ΠΡΟΣ ΤΟ ΛΑΟ

«Ή Εκκλησία απέναντι στή σύγχρονη κρίση»

ΔΕΛΤΙΟ  44

Η Ιεραρχία της Έκκλησίας της Έλλάδος, ή οποία συνήλθε στην τακτική Συνεδρία της άπό 5ης-8ης Οκτωβρίου τ.έ., αισθάνεται τήν ανάγκη νά απευθυνθεί στό πλήρωμα της, στό λαό του Θεού, άλλά καί σέ κάθε καλοπροαίρετο άνθρωπο, γιά νά μιλήσει μέ τή γλώσσα της άλήθειας καί της άγάπης.

Οί ήμέρες πού ζούμε είναι δύσκολες καί κρίσιμες. Περνάμε ως χώρα μιά δεινή οικονομική κρίση πού δημιουργεί στους πολλούς ανασφάλεια καί φόβο. Δεν γνωρίζουμε τί είναι αυτό πού μάς έρχεται τήν επόμενη μέρα. Ή χώρα μας φαίνεται νά μήν είναι πλέον ελεύθερη άλλά νά διοικείται έπί τής ουσίας άπό τους δανειστές μας.

Γνωρίζουμε ότι πολλοί περιμένετε άπό τήν ποιμαίνουσα Εκκλησία νά μιλήσει καί νά τοποθετηθεί πάνω στά γεγονότα πού παρακολουθούμε.Είναι αλήθεια ότι αυτό πού συμβαίνει στήν πατρίδα μας είναι πρωτόγνωρο καί συνταρακτικό. Μαζί μέ τήν πνευματική, κοινωνική καί οικονομική κρίση συμβαδίζει καί ή πάσης φύσεως ανατροπή. Πρόκειται για προσπάθεια έκρίζωσης καί έκθεμελίωσης πολλών παραδεδομένων, τά όποια ως τώρα θεωρούνταν αυτονόητα γιά τή ζωή του τόπου μας.

Άπό κοινωνικής πλευράς επιχειρείται μιά ανατροπή δεδομένων καί δικαιωμάτων καί μάλιστα μέ ένα πρωτοφανές επιχείρημα. Τά απαιτούν τά μέτρα αυτά οι δανειστές μας. Δηλώνουμε δηλαδή ότι είμαστε μιά χώρα ύπό κατοχή καί εκτελούμε έντολές των κυριάρχων - δανειστών μας. Τό ερώτημα, τό οποίο γεννάται, είναι έάν οι απαιτήσει τους αφορούν μόνον σέ οικονομικά καί ασφαλιστικά θέματα ή αφορούν καί στήν πνευματική καί πολιτιστική φυσιογνωμία της Πατρίδας μας.

Μπροστά στήν κατάσταση αυτή ό κάθε λογικός άνθρωπος διερωτάται: Γιατί δέν πήραμε νωρίτερα όλα αυτά τά δύσκολα μέτρα, πού σήμερα χαρακτηρίζονται αναγκαία. Όλες αύτές της παθογένειες της κοινωνίας καί της οίκονομίας πού σήμερα επιχειρούμε μέ βίαιο τρόπο νά αλλάξουμε, γιατί δέν τις αλλάξαμε στήν ώρα τους; Γιατί έπρεπε νά φθάσουμε ως εδώ; Τά πρόσωπα στήν πολιτική σκηνή του τόπου μας είναι, έδώ και δεκαετία, τά ίδια.

Πώς τότε υπολόγιζαν τό πολιτικό κόστος, γνωρίζοντας ότι οδηγούν τή χώρα στή καταστροφή καί σήμερα αισθάνονται ασφαλείς, γιατί ενεργούν ως εντολοδόχοι; Σήμερα γίνονται ριζικές ανατροπές γιά τις οποίες άλλοτε θά αναστατωνόταν όλη ή Ελλάδα καί σήμερα επιβάλλονται χωρίς σχεδόν αντιδράσεις. Ή οικονομική μας κρίση με πολύ άπλά λόγια οφείλεται στή διαφορά μεταξύ παραγωγής καί κατανάλωσης.

Στόν αργό ρυθμό τής παραγωγής πού επιτυγχάνουμε απέναντι στό υψηλό βιοτικό επίπεδο πού μάθαμε νά ζούμε. Όταν όσα καταναλώνουμε είναι πολύ περισσότερα άπό όσα παράγουμε, τότε τό οικονομικό ισοζύγιο γέρνει προς τήν πλευρά τών εξόδων. Ή χώρα μας γιά νά αντεπεξέλθει, αναγκάζεται νά δανείζεται μέ τήν ελπίδα ότι τό διαταραγμένο ισοζύγιο θά ανακάμψει. Όταν αυτό δέν γίνεται καί οί δανειστή απαιτούν τήν επιστροφή τών δανεισθέντων σύν τόκω, τότε φθάνουμε στήν κρίση καί στήν χρεωκοπία.

Ή οικονομική κρίση, ή οποία ταλαιπωρεί καί δυναστεύει τή χώρα μας είναι ή κορυφή του παγόβουνου. Είναι συνέπεια καί καρπός μιας άλλης κρίσης, τής πνευματικής. Ηδη ή δυσαναλογία μεταξύ παραγωγής καί κατανάλωσης συνιστά όχι μόνον οικονομικό μέγεθος, άλλά πρωτίστως πνευματικό γεγονός. Σημείο πνευματικής κρίσης, τό όποιον άφορα τόσο στήν ηγεσία, όσο καί στόν λαό.

Μιά ηγεσία πού δέν μπόρεσε νά σταθεί υπεύθυνα απέναντι στό λαό, πού δέν μπόρεσε ή δέν ήθελε νά μιλήσει τή γλώσσα της αλήθειας, πού πρόβαλε λαθεμένα πρότυπα, πού καλλιέργησε τίς πελατειακές σχέσεις, μόνο καί μόνο γιατί είχε ώς στόχο τήν κατοχή καί τή νομή της εξουσίας. Μιά ηγεσία πού στήν πράξη αποδεικνύεται ότι ουσιαστικά υπονόμευσε τά πραγματικά συμφέροντα της χώρας καί του λαού.

Κι άπό τήν άλλη πλευρά, ένας λαός, εμείς, πού λειτουργήσαμε ανεύθυνα. Παραδοθήκαμε στήν ευμάρεια, στόν εύκολο πλουτισμό καί στήν καλοπέραση, επιδοθήκαμε στό εύκολο κέρδος καί στήν εξαπάτηση. Δέν προβληματισθήκαμε γιά τήν αλήθεια τών πραγμάτων. Ή αυθαίρετη απαίτηση δικαιωμάτων άπό συντεχνίες καί κοινωνικές ομάδες μέ πλήρη αδιαφορία γιά τήν κοινωνική συνοχή συνετέλεσαν κατά ένα μεγάλο μέρος στήν σημερινή κατάσταση.

Ή ουσία της πνευματικής κρίσης είναι ή απουσία νοήματος ζωής καί ό έγκλωβισμος του άνθρωπου στό ευθύγραμμο παρόν, δηλαδή ό εγκλωβισμός του στό έγωκρατούμενο ένστικτο. "Ενα παρόν χωρίς μέλλον, χωρίς όραμα. "Ενα παρόν καταδικασμένο στό ανιαρό καί μονότονο. Ή μετατροπή τής ζωής σ' ένα χρονικό διάστημα ανάμεσα σέ δύο ημερομηνίες, αυτές, της γέννησης καί της ταφής, μέ άγνωστο τό μεταξύ τους διάστημα. Σέ μιά τέτοια προοπτική τό ά-σκοπο συναγωνίζεται τό παρά-λογο καί τόν αγώνα τόν κερδίζει πάντα τό τραγικό.

Όταν απευθύνεσαι σέ νέους ανθρώπους καί τούς έρωτας: «γιατί παιδί μου παίρνεις ναρκωτικά;» καί σου απαντούν: «πέστε μου σεις γιατί νά μήν πάρω;Δέν ελπίζω τίποτα, δέν περιμένω τίποτα, ή μόνη μου χαρά είναι όταν τρυπάω τήν ένεση καί ταξιδεύω» - ή όταν επισημαίνεις σέ ένα νέο άνθρωπο ότι παίρνοντας ναρκωτικά θά πεθάνει καί εκείνος σου άπαντα μέ ένα τραγικό χαμόγελο: «σείς δέν καταλαβαίνετε ότι έγώ παίρνω ναρκωτικά γιά νά ζήσω», τότε αντιλαμβάνεσαι πόσο απίστευτα αληθινά καί πόσο τραγικά επίκαιρα είναι τά παραπάνω λόγια.

Αντί λοιπόν γιά νόημα ζωής κυνηγήσαμε τήν ευμάρεια, τήν καλοπέραση, τήν οικονομική ισχύ. Όταν όμως δέν υπάρχει άλλο όραμα ζωής πέρα άπό τήν κατανάλωση, όταν ή οικονομική δύναμη καί ή επίδειξη της γίνεται ό μόνος τρόπος κοινωνικής καταξίωσης, τότε ή διαφθορά είναι ό μόνος δρόμος ζωής, διότι διαφορετικά, άν δέν είσαι διεφθαρμένος, είσαι ανόητος. Έτσι σκέφθηκαν καί έπραξαν πολλοί, έτσι φθάσαμε στη διαφθορά καί τής εξουσίας, άλλά καί μέρους του λαού μας.

Τό ερώτημα - δίλημμα του Ντοστογιέφσκι «ελευθερία ή ευτυχία;» τό ζοϋμε πλέον σέ όλη του τήν τραγικότητα. Διαλέξαμε μιά πλαστή ευμάρεια καί χάσαμε τήν ελευθερία του προσώπου μας, χάσαμε τήν ελευθερία τής χώρας μας. Σήμερα ό άνθρωπος δικαίως ίσως τρέμει μήπως μειωθεί τό εισόδημα του, άλλά δέν ανησυχεί τό ίδιο γιά τό έλλειμμα παιδείας πού αφορά στά παιδιά του καί δέν αγωνιά γιά τά παιδιά πού σβήνουν μέσα στις ποικίλες εξαρτήσεις, δέν αγωνιά γιά τόν ευτελισμό του ανθρώπινου προσώπου.

Αυτή λοιπόν είναι ή ουσία τής αληθινής κρίσης καί ή πηγή τής οικονομικής κρίσης τήν οποία τόσο ανελέητα εκμεταλλεύονται οί σύγχρονοι «έμποροι τών Εθνών». Στήν Σύνοδο τής Ιεραρχίας εμείς, οι πνευματικοί σας πατέρες, κάναμε τήν αυτοκριτική μας, θελήσαμε νά αναμετρηθούμε μέ τίς ευθύνες μας καί νά αναζητήσουμε μέ τόλμη τό μερίδιο τής ενδεχομένης δικής μας υπαιτιότητας στήν παρούσα κρίση. Ξέρουμε ότι κάποιες φορές σας πικράναμε, σας σκανδαλίσαμε ίσως. Δεν αντιδράσαμε άμεσα καί καίρια σέ συμπεριφορές πού σας πλήγωσαν.

Οί έμποροι τής κατεδάφισης τής σχέσης του λαού μέ τήν ποιμαίνουσα Εκκλησία του εκμεταλλεύτηκαν στό έπακρο καί πραγματικά ή κατασκευασμένα σκάνδαλα καί προσπάθησαν νά διαρρήξουν τήν εμπιστοσύνη σας στήν Εκκλησία. Θέλουμε νά σας πούμε ότι ή Εκκλησία έχει τό αντίδοτο τής κατανάλωσης ώς τρόπο ζωής καί αυτό είναι ή άσκηση. Καί έάν ή κατανάλωση είναι τό τέλος, γιατί ή ζωή δέν έχει νόημα, ή άσκηση είναι δρόμος, γιατί οδηγεί σε ζωή μέ νόημα.

Ή άσκηση δέν είναι στέρηση τής απόλαυσης, άλλά εμπλουτισμός της ζωής μέ νόημα. Είναι ή προπόνηση του αθλητή πού οδηγεί στόν αγώνα καί στό μετάλλιο - καί αυτό τό μετάλλιο είναι ή ζωή πού νικά τό θάνατο, ή ζωή πού πλουτίζεται μέ τήν αγάπη. Ή άσκηση είναι τότε οδός ελευθερίας, εναντίον τής δουλείας του περιττού. Είναι αυτή ή δουλεία πού σήμερα μας εύτελίζει. Μάς προβληματίζει ή κατάσταση τής Παιδείας μας, γιατί τό σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα αντιμετωπίζει τό μαθητή όχι ώς πρόσωπο άλλά σάν ηλεκτρονικό υπολογιστή καί τό μόνο πού κάνει είναι νά «τόν φορτώνει» μέ ύλη αδιαφορώντας γιά τήν όλη του προσωπικότητα καί γι' αυτό τά παιδιά μας δικαιολογημένα αντιδρούν.

Γι' αυτό αγωνιούμε για τό νέο Λύκειο πού ετοιμάζεται. Πιστεύουμε ότι όντως τά σχολικά βιβλία γράφονται μέ τήν ευθύνη τής Πολιτείας, άλλά τό περιεχόμενο τους αφορά καί στόν τελευταίο Έλληνα πολίτη, πού περιμένει άπό τήν Εκκλησία του νά μεταφέρει μέ δύναμη τή δική του ταπεινή φωνή. Αισθανόμαστε ότι όλοι οί ενοριακοί μα; ναοί πρέπει νά γίνουν χώροι φιλόξενοι για τούς νέους μας, όπως είναι ήδη αρκετοί άπό αυτούς, στους οποίους πολλά νέα παιδιά καταφεύγουν ζητώντας νόημα καί ελπίδα.

Ξέρουμε ότι ζητάτε άπό εμάς, τούς Ποιμένες σας, μιά Εκκλησία μέ ηρωισμό, μέ νεύρο, μέ λόγο προφητικό, μέ σύγχρονο νεανικό λόγο, όχι έκκοσμικευμένη, άλλά άγιαζομένη καί άγιάζουσα, μιά Εκκλησία ελευθέρα καί ποιμαίνουσα μετά δυνάμεως. Μιά Εκκλησία πού δέν θά φοβάται νά αμυνθεί στό πονηρό σύστημα αυτού του κόσμου, έστω κι άν ή αντίσταση σημαίνει διωγμό ή καί μαρτύριο. Ή Εκκλησία είναι ό μόνος οργανισμοί πού μπορεί νά σταθεί άμεσα δίπλα στον άνθρωπο καί νά τόν στηρίξει. Εκκλησία όμως είμαστε όλοι μας καί αυτή είναι ή δύναμη μας καί ή δύναμη της.

Τήν ενότητα μεταξύ τών ποιμένων καί του λαού έχουν στόχο οί έμποροι τών λαών γι' αυτό προσπαθούν νά ιήν ναρκοθετήσουν. Ξέρουν ότι άμα θά «πατάξουν» τόν ποιμένα, εύκολα θά σκορπίσουν τά πρόβατα καί θά τά υποτάξουν. Διδαχθείτε άπό τήν ιστορία ότι όπου ό Θεός πολεμήθηκε τελικός στόχος ήταν ό άνθρωπος καί ό εύτελισμός του. Ή ένανθρώπιση του Θεού είναι μεγαλύτερη καταξίωση του ανθρώπινου προσώπου. Ή Εκκλησία δέν αντιμάχεται τήν Πολιτεία, άλλά εκείνους πού εκμεταλλευόμενοι τήν Πολιτεία καί κρυμμένοι πίσω άπό τήν εξουσία επιχειρούν νά σας στερήσουν τήν ελπίδα.

Νά θυμάσθε ότι για πολλούς οικονομολόγους ή παρούσα κρίση είναι κατασκευασμένη, είναι μιά κρίση - εργαλείο πού αποβλέπει στόν παγκόσμιο έλεγχο άπό δυνάμεις πού δέν είναι φιλάνθρωπες. Ή Εκκλησία του Χριστού έχει λόγο γιά τήν σημερινή κρίσιμη κατάσταση, διότι δέν έπαψε νά αποτελεί σάρκα τού κόσμου, μέρος της Ιστορίας. Δέν μπορεί νά ανέχεται κανενός είδους αδικία, άλλά οφείλει νά δείχνει ετοιμότητα γιά μαρτυρία καί μαρτύριο.

Γνωρίζουμε ότι οί άνθρωποι δίπλα μας πεινούν, βρίσκονται σέ ένδεια, ασφυκτιούν οικονομικά, ή απελπισία πολλές φορές κυριεύει τήν καρδιά τους. Τό γνωρίζουμε γιατί πρώτος σταθμός τους στήν αναζήτηση έλπίδας είναι ό Nαός της περιοχής τους, ή ενορία τους.

Στόχος καί αγώνας μας είναι ή κάθε ενορία νά γίνει τό κέντρο άπ' όπου όλη ή ποιμαντική δραστηριότητα της Εκκλησίας θά αγκαλιάσει όλη τήν τοπική κοινωνία. Απόφαση μας είναι νά δημιουργήσουμε ένα παρατηρητήριο κοινωνικών προβλημάτων προκειμένου νά παρακολουθήσουμε άπό κοντά καί νά αντιμετωπίσουμε μέ τρόπο μεθοδικό τά προβλήματα πού δημιουργεί ή παρούσα κρίση.

Στόχος μας είναι νά αναπτύξουμε τό προνοιακό έργο της κάθε ενορίας ώστε νά μήν υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος πού νά μήν έχει ένα πιάτο φαγητό.

Γνωρίζετε καί σείς ότι στό σημείο αυτό ή Εκκλησία επιτελεί τεράστιο έργο. Τό γνωρίζετε, γιατί πολλοί άπό σας αυτή τήν προσπάθεια της ενορίας σας τήν στηρίζετε εθελοντικά καί τήν ενισχύετε οικονομικά.

Σας καλούμε νά πλαισιώσετε ό καθένας καί ή καθεμιά τήν ενορία σας γιά νά αντιμετωπίσουμε άπό κοινού τις δύσκολες αυτές ώρες.

Ό λαός μας πέρασε καί άλλοτε καί φτώχεια καί πείνα, άλλά άντεξε καί νίκησε γιατί τότε είχε οράματα.

Όλοι μαζί μπορούμε νά βοηθήσουμε τόν ένα καί ό ένας τους πολλούς. Ό Θεός δέν μάς έδωσε πνεύμα δειλείας, άλλά δυνάμεως καί αγάπης.

Μέ αυτό τό πνεύμα, συσπειρωμένοι γύρω άπό τήν μεγάλη μας οικογένεια, τήν Εκκλησία, έπισημαίνοντας τά λάθη μας, άναζητώντας νόημα ζωής στήν αγάπη, θά βγούμε άπό αυτή τή δύσκολη ώρα.

Η ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ