14 Απριλίου, 2017

ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ

 
Χρονικόν της άνοικοδομήσεως και αναστηλώσεως
του Πανιέρου Ναού της Αναστάσεως

Την 30ην Σεπτεμβρίου 1808 ήμέραν Τετάρτην καί μάλλον περί την 9ην νυκτερινήν προεκλήθη υπό των αιρετικών Αρμενίων ή μεγάλη πυρκαϊά του Π.Ν.Α. επί Πατριάρχου Ανθίμου.

Αύτη προεκλήθη είτε εκ σφάλματος των Αρμενίων, είτε άπό σκοπού κατά τάς μαρτυρίας ιστορικών τίνων. Έξ αυτής διεσώθη τό ήμέτερον Σκευοφυλάκιον, τό λατινικόν διαμέρισμα καί τό Ιερόν Κουβούκλιον του Παναγίου Τάφου (εις τό έξης Π.Τ.).

Δι' ενερ­γειών του διαδόχου αυτού Πατριάρχου Ιεροσολύ­μων Πολυκάρπου, του Οικουμενικού Πατριάρχου Καλλινίκου του Δ', τού Μεγάλου τότε Δραγουμάνου της Υψηλής Πύλης Δημητρίου Μουρούζη καί τών Λογάδων του Γένους απεφασίσθη ή άνοικοδόμησις του Π.Ν.Α.

Ένεργείαις δέ τών μνημονευθέντων Οικουμενικού Πατριάρχου Καλλινίκου καί του Μ. Δραγουμάνου εξεδόθη υπό του Σουλτάνου Μαχ­μούτ Β' βασιλικός Όρισμός διά του οποίου οί Ρω­μαίοι (Έλληνες) έδικαιούντο ν' ανοικοδομήσουν τόν πυρποληθέντα Π.Ν.Α. Ό Όρισμός ούτος εστάλη έν Ίεροσολύμοις διά τού Άπτουρραχήμ Βέη τήν 5ην Μαΐου 1809.

Βεβαίως οι αμετανόητοι αιρετικοί καί συνειδητοί εχθροί τών Όρθοδόξων Ελλήνων προεκάλεσαν «ανεκδιήγητους αντιδράσεις, συνεπεία τών οποίων έγένοντο πολλαί κρισιολογίαι έν Ίερουσαλήμ καί Κωνσταντινουπόλει»".Τό πλείστον τών υλών εστάλη έκ Κωνσταντινουπόλεως. Αί έργασίαι έγένοντο κατά την έξης χρονικήν σειράν:

Ιούλιος-1809: Άναστήλωσις δίπτυχου Πύλης του Ναού έκ ξύλου άσηπτου φηγού, ίσης τη κατακαυθήση. Αύτη κατεσκευάσθη ένδον του Πα­τριαρχείου ύπό την εποπτεία τοϋ Κομνηνού καί Δράκοντος τοϋ Ροδίου.

4-Αύγούστου-1809: Ό Πατριαρχικός Επίτρο­πος Μητροπολίτης Πέτρας Μισαήλ καί οί Αρχιε­πίσκοποι Λύδδης, Νεαπόλεως καί Θαβωρίου έπηξαν εις τά θεμέλια τών 4 αρχιτεκτονικών πισών μολυβένιους Σταυρούς, ανέγνωσαν τάς καθιερωμένας εύχάς καί ήρξατο ή άνοικοδόμησις.

17-Όκτωβρίου-1809:Έκριμνήσθη τό παλαιόν Κουβούκλιον, του οποίου ήρχισεν ή οίκοδόμησις τόν Φεβρουάριον του 1810.

17-Φεβρουαρίου-1810:Έσκεπάσθη τό Άγιο Κουβούκλιον.

14-Μαρτίου-1810: Έθεμελιωθη ή Αγία Τράπεζα τού Καθολικού του Π.Ν.Α.

28-Μαρτίου-1810:Αφίχθησαν έκ Κωνσταντι­νουπόλεως οικοδόμοι καί χύται του μολύβδου καί ήρξατο ή άνέγερσις τού μολυβοσκεπάστου Τρούλλου.

29-Μαρτίου-1810: Έθεμελιωθη ό Πατριαρχικός Θρόνος.

2-Απριλίου-1810:Ενώπιον τών Μουλλά καί Μοντεσελλήμ απεφασίσθη, όπως οί Φράγκοι νά μή λειτουργούν επί του Παναγίου Τάφου τήν Κυριακήν τών Βαΐων, όπερ παρεβιάσθη έξ αιτίας χρηματισμού παραγόντων τινών.

9-Απριλίου-1810: Έδημιουργήθησαν επεισό­δια, έκ μέρους τών λατίνων, έμποδισάντων τόν ήμέτερον Διάκονον νά θυμίαση.

9-Μαΐου-1810: Έθεμελιωθη ό ξύλινος Κουμπέ καί έπερατώθησαν αί έργασίαι τοϋ λιθίνου Εικονοστασίου.

10-Μαΐου-1810: Έληξαν αί έργασίαι τής Β. πύλης του Γολγοθά.

21-Μαΐου-1810:Έθεμελιωθη διά λευκού λίθου τό τοίχος, τό κάτωθεν τής Βασιλικής Καμάρας.

23-Μαΐου-1810: Έγένετο ή πλακόστρωσις του Καθολικού.

6-Ιουνίου-1810:Έγένοντο έργασίαι εις τάς κλίμακας Γολγοθά, έστήθησαν αί  άγιαι  Τράπεζαι τών παρεκκλησίων Αδάμ, Μαστιγώσεως καί αγίου Λογγίνου καί ύψώθη ό βόρειος τοίχος του Καθολικού.

8-Ιουνίου-1810:Έματαιώθη προσπάθεια τών Φράγκων νά λειτουργήσουν εις τόν Πανάγιον Τάφον, επί τη εορτή τής αγίας Δωρεάς.

11-Ιουνίου-1810:Όλοκληρώθησαν αί έργασίαι κατασκευής τού Τρούλλου τού Ιερού Κουβου­κλίου, ή κλίμαξ του Γολγοθά. Έστήθη ή αγία Τράπεζα του Καθολικού καί ή αγία Τράπεζα του «Διεμερίσαντο» κατά τά έθιμα τών Αρμενίων.

11-Ιουνίου-1810:Ετέθησαν αί τοξοειδείς δο­κοί του Μεγάλου Τρούλλου.

16-Ιουνίου-1810:Άφηρέθη ή κλειδαριά του Αγίου Κουβουκλίου από τόν Μοντεσελλήμ, πα­ρουσία τού Κάλφα Κομνηνού, έξ αιτίας τών ψευδών καταγγελιών τών Φράγκων ότι οί Ρωμαίοι κλείουν τό Κουβούκλιον καί δεν επιτρέ­πουν αύτοίς νά προσκυνούν.

23-Ιουνίου-1810: Κατεστρώθη ό Γολγοθάς.

24-Ιουνίου-1810:Ήρξατο ή οίκοδόμησις του Κρανίου Τόπου.

24-Ιουνίου-1810:Έσκεπάσθη διά μολύβδου ό Τρούλλος τού Παναγίου Τάφου.

15-Ιουλίου-1810:Έσκεπάσθη διά μολύβδου ό μέγας Κουμπές. Έκτίσθη τό όπισθεν τού Κου­βουκλίου μέρος των Κοπτών. Έπλακοστρώθη τό πρό τού Ιερού Κουβουκλίου μέρος.

8-Αύγούστου-1810:Προσετέθη εκ ξύλου πεύκης καί καρυϊάς κάλυμμα έξωτερικώς εις την Πύλην τού Π.Ν.Α.

Ήρχισεν ή άνάσκαψις των κατακαεισών πετρών της Άποκαθηλώσεως καί ή τοποθέτησις της νέας ερυθρολεύκου πλακός. Ήρχισε νά σκεπάζεται έκ μολύβδου ό μέγας Κουμπές τού Π. Τάφου.

25-Αύγούστου-1810:Τοποθέτησις ερυθρών πλακών ύποκάτω της μεγάλης καμάρας ανατο­λικώς τού Αγίου Κουβουκλίου.

Σεπτέμβριος-1810:Πλακόστρωσις Σπηλαίου Ευρέσεως καί καλλωπισμός αυτού. Πλακόστρωσις μεγάλου κύκλου αγίου Κουβουκλίου.

Τοποθέτησις της νύν άνδρομήκους πορφυρολεύκου πλακός εις Άποκαθήλωσιν παρά τάς ενστά­σεις τών Φράγκων.

13-Σεπτεμβρίου-1810: Τελούνται τά εγκαίνια τού Π.Ν.Α. ύπό τών Πέτρας Μισαήλ, Λύδδης Μελετίου, Νεαπόλεως Καλλινίκου καί τού παρεπιδημούντος πρ. Πρεσρένης Γερασίμου.

Παρόντων του Γέροντος Σκευοφύλακος Ίωαννικίου, Άγιοταφικών, Μαϊστόρων καί Καλφάδων. Τά εγκαίνια ταύτα είναι τά γ΄ του Π.Ν.Α. (α΄ έγκαινιασμός επί Μεγάλου Κωνσταντίνου β΄ έγκαινιασμός επί Πατριάρχου Μόδεστου).

16-Σεπτεμβρίου-1810:Έξέτασις της οικοδομής υπό των Μουλλά καί Μουσελήμ χωρίς νά εύρεθή νεωτερισμός τις.

24-Σεπτεμβρίου-1810:Σύσκεψις έν τω Συνοδικώ. Συνεζητήθη ή καθημερινώς τέλεσις τής Θείας Λειτουργίας.

Ώς Πρόθεσις θά χρησιμοποιήται εις τό εξής ό Πανάγιος Τάφος καί ώς Αγία Τράπεζα ό Τίμιος Λίθος διά «θετής» Τραπέζης.

15-Σεπτεμβρίου-1810:Ήρξατο ή τέλεσις τής α' λειτουργίας (νυκτερινή) εις τό Ιερόν Κουβούκλιον.

26-Σεπτεμβρίου-1810:Οί Φράγκοι έζήτησαν άδειαν από τόν Γ. Σκευοφύλακα νά λειτουργούν εις τό άγιον Κουβούκλιον, τήν οποίαν καί έλαβον.

Διά την άνοικοδόμησιν του Π.Ν.Α. έδαπανήθησαν 400.206 γρόσια. Διά τάς προκληθείσας ζημίας καί διανομάς (πεσκέσια) εις τους Τούρκους 1.135.881 γρόσια.

Τόν Μάρτιον του 1811 άνεκινήθη νέον προσκυνηματικόν πρόβλημα εξ αιτίας ψευδούς αναφοράς τών αιρετικών λατίνων κατά τών Ελλήνων.

Χρησιμοποιηθείς ό πασάς τής Πτολεμαΐδος, έξέδωκεν όρισμόν πρός τόν Μουσελήμ τής Ιερουσαλήμ, διά του οποίου τόν έπρόσταζεν ίνα έπιτελεσθή (έν τω Π.Ν.Α.) πάν ότι επιθυμούν οί Λατίνοι.

Άναθαρρήσαντες οί Λατίνοι έκ τής θετικής δι' αυτούς έκβάσεως τών πραγμάτων καί αφού έλαβον την διαβεβαίωσιν ότι οί Έλληνες δέν θά εναντιωθούν εις τά σχέδια των, προέβησαν εις τάς εξής έγκληματικάς πράξεις:

1)-Κατεβίβασαν τάς κανδήλας τών Ελλή­νων από τόν μικρόν Τρούλλον.

2)-Έκοψαν τόν ξύλινον Σταυρόν τόν έπί του Μεγάλου Τρούλλου τού Κουβουκλίου καί έρριψαν εις τό έδαφος, σκορπίζοντες αυτόν.

3)-Συνέτριψαν τάς πέριξ του αγίου Κουβουκλίου έπί τά πτερύγια έκ μολύβου αετούς καί ορειχάλκινους σταυρούς, ώς καί τά κηροπήγια τών Ελλήνων.
4)-Άπεπειράθησαν νά εξαφανίσουν τάς έπί τών μαρμάρων γεγλυμένας εικόνας καί έπιγραφάς.

Τούτο παρημποδίσθη υπό του Μουσε­λήμ. Παρά ταύτα ούτοι, οί βανδαλίσαντες έγκληματικώς έπί τού Π.Ν.Α., έκάλυψαν τά πάντα διά παραπετασμάτων.

5)-Κατέστρεψαν τά έπί του Πα­ναγίου Τάφου κηροπήγια καί τάς έπί του Αγίου Λί­θου κανδύλας.

6)-Έξεδίωξαν τόν έπί τού Παναγίου Τάφου Έλληνα Φύλακα.

7)-Άφήρεσαν τό διά τήν βροχήν ήμέτερον καταπέτασμα.

8)-Άπεπειράθησαν νά λάβωσι παρά τών Ελλήνων τάς κλείδας του Μεγάλου Τρούλλου.

9)-Κατέλαβον τό έπί τής βα­σιλικής Καμάρας Τρικάμαρον τών Όρθοδόξων, άντικαταστησαντες τάς κανδήλας τών Όρθοδόξων.

10)-Κατέλαβον τήν δυτικήν κλίμακα καί

11)-'Εξέβαλον τήν κανδήλαν τών Ελλήνων εις τό Σπήλαιον τής Ευρέσεως καί άνήρτησαν Ίδικήν των.

Κατόπιν διαμαρτυριών τών Άγιοταφιτών άπεκατεστάθη έν μέρει ή κανονική τάξις έν τω Π.Ν.Α. καί τήν 16ην Όκτωβρίου 1811 έκρεμάσθησαν καί αύθις αί κανδήλαι τών Ελλήνων εις τό άγιον Λίθον.

Αί έκ νέου άναφοραί διαμαρτυρίας των Άγιοταφιτών ειχον ώς αποτέλεσμα την άποστολήν αντιπροσώπου του Πασά την Κυριακήν της Όρθοδοξίας του 1812, όστις κατεβίβασεν έκ του Τρικαμάρου τάς κανδήλας καί τά λοιπά των ψευδωνύμων λατίνων πράγματα καί παρεδόθη εις τους Όρθοδόξους καί έμετριάσθη ή έντασις του μουσικού οργάνου.

Μετά τό Πάσχα του 1812 έξεβλήθη, εντολή του Πασά, ή έν τω Σπηλαίω της Ευρέσεως πλάξ των λατίνων καί ετέθη καί πάλιν ή των Όρθοδόξων. Οί Λατίνοι τό 1812 έπέτυχον την έκδοσιν ορισμού , διά του οποίου ήμποδίζοντο οί Έλληνες νά Ίερουργούν εις τό άγιον Κουβούκλιον.

Τούτο άπετέλεσεν την έναρξιν νέων αγώνων των Άγιοταφιτών διά την διατήρησιν των ελληνικών προνομίων επί τών Παναγίων Προσκυνημάτων. Λαβόντες θάρρος οί Αρμένιοι προέβαλον καί πάλιν τάς εαυτών απαιτήσεις τόσον επί του Π.Ν.Α., όσον καί επί της Βασιλικής τής Γεννήσεως καί του Θεομητορικού Μνήματος έν Γεθσημανή.

Κατόπιν εντόνων διαβημάτων, ενεργειών καί αναφορών του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Πολυκάρπου (1808 - 1827) εξεδόθη νέος ορισμός καί ήρχισαν οί Όρθόδοξοι νά λειτουργούν εις τό άγιον Κουβούκλιον άπό τής 28ης Δεκεμβρίου 1817.

Τά έκ νέου προβαλλόμενα προσκόμματα ύπό τών λατίνων ώδήγησαν εις έκδοσιν νέου ορισμού τό 1819,διά του οποίου τό άγιον Κουβούκλιον καθίστατο καινόν Ρωμαίοις καί Φράγκοις. Ή εφαρμογή του ορισμού αυτού έπραγματοποιήθη τόν Απρίλιον του 1820.

Αί μετά τό 1821 πολιτικοστρατιωτικαί άλλαγαί εις τήν Όθωμανικήν αύτοκρατορίαν επηρέασαν σημαντικώς τήν θέσιν τών Ελλήνων εις τούς Αγίους Τόπους. Λατίνοι καί Αρμένιοι έπωφεληθέντες έκ τής κρισίμου περιστάσεως έκέρδισαν πολλά:

Τό 1828 οί Αρμένιοι δι' ορισμού άπήτησαν δικαίωμα νά λειτουργούν εις τόν Πανάγιον Τάφον. Έκτοτε έτοποθετήθη καί ή είκών αυτών έπί του Παναγίου Τάφου.

Τό αυτό έτος οί Φράγκοι έλαβον άδειαν έκ του Άμπντουλλά Πασά τής Πτολεμαΐδος καί έπεσκεύασαν τά ίδια μέρη εις τόν Π.Ν.Α.  

Ή κατάληψις τής Παλαιστίνης κατά τά έτη 1831 - 1832 ύπό τών Αιγυπτίων προεκάλεσεν έριδας περί τά Προσκυνήματα του Π.Ν.Α. Τήν 6ην Δεκεμβρίου 1832 ήρχισαν νά τελώνται Παρρησίαι έν τω Π.Ν.Α.

Τό αυτό έτος οί Αρμένιοι έκινήθησαν πραξικοπηματικούς, λόγω τής καταλήψεως τής Ιερουσαλήμ ύπό του Ίβραήμ πασά καί αντικατέστησαν τάς πλάκας, όπου ίσταντο αί Μυροφόροι. Ταύτην, κατόπιν έντονων ενεργειών τών Άγιοταφιτών, ύπεχρεώθησαν καί αντικατέστησαν διά τής παλαιάς.

Κατά τά έτη 1832 έως 1842 οί Φύλακες τού Παναγίου Τάφου, Έλληνες Πατέρες, έδωκαν αρκετούς αγώνας καί έδαπάνησαν ύπ' αυτών υπέρογκα χρηματικά ποσά διά τό προσκυνηματικόν.

Εις τούτο είχον βεβαίως τήν άνωθεν βοήθειαν καί τήν συμπαράστασιν τών έν Παλαιστίνη, Αίγύπτω καί Τουρκία Ρώσσων καί Ελλήνων Διπλωματών.

Ό Πατριάρχης Κύριλλος (1845 - 1872) ήγωνίσθη καί έπέτυχεν, ώστε ό ανακαινισθείς ύπό τών συμβαλλομένων δυνάμεων (Τουρκίας, Ρωσίας καί Γαλλίας) Π.Ν.Α. συμφώνως τή συναφθείση συνθήκη τών Παρισίων κατά τό 1856, έπί τή λήξει τοϋ κριμαϊκού πολέμου, νά παραδοθή εις αυτόν.

Τέλος, τον Μάρτιο του 2015 η Υπηρεσία Αρχαιοτήτων του Ισραήλ και ο Δήμος Ιεροσολύμων σφράγισαν - χωρίς καμία προηγούμενη ενημέρωση - τον Πανάγιο Τάφο, επικαλούμενοι τον κίνδυνο κατάρρευσης του Ιερού Κουβουκλίου.

Η απόφαση, που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και τελικά ανακλήθηκε, κινητοποίησε τις τρεις χριστιανικές κοινότητες - Ορθοδόξων, Λατίνων και Αρμενίων - οι οποίες και συμφώνησαν στην έναρξη εργασιών και αναστήλωσης στο μνημείο, δίνοντας το πράσινο φως στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλο Γ’ να ξεκινήσει τις σχετικές ενέργειες.

Ως επικεφαλής τη διεπιστημονικής ομάδας που ανέλαβε το δύσκολο έργο, ο Πατριάρχης Θεόφιλος επέλεξε την καθηγήτρια του ΕΜΠ την κ. Τόνια Μοροπούλου, που από το 2010 έχει εικόνα των πολλών προβλημάτων που αντιμετωπίζει.

Όχι μόνο το Ιερό Κουβούκλιο, αλλά ολόκληρος ο Ναός της Αναστάσεως, που κατασκευάστηκε στα μέσα του 4ου αιώνα με εντολή της Αγίας Ελένης, μητέρας του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Α΄, ενώ στη σημερινή του μορφή χρονολογείται στο 1810.

Για «μοναδική και ανεπανάληπτη εμπειρία» έκανε λόγο η κυρία Μοροπούλου, η οποία επίβλεψε τις εργασίες αναστήλωσης και αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου στον Ναό της Αναστάσεως, για τη στιγμή που μετά από αιώνες ήρθε στο φως η κλίνη του βράχου που είχε εναποτεθεί το σώμα του Ιησού Χριστού.

Οι ερευνητές θεωρούν πως η τελευταία φορά που «άνοιξε» ο Πανάγιος Τάφος ήταν το 1550.

Έτσι Στις 26/10/2016 μετακυλήσαμε την πλάκα του Παναγίου Τάφου. Κάτω από τη σημερινή μαρμάρινη πλάκα του κάλφα Κομνηνού φημισμένου αρχιτέκτονα που είχε κάνει την αποκατάσταση του τάφου.

Το 1810 ευρέθη μια πλάκα μάλλον σταυροφοριακή, όπως τεκμαίρεται από τον χαρακτηριστικό σταυρό των Σταυροφοριών που φέρει επάνω της.

Κάτω από αυτήν την πλάκα ευρέθη η  κοίτη του βράχου όπου θεωρείται ότι τοποθετήθηκε το σώμα του Ιησού εδήλωσε η επικεφαλής καθηγήτρια του ΕΜΠ, κάνοντας γνωστό ότι στο πλαίσιο των εργασιών διανοίχτηκε και ένα μικρό παράθυρο, ώστε το εσωτερικό του τάφου να είναι ορατό στους προσκυνητές εντός του Ιερού Κουβουκλίου.

Η γοητευτική βασίλισσα Ράνια είναι μεταξύ των δωρητών για να ολοκληρωθούν τα έργα αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου. Η Ιορδανία, υπό τον βασιλιά Αμπντάλα αποτελεί μία από τις εγγυήτριες δυνάμεις των μουσουλμανικών και χριστιανικών μνημείων της περιοχής.

Σχεδόν έναν χρόνο εργάστηκε η ομάδα του ΕΜΠ αποτελούμενη από 30 επιστήμονες, όπως οι κύριοι Μανόλης Κορρές, Ανδρέας Γεωργόπουλος, Κώστας Σπυράκος, Χάρης Μουζάκης, για την ολοκλήρωση της σύνταξης της σχετικής διεπιστημονικής μελέτης, που παραδόθηκε αρχές του 2016 στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων.

Το κόστος των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης εκτιμάται στα 3 εκατ. ευρώ και καλύπτεται από δωρεές ιδιωτών και φορέων απ’ όλον τον κόσμο. Ανάμεσά τους, του βασιλικού ζεύγους Αμπντάλα – Ράνια της Ιορδανίας, που είναι μία από τις εγγυήτριες δυνάμεις των μουσουλμανικών και χριστιανικών μνημείων της περιοχής.

Καθώς και της Μίκας Ερτεγκούν, χήρας του Αχμέτ Ερτεγκούν, του ιδρυτή της γνωστής δισκογραφικής εταιρείας Atlantic Records, που πρόσφερε 1,1 εκατ. δολάρια για τις εργασίες του Παναγίου και Ζωοδόχου Τάφου. (ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΥ)-ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: