Η περίοδος της Μ. Τεσσαρακοστής με την εσωστρέφεια, την αυτοκριτική και μετάνοια, μέσα στις κατανυκτικές ιερές Ακολουθίες, επιδιώκει να μας προετοιμάσει να βιώσουμε το υψηλό νόημα της Σταυρώσεως, που οδήγησε στην Ανάσταση του Χριστού και στην ανάσταση ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Η Εκκλησία μας «πάλιν και πολλάκις» υπενθυμίζει στις Ακολουθίες αυτής της περιόδου την τραγωδία του Γολγοθά, τη μεγάλη αυτή θυσία με πανανθρώπινη σημασία. Την Γ΄ Κυριακή των Νηστειών προβάλλεται το ιερό σύμβολο του Σταυρού με μια ιεροπρεπή λιτανεία και ακούμε από τον υμνωδό «Μέγιστον θαύμα! Το ξύλον οράται, εν ω Χριστός σαρκί εσταυρώθη». Βέβαια η θεολογική σκέψη από αιώνες εζήτησε να ερμηνεύσει την τραγωδία του Γολγοθά. Τονίσθηκε η εκούσια μεγάλη θυσία ως εξιλαστήρια θυσία για τα ανθρώπινα αμαρτήματα και από τη δυτική σκέψη ως εξιλαστήρια της θείας Δικαιοσύνης.
Πέρα από τις θεολογικές αναδιφήσεις και ερμηνείες κύριο αίτιο της τραγωδίας, που φαίνεται στα μάτια μας, είναι ο φθόνος. Ο φθόνος ανέβασε στο Σταυρό τον Ιησού Χριστό. Στο μαρτύριό του πήραν μέρος ορισμένα πρόσωπα. Οι Αρχιερείς, ο Ιούδας, ο όχλος, και ο Πιλάτος. Αυτοί είναι οι ένοχοι της δολοφονίας του Ιησού. Η ρίζα της αμαρτίας των Αρχιερέων ήταν ο φθόνος. Η ρίζα της αμαρτίας του Ιούδα η φιλοχρηματία και η εκδίκηση. Η ρίζα της αμαρτίας του όχλου η δημαγωγική παραπλάνηση και η ρίζα της αμαρτίας του Πιλάτου η ηθική του αδυναμία, η ελαστική του συνείδηση. Έτσι συντελέσθηκε το Μέγα Έγκλημα.
Θα σταματήσουμε σ΄ αυτό το δολερό συναίσθημα, που λέγεται φθόνος. Τι είναι; Λύπη για ξένα αγαθά. Ο φιλόσοφος Πλάτων ορίζει το φθόνο: «Ως λύπην επ΄ αλλοτρίοις αγαθοίς». Είναι το κακεντρεχές συναίσθημα για την πρόοδο των άλλων. Πολλές οι μορφές του φθόνου και αναρίθμητες οι μεταμφιέσεις του. Δεν διστάζει ο φθονερός να παρουσιάζεται και με τη μάσκα του υπερασπιστή μεγάλων ιδανικών, στα οποία ποτέ δεν είχε πιστεύσει. Διαφέρει ο φθόνος από τη ζηλοτυπία. Εκεί υπάρχει αγάπη. Δεν λέμε ο άνδρας φθονεί τη γυναίκα του, αλλά ο άνδρας ζηλεύει τη γυναίκα του. Η ζήλεια πηγάζει από αγάπη. Αυτή είναι η βασική ιδέα της φράσεως: «Ο Κύριος ο Θεός σου είναι θεός ζηλότυπος». Δεν μπορούμε να είμεθα ζηλότυποι για ένα άνθρωπο, που δεν αγαπάμε. Ο φθόνος είναι μια γόνιμη πηγή για τις διεθνείς συνωμοσίες και τους αιματηρούς πολέμους.
Ο φθόνος κατέστρεψε ικανότατους Κληρικούς και αφάνισε σπουδαία έργα μέσα στο χώρο της Εκκλησίας. Οι Αγιότεροι Κληρικοί ομολογούν με λύπη, πως δέχθηκαν τα δολερά βέλη του φθόνου, από φθονερούς προϊσταμένους, από μικρόψυχους συναδέλφους. Θυμόμαστε τον Ιωάννη το Χρυσόστομο, που πέθανε για τους τίμιους αγώνες του στην εξορία, το Μεθόδιο Ανθρακίτη (1660 – 1736), του οποίου τα συγγράμματα κάηκαν από φανατισμένους «γεμιτζήδες, παπουτσήδες, ραφτάδες», τον Ευγένιο Βούλγαρι με τη μεγάλη Σχολή της Αθωνιάδος, που την κατέστρεψε παπαδικός φθόνος, το Θεόφιλο Καΐρη με πολύτιμες εθνικές και εκπαιδευτικές υπηρεσίες, τον Απόστολο Μακράκη, τον Παπουλάκο και τόσους άλλους. Ο φθονερός που καταλαμβάνει ανώτερα αξιώματα γίνεται άκρως επικίνδυνος, κατατρώγει ο φθόνος την ψυχή του, αλλοιώνει τη συνείδησή του και γίνεται τυραννικός στους υφιστάμενούς του.
Όταν έρχεται στο νου μας η τραγωδία του Σταυρού διαβάζουμε: «Δια φθόνον παρέδωκαν αυτόν». Λυπούμεθα που ο φθόνος σταύρωσε το Λυτρωτή του κόσμου. Ο φθόνος δημιουργεί ένα απροσπέλαστο τείχος μεταξύ της ψυχής και του Αγίου Πνεύματος. Ένας που συναισθάνεται φθόνο εκφράζεται με ιοβόλους εκφράσεις για το συνάνθρωπό του, για το συνάδελφό του. Στην Κ. Διαθήκη βλέπουμε το υπέροχο παράδειγμα του Ιωάννου του Βαπτιστού. Κηρύττει τη βασιλεία του Θεού στα πλήθη, στους λόφους κοντά στον ποταμό Ιορδάνη. Έρχεται ο Ιησούς και η δημοτικότητα του Ιωάννου αρχίζει να μειώνεται.
Ο Ιωάννης όμως δεν φθονεί, απεναντίας χαίρει για την υπεροχή του Κυρίου λέγοντας: «Εκείνος πρέπει να αυξάνει, εγώ δε να ελαττώνομαι». Η ταπείνωση στο μεγαλείο της. Αυτή η μεγαλοψυχία συντελεί στην αρμονία και αδελφότητα όλων των τάξεων της κοινωνίας μας. Όταν σβήνει ο φθόνος, έχουμε την ολοκληρωμένη δικαιοσύνη, το υγιές περιβάλλον, την παγκόσμια ειρήνη. Η αγάπη θεραπεύει τα κοινωνικά κακά, γιατί καθαρίζει τις καρδιές από τα οδυνηρά συναισθήματα του φθόνου και του μίσους. Κι΄ όταν η καρδιά είναι καθαρή, τότε όλες οι μορφές του κακού γίνονται φαντάσματα και εξαλείφονται με τη δύναμη της πνευματικής ανακαινίσεως. Ο φθόνος είναι μια ψυχοπαθολογική κατάσταση, που φανερώνει την πνευματική αδυναμία του φθονερού ανθρώπου. Αδυναμία που τον οδηγεί στις μεγαλύτερες ηθικές πτώσεις.
Τα γεροντικά βιβλία μας αναφέρουν την εξής ιστορία: Ο Αρχιδιάβολος περνούσε μια ημέρα από την έρημο της Λιβύης, (είναι η εποχή της ακμής του Μοναχισμού), όπου συνάντησε μια ομάδα από μικρούς διαβόλους να πειράζουν έναν ερημίτη. Τον δοκίμασαν με τους πειρασμούς της σάρκας. Απέτυχαν. Προσπάθησαν με αμφιβολίες και φόβους. Αδύνατο να πετύχουν το σκοπό τους. Ο ερημίτης έστεκε όρθιος, σαν βράχος. Και τότε παρουσιάστηκε ο αρχιδιάβολος. «Δεν ξέρετε καλά τη δουλειά σας είπε στους συναδέλφους του. Αφήστε με να δοκιμάσω εγώ, για να πετύχω αυτό που δεν μπορέσατε». Πλησίασε το μοναχό ερημίτη και κρυφά στο αυτί του είπε: «Ο τάδε αδελφός σου έγινε Επίσκοπος στην Αλεξάνδρεια». Και τότε – λέει η ιστορία – ένα κατσούφιασμα κακοήθους φθόνου συννέφιασε το σοβαρό πρόσωπο του άγιου εκείνου μοναχού. Δυστυχώς έτσι είναι, η αγιότητα καταξιώνεται στην ολοκληρωμένη αναμόρφωση της ψυχής και όχι μερικώς, μάλιστα δε με ορισμένους ανούσιους τύπους.
Ο Απ. Παύλος στον κατάλογο των πονηρών συναισθημάτων συμπεριέλαβε και το απαίσιο συναίσθημα του φθόνου: «Έριδες, φθόνοι, θυμοί, μάχες, καταλαλιές, ψιθυρίσματα, αλαζονείες» κ.λ.π. κ.λ.π. (Β΄ Κορινθ. 12, 20). Όλα αυτά ξανασταυρώνουν το Χριστό στο πρόσωπο του αδελφού μας, που είναι εικόνα του Θεού. Γι΄ αυτό και οι Σταυρωτές δεν γεύονται το φως της Αναστάσεως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου