ΕΝΑ ΕΥΚΟΛΟ BREXIT ΓΙΑΤΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΝΑ ΕΠΙΤΡΕΨΕΙ ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ;

 

Η Βρετανία έχει παρανοήσει εδώ και καιρό την γερμανική στάση στο Brexit, ενώ πολλοί βουλευτές των Συντηρητικών υποθέτουν λανθασμένα ότι η κυβέρνηση Merkel θα οδηγηθεί από οικονομικά συμφέροντα για να εξασφαλίσει ότι η Βρετανία θα έχει μια καλή συμφωνία.

Η πραγματικότητα είναι ότι η γερμανική άποψη είναι εντυπωσιακά σκληρή και η απόφαση της Theresa May να προκηρύξει πρόωρες εκλογές τον Ιούνιο δεν θα το αλλάξει αυτό. Στο Βερολίνο υπάρχει κάποια αισιοδοξία ότι μια μεγαλύτερη κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα καταστήσει τη May έναν ευκολότερο εταίρο στη διαπραγμάτευση. 

Ασφαλώς θα είναι σε καλύτερη θέση για να αντέξει την πίεση από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τη Βουλή των Λόρδων για ένα πιο ήπιο Brexit, αλλά επίσης και για να αντιμετωπίσει την ευρωσκεπτικιστική δεξιά του κόμματός, που θα μπορούσαν να επιχειρήσουν να ασκήσουν βέτο σε οποιονδήποτε συμβιβασμό θα έκανε με την ΕΕ για να συνάψει μια συμφωνία. 

Την ίδια στιγμή ωστόσο, η ακραία αντιευρωπαϊκή ρητορική στη διάρκεια της επικείμενης προεκλογικής εκστρατείας, θα μπορούσε να διαβρώσει μέρος της καλής θέλησης που θα χρειαστεί η Βρετανία από άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να εξασφαλίσει μια κατά το ήμισυ αξιοπρεπή συμφωνία.

Είναι αλήθεια ότι πολλοί Γερμανοί λυπούνται για την αποχώρηση μιας χώρας που είναι δεσμευμένη στο ελεύθερο εμπόριο και στις ελεύθερες αγορές, και αντιτίθεται στον οικονομικό παρεμβατισμό της Γαλλίας, της Ιταλίας και άλλων. Η Βρετανία, όπως και η Γερμανία, είναι επίσης από τις χώρες που συνεισφέρουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ. 

Ανησυχούν ότι το Brexit θα αποδυναμώσει την εξωτερική και αμυντική πολιτική της ΕΕ. Και κάποιοι ανησυχούν ότι το Brexit θα καταστήσει τη Γερμανία ακόμη πιο κυρίαρχη εντός της Ένωσης, αυξάνοντας έτσι τη δυσαρέσκεια προς το Βερολίνο από άλλα κράτη-μέλη.

Ωστόσο αυτή η λύπη δεν κάνει τη γερμανική κυβέρνηση –όπως έμαθα από μια πρόσφατη επίσκεψη στο Βερολίνο- πιο πρόθυμη να ενδώσει στους Βρετανούς στις επικείμενες διαπραγματεύσεις. Η βασική της προτεραιότητα είναι να διασφαλίσει ότι το Brexit δεν αποδυναμώνει την ΕΕ και αυτό σημαίνει ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα πρέπει να επιτραπεί κανενός είδους ειδική ρύθμιση που θα μπορούσε να υπονομεύσει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Η άνοδος του Donald Trump στην εξουσία στις ΗΠΑ έχει επιτείνει τις γερμανικές ανησυχίες για το Brexit. Η προεδρία Trump είναι πιθανώς περισσότερο τραυματική για τη Γερμανία από οποιαδήποτε άλλη χώρα, οι αξίες του είναι διαμετρικά αντίθετες στην φιλελεύθερη, μεταμοντέρνα, πολυμερή άποψη που έχει για τον κόσμο η κυβερνώσα ελίτ της Γερμανίας. 

Όπως το έθεσε ένας Γερμανός διπλωμάτης, "είναι δύσκολο για εμάς να καταλάβουμε τον εθνικισμό του, ο οποίος είναι ενάντια στο DNA μας, ωστόσο η Ρωσία και η Κίνα το καταλαβαίνουν". Οι Ατλαντιστές της Γερμανίας, στους οποίους συγκαταλέγεται και η Merkel, βλέπουν ότι ο Trump κλονίζει έναν από τους δύο πυλώνες της διεθνούς ταυτότητας της Γερμανίας, δηλαδή τους στενούς δεσμούς με τις ΗΠΑ. Αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντική την διατήρηση της ΕΕ, του εναπομείναντος πυλώνα. 

Οι Γερμανοί βιομήχανοι ίσως αναμένεται να ταχθούν υπέρ του να δοθεί στη Βρετανία μια πιο ομαλή διαδικασία στις διαπραγματεύσεις. Αλλά οι κορυφαίοι επιχειρηματίες υποστηρίζουν ότι τα μακροχρόνια οικονομικά τους συμφέροντα εξυπηρετούνται καλύτερα εάν υιοθετηθεί μια σκληρή στάση έναντι του Ηνωμένου Βασιλείου. 

Δηλώνουν ότι εάν η Βρετανία μπορεί να βγάλει κάτι από την ενιαία αγορά, επιλέγοντας να παραμείνει ή να βγει από συγκεκριμένα μέρη, θα αποτελούσε ένα επικίνδυνο προηγούμενο και θα δρούσε ως κίνητρο για τους λαϊκιστές όπως η Marine Le Pen. Αυτοί απηχούν την πεποίθηση της Merkel ότι η ισχύς της ΕΕ έχει περισσότερη σημασία από την απώλεια μέρους του εμπορίου. 

Και ακόμη και εκεί που υπάρχουν επιχειρηματικές πιέσεις, οι Γερμανοί πολιτικοί έχουν συχνά προνομιούχα στρατηγικά συμφέροντα έναντι των οικονομικών: μεγάλες επιχειρήσεις κάνουν lobbying εναντίον των ευρωπαϊκών κυρώσεων στη Ρωσία τα τελευταία δύο χρόνια –χωρίς αποτέλεσμα.

Στην πράξη, η υποστήριξη της Γερμανίας για την ασυμβίβαστη στάση της Κομισιόν, της Γαλλίας και των περισσότερων άλλων χωρών, σημαίνει πως μόνο όταν οι συζητήσεις για το Άρθρο 50 έχουν σημειώσει πρόοδο –σε τέτοια ζητήματα όπως τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ και οι οικονομικές υποχρεώσεις της Βρετανίας στην ΕΕ- θα είναι πρόθυμες να συζητήσουν μελλοντικές εμπορικές σχέσεις. 

Και εάν οι Βρετανοί αντιδράσουν στο ενδεχόμενο να πληρώσουν μετρητά –αφήνοντας τη Γερμανία να αναλάβει το μεγαλύτερο μέρος του κενού που θα αφήσει στον προϋπολογισμό της ΕΕ –τότε απλώς δεν θα υπάρξει συμφωνία. Πολλοί Γερμανοί υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι θεωρούν ότι οι συζητήσεις του Brexit είναι αρκετά πιθανό να καταρρεύσουν σε κάθε περίπτωση ως αποτέλεσμα του ότι –σύμφωνα με την άποψή τους- το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι καλά προετοιμασμένο. 

Για παράδειγμα, οι Βρετανοί δηλώνουν πως θέλουν μια ταχεία συμφωνία για τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο και το αντίθετο, αλλά φαίνεται ότι δεν γνωρίζουν τις σχετικές νομικές και τεχνικές δυσκολίες. Οι Γερμανοί ανησυχούν επίσης για την έλλειψη τεχνογνωσίας από την πλευρά της ΕΕ στο Whitehall και την έλλειψη ικανότητας για την αποτελεσματική διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων.