ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

 

ΣΤ΄ ΜΕΡΟΣ: Αγία και Μεγάλη Πέμπτη.Την Αγία και Μεγάλη Πέμπτη είναι μια πιο εορταστική ημέρα από τις άλλες της Μεγάλης Εβδομάδας που εορτάζει το όργανο της Θείας Ευχαριστίας. Τα παραπετάσματα στην εκκλησία και τα άμφια των κληρικών, αλλάζουν από τις σκοτεινές Νηστίσιμες αποχρώσεις με πιο εορταστικά χρώματα (κόκκινα, στη Ρωσική παράδοση).

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Θεία Λειτουργία είναι απαγορευμένη σε άλλες Νηστίσιμες καθημερινές, η Θεία Λειτουργία του Αγίου Βασιλείου (σε συνδυασμό με τον Εσπερινό) εορτάζεται αυτή τη μέρα.

Πολλοί από τους πρότυπους ύμνους της Θείας Λειτουργίας αντικαταθίστανται με το Τροπάριο της Μεγάλης Πέμπτης. Σε ορισμένες εκκλησίες, η Αγία Τράπεζα (βωμός) καλύπτεται με ένα απλό λευκό λινό ύφασμα, σε ανάμνηση του Μυστικού Δείπνου (Τελευταίο Δείπνο).

Κατά τη διάρκεια αυτής της Θείας Λειτουργίας, τα δεσμευμένα Μυστήρια ανανεώνονται (ένα νέο Αρνί καθαγιάζεται και το παλαιό Σώμα και Αίμα του Χριστού, που καταναλώνεται από τον διάκονο μετά την Λειτουργία).

  

Επίσης, όταν η παροχή του Αγίου Μύρου εξαντλείται, είναι σε αυτή τη Λειτουργία, που οι κεφαλές των Πατριαρχών θα Αγιάσουν νέο Μύρο, την προετοιμασία που θα αρχίσει κατά την Ολονύχτια Αγρυπνία της Κυριακής των Βαΐων.

Μετά την Θεία Λειτουργία, σερβίρεται γεύμα. Ο κανόνας της νηστείας μειώνεται κάπως και οι πιστοί επιτρέπεται κατά τη διάρκεια του γεύματος, να συμμετέχουν με μέτρο στο κρασί και να χρησιμοποιήσουν λάδι στο μαγείρεμα.

Εκείνο το βράδυ, τα παραπετάσματα και τα άμφια της εκκλησίας αλλάζουν σε μαύρο και εορτάζεται ο Όρθρος για την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή.

Αγία και Μεγάλη Παρασκευή

Η λειτουργία του Όρθρου (εορτάζεται συνήθως την Πέμπτη το βράδυ) επίσημα με τον τίτλο «Το Γραφείο του Αγίου και Λυτρωτικού Πάθους του Κυρίου μας Ιησού Χριστού».

Και είναι κοινώς γνωστό ως ο «Όρθρος των Δώδεκα Ευαγγελίων», επειδή διάσπαρτες σε όλη την λειτουργία, είναι τα δώδεκα Ευαγγελικά αναγνώσματα, που αφηγούνται ολόκληρο το Πάθος του Χριστού από το Μυστικό Δείπνο για την σφράγιση του τάφου.

Πριν από το Έκτο Ευαγγέλιο (Kατά Μάρκον 15:16-32), που πρώτη αναφέρει την Σταύρωση, ο ιερέας μεταφέρει ένα μεγάλο σταυρό στο κέντρο του ναού, όπου βρίσκεται σε όρθια θέση και όλοι οι πιστοί έρχονται προς τα εμπρός για να προσκυνήσουν.

Ο σταυρός έχει συνημμένο επάνω του μια μεγάλη εικόνα, το ΄σώμα΄ (το εσταυρωμένο σώμα του Χριστού). Στην αρχή του κάθε Ευαγγελίου, η καμπάνα κρούει, ανάλογα με τον αριθμό του Ευαγγελίου (μία φορά για το πρώτο Ευαγγέλιο, δύο για το δεύτερο κλπ.). 

Καθώς διαβάζεται το κάθε Ευαγγέλιο, οι πιστοί στέκουν κρατώντας αναμμένα κεριά, τα οποία σβήνουν στο τέλος της κάθε ανάγνωσης. Μετά το δωδέκατο Ευαγγέλιο, οι πιστοί δεν σβήνουν τα κεριά τους, αλλά τα αφήνουν αναμμένα και μεταφέρουν τη φλόγα στα σπίτια τους ως ευλογία.

Εκεί, συχνά χρησιμοποιούν τη φλόγα για να ανάψουν τη λαμπάδα στο εικονοστάσι.

Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, λειτουργούν τις (Βασιλικές Ώρες). Αυτή είναι μια επίσημη λειτουργία των Μικρών Ωρών και των Τυπικών, στις οποίες έχουν προστεθεί τα αντίφωνα και οι αναγνώσεις των γραφών. 

Μερικοί από τους πάγιους ψαλμούς που είναι πρότυποι για κάθε μια από τις Μικρές Ώρες, αντικαθίστανται με ψαλμούς, οι οποίοι έχουν ιδιαίτερη σημασία για τα Πάθη.Ο Εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής συνήθως εορτάζεται το απόγευμα, την ώρα του θανάτου του Ιησού στον Σταυρό. 

Μετά τη Μικρή Είσοδο, η ανάγνωση του Ευαγγελίου είναι μια συνένωση απολογισμών της Σταύρωσης των τεσσάρων Ευαγγελιστών και της Αποκαθήλωσης.

Στο σημείο κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης όπου αναφέρεται στον Ιωσήφ της Αριμαθαίας και στον Νικόδημο, δύο κληρικοί προσεγγίζουν το μεγάλο σταυρό στο κέντρο της εκκλησίας, αφαιρούν το ΄σώμα΄, το τυλίγουν σε ένα κομμάτι από λευκό λινό και το μεταφέρουν εντός του ιερού.

Αργότερα, κατά το Τροπάριο, οι κληρικοί μεταφέρουν τον επιτάφιο (μια πάνινη εικόνα που συμβολίζει την σινδόνη, στην οποία ετοιμάστηκε ο Ιησούς για την ταφή) στο κέντρο του ναού, όπου προσκυνάται από όλους τους πιστούς. Ειδικά άσματα και προσευχές, ψάλλονται μαζί με βιβλικές αναγνώσεις και ψάλλονται ψαλμοί.

Εκείνο το βράδυ, ο Όρθρος του Θρήνου κανονικά εορτάστηκε την εσπέρα. Σε αυτή την λειτουργία, ψάλλονται ειδικοί ύμνοι και προσευχές. Οι Θρήνοι της Αγίας και Μεγάλης Παρασκευής είναι τα κύρια άσματα της λειτουργίας.

Οι Εγκώμιοι Θρήνοι, ψάλλονται σε πολύ συγκινητικούς όμορφους αρχαίους ήχους και λέξεις, οι οποίοι αντικατοπτρίζουν το θρήνο της Θεοτόκου επάνω από τον υιό της Χριστό.

Ο επιτάφιος είναι τοποθετημένος σε ένα όμορφο στολισμένο και διακοσμημένο βάθρο φερέτρου  ή νεκροκρέββατο πριν από τους Επιτάφιους Θρήνους, οι οποίοι εκπροσωπούν τον τάφο του Χριστού. Ο ιερέας τότε ραντίζει με Ροδόνερο και φρέσκα ροδοπέταλα επάνω σε ολόκληρο τον τάφο, το εκκλησίασμα και το ναό/εκκλησία. 

Στη συνέχεια, μια πομπή με το περίκομψο μνήμα, λαμβάνει χώρα πέριξ της εκκλησίας και πίσω εντός της εκκλησίας, όπου θα προσκυνηθεί από όλους. Καθώς πιο ειδικές προσευχές και ύμνοι ψάλλονται, ειδικά το άσμα: «Ο Ευγενής Ιωσήφ...» καθώς η λειτουργία τελειώνει. (Αύριο το τελευταίο μέρος)....