυμάσια στην Κύπρο και εγώ τουλάχιστον αναπολώ εκείνες τις όμορφες ημέρες που προσεύχομαι να ξαναέρθουν στο νησί μας και να ζήσουμε όλοι ευτυχισμένοι εδώ στη γη των πατέρων μας.
Ερώτηση: Αλλιώς θα διαιωνίζεται η ίδια κατάσταση Μακαριότατε και θα ασκούνται ακόμη περισσότερες πιέσεις;
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Ο αγώνας θα είναι μακροχρόνιος γιατί απέναντι μας δυστυχώς δεν έχουμε τους Τουρκοκυπρίους, έχουμε την Άγκυρα. Μας επέβαλαν το μακροχρόνιο αγώνα και πρέπει ο λαός να μην κουραστεί και αυτό εξαρτάται από την ηγεσία του τόπου να ενθαρρύνει αυτό το λαό και πρέπει να τον διατηρεί εκεί στα αγωνιστικάς επάλξεις με εγρήγορση εθνική ούτως ώστε να μην αποκάμει όσος χρόνος κι αν περάσει. Τουλάχιστον η επέμβαση της Εκκλησίας θα είναι αυτή.
Ερώτηση: Θα ομιλείτε πάντα εσείς. Αν τα πράγματα πηγαίνουν σε κατεύθυνση που δεν είναι ικανοποιητική κατά την άποψη της Κυπριακής Εκκλησίας εσείς θα είστε εκεί να λέτε τη γνώμη ότι σε αυτό... εμείς λέμε όχι.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Οσάκις η πολιτική μας ηγεσία ορθοφρονεί και πορεύεται σωστά θα ακούει επαίνους. Όταν κάνει λάθος θα ακούει τους ψόγους από την Εκκλησία. Αυτό είναι ξεκάθαρο. Δεν πρόκειται να βάλουμε νερό στο κρασί μας. Θα μείνουμε στις αγωνιστικές επάλξεις ούτως ώστε αυτό το νησί να ζήσει ο ελληνισμός και ο χριστιανισμός και να μεγαλουργήσει. Αυτό είναι το όραμα μας.
Ερώτηση: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ Μακαριότατε για τη φιλοξενία που μας επιφυλάξετε.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου: Εγώ σας ευχαριστώ και ότι καλό να δώσει ο Θεός για το έθνος μας και για το λαό μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου