ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ

Ή Κυριακή  της Όρθοδοξίας ή  Α'  Κυριακή των  Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής δεν είναι απλώς ένας τυπικός ή ρομαντικός εορτασμός τής νίκης τής αποκαταστάσεως τής τιμητικής προσκυνήσεως τών ιερών εικόνων τό 787μ. Χ.

Αποτελεί ένα σημαντικό πνευματικής φύσεως σταθμό περισυλλογής και μελέτης τής αυτοσυνειδησίας μας ώς Ελλήνων και Ευρωπαίων.Αξίζει έν προκειμένω να αναφέρουμε μερικά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Πρώτο σημείο είναι ή διατήρηση άκέραιας τής θείας διδασκαλίας του Χριστού. Είναι γεγονός ότι ούτε οί διωγμοί τών ισχυρών, ούτε οί πλάνες τών αιρετικών, ούτε ποικίλες ιδεολογίες και φιλοσοφίες κατίσχυαν ή αλλοίωσαν την ορθότητα τής αλήθειας τού Ευαγγελίου και τής Ιεράς Παραδόσεως.

Τά χριστιανικά δόγματα, αιώνες τώρα, παρέμειναν ώς διετυπώθησαν άπό τήν σοφία τών αγίων Πατέρων και Οικουμενικών Συνόδων τής Μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας.

Δεύτερο σημείο είναι ή θαυμάσια σύνθεση διδασκαλίας και ήθους, θεωρίας και πράξεως, πίστεως και έργων. Ή Ορθοδοξία δεν παραμένει μόνον σε μια θεωρητική ενασχόληση τού νού αλλά προχωρεί στο χώρο τής «καρδίας» όπου ή έδρα τής ηθικής συνειδήσεως και ή δυναμική τών έργων τής αγάπης προς τον συνάνθρωπο.

Δέν εξαντλείται σε μυστικισμούς ή ορθολογιστικούς υποκειμενισμούς άλλά διακονεί τον πλησίον, τον άνθρωπο, ώς «κατ΄ εικόνα Θεού» πλασθέντα. Επί πλέον ή Ορθοδοξία σέβεται και αναδεικνύει τήν γνώση, τήν παιδεία, τήν σοφία, τήν τέχνη, τήν επιστήμη. Έρχεται και καταφάσκει τον ανθρώπινο πολιτισμό.

Τρίτο χαρακτηριστικό σημείο είναι ή λατρεία στο χώρο τής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Ή «έν πνεύματι και αλήθεια» προσκύνηση και δοξολογία τού Θεού δέν είναι ούτε αόριστη ούτε απρόσιτη και υλιστική.

Συνδυάζει άριστα τήν ατομικότητα και τήν κοινωνικότητα, τό λογικό και τό μυστήριο, τό φυσικό και τό υπερφυσικό, τό γήινο και τό ουράνιο. Γι’ αυτό και ό λειτουργημένος άνθρωπος γαληνεύει και βρίσκει τον εαυτόν του.

Τέταρτο χαρακτηριστικό άξιο αναφοράς είναι τό βάθος τής ορθόδοξης σκέψης. Ή ορθόδοξη σκέψη ώς θεολογική και πατερική, έθεσε ανεξίτηλη σφραγίδα στήν όλη ορθόδοξη πνευματικότητα.

Έννοιες ώς άνθρωπος, μετάνοια, πρόσωπο, καταλλαγή, σώμα, άσκηση, ζωή, θάνατος, αγάπη, αγιότητα, ανάσταση, θέωση έχουν ένα άλλο όλοφώτεινο χρώμα και ουσιαστικό περιεχόμενο απ΄ ότι σ΄ άλλους θρησκευτικούς ή κοσμικούς χώρους.

Ή χριστοκεντρικότητα καταυγάζει ένα άλλο αληθινό ανθρωπισμό και ένα άλλο πολιτισμό ανωτάτου επιπέδου. Γιατί ή Ορθοδοξία δέν θητεύει στή βία και τήν δέσμευση άλλά καλλιεργεί τήν ειρήνη και τήν ελευθερία.Παρ΄ ότι όμως υπάρχει ή Ορθοδοξία αιώνες τώρα, αυτός ό ατίμητος θησαυρός.

Έν τούτοις εμφανίζονται ώς μή ώφειλε, στην χώρα μας νοοτροπίες λανθασμένες προοδευτικότητας και ιδεοληψίες άντιπαραδοσιακού πνεύματος πού φθάνει μέχρι και σ΄ αυτό τό άντιεκκλησιαστικό και άντικληρικό φρόνημα.

Αντί νά τυγχάνει ή Ορθόδοξη Εκκλησία ενισχύσεως, υποστηρίξεως, και βοηθείας παντοιοτρόπως σέ πολλούς τομείς παρατηρείται υποβάθμιση, γραφειοκρατικές δυσχέρειες και νοοτροπίες περιφρονήσεως και άπαξιώσεως.

Ωστόσο αυτές οί μικρόψυχες άντιλήψεις ή και συγκεχυμένες απόψεις περί Ορθοδοξίας και Εκκλησίας δέν συμβαδίζουν μέ τήν ιστορία και τον τεράστιο ρόλο τής Ορθοδοξίας στή ζωή τού ελληνικού Έθνους.

Είναι δυνατόν νά λησμονηθεί ή ουσιαστική προσφορά τής ορθοδοξίας; Ή διατήρηση τής ελληνικής γλώσσας, τής ιστορίας, τής ελπίδος, τής συνοχής τής ψυχής τών Ελλήνων;

Από τήν άλλη, ή Ευρώπη διήλθε πολλά πνευματικά και ιδεολογικά στάδια μέχρις ότου φθάσει στή σημερινή της κατάσταση. Μία κατάσταση αναζητήσεως ακόμη και σήμερα τής ταυτότητός της.

Οι νέες λεγόμενες αρχές, τής παγκοσμιοποίησης,  

τής πολυπολιτίσμικότητας, 

τής ανεκτικότητας, 

τού «παγκόσμιου άνθρώπου», 

τού αμοραλισμού, 

τής έκκοσμίκευσης, δέν έλυσαν τά μεγάλα θέματα τής ασφάλειας, 

τής μετανάστευσης, 

τής κλιματικής αλλαγής, 

τής υγείας, 

τής παιδείας, 

τού ανθρωπισμού.

Είναι πλέον πασίγνωστη ή ταλαιπωρία τής Ευρώπης, ή όποία βιώνει απανθρωπιά και κενό υπαρξιακού νοήματος. Γί αύτο είναι απόλυτος ανάγκη ή Ευρώπη νά μή λησμονήσει τά πνευματικά της θεμέλια, τά όποία κείνται πρωτίστως στή χριστιανική διδασκαλία.

Ειδικότερα το χρέος τού ορθοδόξου χριστιανικού ελληνισμού στη στερέωση τών ευρωπαϊκών κοινωνιών είναι περισσότερο άπό επιτακτικό στις ήμερες μας.

Αίτημα και ανάγκη μαρτυρίας ή προσφορά και βίωση τού ορθοδόξου ήθους σέ Ελλάδα και Ευρώπη γενικότερα.

Άρχιμ. Χρυσοστόμου Κ. Παπαθανασίου, Δρ. Ν. & Θ. Ίεροκήρυκος Καθεδρικού Ναού τών Αθηνών και Διευθυντού του Ιδιαίτερου Γραφείου του Μακαριωτάτου.