ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ

ΤΟ ΤΑΛΑΝΤΟ

Η Εκκλησία την Μεγάλη Τρίτη μας δίνει μια πολύτιμη συμβουλή. Ό,τι έχουμε ως χάρισμα δεν είναι δικό μας, αλλά μας δόθηκε από το Θεό. Και είναι ανάγκη να εργαστούμε πάνω σ' αυτό "φιλοπόνως", για να μη μείνουμε "έξω του νυμφώνος Χριστού". Ο Κύριος, με την παραβολή του ανθρώπου που μοίρασε τα τάλαντα στους δούλους του και ζήτησε λογαριασμό για τη χρήση τους, μας υποδεικνύει ότι δεν αρκεί απλώς να κρατήσει κανείς το τάλαντο. Αν δεν το αύξησε, προσφέροντας, αποδεικνύεται πονηρός και οκνηρός και ο δρόμος του είναι το σκοτάδι της μοναξιάς, η κόλαση του ατομισμού, ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων της ζωής χωρίς ελπίδα και κοινωνία.

Ο Χριστός ζητά από μας ό,τι έχουμε να το μοιραστούμε. Όποιου του δόθηκε αγάπη, να δώσει αγάπη. Όποιου του δόθηκε λόγος, να προσφέρει λόγο. Όποιου του δόθηκε πλούτος, να δώσει πλούτο. Όποιου του δόθηκε γνώση, να προσφέρει γνώση. Ο Κύριος αρνείται το δικαίωμα μας να κρατήσουμε για τον εαυτό μας το χάρισμα ή να το κρύψουμε "υπό γης". Συνεπώς, αρνείται τη φιλοσοφία του δικαιώματος ως στοιχείου ατομικής κατοχύρωσης και ευζωίας και ζητά κοινωνία, συλλογικότητα, φιλαδελφία.

Στην εποχή μας όλοι αγωνιζόμαστε για τα περισσότερα που είναι δικαίωμα μας να τα αποκτήσουμε. Χρήμα, πληροφορία, ηδονή, ελευθερία, εκτάσεις, υλικά αγαθά, δύναμη, εξουσία, μας ανήκουν. Είναι δικαίωμα μας. Η κοινωνία υποχρεώνεται να μας τα χαρίσει ή να μας επιτρέψει να τα κατακτήσουμε. Παρόλα αυτά, με τον πολιτισμό του δικαιώματος, δεν λιγόστεψε η αγωνία, δεν αυξήθηκε η χαρά.

Ο άνθρωπος που εγκλωβίζεται σε ό,τι δικαιούται και δεν μοιράζεται ό,τι του χαρίστηκε παίζει το παιχνίδι του θανάτου, του κακού και του διαβόλου. Αυτοεγκλωβίζεται στην αυτάρκεια του και δεν ζει αληθινά. Ο Κύριος, με το αυθεντικό παράδειγμα της Ουσιαστικής αγάπης Του, μας φανερώνει ότι μόνο με το να χαρίζουμε τα χαρίσματα μας, να παραιτούμαστε από τα δικαιώματα μας χάριν της αγάπης για τους άλλους παίζουμε το παιχνίδι της όντως ζωής. Ό,τι μας βγάζει από τον εγωκεντρισμό μας, ό,τι δεν πληρώνεται, είναι το σημαντικό και σπουδαίο.

Και αυτό γεννά νέα τάλαντα ή έστω τοκίζεται στην τράπεζα του Θεού. Αυτή που απαρτίζει την Εκκλησία, την στολισμένη από το αίμα των Αγίων, αυτών που δεν λυπήθηκαν τα χαρίσματα τους, τα νιάτα, τη ζωή τους, αλλά τα πρόσφεραν ολοκαύτωμα αγάπης για το Θεό και τον συνάνθρωπο. Δεν αρνούμαστε τα δικαιώματα των χαρισμάτων. Τα μεταμορφώνουμε υπό το πρίσμα του μείζονος. Και αυτό δεν είναι άλλο από τη δωρεά της σωτηρίας. Τους καρπούς του Πνεύματος. Την αγάπη, τη χαρά, την ειρήνη, την μακροθυμία, την καλοσύνη, την πίστη, την αρετή, την ασκητικότητα.

Αυτά δεν αγοράζονται. Δωρίζονται. Και αποτελούν το μεγαλύτερο δικαίωμα που μας έδωσε ο Θεός. Αρκεί να παραιτηθούμε από τον ατομισμό και την αυτάρκεια μας. Και αν τα επιστρέψουμε στον Κύριο μας, τότε θα λάβουμε το αντίδωρο της αγάπης Του. Την είσοδο μας στη χαρά Του. Την βεβαιότητα και το γεγονός ότι Αυτός είναι ο προσωπικός Θεός και Σωτήρας μας.

_____________________________

Ποίες ήσαν: Ή Μαρία ή Μαγδαληνή και ή Κασσιανή;

Συχνά τίθεται τό ερώτημα: Ποιες ήσαν αυτές οί δύο γυναίκες, ή Μαρία ή Μαγδαληνή και ή Κασσιανή, γιά τις όποιες γίνεται πολύς λόγος, ιδιαίτερα άπό «κοσμικά» περιβάλλοντα. Πλανάται μία σύγχυση τόσο γιά τήν μαθήτρια τού Χριστού όσο και γιά τήν ποιήτρια των βυζαντινών χρόνων. Μερικοί άσχετοι ισχυρίζονται γιά μεν τήν Μαρία τήν Μαγδαληνή ότι υπήρξε αμαρτωλή γυναίκα και διεφθαρμένη, γιά δέ τήν Κασσιανή ότι και αυτή ύπήρξε αμαρτωλή και ότι στό γνωστό τροπάριον ομιλεί «αποκλειστικώς» γιά τον εαυτόν της.

Τί απάντηση, λοιπόν, δίδουμε, σ' όλους αυτούς τους βλάσφημους και ανιστόρητους ισχυρισμούς; Μέ βάση τήν Άγια Γραφή και τήν ιστορική παράδοση της Εκκλησίας καταθέτουμε τά έξης:

Πρώτον, ή Μαρία ή Μαγδαληνή ύπήρξε μαθήτρια τού Χριστού και αξιώθηκε νά γίνει Μυροφόρος και Ίσαπόστολος, κατετάγη δέ στό αγιολόγιο της Εκκλησίας και τιμάται ή μνήμη της στις 22 Ιουλίου.Ειδικότερα στην Κ. Διαθήκη ό Ευαγγελιστής Λουκάς όταν περιγράφει τις περιοδείες του στά διάφορα μέρη της Παλαιστίνης γράφει ότι ακολουθούσαν Αυτόν έκτος βέβαια τών μαθητών, «και γυναίκές τινες αί ήσαν τεθεραπευμέναι άπό νόσων και μαστίγων και πνευμάτων πονηρών και ασθενειών, Μαρία η καλουμένη Μαγδαληνή άφ' ης δαιμόνια έπτά έξεληθύθει και Ιωάννα γυνή Χουζά επιτρόπου Ήρωδου, και Σουσάννα και ετεραι πολλαί, αιτινες διηκόνουν αντώ από τών υπαρχόντων αυταίςς». (Λουκ. 8, 2-3 και Μάρκ. 16,9).

Ό Κύριος, λοιπόν, είχε εκδιώξει έπτά δαιμόνια άπό τήν Μαρία τήν Μαγδαληνή (άπό τήν πόλη Μάγδαλα, στά όρια της Συρίας) και μετά τήν θεραπεία της εκείνη παρακολουθούσε και ήκουε τήν θεία διδασκαλία μετά βαθυτάτης ευλαβειας και μετά διαθέσεως διακονίας όπως έπρατταν και άλλες γυναίκες τού ευρύτερου κύκλου τού Κυρίου. Είναι παντελώς λανθασμένη ή άποψη πού διατυπώθηκε αυθαιρέτως στήν Δύση στό μεσαίωνα ότι κάτω άπό τήν φράση «έπτά δαιμόνια» υπονοείται μία διεφθαρμένη ζωή. Πουθενά δέν λέγει κάτι τέτοιο ή Άγια Γραφή. Μάλιστα ό ίδιος ό Ευαγγελιστής Λουκάς στό αμέσως προηγούμενο κεφάλαιο τού Ευαγγελίου, κάνει λόγον γιά μία παραστρατημένη γυναίκα.

Αυτή, όταν πληροφορήθηκε ότι ό Χριστός φιλοξενείται στό σπίτι Σίμωνος τού Φαρισαίου, προσήλθε μέ συντριβή και ταπείνωση γιά νά πλύνει μέ πολύτιμο μύρο τά πόδια τού Χριστού και ζητήσει τήν άφεση των αμαρτιών της. Αυτή τήν γυναίκα τήν μετανοούσα τήν αποκαλεί ό Ευαγγελιστής Λουκάς απλώς «άμαρτωλήν γυναίκα» (Λουκ. ζ' 36-48). Ή Μαρία ή Μαγδαληνή πριν πιστεύσει στον Χριστό κατείχετο άπό δαιμόνια, άλλά δέν ήταν «άμαρτωλός γυνή». Αντιθέτως, ήταν ευσεβής και αμέσως μετά τήν θεραπεία της έγινε μαθήτρια μαζί μέ άλλες ενάρετες γυναίκες και υπήρξε πρώτη μυροφόρος και ευαγγελίστρια.

Δεύτερον, ή Κασσιανή, ή όποια φέρεται και μέ άλλα ονόματα στά χειρόγραφα τών βυζαντινών χρονογράφων όπως Κασία, Κασιανή, Εικασία υπήρξε σπουδαία ποιήτρια, μελωδός τού 9ου αι. Σχετικώς μέ τον βίον της δέν διασώζονται πολλές και συγκεκριμένες πληροφορίες, ωστόσο έμεινε στήν ιστορία ώς ευφυής, σεμνή και μεγάλη υμνογράφος. Ό λόγιος Σωφρόνιος Εύστρατιάδης (Μητροπολίτης Λεοντοπόλεως) αναγράφει ότι ή Κασσιανή ήταν «ορφανή κόρη του Βυζαντίου έκ τών ευπατρίδων, ωραία και σοφή, όσία άσκήτρια και ευσεβεστάτη παρθένος» (περ. «Έκκλ. Φάρος Αλεξανδρείας», τ.ΛΑ' (1932) σελ. 92).

Σώζεται επίσης και ένας θρύλος γιά τήν Κασσιανή πού συνδέεται μέ τον αυτοκράτορα τού Βυζαντίου Θεόφιλο (9ος αί.) και μέ τήν παρ' ολίγον έκλογήν της εις βασίλισσα. Ή Κασσιανή ίδρυσε σπουδαίο μοναστήρι στήν Κωνσταντινούπολη, όπου και έκοιμήθη όσιακώς.Το λαοφιλέστατον ποιητικόν της έργον είναι το Δοξαστικόν τού "Ορθρου της Μεγ. Τετάρτης «Κύριε, ή έν πολλαίς άμαρτίαις περιπεσούσα γυνή...» τό όποιο αιώνες τώρα κυριολεκτικώς συγκινεί τον πιστό λαό μέ τούς γεμάτους βαθύτατο θεολογικό νόημα στίχους και μέ τις αξιόλογες αντιθέσεις και συγκρίσεις.

Μία καλή απόδοση στή νεοελληνική μετάφραση έχουν κάνει τού ύμνου αυτού ό Κ. Παλαμάς και ό Θ. Βορέας. Αλλά ή Κασσιανή έκτος τού περιφήμου αυτού ύμνου συνέθεσε και τούς τέσσερεις πρώτους ειρμούς τού Κανόνος τού Μεγ. Σαββάτου «Κύμματι θαλάσσης», «Σέ τον επί υδάτων», «Την έν σταυρώ σου θείαν κένωσιν», «Θεοφανείας σου Χριστέ». Επίσης τό Δοξαστικόν τού εσπερινού τών Χριστουγέννων «Αυγούστου μοναρχήσαντος επί της γης» είναι δικό της, όπως και άλλοι ύμνοι και γνωμικά. Υμνογράφος και μελωδός λοιπόν ή μοναχή Κασσιανή στολίζει πραγματικά τό πνευματικόν στερέωμα τής Εκκλησίας άπό τούς μέσους βυζαντινούς χρόνους άποδεικνύουσα δικαίως τον ιερότατο και σπουδαιότατο σύνδεσμο παιδείας και λατρείας τού Θεού.