Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΙΝΑΙ ΦΙΑΣΚΟ

 

Η Δημόσια Διοίκηση είναι ο "μεγάλος ασθενής" της χώρας μας. Τα έξοδα του Kράτους πλησιάζουν σταδιακά το 60% του ΑΕΠ μας, από τα μεγαλύτερα ποσοστά στον Kόσμο. Εντούτοις, τόσο η διάρθρωση του δημοσίου τομέα, όσο και η προβληματική αξιοποίηση του έμψυχου δυναμικού, καθιστούν το Ελληνικό δημόσιο αντιπαραγωγικό.

Μία τροχοπέδη στην ανάπτυξη της οικονομίας. Μέσα σε αυτό το κλίμα, όσοι δημόσιοι υπάλληλοι είναι, ή θέλουν να είναι, παραγωγικοί και υπεύθυνοι, υπονομεύονται. Από ποιούς;  Αφενός από το ίδιο το Kράτος και τους πολιτικούς προϊσταμένους τους και αφετέρου από συναδέλφους τους, οι οποίοι υψώνουν καθημερινά το λάβαρο της ήσσονος προσπάθειας και του "ωχαδερφισμού".

Καλύπτονται από το τέρας των πελατειακών σχέσεων και των ρουσφετιών, ώστε η κοινωνία ολόκληρη να στηρίζεται αποκλειστικά στο φιλότιμό τους για να εργαστούν. Τον Φλεβάρη του 2016, πέρασε στη Bουλή το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών & Διοικητικής Ανασυγκρότησης για τη Δημόσια Διοίκηση.

Ο υπουργός κύριος Βερναρδάκης, με το πρόσχημα της αξιοκρατίας στη δημόσια διοίκηση, εισήγαγε μία μέθοδο αξιολόγησης παντελώς ανεπαρκή και προσχηματική. Σκοπός του ήταν προφανώς να δείξει ότι η Ελλάδα τάχα εναρμονίζεται με τις προδιαγραφές αξιοκρατίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Άλλωστε η απαλλαγή της κρατικής μηχανής από αθέμιτες κομματικές παρεμβάσεις αποτελούσε μνημονιακή υποχρέωση της χώρας από τα πρώτα κιόλας μνημόνια. Εν προκειμένω πρέπει να αναφερθούν οι δύο σημαντικότεροι λόγοι για τους οποίους το νομοσχέδιο αξιολόγησης αποτελεί ένα καθαρό φιάσκο. Στο άρθρο τού νομοσχεδίου στο οποίο προβλέπονται τα κριτήρια και η διαδικασία αξιολόγησης των υπαλλήλων, παρατηρούμε δύο τραγελαφικές προβλέψεις.

Αφενός ότι, στην προβλεπόμενη βαθμολογική κλίμακα του 100, αν ο αξιολογητής βάλει σε υπάλληλο βαθμό πάνω από 90, απαιτείται από τον αξιολογητή πρόσθετη ειδική διαδικασία για τη σύνθεση ειδικής αιτιολογίας. Ειδική διαδικασία και ειδική αιτιολογία επίσης απαιτείται αν ο βαθμός είναι κακός, κάτω του 60. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό;

Ότι όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα λάβουν βαθμό μεταξύ 60 και 90. Κανείς αξιολογητής δεν θα μπει στη διαδικασία να ρισκάρει να αξιολογήσει ιδιαιτέρως θετικά ή ιδιαιτέρως αρνητικά κάποιον υπάλληλο. Πώς όμως έτσι θα επιβραβευτούν οι άξιοι και θα ανακαλυφθούν οι αντιπαραγωγικοί;

Ο δεύτερος και σημαντικότερος όμως λόγος βάσει του οποίου το τρέχον νομοσχέδιο αξιολόγησης είναι απαράδεκτο, αφορά στη "δεξαμενή" των αξιολογητών. Πρόκειται για αξιολόγηση των υφισταμένων από τους προϊσταμένους τους.

Όταν όμως η αξιολόγηση γίνεται έτσι, οι πελατειακές σχέσεις προάγονται, δεν εξαλείφονται. Ο κάθε προϊστάμενος μπορεί για τον οποιονδήποτε προσωπικό λόγο να αξιολογήσει τον υφιστάμενό του είτε θετικά είτε αρνητικά, χωρίς να συντρέχουν επί της ουσίας αντικειμενικοί λόγοι.

Επομένως και το γεγονός ότι ο αξιολογητής βρίσκεται μέσα στην υπό-αξιολόγηση υπηρεσία, αλλά και ότι υπάρχουν ουσιαστικά απαγορευμένοι βαθμοί, καθιστούν το νομοσχέδιο του κυρίου Βερναρδάκη ένα τεράστιο φιάσκο.

Η ιδανική λύση που αρμόζει στο Ελληνικό δημόσιο είναι μία αξιολόγηση βασισμένη σε επιστημονικά κριτήρια αλλά και στην κοινωνική λογοδοσία. Πρώτα από όλα ο ίδιος ο δέκτης των κρατικών υπηρεσιών, ο πολίτης, οφείλει να αξιολογεί την υπηρεσία που λαμβάνει.

Έπειτα, οφείλουν να συγκροτηθούν αμερόληπτοι και ακομμάτιστοι επιστημονικοί φορείς οι οποίοι θα γνωμοδοτούν για την απόδοση της κρατικής μηχανής. Στο πλαίσιο της αξιολόγησης αυτής μπορεί να εφαρμοστεί το πρότυπο "360 degree", το οποίο περιλαμβάνει εις βάθος ανασκόπηση του παρεχόμενου έργου ακόμη και με τη συνδρομή προσωπικών συνεντεύξεων.

Δυστυχώς συχνά έρχονται στο "φως της δημοσιότητας" οι παθογένειες του Ελληνικού δημοσίου. Αναπόγραφοι φορείς, περιπτώσεις αργομισθίας και άφαντων υπαλλήλων, κραυγαλέες περιπτώσεις ρουσφετιών και αναξιοκρατίας. Όλα αυτά δυσφημούν τους παραγωγικούς δημοσίους υπαλλήλους και βάζουν την Ελλάδα στον οικονομικό και κοινωνικό γύψο.

Η εξυγίανση του δημοσίου τομέα οφείλει να είναι αίτημα όλης της κοινωνίας, ακόμη και των ίδιων που θα εισέλθουν στην αξιολόγηση. Άλλωστε μία γνήσια αξιολόγηση θα αναβαθμίσει και τις αποδοχές και τα προνόμια των παραγωγικών και ευσυνείδητων υπαλλήλων και στελεχών της κρατικής μηχανής. Μέχρι τότε, ελπίζουμε πως η κομματοκρατία και οι πελατειακές σχέσεις δεν θα καταστρέψουν παντελώς τη Xώρα μας, εκμηδενίζοντας κάθε ελπίδα ανάκαμψης.