ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΜΑΛΛΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ ΓΙΑ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΣΤΟ ΚΡΑΝ ΜΟΝΤΑΝΑ ΤΗΣ ΕΛΒΕΤΙΑΣ

 

Όλο το παρασκήνιο του Κραν Μοντανά:Το χρονικό της μάλλον τελευταίας προσπάθειας για λύση του Κυπριακού στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας, έτσι όπως το ξέρουμε σήμερα.

Η τελευταία ίσως προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού, που κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία ξημερώματα της περασμένης Παρασκευής 7 Ιουλίου, ξεκίνησε ένα μήνα προηγουμένως, στις 5 Ιουνίου στη Νέα Υόρκη, με την κοινή συνάντηση του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, Νίκο Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί. 

Η συμφωνία της Νέας Υόρκης -μετά από ένα δείπνο τρεισήμιση ωρών- προνοούσε τα εξής: σύγκληση εκ νέου της διάσκεψης της Γενεύης μέσα στον Ιούνιο, ουσιαστικό στοιχείο για την επίτευξη συνολικής συμφωνίας η πρόοδος στο κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων.

Ο ειδικός σύμβουλος του γ.γ. για την Κύπρο Έσπεν Μπαρθ Άιντε θα εμπλεκόταν με όλους τους συμμετέχοντες στην προετοιμασία ενός κοινού εγγράφου-οδηγού για τις συζητήσεις για την ασφάλεια και των εγγυήσεων (με βάση τα αποτελέσματα της Γενεύης Ι και του Μοντ Πελεράν ΙΙΙ).

Παράλληλα θα συνεχιζόντουσαν οι δικοινοτικές διαπραγματεύσεις στη Γενεύη για όλα τα άλλα εκκρεμή ζητήματα (ξεκινώντας από εδαφικό, περιουσιακό και διακυβέρνηση/κατανομή εξουσίας), όλα τα θέματα θα αποτελούσαν αντικείμενο αλληλένδετης διαπραγμάτευσης και, τέλος, ότι τίποτα δεν θα εθεωρείτο συμφωνημένο πριν συμφωνηθούν όλα. 

Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη διάσκεψη, αυτής της 12ης Ιανουαρίου 2017 που πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη, ήταν ανοικτού τέλους. Σημειώνεται, δε, ότι οι ερμηνείες των λέξεων και οι διαφορετικές ερμηνείες των φράσεων είχαν ξεκινήσει πριν καν στεγνώσει το μελάνι της συμφωνίας της Νέας Υόρκης. 

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επέμενε ότι το έγγραφο που θα ετοίμαζε ο κ. Άιντε θα περιελάμβανε τις κοινές θέσεις των μερών, σε αντίθεση με σχεδόν όλες τις υπόλοιπες εμπλεκόμενες πλευρές, που καταλάβαιναν ότι στο έγγραφο αυτό, το ενοποιημένο, θα γινόταν απλώς καταγραφή θέσεων. 

Ενδεικτικό της κατάστασης είναι το ότι ακόμα και ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου επέκρινε τον αναπληρωτή κυβερνητικό εκπρόσωπο Βίκτωρα Παπαδόπουλο για την ερμηνεία του «κοινού εγγράφου» και παρέπεμψε στη δήλωση Γκουτέρες της 5ης Ιουνίου (εκπομπή #RIK, 22/5/2017).

Το έγγραφο της οργής

Στον ένα μήνα που μεσολάβησε από το δείπνο της Νέας Υόρκης μέχρι τη διάσκεψη του Κραν Μοντανά, καταγράφονται διάφορες δηλώσεις από την ελληνοκυπριακή πλευρά, όπως και επεισόδια - άλλα είδαν το φως της δημοσιότητας, άλλα έμειναν κρυφά.

Τα οποία δείχνουν ανησυχία, προβληματισμό, φόβο και φοβία, διστακτικότητα και αμφιβολία για τις τουρκικές προθέσεις, για τη διαχείριση που έκανε ο Έσπεν Μπαρθ Άιντε, για το τι περίμενε (πιέσεις) την πλευρά μας στην Ελβετία. 

Όλα αυτά τα ανέγνωσαν τα Ηνωμένα Έθνη, γι' αυτό και έσπευσαν να ανακοινώσουν την ημερομηνία της διάσκεψης στη Γενεύη αρχικά, χωρίς να δώσουν περιθώρια στις πλευρές για κωλυσιεργία. 

Η ανακοίνωση της ημερομηνίας προκάλεσε τον θυμό του Προέδρου, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε γραπτώς με επιστολή του προς τον γ.γ. του ΟΗΕ. Στη συνέχεια, καταγράφηκε μια περίεργη συμπεριφορά εκ μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς σε σχέση με το έγγραφο-οδηγό για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις που προσπαθούσε να ετοιμάσει ο Έσπεν Μπαρθ Άιντε. 

Ο Ελληνοκύπριος διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης, κατά την ενημέρωση των κομμάτων για το προσχέδιο του εγγράφου που του παρέδωσε ο κ. Άιντε, ανέφερε στον ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ ότι ήταν ικανοποιητικό. Διαρροή στον ελληνοκυπριακό Τύπο 

Υποστήριζε δε ότι το έγγραφο καταργούσε την Κυπριακή Δημοκρατία, και τελικά διαβιβάστηκε στον ειδικό σύμβουλο του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο ότι είναι εκτός συζήτησης η παρουσία της ελληνοκυπριακής πλευράς στη διάσκεψη της Ελβετίας, εάν παραμείνει το εν λόγω έγγραφο ως έχει (αρχικά η ενημέρωση του κ. Άιντε έγινε με sms). 

Ακολούθησαν δηλώσεις από πλευράς Ηνωμένων Εθνών ότι το έγγραφο απλώς ήταν ένα εργαλείο-σημείο εκκίνησης της συζήτησης στη διάσκεψη, αλλά τελικά αναγκάστηκε ο αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών να αποσύρει το προσχέδιο του εγγράφου, για να μην ακυρώσει η ελληνοκυπριακή πλευρά την παρουσία της στη διάσκεψη.

Με το στανιό.

Επιπλέον, η ελληνοκυπριακή πλευρά ούτε ευνοούσε πολυήμερη παραμονή στην Ελβετία για τη διάσκεψη ούτε ήθελε/πίστευε ότι θα ήταν η τελευταία πράξη της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού που ξεκίνησε το 2008. 

Για τον λόγο αυτό έβρισκε διάφορες δικαιολογίες, όπως ότι δεν μπορούσε να βρει δωμάτια σε ξενοδοχεία της Γενεύης για παραμονή πέραν της 2ας Ιουλίου, λόγω πραγματοποίησης διεθνούς συνεδρίου των ωρολογοποιών. Αυτός ήταν ο λόγος της μεταφοράς της διάσκεψης από τη Γενεύη στο Κραν Μοντανά.

Κόλλησαν στη διαδικασία

Τις μέρες που ακολούθησαν, παρακολουθήσαμε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να αφήνει να φανεί η δυσαρέσκειά του για την παρουσία του γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στην Ελβετία (η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν έβλεπε τον λόγο της εμφάνισης Γκουτέρες στη διάσκεψη χωρίς να υπάρχει πρόοδος στα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων). 

Τελικά, ο γ.γ. του ΟΗΕ πήγε για μία μόνο ημέρα στο Κραν Μοντανά, δυο μέρες μετά την έναρξη της διάσκεψης (η διάσκεψη ξεκίνησε την Τετάρτη 28 Ιουνίου, ο γ.γ. πήγε στο Κραν Μοντανά την Παρασκευή 30 Ιουνίου), και έβαλε το πλαίσιο εντός του οποίου θα διεξάγονταν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των μερών. 

Ακολούθησαν πολύ δύσκολες μέρες, χωρίς να διεξαχθεί ουσιαστική διαπραγμάτευση, αλλά μόνον καβγάδες και εντάσεις επί διαδικαστικών θεμάτων. 

Η τουρκική πλευρά (ο κ. Τσαβούσογλου, ήταν σχεδόν αόρατος ο Μουσταφά Ακιντζί) διαμήνυε με όλους τους τρόπους και σε όλους τους τόνους ότι ανέμενε το πρώτο βήμα από την ελληνοκυπριακή πλευρά (εκ περιτροπής προεδρία) για να περπατήσει στο κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Στο ανάστροφο επέμεινε η ελληνοκυπριακή πλευρά.

Σε τεντωμένο σχοινί

Το ΑΚΕΛ παρότρυνε τον Πρόεδρο να κάνει το βήμα – περιγράφεται, μάλιστα, μια θυελλώδης συνομιλία του Πρόεδρου Αναστασιάδη με τον γ.γ. του ΑΚΕΛ, το βράδυ της Τετάρτης (5 Ιουλίου) στην ενημέρωση του Εθνικού Συμβουλίου, όταν ο Πρόεδρος έκανε λόγο για υποστήριξη των τουρκικών προτάσεων από το ΑΚΕΛ. 

Την επομένη το πρωί, την Πέμπτη 6 Ιουλίου, ο Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα υποβάλει γραπτή πρόταση με τις ελληνοκυπριακές θέσεις - πρόταση που αρχικά δεν ικανοποίησε την τουρκοκυπριακή πλευρά γιατί δεν συμπεριελάμβανε την εκ περιτροπής προεδρία (η πρόταση θεωρήθηκε εκτός πλαισίου Γκουτέρες). 

Έπειτα, ο Πρόεδρος συμπεριέλαβε προφορικά την εκ περιτροπής προεδρία στις συζητήσεις που έγιναν, ενώ στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου που εξέφρασαν με έντονο τρόπο τις διαφωνίες τους είπε ότι η πρόταση είχε στόχο να εκθέσει την τουρκική πλευρά. 

Η περασμένη Πέμπτη φαίνεται ότι ήταν μια πολύ κακή ημέρα για την εικόνα του Προέδρου Αναστασιάδη, ο οποίος -όπως περιγράφουν αυτόπτες μάρτυρες- δεν έκρυβε τη δυσφορία του (ούτε λόγια) για την επιστροφή Γκουτέρες στο Κραν Μοντανά, ήταν προσβλητικός με τον κ. Άιντε αλλά και γενικά αγενής, φώναζε και χειρονομούσε. 

Οι δε προτάσεις του διέρρευσαν σε ελληνοκυπριακά μίντια πριν τις πάρει στα χέρια του ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος εξέφρασε και δημοσίως τη δυσαρέσκειά του. 

Ο κ. Αναστασιάδης ενοχλήθηκε και με όσους δημοσιογράφους ή μίντια δημιουργούσαν προσδοκίες σε σχέση με το δείπνο που θα ακολουθούσε το βράδυ της Πέμπτης, στο πλαίσιο της διάσκεψης για την Κύπρο, στην παρουσία του Αντόνιο Γκουτέρες. 

Σε δήλωσή του, μάλιστα, ο Πρόεδρος περίπου έβαζε στην ίδια μοίρα τους υποστηρικτές της σκληρής γραμμής στο Κυπριακό με όσους δεν έκρυβαν την αισιοδοξία τους για την έκβαση της διάσκεψης.

Οι τελευταίες δραματικές 5 ώρες

Στο δείπνο της περασμένης Πέμπτης, που κατέληξε σε αποτυχία της διάσκεψης, η ελληνοκυπριακή πλευρά υποστηρίζει ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, σε αντίθεση με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, δεν συγκεκριμενοποιούσε τις προτάσεις της τουρκικής πλευράς ούτε δεχόταν να τις δώσεις γραπτώς. 

Σε κάποια φάση, ο γ.γ. του ΟΗΕ είπε ότι θα κατέγραφε ο ίδιος τις τουρκικές θέσεις, με βάση την απογευματινή συζήτηση που είχε με τον κ. Τσαβούσογλου (κατάργηση επεμβατικών δικαιωμάτων και εγγυήσεων, καθώς και αποχώρηση μεγάλου μέρους του κατοχικού στρατού από την πρώτη ημέρα της εφαρμογής της λύσης). 

Στο άκουσμα ότι η Άγκυρα αποδέχεται κατάργηση των μονομερών επεμβατικών δικαιωμάτων και των εγγυήσεων, ο Τούρκος ΥΠΕΞ εξανέστη και μίλησε για διατήρηση των εγγυήσεων για 15 χρόνια.

Και μετά επανεξέταση (review και όχι sunset clause, όπως ήθελε η ελληνική/ελληνοκυπριακή πλευρά), επιστροφή ενός μικρού μέρους της Μόρφου κ.λπ. Οπόταν, αναγκάστηκε ο κ. Γκουτέρες να πει ότι ήταν δικό του το λάθος και πως θα πρέπει να μην κατάλαβε καλά τι του είπε ο Τούρκος υπουργός. 

Ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να σώσει τη διαδικασία, εισηγήθηκε μετάβαση των πρωθυπουργών στην Ελβετία ή και αλλού (Νέα Υόρκη) το αμέσως επόμενο διάστημα για συνολική συζήτηση των ανοικτών θεμάτων του Κυπριακού. 

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, ο οποίος λάμβανε sms από αξιωματούχο της ΕΕ κατά τη διάρκεια του δείπνου (ο οποίος ήταν παρών στη διάσκεψη), μίλησε τηλεφωνικά με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον ρώτησε εάν θα ήταν χρήσιμη η παρουσία του. 

Ο Πρόεδρος τού μετέφερε το κλίμα και τότε ο κ. Τσίπρας είπε ότι θέλει να έχει γραπτώς τις τουρκικές προτάσεις για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, πριν να συναινέσει σε παρουσία πρωθυπουργών. 

Ο κ. Τσαβούσογλου δεν άλλαξε στάση και σε νέα τηλεφωνική επικοινωνία Αναστασιαδη - Τσίπρα, ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε ότι η τουρκική στάση δεν του αφήνει περιθώρια να είναι θετικός σε διάσκεψη στην παρουσία και των πρωθυπουργών των τριών εγγυητριών δυνάμεων. 

Μετά από αυτό, ο γ.γ. του ΟΗΕ αποφάσισε να δώσει οριστικό τέλος στη μέχρι εκείνη τη στιγμή- ανοικτού τέλους διάσκεψη για την Κύπρο, να μιλήσει για αποτυχία και να ευχηθεί ό,τι καλύτερο σε όλους τους Κυπρίους, στον βορρά και στον νότο, όπως ήταν η αινιγματική τελευταία του δήλωση προς τους δημοσιογράφους. 

Σημειώνεται ότι πολύ αξιόπιστη πηγή ανέφερε στον «Πολίτη» ότι την περασμένη Πέμπτη, σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, μεταφέρθηκε στην ελληνοκυπριακή πλευρά ότι: 

Η στάση Τσαβούσογλου εξηγείται από το ότι η Άγκυρα, αυτή τη στιγμή, δεν είναι έτοιμη για κίνηση στο Κυπριακό λόγω της εσωτερικής κατάστασης που επικρατεί στη χώρα. Τέλος, χθες Σάββατο 8 Ιουλίου, ο εκπρόσωπος του γ.γ. του ΟΗΕ, απαντώντας σε ερώτηση αναφορικά με τη συνάντηση Γκουτέρες Ερντογάν, είπε ότι: 

Ο γ.γ. εξέφρασε τη λύπη και την απογοήτευσή του που δεν έχει επιτευχθεί μια συμφωνία στη διάσκεψη για την Κύπρο, αλλά τόνισε στον Τούρκο Πρόεδρο πως εκτιμά βαθύτατα την ισχυρή δέσμευση της τουρκικής κυβέρνησης στη διαδικασία, καθώς και τον ρόλο της στη Συρία.

Η ύστατη, απεγνωσμένη και ίσως αργοπορημένη 

προσπάθεια της ε/κ πλευράς.

Οι τελευταίες προτάσεις του Προέδρου

Κατά τη δραματική τελευταία συνάντηση-δείπνο της περασμένης Πέμπτης, που κατέληξε σε αποτυχία της διάσκεψης για την Κύπρο, τα μέρη είχαν ενώπιόν τους γραπτή πρόταση προς τους Τουρκοκυπρίους από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, που ήταν εντός του πλαισίου της πρότασης του γ.γ. του ΟΗΕ.

Η οποία περιελάμβανε την εκ περιτροπής προεδρία (στόχος να μην επιρριφθούν ευθύνες στην πλευρά μας και να σπάσει το αδιέξοδο, εάν αυτό ήταν εφικτό). Στην πρόταση Αναστασιάδη αναφέρεται ρητώς ότι τίποτε δεν θεωρείται συμφωνημένο εάν δεν συμφωνηθούν όλα, καθώς και ότι εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία το έγγραφο θεωρείται ότι δεν έχει υποβληθεί:

Εγγυήσεις

Τερματισμός των Συνθηκών Εγγυήσεως και Συμμαχίας με την έναρξη της εφαρμογής της λύσης, δεδομένου ότι ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών ανέφερε ότι χρειαζόμαστε ένα νέο καθεστώς ασφαλείας, το οποίο δεν θα περιλαμβάνει μονομερή επεμβατικά δικαιώματα και θα τερματίζει τη Συνθήκη Εγγυήσεως.

Αποχώρηση στρατού

Αποχώρηση του στρατού από την πρώτη ημέρα έναρξης της συμφωνίας της διαδικασίας απόσυρσης, με βάση τη Συνθήκη Απόσυρσης Στρατευμάτων, η οποία θα προβλέπει χρονοδιάγραμμα για σταδιακή και σύντομη απόσυρση, με προκαθορισμένη ρήτρα λήξης ισχύος το πολύ 18 μήνες.

Αν και ο Πρόεδρος είπε προφορικά ότι συζητά και μικρή επέκταση του χρονοδιαγράμματος. Σημειώνεται ότι τα Ηνωμένα Έθνη αποδέχονται ότι η αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων είναι ξεχωριστό θέμα, ότι θα υπάρξει δραστική μείωση όπλων, στρατιωτικού εξοπλισμού και στρατιωτών (βάσει της Συνθήκης Συμμαχίας του 1960). 

Η πρόταση του γ.γ. του ΟΗΕ προνοεί ένα σταθερό σύστημα ασφάλειας και ένα μηχανισμό εποπτείας και ελέγχου υλοποίησης/εφαρμογής της λύσης, ώστε όλοι οι Κύπριοι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, να αισθάνονται ασφαλείς. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποδεχόταν συμβουλευτικό ρόλο της Τουρκίας, αλλά όχι εποπτικό.

Εδαφικό

Ο χάρτης θα αντικατοπτρίζει τα ποσοστά των συνιστωσών πολιτειών, όπως αυτός που υπέβαλε η ελληνοκυπριακή πλευρά, και θα περιλαμβάνονται σε αυτόν περιοχές (συμπεριλαμβανομένης της Μόρφου) που επιτρέπουν την επιστροφή ποσοστού 60% των εκτοπισθέντων και πάνω του 50% της ακτογραμμής υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, όπως εξάλλου ήταν και η πρόταση του γ.γ. του ΟΗΕ.

Περιουσιακό

Δεδομένης της συμφωνίας ότι το δικαίωμα του νόμιμου ιδιοκτήτη πρέπει να είναι σεβαστό, σύμφωνα με την πρόταση του γ.γ., θα ισχύουν δύο ιδιοκτησιακά καθεστώτα, ένα γενικό καθεστώς για τις περιοχές που δεν υπάγονται στην εδαφική αναπροσαρμογή και ένα ειδικό καθεστώς για τις περιοχές που υπόκεινται σε εδαφική αναπροσαρμογή. 

Αναφορικά με το γενικό καθεστώς, προνοείται επιστροφή των νόμιμων ιδιοκτητών (και των μελών των οικογενειών τους) που ζούσαν στο ακίνητό τους και σκοπεύουν να επιστρέψουν και να ξαναζήσουν, εφόσον: δεν έχουν γίνει σημαντικές βελτιώσεις και η οικία δεν εμπίπτει στην κατηγορία που αφορά σημερινούς χρήστες. 

Όπου είναι μεταγενέστεροι αγοραστές (θα υπάρχουν κριτήρια βάσει των οποίων θα αποφασίζει η Επιτροπή Ιδιοκτησίας), και θα υπάρχει όριο για άδειες εκτάσεις, δηλαδή δεν θα υπάρξει πλήρης αποκατάσταση, αλλά 1/3 επιστροφή και εναλλακτικές λύσεις για το υπόλοιπο της περιουσίας. 

Στις περιπτώσεις που είναι αδύνατη η επιστροφή της κατοικίας/περιουσίας κ.λπ., θα πρέπει να γίνει αποτελεσματική, γρήγορη και δίκαιη ικανοποίηση του νόμιμου ιδιοκτήτη μέσω εναλλακτικών θεραπειών, όσο το δυνατόν πιο κοντά στην επιθυμία του. Αναφορικά με τις περιοχές που υπόκεινται σε εδαφική αναπροσαρμογή, ο κανόνας είναι η επιστροφή των ακινήτων.

Όπου αυτό δεν μπορεί να γίνει, να εξασφαλιστεί αποτελεσματική, γρήγορη και δίκαιη ικανοποίηση του νόμιμου ιδιοκτήτη μέσω εναλλακτικών θεραπειών όσο το δυνατόν πιο κοντά στην επιθυμία του. 

Η ελληνοκυπριακή πλευρά δέχεται να συζητήσει εξαιρέσεις, σύμφωνα με τα όσα είχαν λεχθεί στο Μοντ Πελεράν ΙΙΙ, υπό την προϋπόθεση ότι οι εξαιρέσεις αυτές δεν θα θέτουν σε κίνδυνο το δικαίωμα της πρώτης επιλογής του νόμιμου ιδιοκτήτη. 

Το ίδιο να ισχύει και για περιοχές που θα παραμείνουν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση με ειδικό καθεστώς, που θα καλύπτει σημαντικά περισσότερες περιοχές από αυτές που περιλαμβάνονταν στο σχέδιο Ανάν.

Πολιτική ισότητα

Λαμβάνοντας υπόψη τη λειτουργικότητα, την αποτελεσματικότητα και το μέγεθος του κράτους σε συνάρτηση με τις ανάγκες της ομοσπονδιακής δημόσιας υπηρεσίας, και τηρώντας τον οριζόντιο κανόνα για τη λήψη αποφάσεων 2:1 με απλή πλειοψηφία για συλλογικά όργανα, η ελληνοκυπριακή πλευρά συζητά τα εξής: 

(α).Εξαιρέσεις ομοσπονδιακών συλλογικών αρχών (που θα συμφωνηθούν), εκτός από εκείνες με μη εθνική σύνθεση, απλή πλειοψηφία με την απαίτηση τουλάχιστον μίας θετικής ψήφου της άλλης πλευράς στη λήψη αποφάσεων, σύμφωνα με σχετική πρόταση των Ηνωμένων Εθνών (για εκεί και όπου εμπλέκονται θεμελιώδη συμφέροντα για κάθε μία από τις κοινότητες και εφόσον θα συμφωνηθεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός επίλυσης αδιεξόδων), 

(β).θα υιοθετηθεί ένα σύστημα εκλογής του Προέδρου και του Αντιπροέδρου με ενιαίο ψηφοδέλτιο (single ticket) με σταθμισμένη ψήφο, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει ένα συμφωνημένος αποτελεσματικός μηχανισμός επίλυσης αδιεξόδων, με εξαίρεση την εκ περιτροπής προεδρία (2:1 θητείες, αρχής γενομένης από Ελληνοκύπριο Πρόεδρο).

Τούρκοι - Έλληνες

Σε ό,τι αφορά τις τέσσερις ελευθερίες, ο συμφωνημένος δημογραφικός λόγος για Έλληνες και Τούρκους υπηκόους στην Κύπρο (4:1) θα ισχύει από την πρώτη ημέρα έναρξης της ισχύος της συμφωνίας διακανονισμού (mutatis mutandis). Η ελληνοκυπριακή πλευρά συζητά αυτό το θέμα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου. 

Επίσης, το καθεστώς των Τούρκων υπηκόων θα μπορούσε να εξελιχθεί ή/και να τους επιτραπεί να παραμείνουν στο μέλλον, χωρίς να αποκλείεται η ρύθμιση της απόκτησης ακίνητης περιουσίας, υπό κάποιες προϋποθέσεις. Κατά τα Ηνωμένα Έθνη, θα υπάρχουν και κάποιες εξαιρέσεις από την αναλογία 4:1 (τουρίστες, φοιτητές και αποσπασμένοι εργαζόμενοι). 

Εκτός από τα όσα ισχύουν στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης ΕΕ - Τουρκίας, θα ζητηθούν ρυθμίσεις που θα αφορούν το παραδοσιακό εμπόριο της τουρκοκυπριακής κοινότητας με την Τουρκία, ως προσωρινό μέτρο, με στόχο την ομαλή εξέλιξη της τουρκοκυπριακής οικονομίας. 

Τα προϊόντα αυτά πρέπει να συμμορφώνονται πλήρως με όλους τους ισχύοντες κανόνες ποιότητας και ασφάλειας της ΕΕ.

 Χθες Σάββατο 8 Ιουλίου, ο εκπρόσωπος του γ.γ. του ΟΗΕ είπε ότι ο γ.γ. τόνισε στον Τούρκο Πρόεδρο πως εκτιμά βαθύτατα την ισχυρή δέσμευση της τουρκικής κυβέρνησης στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού.