“Ήταν όνειρό μου από παιδί να γίνω
Μητροπολίτης Ζακύνθου”
Ο μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος
άνοιξε την καρδιά του στην Απογευματινή
Συνέντευξη στον Κώστα Καντούνη
Εβδομήντα χρόνια ζωής, πενήντα έτη στην Εκκλησία και εξ αυτών τριάντα τρία ιεράρχης και δεκαπέντε μητροπολίτης. Τα φώτα της γιορτής από τις εκδηλώσεις προς τιμήν του θα σβήσουν κάποια στιγμή, λέει ο ίδιος. Αυτό που θα μείνει όμως είναι ένα χαμόγελο ικανοποίησης για το «ταξίδι» στο οποίο βρήκε πολλούς συνοδοιπόρους, αλλά και αναχώματα.
Ο μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος είναι ένας από τους ανθρώπους που χωρίς δεύτερη σκέψη παραδέχονται ότι το όνειρό τους έγινε πραγματικότητα. Επέμεινε όσοι λίγοι να υπηρετήσει την Εκκλησία από τη γεννέτειρά του, κι έπειτα από μια διαδρομή δεκαετιών – από τη Ζάκυνθο στο Σινά και μετά στην Πεντέλη – κατάφερε να επιστρέψει στην «Ιθάκη» του.
Στο πλαίσιο του… πολλαπλού ιωβηλαίου του, ο κ. Χρυσόστομος παραχώρησε εκτενή συνέντευξη στην «Α», μιλώντας για τη ζωή του, αλλά και για πολλά επίκαιρα που απασχολούν την Εκκλησία και την κοινωνία. Μεταξύ άλλων, δίνει τη δική του ερμηνεία στη «σιωπή» του Αρχιεπισκόπου, εκφράζει την πικρία του για όσους τον εμπόδισαν να γίνει μητροπολίτης Ζακύνθου είκοσι χρόνια νωρίτερα, χαρακτηρίζει απαράδεκτη την επιβολή του θρησκευτικού όρκου και υποστηρίζει πως, όταν υπάρχει Δημοκρατία, η Εκκλησία δεν πρέπει να αναμειγνύεται στην πολιτική.
Παράλληλα, μιλάει για την δεξιά και την… αριστερά του Κυρίου, αλλά και για τους άλλους διεκδικητές του Αρχιεπισκοπικού θρόνου. Γνωστός για την απέχθειά του στην πεπατημένη, έκπληξη αποτελεί όταν δεν… εκπλήσσει.
ΕΡ:Φέτος συμπληρώνετε πενήντα χρόνια διακονίας στην Εκκλησία. Θα μας πείτε δυο λόγια για το ξεκίνημά σας;
Μητροπολίτης Ζακύνθου Χρυσόστομος: “Γεννήθηκα στη Ζάκυνθο και άρχισα να δουλεύω από δώδεκα χρονών. Μετά τους σεισμούς του '53, με πήρε στα γραφεία της Μητροπόλεως ο αείμνηστος γέροντάς μου ο Χρυσόστομος Δημητρίου, για να επιτελώ ένα έργο που στη Ζάκυνθο το λένε ευταξίας. Στην πραγματικότητα είναι η δουλειά ενός κλητήρα. Το '57 μόλις ήλθε ο διάδοχος του γέροντά μου, απολύθηκα και τότε εργάστηκα στο γραφείο ενός καταξιωμένου δικηγόρου και εν συνεχεία πολιτικού. Στα είκοσί μου είχα ήδη ετοιμάσει τα χαρτιά για να πάω στο Σινά.
Διάλεξα το Σινά γιατί δεν ήθελα να είμαι κοντά στο σπίτι μου, στη μονή του Αγίου Διονυσίου, που θα έρχονταν συγγενείς και φίλοι.Ήθελα να δω αν μπορώ να αντέξω αυτή την αποστολή. Με δυσκολίες πολλές έφθασα στη μονή της Αγίας Αικατερίνης και σε μικρό διάστημα κατάφερα να θεωρηθώ απαραίτητος. Σε ένα μήνα έγινα φούρναρης, μετά τσαγκάρης, μετά ράπτης. Το μόνο πρόβλημα ήταν οι γλώσσες, καθώς μέχρι τότε μιλούσα μόνο ζακυνθινά!”
ΕΡ: Πότε επιστρέφετε στην Ελλάδα;
Μ.Ζ.Χ. : “Το 1962 χειροτονούμαι πρεσβύτερος και πηγαίνω πίσω στη Ζάκυνθο, την “Ιθάκη”, ως αντιπρόσωπος. Ο Μητροπολίτης που με είχε απολύσει με υποδέχθηκε με τόση στοργή και αγάπη που απόρησα. Γίναμε τελικά πατέρας με παιδί. Το 1972 η Σιναϊτική αδελφότητα με στέλνει στα Γιάννενα. Σε δυο ημέρες, είμαι πλέον κολλητός, όπως τα λέτε, της Μητροπόλεως, του Σεραφείμ του μακαρίτη, μετέπειτα Αρχιεπισκόπου, που δεν είχε καμμία σκέψη τότε, ούτε όνειρα να γίνει Αρχιεπίσκοπος”.
ΕΡ:Μετά ήρθε η Πεντέλη. Εννοήσατε πρόσφατα ότι γίνατε Ζακύνθου με είκοσι χρόνια καθυστέρηση...
Μ.Ζ.Χ.: “Όταν έγινε Αρχιεπίσκοπος ο Σεραφείμ πήγα για μια εβδομάδα πρωτοσύγκελος στα Γιάννενα. Μετά με κατέβασε ηγούμενο στην Πεντέλη. Το 1976 με έκανε Επίσκοπο και το 1991 με ανύψωσε σε Τιτουλάριο Μητροπολίτη. Έμεινα στην Πεντέλη ως το 1994 που έγινα Μητροπολίτης Ζακύνθου. Και αυτό από σπόντα βέβαια. Κανονικά έπρεπε να έχω γίνει από το 1974.
Μετά από ένα επεισόδιο στην Ιεραρχία, με τον Ιερισσού Παύλο Σοφό που πήρε την ψηφοδόχο και την πέταξε και έπεσε κάτω και λιποθύμησε, ο Αρχιεπίσκοπος ήθελε να αποκρύψει το γεγονός, και πάγωσε τη διαδικασία. Δόθηκε τότε η ευκαιρία στον νυν έκπτωτο της Μητροπόλεως Αττικής Παντελεήμονα να διεκδικήσει τη Ζάκυνθο και με ισχυρό προστάτη τον Κορίνθου έγινε Ζακύνθου. Αν δεν είχε κινηθεί ο μακαρίτης ο Χριστόδουλος, Δημητριάδος τότε, για την αλλοίωση του αποτελέσματος θα ήμουν από τότε Ζακύνθου. Για την αλλοίωση έγινε προσφυγή στο ΣτΕ από τον Αττικής και Μεγαρίδος Νικόδημο, και επισημάνθηκε... Συμβαίνουν και στα καλύτερα σπίτια αυτά.”
ΕΡ: Σκεφτήκατε ποτέ να αφήσετε την Ζάκυνθο για κάποια “ανώτερη” θέση;
Μ.Ζ.Χ.: “Ο πατέρας μου άναβε κεριά για να μην πετύχω πουθενά αλλού. Θυμάμαι και τον Σεραφείμ να μου λέει ''τι μανία κι αυτή μ' ένα νησάκι''. Ήταν όνειρό μου από παιδί να γίνω Μητροπολίτης στη Ζάκυνθο. Γι' αυτό σε μια τελευταία πατριαρχική εκλογή, όταν με κάλεσε ο αρμόδιος υπουργός και μου είπε τα σχετικά, του απάντησα ''ουκ οίδατε τι αιτείσθε''. Και καθώς είναι πληθωρικός, εξεπλάγειν από το ότι του μιλούσα έτσι. Εάν δεν ήμουν Ζακύνθου, του είπα, θα το κουβέντιαζα. Τώρα που είμαι Ζακύνθου δεν το συζητώ. Εάν ήμουν στη θέση που μου προτείνετε και άδειαζε η Ζάκυνθος, ήμουν διατεθειμένος να παραιτηθώ για να πάω στη Ζάκυνθο.”
ΕΡ: Στην εκδήλωση για το εκκλησιαστικό Ιωβηλαίο σας, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος είπε για εσάς ότι δε φοβάστε το Θεό. Τι είναι αυτό που σας φοβίζει;
Μ.Ζ.Χ.: “Ούτε την αμαρτία φοβάμαι, γιατί έχεις καιρό μετανοίας. Φοβάμαι την αγνωμοσύνη. Είναι το μόνο πράγμα που δε μπορεί κανείς να προβλέψει και να δαμάσει. Η απογοήτευση όμως από αυτό ξεπερνιέται όταν κάνουμε το καθήκον μας προς πάσα κατεύθυνση, ανεξαρτήτως αν γίνεται αποδεκτό ή όχι, ανεξαρτήτως αν μας πουν ευχαριστώ ή όχι. Οι ελάχιστοι που σε θυμούνται είναι η καλύτερη θεραπεία.”
ΕΡ:Οι πρόσφατες προς τιμήν σας εκδηλώσεις στη Ζάκυνθο είχαν και ένα ''άρωμα'' αποχαιρετισμού. Εμμένετε στην απόφασή σας να παραιτηθείτε σε δύο χρόνια;
Μ.Ζ.Χ.: “Νομίζω ότι το αξίωμα ''ουδείς αναντικατάστατος'' δεν μπορεί να καταργηθεί στη δική μου περίπτωση. Θέλω την απόφαση που έχω πάρει από καιρό να την υλοποιήσω όρθιος. Με πλήρη διαύγεια πνεύματος. Αν κάτι σταματήσει να λειτουργεί σωστά ποιος θα πάρει την απόφαση; Κι αν ξιπαστώ από τις θερμές τιμητικές εκδηλώσεις; Είμαι αποφασισμένος να μην απογοητεύσω εκείνους που ξέρουν ότι έχω θέσει ένα όριο. Αν εκτίμησαν κάτι σε μένα, θέλω να πιστεύω, είναι η ειλικρίνεια και η συνέπεια των λόγων και των έργων μου. Δε θα φανώ επομένως ασυνεπής στην υπόσχεση που έχω δώσει και που έχω αναλάβει έναντι της κοινωνίας και του εαυτού μου.Και αν αύριο με καλέσει ο Θεός είμαι έτοιμος. Και για τα δυο.”
“Ο Ιερώνυμος σήκωνε πάντοτε με σιωπή το σταυρό του”
ΕΡ:Κάποιοι κύκλοι έχουν ανοίξει ένα διάλογο περί αφωνίας του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου. Μετά την εκλογή του είχατε δηλώσει ότι ''σήμερα δεν έχουμε κραυγές, αντάρες, κι επαναστάσεις με μηδέν αποτέλεσμα''. Πριν από λίγες ημέρες ο πρώην Αττικής και Μεγαρίδος Νικόδημος σε ανοικτή επιστολή του προς τον Αρχιεπίσκοπο του είπε επί λέξει ''είσαι ανύπαρκτος, μην σιωπάς''...
Μ.Ζ.Χ.: “Είχα τονίσει το ''με μηδέν αποτέλεσμα''. Μήπως είναι πιο αποτελεσματική και θετική η σεμνή παρέμβαση, αντί των κραυγών και του πεζοδρομίου; Αυτό θα το δούμε. Η σιωπή όμως του Αρχιεπισκόπου δεν είναι σιωπή. Όταν χρειάζεται έχει ορθόν λόγο. Ο καθένας, επίσης, έχει δικό του τρόπο έκφρασης και δεν μπορούμε να του επιβάλουμε αυτό που σε εμάς είναι προσφιλές. Σημασία έχει το πώς το εισπράττει η κοινωνία. Κι εγώ νομίζω ότι το εισπράττει θετικά. Καθώς, δεν τίθεται αμφιβολία, η κοινωνία θέλει και τα δυο.
Κάποιον που να λέει τα πράγματα δυνατά, σαν εμένα που είμαι λίγο πιο φωνακλάς, αλλά και κάποιον που να τα λέει πιο σιγανά. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε στυλ του Αρχιεπισκόπου όταν αυτό ήταν μια ζωή. Κι όταν αδικείτο, κι όταν εσύρετο στα δικαστήρια, κι όταν προσπαθούσαν να τον καταστρέψουν, πάλι με σιωπή σήκωνε τον σταυρό του. Κι έτρεχα εγώ στα δικαστήρια για να περιλάβω τους συκοφάντες, που έλεγαν ότι οικειοποιήθηκε χρήματα. Και το αποτέλεσμα είναι μετά από δέκα χρόνια αρχιεπισκοπίας του μακαριστού Χριστοδούλου, τα χρήματα να βρεθούν στην τράπεζα. Ούτε καν πρόβλεψαν να τα αξιοποιήσουν!”
ΕΡ:Με την εκλογή του Ιερώνυμου, πολλοί σχολίασαν ότι, αποκαταστάθηκε η τάξη, διευθετήθηκε η αδικία...
Μ.Ζ.Χ.: “Αναμφισβήτητα. Όμως, τόσον ο άγιος Σπάρτης, όσο και οι άλλοι υποψήφιοι έχουν τη δική τους προσωπικότητα και το ήθος και είναι όλοι αξιόλογοι. Τουλάχιστον οι περισσότεροι, οι αξιόπιστοι διεκδικητές του Θρόνου. Γιατί υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που το ...παίζουν για να διεκδικήσουν μετά οφέλη, εξαιτίας της δήθεν υποψηφιότητός τους. Που το κάνουν για να δείξουν ότι είναι ικανοί να ελέγξουν έναν αριθμό ανθρώπων. Μπορώ να σας βεβαιώσω ότι ο Σπάρτης ενέγραψε υποθήκη στην Εκκλησία. Και εξαρτάται από το πως θα χειριστεί από δω και πέρα τα πράγματα, εάν η σεμνότητά του επιβληθεί στις κραυγές που τον βλάψανε. Του το είπα και στη Σύνοδο και τον εκτιμώ και τον τιμώ ιδιαίτερα.”
ΕΡ:Χρησιμοποιείτε συχνά τον όρο ''κραυγές''. Η Εκκλησία, πιστεύετε, νομιμοποιείται να ''κραυγάζει'', να παρεμβαίνει δηλαδή, για πολιτικά ή εθνικά ζητήματα;
Μ.Ζ.Χ.: “Η Εκκλησία παίζει ρόλο εθναρχικό όταν είμαστε υπό κατοχή κάποιου άλλου κράτους. Όταν δεν υπάρχει συντεταγμένη πολιτειακή κατάσταση. Όταν έχουμε δημοκρατία, κοινοβούλιο, πλουραλισμό, Πρόεδρο Δημοκρατίας, η Εκκλησία δεν μπορεί να αναμιγνύεται στην πολιτική. Οι πολιτικοί αναλαμβάνουν την ευθύνη με την ψήφο του λαού. Εμείς εκφράζουμε μεν τον λαό αλλά για πνευματικά θέματα και όχι για πολιτικά.
Εάν δούμε ότι η Πολιτεία πουλάει την εθνική μας υπόσταση σε σκοπιμότητες, την ημέρα των εκλογών μπορούμε κι εμείς να έχουμε την άποψή μας σαν ελεύθεροι πολίτες. Δεν είμαστε ούτε πρώτης κατηγορίας, ούτε τελευταίας. Είμαστε πολίτες, και ως ίσοι πολίτες μπορούμε να εκφράσουμε την άποψή μας πίσω από το παραβάν.”
ΕΡ:Οι αριστεροί είναι πιο πιστοί από τους δεξιούς, είχε πει ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος σε περυσινή του συνέντευξη. Έτερος Ιεράρχης, μακρυά από κάμερες και μικρόφωνα, έλεγε σε δημοσιογράφους στο συνοδικό Μέγαρο ότι Εκκλησία και δεξιά είναι ένα πράγμα. Έχει πολιτική ταυτότητα η Εκκλησία;
M.Z.X.: “Ο Αρχιεπίσκοπος δεν είπε ότι οι αριστεροί πιστεύουν περισσότερο από τους δεξιούς. Είπε ότι υπάρχουν αριστεροί που πιστεύουν κι εκείνοι και πολλές φορές περισσότερο από άλλους που είναι δεξιοί. Ας σταματήσουμε να ξεχωρίζουμε εμείς, η Εκκλησία, ποιους θέλουμε να πιστεύουν και ποιους δεν θέλουμε. Δεν μπορούμε να το απαγορεύσουμε. Πολλοί από το χώρο της δεξιάς θέλουν να οικειοποιηθούν το συντηρητισμό της Εκκλησίας.
Σε όλους τους χώρους των κομμάτων όμως υπάρχουν άνθρωποι που σέβονται τον εαυτό τους, και σέβονται και τους ανθρώπους της Εκκλησίας. Κι εγώ έχω φίλους σε όλα τα πολιτικά κόμματα. Άριστους ανθρώπους στη Νέα Δημοκρατία, θαυμαστούς ανθρώπους στο ΠΑΣΟΚ, άξιους ανθρώπους και στην αριστερά. Δεν έχω λόγο να αφορίσω κάποιον. Ο καθένας αφορίζεται μόνος του από τον τρόπο με τον οποίον χρησιμοποιεί το πέρασμά του από τη ζωή.”
ΕΡ:Έχετε αναλάβει πρωτοβουλίες στο διαχριστιανικό διάλογο και εκφραστεί συχνά στο παρελθόν με σεβασμό για ετερόθρησκους, ετερόδοξους, ακόμα και για αυτούς που δεν πιστεύουν πουθενά. Η άποψή σας για τον θρησκευτικό όρκο;Μ.Ζ.Χ.: “Είμαι ανοικτός σε όλους. ''Ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν''. Όσο για το θρησκευτικό όρκο, θεωρώ απαράδεκτο και εξευτελιστικό να βάζεις κάποιον που δεν πιστεύει να ορκιστεί. Τι όρκος είναι αν δεν πιστεύει; Δεν είμαι βέβαια εναντίον του όρκου. Αλλά ο καθένας πρέπει να ορκίζεται σε αυτό που πιστεύει. Σε αυτό το σημείο υπάρχει ένα συνταγματικό κενό.”
Είπε... ...για την ''Ομολογία Πίστεως'', κείμενο κατά του Οικουμενισμού και των επαφών με ετερόδοξους, που υπεγράφη και από Μητροπολίτες:
“Δόθηκαν οι απαραίτητες εξηγήσεις. Οι Σεβασμιώτατοι διευκρίνισαν ότι δεν ήθελαν να θίξουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ούτε να φύγουν μακρυά από το Συνοδικό Σύστημα. Κάποιες φορές κι εμείς οι Αρχιερείς παρασυρόμεθα από πιστούς που έχουν υπέρμετρο φανατισμό. Μόνο η Σύνοδος μπορεί να αποφανθεί επί θεμάτων πίστεως. Οτιδήποτε άλλο είναι εωσφορικό και αντίθετο προς την Ορθόδοξη αντίληψη περί συνοδικότητας”
...για το ενδεχόμενο αποκαθήλωσης των εικόνων από τα σχολεία:
''Εγώ όταν μπει η Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα μπορέσω να μπω στο τζαμί χωρίς να βγάλω τα παπούτσια μου επειδή θίγεται η προσωπικότητά μου αν τα βγάλω; Θα παίρνω κι εγώ πέντε χιλιάδες για κάθε προσφυγή στο ευρωδικαστήριο! Δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά”.
...για τη φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας:
“Μείναμε εμβρόντητοι από τις ανακοινώσεις καθώς ο Αρχιεπίσκοπος και ο πρωθυπουργός συμφώνησαν για διάλογο μέσω επιτροπών. Κάθε Μητρόπολη, ενορία κ.λπ. έχει έναν προϋπολογισμό. Όταν έχω 100 ευρώ και δώσω τα 80 θα μου μείνουν 20 για τη φιλανθρωπία. Αν μου μείνουν 60 θα δώσω 60 για τη φιλανθρωπία. Ποιος θα αναλάβει το κοινωνικό έργο που επιτελείται αθόρυβα από την Εκκλησία; Είναι εις θέσιν να το αναλάβει το κράτος; Welcome! Ανάλαβέ το και βάλε μας ό,τι φορολογία νομίζεις. Δεν μπορεί ποτέ να νομοθετεί η Πολιτεία σε βάρος της Εκκλησίας χωρίς συνεννόηση.”
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου