08 Δεκεμβρίου, 2014

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΠΡΕΣΒΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ

 

Ο Πρέσβης της Παλαιστίνης κ. Μαρουάν Τουμπάσι επισκέφθηκε τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο και τον ενημέρωσε για την κατάσταση στην Μέση Ανατολή και τα προβλήματα στην Παλαιστίνη. «Πιστεύουμε στις θέσεις του Αρχιεπισκόπου για την υπεράσπιση των αδικημένων» τόνισε ο Πρέσβης και προσέθεσε «έχουν ήδη ξεκινήσει στην Βηθλεέμ οι εορτασμοί για τα Χριστούγεννα. Ευχόμαστε του χρόνου να μην υπάρχει κατοχή στην Παλαιστίνη και τρομοκρατία σε όλη τη Μέση Ανατολή. Να καταφέρουν όλοι οι λαοί να έχουν την ελευθερία τους».

Χαρακτήρισε τον Αρχιεπίσκοπο πνευματικό πατέρα και για τον παλαιστινιακό λαό, ενώ τον ενημέρωσε για τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις στην περιοχή και για τις διπλωματικές κινήσεις της παλαιστινιακής ηγεσίας, ενώ αναφέρθηκε και στις ιστορικές σχέσεις και στους δεσμούς των δύο λαών. Ο Αρχιεπίσκοπος ευχαρίστησε τον Πρέσβη για την επίσκεψη και τις ευχές και αναφέρθηκε στις σχέσεις με το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και τους Χριστιανούς στη Μέση Ανατολή, αλλά και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Χριστιανοί εκεί. "Ιστορικά σταμάτησα στην σκέψη μου στο 1947, όπου το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφάσισε να δημιουργηθεί το κράτος του Ισραήλ και το κράτος της Παλαιστίνης" τόνισε ο Αρχιεπίσκοπος και υπογράμμισε πως "είδαμε να αναπτύσσεται το ένα κράτος και το άλλο να είναι σταματημένο.

Οι συρράξεις, ο πόλεμος, το αίμα δεν γίνονται για τη δημιουργία κράτους και από την άλλη πλευρά, αλλά λόγω άλλων προβλημάτων. Ευχόμαστε να πάψουν οι "φωτιές" στη Μέση Ανατολή. Οι Χριστιανοί κινδυνεύουν από διάφορες επιπολαιότητες και σκοπιμότητες". Ευχήθηκε, επίσης, "να δοθούν ευκαιρίες και στους δύο λαούς και να συζητηθεί οποιαδήποτε διαφορά. Εμείς είμαστε τοποθετημένοι, όχι μόνο συναισθηματικά, γιατί εκεί χτυπά η καρδιά του Χριστιανισμού που είναι το Πατριαρχείο της Παλαιστίνης, αλλά νιώθουμε ότι δε μπορεί στην εποχή μας κάθε λαός να μην έχει τη δική του πατρίδα".
 

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΙΣ ΙΕΡΕΣ ΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

 

Η Μονή Ζωγράφου είναι 9η στην ιεραρχία των αγιορείτικων Μονών. Η Μονή Ζωγράφου είναι βουλγαρική και βρίσκεται στη βόρεια πλευρά και περί το μέσον κατά πλάτος της Αθωνικής χερσονήσου. Βρίσκεται σε μια κοιλάδα και περιβάλλεται από πυκνό δάσος. Συνδέεται με τη Μονή Κωνσταμονίτου με κατάφυτο  δασικό μονοπάτι το οποίο έχει καθαριστεί και σημανθεί πρόσφατα. Η πεζοπορία διαρκεί περίπου 1,5 ώρα. Μπορεί επίσης να φτάσει κανείς στη Μονή ξεκινώντας από τον ενδιαφέροντα αρσανά όπου κάνει στάση το πλοίο από την Ουρανούπολη. Στον αρσανά δεσπόζει ένας επιβλητικός πύργος ενώ υπάρχουν και ένας ερειπωμένος μύλος. Η ανάβαση διαρκεί περίπου 1 ώρα.

Η Ιερά Μονή Ζωγράφου

Το καθολικό της Μονής Ζωγράφου: Αν και στο πρώτο τυπικό του Αυτοκράτορα Τσιμισκή (972) ένας από τους τότε προεστώτες του Αγίου Όρους υπογράφει ως «Γεώργιος ο ζωγράφος», που μάλλον φέρεται ως δηλωτικό  της εκεί ιδιότητάς του, σύμφωνα με την παράδοση, ιδρυτές του θεωρούνται τρεις αδελφοί κατά σάρκα μοναχοί, οι: Μωυσής, Ααρών και Ιωάννης. Τον 13ο αι. κατοικήθηκε από Βουλγάρους μοναχούς. Την ίδια εποχή ενισχύθηκε από τους Βουλγάρους ηγεμόνες Ιωάννη Καλιμάν (1192), Ιβάν Ασέν Β΄ (1218-1241) καθώς και από τον Αυτοκράτορα Μιχαήλ H΄ Παλαιολόγο, οι οποίοι και αναδείχθηκαν μεγάλοι ευεργέτες της Μονής. 

Στις αρχές του 14ου αι. κάηκε από τους Καταλανούς και ανακαινίστηκε αργότερα από τον αυτοκράτορα Ανδρόνικο τον Παλαιολόγο και τους ηγεμόνες Σερβίας και Μολδοβλαχίας. Το καθολικό του μοναστηριού ξαναχτίστηκε και αγιογραφήθηκε στις αρχές του 19ου αι. Στο μοναστήρι υπάρχουν 14 παρεκκλήσια. Στη βιβλιοθήκη φυλάσσονται χειρόγραφοι κώδικες, 162 στα ελληνικά, 388 στα σλαβικά καθώς και 16.000 τόμοι βιβλίων στις δύο γλώσσες. 

Η Μοναστική δύναμη της Μονής, σύνολο μοναχών και εξαρτηματικών, κυμαίνεται σήμερα στα 20-30 άτομα. Στη Μονή αυτή αξίζει να δουν οι επισκέπτες το καθολικό με την αχειροποίητη εικόνα του Αγίου Γεωργίου, το μνημείο των 26 ζωγράφων μαρτύρων στην αυλή της Μονής καθώς και τη βιβλιοθήκη με τους περγαμηνούς κώδικες 12ου - 13ου αιώνα.

 
 Η Ιερά Μονή Δοχειαρίου

Η Μονή Δοχειαρίου βρίσκεται μεταξύ των μοναστηριών Ξενοφώντος και Κωνσταμονίτου στο Άγιο Όρος. Η παράδοση ανάγει την ίδρυση του μοναστηριού στον άγιο Ευθύμιο, μαθητή και συνασκητή του αγίου Αθανασίου, τον 10o αι. Ευεργέτης του μοναστηριού υπήρξε o βυζαντινός αυτοκράτορας Μιχαήλ Ζ’ Δούκας (1071-1078). Το 1568 χτίστηκε το καθολικό, που είναι αφιερωμένο στο όνομα των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και ιστορημένο από τον ζωγράφο Θεοφάνη. Στο μοναστήρι υπάρχουν 10 παρεκκλήσια. Η βιβλιοθήκη έχει περισσότερα από 400 χειρόγραφα και 1.500 τόμους βιβλίων. Η συνέχεια αύριο......


 


ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΤΗΣ Α.Μ. ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Κ.κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΑΝΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

                                                               

                                                                               Έν Αθήναις τή 8η Δεκεμβρίου 2014

 ΜΗΝΥΜΑ  
ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ κ.κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΑΝΟ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ 2014.

Προς τό Χριστεπώνυμο πλήρωμα τής Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών

Αδελφοί μου,

Ή εμπειρία του χριστιανού, ή πίστη και ή λατρεία, αποτελούν γεύση τής αιωνιότητας, "τα Έσχατα είναι προσδοκώμενα και ήδη παρόντα. Ή Ιστορία τού κόσμου οδεύει προς τό δοξασμένο τέλος. Ή ανακεφαλαίωση τής δημιουργίας στο πρόσωπο τού Χριστού θά σημάνει τό τέλος τής ανθρώπινης τραγικότητας.

Ή ευαγγελική φράση «έφ' όσον έποιήσατε ένί τούτων τών αδελφών μου τών ελαχίστων, έμοί έποιήσατε» (Ματθ. 25, 40) δεν διαπιστώνει απλώς αυτή τήν τραγικότητα, δέν διατυπώνει ξεκάθαρα τό χρέος μας προς τόν αδελφό μας ώς τήν απολύτως αναγκαία προϋπόθεση γιά τήν μακαριότητα τού Ουρανού, άλλά εντάσσει τό ηθικό αίτημα σ' αυτή τήν προοπτική τών εσχάτων, τού νικώντος Χριστού. Ο Χριστός δέν μάς καλεί σε μιά απόδραση άπό τόν κόσμο. Ή βασιλεία Του είναι ή μεταμόρφωση τού κόσμου.

Κι άν τό Ευαγγέλιο μάς διαβεβαιώνει ότι «ίλαρόν...δότην αγαπά ό Θεός» (Β' Κορ. 9, 7), τότε, αλήθεια, κάθε κοίταγμα αγάπης πρός τόν αδελφό οδηγεί στήν έκπληξη τής ζωής, στην ανακάλυψη τού άλλου, στήν πραγμάτωση τού άνθρωπου, στή Θεία Ευλογία.

Στήν εποχή μας άφουκραζόμαστε τούς κτύπους τής Ιστορίας. Ή παγκόσμια αναταραχή και ή όσμή τού θανάτου, ή φτώχεια, ή ανεργία. Μιά βαθειά αίσθηση ρεαλισμού συνέχει τις ψυχές τών ανθρώπων. Δικαίως θά επαναλάμβανε ό Απ. Παύλος όσα είπε στους Κορινθίους: «τό δικό σας περίσσευμα θά προστεθεί στο υστέρημα εκείνων, ώστε μιά άλλη φορά τό δικό τους περίσσευμα νά προστεθεί στό δικό σας υστέρημα και νά υπάρξει έτσι ισότητα» (Β Κορ. 8, 13-14).

Ό πνευματικός ρεαλισμός τής Εκκλησίας μάς χάρισε ύμνους γιά τήν ελεημοσύνη«τέχνη τίς έστιν ή ελεημοσύνη έν ούρανώ τό έργαστήριον έχουσα» και «ούκ έστιν αμάρτημα, ό μή δύναται καθαρίσαι ελεημοσύνη», γράφει ό άγ. Ιωάννης ό Χρυσόστομος, μιλώντας γιά τήν υπέροχη αυτή έκφραση τής αγάπης (Όμ. 52,3 - 25,3).

Ό Έρανος τής Αγάπης θά προκαλέσει και πάλι φέτος τή συνείδησή μας.  Ιερή πρόκληση και πρόσκληση. Ας σκεφθούμε μέ θάρρος, αγάπη και σύνεση. Άς τολμήσουμε, μέσα στη δυσκολία του καιρού μας, νά ανοίξουμε την καρδιά μας, νά προσφέρουμε άπό τό χρόνο μας, άπό τον εαυτό μας, άπό τό υστέρημά μας ή τό περίσσευμά μας. Μόνο άν αδειάσουμε λίγο άπό τό εγώ μας, μόνο άν γίνει χώρος γιά τον κάθε άνθρωπο στη ζωή μας, μόνο τότε θά χωρέσει ό Χριστός. Τό εύχομαι σε όλους.

Καλά και Ευλογημένα Χριστούγεννα!


 







ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΒΟΛΟΚΟΛΑΜΣΚ ΙΛΑΡΙΩΝΑΣ ΕΝΟΨΕΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΟ 2016

 
 Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας: 
«Ως ειδικό σχέδιο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας όπως ήταν και παραμένει 
η ουνία αποβλέπει στην μεταστροφή των Ορθοδόξων στο Ρωμαιοκαθολικισμό»

Συνέντευξη στην εφημερίδα National Catholic Register παραχώρησε ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων, όπου αναφέρθηκε στη σημασία της μέλλουσης να συνέλθει το 2016 Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, την κατάσταση στην Ουκρανία καθώς και τις σχέσεις Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών στο σύγχρονο στάδιο.  

Κατά πόσο σημαντική είναι για την Ορθόδοξη Εκκλησία η συγκληθησομένη το 2016 Πανορθόδοξη Σύνοδος; Πς να την βλέπουμε, είναι κάτι σαν τη Β΄ Βατικάνεια Σύνοδος στην ιστορία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας;

–Η σημασία της Πανορθοδόξου Συνόδου είναι ότι μετά την εποχή των Οικουμενικών Συνόδων θα είναι η πρώτη Σύνοδος, όπου θα εκπροσωπηθούν όλες οι κοινώς αναγνωρισμένες σήμερα Ορθόδοξες Εκκλησίες. Τους δώδεκα αιώνες που μεσολάβησαν συγκαλούντο διάφορες Σύνοδοι με συμμετοχή εκπροσώπων διαφόρων Εκκλησών, αλλά η εν λόγ θα είναι η πρώτη πανορθόδοξη Σύνοδος της ως άνω περιόδου.

Η παρούσα Σύνοδος τυγχάνει καρπός εργασιών μιας και πλέον πεντηκονταετίας. Είναι αμφίβολο εάν μπορουμε να την συγκρίνουμε με την Β΄ Βατικάνεια Σύνοδο: οι ημερήσιες διατάξεις διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό.  Επιπλέον δεν αναμένουμε από την Πανορθόδοξη Σύνοδο κάποιες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες με τρόπο ουσιαστικό να επηρεάσουν την Ορθοδοξία.

–Ο Πατριάρχης Κύριλλος ανέφερε ότι η Πανορθόδοξη Σύνοδος πρέπει να ασχοληθεί με ζητήματα όπως η εκδίωξη των χριστιανών από τις περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής, η λατρεία του καταναλωτισμού, η υποβάθμιση των αρχών της ηθικής και της οικογένειας, η κλωνοποίηση, η παρένθετη μητρότητα. Κατά πόσο σημαντικά είναι για σας προσωπικά αυτά τα θέματα; Μήπως θέλετε να συμπεριληφθούν στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου κι άλλα, όπως π.χ. η ένωση με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία;

–Αυτά τα οποία είπε ο Αγιώτατος Πατριάρχης Κύριλλος αποτυπώνει τη θέση τη Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας, σύμφωνα με την οποία υπάρχει ανάγκη η ημερήσια διάταξη της Πανορθοδόξου Συνόδου να εμπλουτισθεί με καίρια ζητήματα για τη σύγχρονη κοινωνία, τα οποία θέλουν αντιμετώπιση εκ μέρους της Οικουμενικής Ορθοδοξίας. Επιπλέον, υπάρχει κατάλογος δέκα θεμάτων, τα σχετικά κείμενα επί των οποίων επί πολλά χρόνια προετοιμάζονταν από τις κατά τόπους Εκκλησίες μέσα από την προσυνοδική εργασία προπαρασκευής.

Επί οχτώ θεμάτων έχει ήδη επιτευχθεί η ομοφωνία των κατά τόπους Εκκλησιών και μετά από ορισμένη τελική επεξεργασία θα παραπεμφθούν στην κρίση της Συνόδου. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και η στάση της Ορθοδόξου Εκκλησίας απέναντι στους διαλόγους με λοιπές χριστιανικές ομολογίες, συμπεριλαμβανομένου και του Ρωμαιοκαθολικισμού.

–Είναι ανάγκη να συγκληθεί αυτή η Σύνοδος και μάλιστα τώρα;

–Είναι επιθυμητοί για όλες τις κατά τόπους Εκκλησίες οι συνοδικοί μηχανισμοί στο Πανορθόδοξο επίπεδο. Αυτούς είχαν ως κίνητρο προς συμμετοχή τους στην προπαρασκευή της Συνόδου οι κατά τόπους Εκκλησίες, η οποία άρχισε το 1961 από την Πανορθόδοξη Διάσκεψη στη Ρόδο. Τώρα ολοκληρώνεται αυτή η μακροχρόνια προπαρασκευαστική εργασία, γι΄αυτό η σύγκληση της Συνόδου προγραμματίσθηκε για το 2016 εκτός απροόπτου.

–Η πολιτική της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε σοβαρές διαμαρτυρίες στη Δύση. Ποια είναι θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας; Είναι λανθασμένη η πολιτική της Δύσεως στο εν λόγθέμα;

–Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας περιλαμβάνει τους Ρώσους, τους Ουκρανούς, του Λευκορώσους και εκπροσώπους πολλών άλλων εθνικοτήτων. Η πνευματική ενότητα των λαών μας δοκιμάσθηκε ανά στους αιώνες. Είναι αμφίβολο εάν η παρούσα πολιτική κρίση στην Ουκρανία μπορεί να την επηρεάσει  σε κάτι. Η θέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας είναι αδύνατο να υπαγορευθεί από α΄ ή β΄ πολιτική γραμμή, διότι τέκνα της Εκκλησίας μας είναι οι οπαδοί διαφορετικών πολιτικών απόψεων και οι πολίτες πολλών χωρών.

Όσο πιο κοντά πλησιάσουμε τον Θεό, τόσο πιο κοντά και ο ένας στον άλλο: η πίστη στον Χριστό και η αγάπη προς τον Χριστό είναι εκείνες οι οποίες ενώνουν τους ανθρώπους και όχι διχάζουν. Ποτέ δεν προσεγγίσαμε το ποίμνιό μας βάσει της εθνικής ταυτότητας. Το αίμα πολλών αθώων, το οποίο εχύθη στο Κίεβο φέτος το Φεβρουάριο  ήταν τραγωδία για την Ουκρανία. Η θεία, αλλά και η ανθρώπινη δικαιοσύνη θέλουν την άμεση διαλεύκανση της γενομένης καταστροφής.

Όμως διίστανται οι απόψεις των Ευρωπαίων πολιτικών επί του θέματος, όπως άλλωστε και επί πολλών άλλων θεμάτων, που έχουν σχέση με την περαιτέρω πορεία της Ουκρανίας και του Ουκρανικού λαού. Εν προκειμέν ο ρόλος της Εκκλησίας δεν είναι να λέει μεγάλα λόγια, αλλά να προσεύχεται και να συμπάσχει.

–Ισχυρίζονται ορισμένοι ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία και η Ρωσική Πολιτεία είναι υπερβολικά αλληλοσυνδέδεμένες. Κατά πόσον ισχύει αυτό και πώς αυτές οι σχέσεις επηρεάζουν την Εκκλησία, την ακεραιότητά της (και αντίθετα) ιδιαίτερα όσον αφορά το θέμα της κυριαρχίας της Ουκρανίας;

–Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας και η Ρωσική Πολιτεία διατηρούν σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού, οι οποίες βασίζονται στις αρχές συνεργασίας και μη επεμβάσεως στα εσωτερικά του άλλου. Αλλά παρόμοιες σχέσεις η Εκκλησία μας έχει και με άλλα κράτη, στο έδαφος των οποίων επιτελεί την αποστολή της.

Η Εκκλησία είναι σώμα του Χριστού, το οποίο εφαρμόζει τους νόμους που θεσπίσθηκαν από τον Θεό και έχει γνώμονα τις διά της Θείας Αποκαλύψεως πνευματικές και ηθικές αξίες. Στο επίκεντρο της διακονίας της είναι η φροντίδα του ποιμνίου της, η προστασία και η προώθηση των παραδοσιακών ηθικών αρχών στον ιδιωτικό και το δημόσιο βίο και η πνευματική διαφώτιση.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας και η Πολιτεία δεν επεμβαίνουν στα εσωτερικά του άλλου. Αυτό όμως καθόλου δεν σημαίνει ότι η Εκκλησία μπορεί να αδιαφορεί για τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Το Κίεβο είναι ο λίκνος της Ρωσικής Ορθοδοξίας, το πρώτο κέντρο της, απ΄ όπου άρχισε να διαδίδεται ο ανατολικός χριστιανισμός στο χώρο της ιστορικής Ρωσίας.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, η οποία απολαμβάνει πλήρη διοικητική αυτοτέλεια, αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της τοπικής Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας.  Γι΄αυτό ο πόνος του πιστού Ουκρανικού λαού είναι και ο δικός μας πόνος. Μας ανησυχεί έντονα η επιθετικότητα των εξτρεμιστών απέναντι στους Ουκρανούς αδελφούς και αδελφές μας. Αυτές οι ημέρες οι προσευχές μας είναι για την παύση της πολιτικής αντιπαραθέσεως στην Ουκρανία για να επανέλθει ο Ουκρανικός λαός  στη φιλήσυχη ζωή.

–Έχετε συμβάλει τα μέγιστα στις σχέσεις Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών. Ποιες είναι οι ελπίδες Σας για το μέλλον; Η συνάντηση του Πάπα και του Πατριάρχου θα μπορούσε να γίνει επί του νυν Πάπα Φραγκίσκου ή μήπως η πιθανότητα ήταν μεγαλύτερη επί του Πάπα Βενεδίκτου;

–Πράγματι, ασχολήθηκα αρκετά με το διάλογο με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και από τη θέση του Υπεύθυνου της Γραμματείας επί των διαχριστιανικών υποθέσεων του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, και από τη θέση του Επισκόπου Βιέννης και Αυστρίας, όταν υπηρετούσα στην Ρωμαιοκαθολική χώρα, διατηρώντας σχέσεις με εκπροσώπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στην Αυστρία και την Ουγγαρία.

Τώρα από τη θέση του Προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων επισκέπτομαι τη Ρώμη κάθε χρόνο, όπου είχα συναντήσεις πρώτα με τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ΄ και τώρα με τον Πάπα Φραγκίσκο και τους υπεύθυνους διαφόρων υπηρεσιών της Ρωμαϊκής κουρίας. Σήμερα ως Ορθόδοξοι και Ρωμαιοκαθολικοί ερχόμαστε αντιμέτωποι με παρόμοια προβλήματα και οι θέσεις μας επί πολλών ζητημάτων συγκλίνουν εν πολλοίς.

Ο διάλογος Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών διεξάγεται τόσο σε πολυμερές επίπεδο στα πλαίσια της  Διεθνούς Μικτής Επιτροπής επί του Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, τόσο και στο διμερές (το Πατριαρχείο Μόσχας διεξάγει διάλογο με τις Διασκέψεις των Ρωμαιοκαθολικών Επισκόπων διαφόρων χωρών). Ο θεολογικός διάλογος διεξάγεται ήδη επί τριάντα χρόνια και είναι απτές οι επιτυχίες του. Επίσης προφανής είναι και η ορισμένη απόκλιση διδασκαλιών μας.

Σήμερα το κύριο, αλλά όχι και το μοναδικό πρόβλημα, το οποίο χωρίζει τους Ορθοδόξους και τους Ρωμαιοκαθολικούς, είναι εκείνο του πρωτείου στην ανά την Οικουμένη Εκκλησία. Κάποτε οι διαφορές στην ερμηνεία του είχαν ως αποτέλεσμα το σχίσμα μεταξύ της Δυτικής και Ανατολικής Εκκλησίας. Τον Πάπα Ρώμης στην Ανατολή έβλεπαν ως διάδοχο του Αποστόλου Πέτρου, ενώ ο Ρωμαϊκός θρόνος, σύμφωνα με αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, κατείχε τα πρωτεία μεταξύ των λοιπών πατριαρχικών θρόνων. 

Και όμως με όλα ταύτα η Εκκλησία της Ανατολής έβλεπαν τον Επίσκοπο Ρώμης ως «»πρώτον μεταξύ ίσων» (primus inter pares) και ποτέ δεν δεχόταν κάποιες ιδιαίτερες εξουσιαστικές του αρμοδιότητες διαφορετικές από εκείνων των λοιπών Προκαθημένων των Εκκλησιών. Εκτός των θεολογικών αποκλίσεων καθεαυτές, υπάρχουν και τα λεγόμενα «μη θεολογικά στοιχεία διαιρέσεως». Είναι και η ιστορική μνήμη περί των διαμαχών και των συγκρούσεων του παρελθόντος και ο μεγάλος αριθμός των αμοιβαίων προκαταλήψεων καθώς δυστυχώς και ορισμένα προβλήματα, τα οποία προέκυψαν κατά τη νεότερη περίοδο της ιστορίας.

Και όμως οι Ορθόδοξοι και οι Ρωμαιοκαθολικοί μπορούν να ενεργήσουν από κοινού σε πολλούς τομείς. Μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας υπάρχει αλληλοκατανόηση στα θέματα της κοινωνικής και οικονομικής δεοντολογίας, της παραδοσιακής ηθικής και άλλα ζητήματα που αποσχολούν τη σύγχρονη κοινωνία. 

Συγκλίνουν στις βασικές γραμμές οι θέσεις μας επί των θεμάτων της οικογένειας, της μητρότητας, της δημογραφικής κρίσεως, των βιο-ηθικών προβλημάτων, της ευθανασίας και πολλών άλλων. Αυτή η σύγκλιση απόψεων επιτρέπει στις Εκκλησίες μας από τώρα από κοινού να μαρτυρούμε στον εκκοσμικευμένο κόσμο περί του Χριστού. Έχουμε πολύ θετική εμπειρία οργανώσεως των εκδηλώσεων Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών τόσο σχετικά με την προστασία των ηθικών αξιών, όσο και στον τομέα πολιτιστικής συνεργασίας.

Σήμερα υπάρχει το πραγματικό ενδιαφέρον και των δυο πλευρών για να αναπτύσσεται ο διμερός διάλογος μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Όσον δε αφορά τη συνάντηση των Προκαθημένων των Εκκλησιών μας είναι εφικτή, αλλά θέλει μια επισταμένη προετοιμασία. Δεν αποκλείαμε το ενδεχόμενο της συναντήσεως επί της παποσύνης του Βενεδίκτου, απλά δεν προλάβαμε. Δεν βλέπω τον λόγο να μην πραγματοποιηθεί αυτή επί του Πάπα Φραγκίσκου.

Το περασμένο φθινόπωρο είχα εντύπωση ότι και οι δυο πλευρές ήταν έτοιμες να αρχίσουν την προετοιμασία της. Και όμως οι εξελίξεις στην Ουκρανία συντέλεσαν στην ουσιαστική καθυστέρηση της προόδου. Αυτό οφείλεται κατ΄ αρχάς με τις ενέργειες των Ελλήνων Καθολικών, τους οποίους η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία βλέπει ως «γέφυρα» μεταξύ Ανατολής και Δύσεως, ενώ εμείς τους βλέπουμε ως ένα σοβαρό εμπόδιο στο διάλογο μεταξύ της Ορθοδόξίας και του Ρωμαιοκαθολικισμού. Δεν είναι μυστικό για κανένα ότι ως ειδικό σχέδιο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας όπως ήταν και παραμένει η ουνία αποβλέπει στην μεταστροφή των Ορθοδόξων στο Ρωμαιοκαθολικισμό.

Με τη υποστήριξη των κοσμικών αρχών οι ουνίτες επί πολλούς αιώνες ενεργούσαν σε βάρος της Ορθοδόξου Εκκλησίας με καταλήψεις Ορθοδόξων Ιερών Ναών και Μονών και την μεταστροφή του απλού λαού στο Ρωμαιοκαθολικιμό καθώς και με παντός είδους καταπιέσεις του Ορθοδόξου ιερού κλήρου. Έτσι έγινε στο δουκάτο Πολωνίας και Λιθουανίας μετά την Ουνία του Μπρεστ 1596, έτσι συνέβη στο μεταίχμιο του 1980-90 στη Δυτική Ουκρανία.

Στην πολιτική αντιπαράθεση οι Έλληνες Καθολικοί αμέσως πήραν το μέρος μίας συγκεκριμένης πλευράς και σύναψαν στενή συνεργασία με τους σχισματικούς. Ο Αρχηγός της Ελληνοκαθολικής Εκκλησίας της Ουκρανίας μαζί με τον επικεφαλής του λεγόμενου Πατριαρχείου Κιέβου ταξίδευσαν στις ΗΠΑ και μπαίνοντας στα γραφεία του Υπουργείου Εξωτερικών καλούσαν τις αμερικανικές αρχές να επέμβουν στην κατάσταση και να βάλουν τάξη στην Ουκρανία.

Κατ΄ ουσία πρόκειται για την επόμενη κατά σειρά σταυροφορία κατά της Ορθοδοξίας. Το Βατικανό ισχυρίζεται ότι αδυνατεί να επηρεάσει τους Ελληνοκαθολικούς διότι αυτοί απολαμβάνουν το αυτόνομο. Αλλά ούτε να αποστασιοποιηθεί από τις ενέργειες αυτές δεν θέλει το Βατικανό. Εν προκειμένω δυσκολευόμαστε να μιλάμε για την συνάντηση μεταξύ Πάπα Ρώμης και Πατριάρχου Μόσχας στο εγγύτερο μέλλον.

Πρέπει να περιμένουμε έως ότου επουλωθούν τα πρόσφατα τραύματα. Ωστόσο δεν χάνουμε την ελπίδα μας για την ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών.