27 Ιουνίου, 2008

Εισήγηση του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου στη Σύγκληση της Ιεραρχίας (24-06-2008)

Ευχαριστία

Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ εξελέγη από την Σεπτή Ιεραρχία την 7ην Φεβρουαρίου 2008


γαπητοί ν Χριστ γιοι ρχιερες,

Ερισκόμενος σήμερα νάμεσά σας, στήν τιμητική καί δυνοποιό θέση το Προέδρου τς Συνόδου τς εραρχίας τς κκλησίας τς λλάδος, ς δελφός μεταξύ δελφν ς λάχιστος ν νθρώποις καί χάριτι Θεο διά τν τιμίων ψήφων σας πρτος μεταξύ σων, φείλω καί πιθυμ νά κφράσω τήν εγνωμοσύνη μου πρτα στόν παντεπόπτη Κύριο καί Θεό μν γιά τίς φανερές καί φανες δωρεές καί εεργεσίες Του πρός τό πρόσωπό μου καί στή συνέχεια πρός λους σς καί πρός τόν καθένα προσωπικά γιά τήν γάπη καί τήν μπιστοσύνη πού πιδεικνύετε πρός τήν λαχιστότητά μου.ναμφίβολα, σύναξη τς εραρχίας μέ σκοπό τήν ν γί Πνεύματι κλογή νέων πισκόπων εναι μία πό τίς κορυφαες στιγμές στή ζωή τς κκλησίας καί, βεβαίως, μία πό τίς σημαντικότερες καί πλέον παιτητικές καί πεύθυνες λειτουργίες το συνοδικο μας συστήματος.Θά μουν, μως, συνεπής πρός τόν αυτό μου καί τίς πεποιθήσεις μου λλά καί πρός σα χω διατυπώσει γραπτς καί προφορικς στό γγύς καί στό πώτερο παρελθόν, άν δέν δήλωνα εθαρσς καί κ προοιμίου τι στόχος καί πιθυμία μου εναι ο Σύνοδοι τς εραρχίας νά μήν συγκαλονται μέ ποκλειστικό θέμα τν ργασιν τους τίς πισκοπικές κλογές.φείλω νά μολογήσω, τι πί μακρό χρονικό διάστημα μέ βασάνισε τό δίλημμα άν ντως πρεπε νά συγκληθε εραρχία ατή τή χρονική στιγμή νά ναβληθον ο κλογές γιά ργότερα.Στό μικρό χρονικό διάστημα πού χει διατρέξει πό τήν νάληψη τν νέων καθηκόντων μου ς ρχιεπισκόπου θηνν καί Πάσης λλάδος μέχρι σήμερα, ργάζομαι ντατικά, μελετώντας ες βάθος τά συσσωρευμένα τεράστια προβλήματα πού ντιμετωπίζουμε θά κληθομε σύντομα νά ντιμετωπίσουμε τόσο στό σωτερικό τς κκλησίας σο καί στή σχέση μας μέ τόν σύγχρονο ραγδαία ξελισσόμενο καί ποχριστιανιζόμενο κόσμο, τίς πολιτισμικές καί κοινωνικές ξελίξεις, τά καινοφαν θικά καί βιοηθικά διλήμματα καί συγχρόνως τήν γωνία του λαο το Θεο λλά καί σων στέκονται καλοπροαίρετα καί κριτικά πέναντι στήν κκλησία καί περιμένουν πό μς λόγο καί ργο πού νά ποπνέει τήν σμή τς Θείας Χάρης, νά φανερώνει τήν γάπη το Θεο καί νά ποδεικνύει στούς νθρώπους τι ξακολουθε νά πάρχει παραμυθία καί λπίδα ν Χριστ ναστάντι. σο περισσότερο νημερώνομαι καί ποτυπώνονται μέσα μου ο καταγραφές τν προβλημάτων καί συνειδητοποιονται ο διαστάσεις τους˙ σο περισσότερο γίνονται μφανες ο κκρεμότητες πού πάρχουν καί παιτον διαφάνεια στή διαχείρισή τους˙ σο περισσότερο γίνεται πιτακτική νάγκη κκαθάρισης ζητημάτων πού πτονται θικν, οκονομικν καί διοικητικν περβάσεων καί κτροπν, καί συγχρόνως σο περισσότερο γίνεται πιγνωστό τό μέγεθος τν προκλήσεων πού γενν ραγδαίως ποχριστιανιζόμενη ποχή μας, τόσο περισσότερο νισχύονται μέσα μου δύο βασικές πεποιθήσεις:

1.Τά σύγχρονα δεδομένα δέν επιτρέπουν τήν πολυτέλεια ποσπασματικών, πρόχειρων, βεβιασμένων καί βασάνιστων παντήσεων στίς ντός καί κτός τν τειχν μας συσσωρευόμενες προκλήσεις καί κκρεμότητες. Σήμερα, σως σο ποτέ λλοτε, παιτεται νηφάλιος, οσιαστικός, θεολογικά κατοχυρωμένος, νδελεχής καί ρεαλιστικός σχεδιασμός γιά τό πς φείλουμε νά σταθομε πέναντι σέ ατά τά δεδομένα, δηλαδή πς θά σταθομε μέ συνέπεια στό ψος τν παιτήσεων τς ποστολς πού μς μπιστεύθηκε Θεός, λλά καί πς θά διακονήσουμε τίς νάγκες, τίς γωνίες καί ν τέλει τή σωτηρία το ποιμνίου μας καί θά ντικρύσουμε τήν κρίση τς στορίας.

2.Δέν πάρχουν περιθώρια γιά τομικούς σχεδιασμούς καί μεμονωμένες ατόνομου χαρακτήρα πρωτοβουλίες. ποχή μας, λλά καί τό κκλησιαστικό θος καί θος δέν πιτρέπουν τίς ατάρεσκου χαρακτήρα ατοπροβολές καί πιδείξεις προσωπικν πιλογών πί θεμάτων γιά τά ποα κκρεμε καί παιτεται μιά συνοδικς πεξεργασμένη καί θεολογικς τεκμηριωμένη ντιμετώπιση. διαιτέρως, μάλιστα, ταν πρόκειται γιά ζητήματα, τά ποα χουν συσσωρεύσει ρωτηματικά καί μφισβητήσεις σχετικά μέ τόν τρόπο μέ τόν ποο διαχειριστήκαμε καί διαχειριζόμαστε θέματα, τά ποα παιτον θική κεραιότητα, κκλησιαστικό φρόνημα, διαφάνεια, νομιμότητα καί σεβασμό στίς πολιτικές καί πολιτειακές ρχές. Θέλω νά εναι σαφές, τι μέχρι στιγμς σιωπή μου δέν εναι παθητική λλά κούσια καί συνειδητή πιλογή, πό τό κράτος βαθεις περισυλλογς καί πιγνώσεως τν προβλημάτων καί τν προκλήσεων πού καλούμαστε νά διαχειριστομε. πάρχει καιρός το λαλεν καί καιρός το σιγν. κκλησία δέν φοβήθηκε οτε φοβται νά περασπιστε τήν λήθειά Της ναντι οουδήποτε θεσμο προσώπου πού παρουσιάζεται νά τήν πονομεύει νά τήν πειλε. μως ο μεμονωμένες δονκιχωτικές περβολές καί παρεμβάσεις καί ο ατονομημένες γωνιστικές ξάρσεις, ταν μάλιστα δέν εναι ντελς σαφές άν ντανακλον κυρίως τομικές φιλοδοξίες στόχους καί πάντως δέν πηρετον ντέλει τό καλς νοούμενο συμφέρον τς κκλησίας δέν συνιστον καλά ργα. Τέτοια φαινόμενα θέτουν σέ κίνδυνο καί ποσκάπτουν τήν γκυρότητα καί τή σοβαρότητα τν θέσεων μας ναντι τς σύγχρονης πραγματικότητας, φο συνεπάγονται τελικά τή συγκαταρίθμηση τν κκλησιαστικν πόψεων καί τοποθετήσεων νάμεσα στίς ποικίλες λαϊκιστικές ντιδραστικές πόψεις, πού προσφέρουν πρός κατανάλωση τά Μέσα Μαζικς νημέρωσης. κκλησία δέν νομιμοποιεται νά λέει κούφια λόγια, θορυβώντας ς κύμβαλο λαλάζον, λλά φείλει νά χει λόγο οσιαστικό, γαπητικό καί σωστικό καί πάντως χι συνθηματολογικό, κκοσμικευμένο καί διασπαστικό. ν λίγοις, χουμε χρέος νά γκαταλείψουμε τό «γώ» καί νά κινηθομε στό πλαίσιο το «μείς». Εναι νάγκη νά συνειδητοποιήσουμε τι δέν πάρχει λλος δρόμος, καί προσωπικά δέν ασθάνομαι τι χω λλη πιλογή νώπιον Θεο καί νθρώπων, παρά νά σς καλέσω λους καί τόν καθένα προσωπικά σέ διαπραγμάτευτη δέσμευση γιά ελικρινή συνεργασία, σύμπνοια καί διάλειπτη προσπάθεια κατανοήσεως αλλήλων «ες παροξυσμόν γάπης καί καλν ργων». Θέλω νά σς καλέσω νά ξιοποιήσουμε ργ καί λόγ τίς γιασμένες δυνατότητες πού μς προσφέρει καί μς ξασφαλίζει τό συνοδικό μας σύστημα, τό ποο φείλουμε νά νεργοποιήσουμε πλήρως καί κόμη περισσότερο νά τό προστατεύσουμε.δώ κριβς στιάζεται καί πυρήνας το μεγάλου μου διλήμματος, στό ποο ναφέρθηκα κ προοιμίου, σχετικά μέ τή σύγκλιση τς εραρχίας ατή τή χρονική στιγμή.πό τή μία πλευρά εχαμε νά ντιμετωπίσουμε τή δέσμευση ναντι το νόμου, ποος πιβάλει τήν πλήρωση τν κενν μητροπολιτικν θέσεων τό ργότερο ντός ξαμήνου πό τς χηρείας τους, λλά καί τήν πίεση πού προκαλον τά συσσωρευόμενα προβλήματα στίς χηρεύουσες μητροπόλεις. πό τήν λλη πλευρά μας συνεχε ασθηση, τι δέν εμαστε τοιμοι νά ντιμετωπίσουμε μέ πληρότητα καί νηφαλιότητα τά μείζονα καί καυτά ζητήματα καί τίς προκλήσεις, πού χουν δη ναφανε εναι ρατά στό βάθος το ρίζοντα.Πρός ποφυγή παρερμηνειν, σπεύδω νά διευκρινίσω τί κριβς ννο ταν λέω δέν εμαστε τοιμοι, θέτοντας δύο πλά ρωτήματα:

1.χουμε τή συνείδησή μας συχη τι λειτουργομε ντως συνοδικά, ταν κάποιοι σπεύδουμε νά διατυπώνουμε θέσεις πί θεμάτων γιά τά ποα δέν χουμε πρτα ξασφαλίσει τεκμηριωμένες θεολογικές εσηγήσεις, ξιοποιώντας καί λλα μέλη το κκλησιαστικο σώματος – λαϊκούς κληρικούς καί πολύ περισσότερο τίς ρμόδιες συνοδικές πιτροπές, λλά μμένουμε στήν ποτιθέμενη ατάρκεια μας, παραβλέποντας τήν κρισιμότητα τν θεμάτων καί γνοώντας τίς θεολογικές προϋποθέσεις τν προβλημάτων καί τς ντιμετώπισής τους, λλά καί τίς διαστάσεις καί προεκτάσεις πού μπορε νά συνεπάγεται μιά βασάνιστη τοποθέτησή μας;

2. μή οσιαστική ξιοποίηση τν συνοδικν πιτροπν καθώς καί λλων μελν τς κκλησίας, ο ποοι γνωρίζουν καλύτερα πό μς τά νομικά, τά θνικά, τά διεκκλησιαστικά, τά κοινωνικά, τά πολιτικά τά πολιτειακά θέματα, στε νά εμαστε σέ θέση, ξιοποιώντας τίς γνώσεις καί τίς συμβουλές τους, νά ποφαινόμαστε συνοδικς μετά λόγου γνώσεως, δέν ποδεικνύει μιά συρρίκνωση τς συνοδικότητας πό τρόπο ζως τς κκλησίας σέ μιά πλή διοικητική διαδικασία ψευδοδημοκρατικο χαρακτήρα, παρουσιάζοντας μς στά μάτια το λαο μας ς δοκησίσοφους, προχειρολόγους νυποψίαστους γιά τή σύγχρονη πραγματικότητα, λλά καί γιά τή θεολογία μας καθεαυτήν;Ατό τό λλειμμα οσιαστικής συνοδικότητας, στήν ερεία καί οσιαστική της διάσταση, πως τήν παινίχθηκα πρίν, κάνει μφανες τίς συνέπειές του μέ φαινόμενα, τά ποα εναι δη ρατά στίς μέρες μας, καί τά ποα μέ προβληματίζουν προσωπικά καθώς φοβμαι τι κάποτε τραυματίζουν σοβαρά τό κρος μας προκαλον σύγχυση στό λαό το Θεο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ο κδόσεις νακοινωθέντων καί σπουδή γιά δηλώσεις, πού συχνά διέπονται πό προβληματικές θεολογικές πόψεις υοθετον κφράσεις καί διατυπώσεις ο ποες γείρουν νομικά προβλήματα διχάζουν τό λαό το Θεο, καλώντας τον νά μαδοποιηθε γύρω πό κάποιους, πού ατοπροβάλλονται ς περισσότερο θνικά θικά εαίσθητοι πό λους τούς λλους. Βεβαίως, στά ζητήματα πού φορον τή διαποίμανση τν Μητροπόλεων εναι σαφής πόλυτη δικαιοδοσία το οκείου Ποιμενάρχη. ταν, μως, πρόκειται γιά ερύτερα θέματα, τά ποα φορον συλλογικά τήν κκλησία, μήπως πρέπει νά εμαστε γκρατέστεροι στούς λόγους μας καί πάντως φείλουμε νά κινούμαστε μέ συνοδικότερο τρόπο; Πιστεύω τι εναι καιρός νά περβομε τίς κακές μας συνήθειες, τίς προσωπικές μας ξάρσεις, νά ρθομε στό ψος τν περιστάσεων καί νά συναντηθομε στό «μες».

Τοτο πιστεύω τι εναι δυνατόν νά πιτευχθε καί νά διευκολυνθε θεσμικά, ν συμφωνήσουμε σέ μερικές βασικές ρχές, τίς ποες θά προσπαθήσω νά συνοψίσω σέ τέσσερα σημεα:

1. Πιστεύω, πως ξ ρχς τόνισα, τι Σύνοδος τς εραρχίας δέν πρέπει νά συγκαλεται μέ μοναδικό ργο τίς κλογές ρχιερέων, λλά συστηματικά δύο φορές κατ’ τος, στε νά πεξεργάζεται καί νά τοποθετεται συλλογικά καί μπεριστατωμένα πί τν σοβαρν ζητημάτων.

2. Χρειάζεται νά πανεξετάσουμε σοβαρά καί πεύθυνα τή στελέχωση, τή δομή καί τή λειτουργία τν συνοδικν πιτροπν, στε νά λειτουργον ντως προπαρασκευαστικά καί οσιαστικά, προετοιμάζοντας τά πρός συζήτηση πό τήν εραρχία θέματα.

3. Νά προετοιμάζουμε καί νά συναποφασίζουμε τά θέματα πού χρήζουν πεξεργασίας γκαίρως, στε σέ κάθε σύγκληση τς εραρχίας νά καταρτίζεται δη καί κατά τό δυνατόν στό μεγαλύτερό του μέρος κατάλογος τν θεμάτων τς πομένης Συνόδου τς εραρχίας.

4. Εναι νάγκη νά συνειδητοποιήσουμε, τι δέν εμαστε παντογνστες, καθώς καί τι σύγχρονη πραγματικότητα εναι περιπλοκότερη, παιτητικότερη καί διαφορετική πό ,τι γνωρίζαμε καί μέ ,τι διαλεγόμαστε κόμη καί στό σχεδόν πρόσφατο παρελθόν. πομένως, ξιοποίηση σων μελν τς κκλησίας εναι δυνατόν νά μς βοηθήσουν στό δύσκολο ργο μας δέν εναι πιβεβλημένη μόνο πό τό συνοδικό θος, λλά καί πό τήν ντικειμενική πραγματικότητα.Τά θέματα λοιπόν τς προσεχος τακτικς συγκλήσεως τς εραρχίας το κτωβρίου θά ναφέρονται σέ δύο νότητες. Σέ κείνη τς στελεχώσεως τς κκλησίας καί διαίτερα στό Νόμο περί κκλησιαστικς κπαιδεύσεως καί σέ κείνη τς ξιοποιήσεως τν διδομένων εκαιριν γιά τήν νάπτυξη τν λικν ποδομν πρός ξυπηρέτηση τς λης κκλησιαστικς διακονίας. Θέματα πού σως φαντάζουν τεχνοκρατικά, λλά πού στήν πραγματικότητα εναι βαθύτατα θεολογικά καί κκλησιαστικά.Τά θέματα πάντως, πού καθημερινς ναφύονται εναι πολλά καί μεγάλα. Θέματα κκλησιαστικά, διορθόδοξα, διαχριστιανικά καί διαθρησκευτικά. Θέματα κοινωνικά, ποιότητος ζως καί θους, περιβαλλοντικά. ντικειμενική πραγματικότητα κάθε μέρα καί περισσότερο μς προκαλε καί μς προσκαλε.Τά θέματα ατά κάθε νας πό μς χει χρέος μέ γνώση τν θεολογικν προϋποθέσεων τν προβλημάτων τους καί τς ντιμετώπισής τους, νά τά καταθέσει στό Σμα τς εραρχίας καί ατή χι πλς νά τά καταγράψει νά τά ναπτύξει νά τά πεξεργασθε θεωρητικά, λλά νά τά νδύσει μέ τό νδυμα το Χριστο καί νά τά κάνει χρήσιμα στό κκλησιαστικό μας γίγνεσθαι. Σς εχαριστ.