† ΟΣΙΑ ΦΙΛΟΘΕΗ Η ΑΘΗΝΑΙΑ

 

Η ῾Οσία Φιλοθέη ἐγεννήθηκε τό ἔτος 1522 μ.Χ. στήν τουρκοκρατούμενη τότε ᾿Αθήνα. Οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς της ὀνομάζονταν ῎Αγγελος καί Συρίγα Μπενιζέλου. ῾Η μητέρα της ἦταν στείρα καί ἀπέκτησε τήν ῾Αγία μετά ἀπό θερμή καί συνεχή προσευχή. 

Ο Κύριος, πού ἱκανοποιεῖ τό θέλημα ἐκείνων πού Τόν σέβονται καί Τόν ἀγαποῦν, ἄκουσε τή δέησή της. Καί πράγματι, μιά μέρα Συρίγα μπῆκε κατά τή συνήθειά της στό ναό τῆς Θεοτόκου γιά νά προσευχηθεῖ καί ἀπό τόν κόπο τῆς ἔντονης καί ἐπίμονης προσευχῆς τήν ἐπῆρε γιά λίγο ὁ ὕπνος. Τότε ἀκριβῶς εἶδε ἕνα θαυμαστό ὅραμα.

῞Ενα φῶς ἰσχυρό καί λαμπρό βγῆκε ἀπό τήν εἰκόνα τῆς Θεομήτορος καί εἰσῆλθε στήν κοιλιά της. ῎Ετσι ἐξύπνησε ἀμέσως καί ἔκρινε ὅτι τό ὅραμα αὐτό σήμαινε τήν ἱκανοποίηση τοῦ αἰτήματός της. ῎Ετσι καί ἔγινε. ῞Υστερα ἀπό λίγο καιρό Συρίγα ἔμεινε ἔγκυος καί ἔφερε στόν κόσμο τή μονάκριβη θυγατέρα της.

Μαζί μέ τή χριστιανική ἀνατροφή, ἔδωσαν στή μοναχοκόρη τους καί κάθε δυνατή, γιά τήν ἐποχή ἐκείνη, μόρφωση. ῎Ετσι Ρηγούλα, αὐτό ἦταν τό ὄνομά της προτοῦ γίνει μοναχή, ὅσο ηὔξανε κατά τή σωματική λικία, τόσο προέκοπτε καί κατά τήν ψυχή, ὅπως λέει τό συναξάρι της.

Σέ ὴλικία 14 χρόνων, οἱ γονεῖς της τήν ἐπάντρεψαν μέ ἕναν ἀπό τούς ἄρχοντες τῆς ᾿Αθήνας. ᾿Αργότερα, ἀφοῦ ἀπέθαναν οἱ γονεῖς καί ὁ σύζυγός της, ἦρθε ὥρα νά πραγματοποιήσει ἕνα μεγάλο πόθο της. ᾿Αφιερώνεται ἐξ ὁλοκλήρου στόν Χριστό, γίνεται μοναχή καί παίρνει τό ὄνομα Φιλοθέη.

Κατ ἀρχήν, ὕστερα ἀπό ἐντολή τοῦ ῾Αγίου ᾿Ανδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου τόν ὁποῖο εἶδε σέ ὅραμα, οἰκοδόμησε ἕνα γυναικεῖο μοναστήρι μέ ἀρκετά κελλιά, στό ὁποῖο καί ἔδωσε τό ὄνομα του ῾Αγίου γιά νά τόν τιμήσει.

Στό μοναστήρι προσέθεσε καί ἄλλα ἀναγκαῖα οἰκοδομήματα καί ἐκτάσεις καί τό ἐπροικοδότησε μέ μετόχια καί ὑποστατικά, πού ὑπερεπαρκοῦσαν γιά τή διατροφή καί συντήρηση τῶν μοναζουσῶν.

Τό μοναστήρι αὐτό τοῦ ῾Αγίου ᾿Ανδρέου ἐσωζόταν στήν ᾿Αθήνα, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἐπί πολλά ἔτη μετά τήν κοίμηση τῆς ῾Αγίας καί ἦταν πλουτισμένο ὄχι μόνο μέ ὑποστατικά καί διάφορα μετόχια, ἀλλά καί μέ πολυειδή χρυσοΰφαντα ἱερατικά ἄμφια καί σκεύη, ἀπαραίτητα γιά τίς ἐτήσιες ἱερές τελετές καί ἀγρυπνίες.

Προπαντός ὅμως τό μοναστήρι σεμνυνόταν καί ἐγκαλλωπιζόταν μέ τό θησαυρό τοῦ τιμίου καί ἁγίου λειψάνου τῆς ῾Αγίας, τό ὁποῖο ἦταν ἀποθησαυρισμένο καί ἀποτεθειμένο στό δεξιό μέρος τοῦ ῾Ιεροῦ Βήματος, ὅπου καί τό ἀσπάζονταν μέ εὐλάβεια ὅλοι οἱ Χριστιανοί.

Τό τίμιο λείψανο τῆς ῾Αγίας ἐσκορποῦσε εὐωδία, γεγονός πού ἀποτελοῦσε ἐμφανή μαρτυρία καί ἀπόδειξη τῆς ἁγιότητος αὐτῆς.Τό παράδειγμά της, λοιπόν, νά ἀφιερωθεῖ στόν Χριστό, τό ἀκολουθοῦν καί ἄλλες νέες. Σέ λίγο διάστημα, μονή ἔφθασε νά ἔχει διακόσιες ἀδελφές. 

῾Η μονή τῆς ῾Οσίας Φιλοθέης γίνεται πραγματικό λιμάνι. ᾿Εκεῖ βρίσκουν προστασία ὅλοι οἱ ταλαιπωρημένοι ἀπό τή σκλαβιά. ᾿Εκεῖ οἱ ἄρρωστοι βρίσκουν θεραπεία, οἱ πεινασμένοι τροφή, οἱ γέροντες στήριγμα καί τά ὀρφανά στοργή.

῾Η ῾Οσία, παρά τίς ἀντιδράσεις τῶν Τούρκων, οἰκοδομεῖ διάφορα φιλανθρωπικά ἱδρύματα, νοσηλευτήρια, ὀρφανοτροφεῖα, «σχολεῖα διά τούς παῖδας τῶν ᾿Αθηναίων, διά ν ἀνοίξῃ τούς ὀφθαλμούς αὐτῶν πρός τήν παράδοσιν καί τήν δόξαν τῶν προγόνων των». 

Πρωτοστατεῖ σέ ὅλα αὐτά τά ἔργα γουμένη Φιλοθέη.Διδάσκει μέ τά λόγια καί μέ τή ζωή της. Στηρίζει τούς πονεμένους σκλάβους μέ τήν προσευχή της. ᾿Ιδιαίτερες εἶναι οἱ φροντίδες της γιά νά σώσει ἀπό τόν ἐξισλαμισμό ἤ τήν ἁρπαγή τῶν Τούρκων τίς νέες ῾Ελληνίδες.

῾Η ὅλη ὅμως δράση τῆς ῾Αγίας Φιλοθέης ἐξαγρίωσε κάποτε τούς Τούρκους. Κάποια στιγμή τή συλλαμβάνουν καί ἐκείνη μέ πνευματική ἀνδρεία ὁμολογεῖ:

«᾿Εγώ διψῶ νά ὑπομείνω διάφορα εἴδη βασανιστηρίων γιά τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, τόν ὁποῖο λατρεύω καί προσκυνῶ μέ ὅλη μου τήν ψυχή καί τήν καρδιά ὡς Θεό ἀληθινό καί ἄνθρωπο τέλειο, καί θά σᾶς χρωστάω μεγάλη εὐγνωμοσύνη ἄν μπορεῖτε μιά ὥρα πρωτύτερα νά μέ στείλετε πρός Αὐτόν μέ τό στεφάνι τοῦ μαρτυρίου».

῞Υστερα ἀπό τήν ρωϊκή αὐτή ἀπάντηση πρός τούς κατακτητές, ὅλοι ἐπίστευαν ὅτι πανευτυχής καί φερώνυμη Φιλοθέη ἐντός ὀλίγου θά ἐτελειοῦτο διά τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου. ῞Ομως, κατά θεία βούληση, τήν τελευταία σχεδόν στιγμή πρόφθασαν κάποιοι Χριστιανοί καί καταπράϋναν τόν γεμόνα μέ διάφορους τρόπους. ῎Ετσι ἐπέτυχαν νά ἐλευθερώσουν τήν ῾Αγία.

᾿Αφεθεῖσα πλέον ἐλεύθερη ῾Αγία Φιλοθέη, ἐπέστρεψε ἀναίμακτη στό μοναστήρι της, ὅπως ἐπί Μεγάλου Κωνσταντίνου ὁ μυροβλήτης Νικόλαος καί πολλούς αἰῶνες ἀργότερα ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης ῞Αγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. 

᾿Εφρόντιζε δέ ὄχι μόνο γιά τή σωτηρία τῆς ἰδικῆς της ψυχῆς ἀλλά καί τῶν ἄλλων, ἀφοῦ τούς μέν ἐναρέτους τούς ἐστερέωνε στήν ἀρετή, τούς δέ ἁμαρτωλούς τούς ἐβελτίωνε ἠθικά καί τούς ὁδηγοῦσε στή μετάνοια.

Καί ἀποκλειστικά γιά τό σκοπό αὐτό διεπέρασε στή νῆσο Τζιά (Κέα), ὅπου πρό πολλοῦ εἶχε οἰκοδομήσει μετόχι, γιά νά ἀποστέλλει ἐκεῖ τίς μοναχές ἐκεῖνες πού ἐφοβοῦνταν γιά διάφορους λόγους νά διαμένουν στήν ᾿Αθήνα. Στή Τζιά ἔμεινε ἀρκετό χρόνο καί κατήχησε θεαρέστως τίς ἀσκούμενες ἀδελφές στήν ἀκριβή τήρηση τῶν κανόνων τῆς μοναστικῆς ζωῆς. 

Μόλις ἐτελείωσε τό ἔργο της ἐκεῖ, ἐπέστρεψε καί πάλι στήν ᾿Αθήνα.῎Ετσι λοιπόν ᾿Αγία Φιλοθέη, ἀφοῦ ἔφθασε σέ τελειότητα καί στήν πράξη καί στή θεωρία, ἀξιώθηκε ἀπό τόν Θεό νά ἐπιτελεῖ θαύματα, ἀπό τά ὁποῖα, πρός ἀπόδειξη τοῦ θαυματουργικοῦ της χαρίσματος, θά μνημονεύσουμε ἕνα μόνο, τό ἀκόλουθο·

Ζοῦσε στήν ἐποχή της ἕνας νέος, ποιμένας προβάτων, ὁ ὁποῖος ἀπό πολύ μικρός εἶχε συνηθίσει στίς κλεψιές καί στίς ραδιουργίες. ῾Ο νέος αὐτός, κατά παραχώρηση τοῦ Θεοῦ, ἐκυριεύθηκε ἀπό τόν Σατανᾶ. ᾿Εξ αἰτίας τούτου περιφερόταν στά βουνά καί στίς σπηλιές γυμνός καί τετραχηλισμένος, θέαμα ὄντως ἐλεεινό.

Πολλές φορές, ὅταν συνερχόταν ἀπό τήν τρέλα, στήν ὁποία τόν εἶχε ὁδηγήσει ὁ Σατανᾶς, ἐσύχναζε στά γύρω μοναστήρια γιά νά βρεῖ θεραπεία στήν ἀσθένειά του. Δέν μποροῦσε ὅμως νά πετύχει τίποτε. Κάποιοι, πού τόν εὐσπλαγχνίσθησαν, τόν ὁδήγησαν στήν ῾Αγία Φιλοθέη ὁποία, ὕστερα ἀπό πολλή καί ἐκτενή προσευχή τόν ἐλύτρωσε ἀπό ἐκείνη τή διαβολική μάστιγα.

῎Επειτα, ἀφοῦ τόν ἐνουθέτησε ἀρκετά, τόν εἰσήγαγε καί στήν τάξη τῶν μοναχῶν. Καί ἔτσι ὁ νέος ἐκεῖνος, ἀφοῦ ἐκάρη μοναχός, ἐπέρασε τό ὑπόλοιπο τῆς ζωῆς του μέ μετάνοια καί ἄσκηση, θαυμαζόμενος ἀπ᾿ ὅλους.

Μάταια οἱ Τοῦρκοι προσπαθοῦν νά ἀνακόψουν τή δράση της. ῞Ωσπου, μιά νύκτα, στίς 2 ᾿Οκτωβρίου τοῦ ἔτους 1588, πῆγαν στό μονύδριο πού εἶχε οἰκοδομήσει στά Πατήσια (ἔτυχε τότε νά ἑορτάζεται μνήμη τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Διονύσιου τοῦ ᾿Αρεοπαγίτου.

Καθώς καί η ῾Αγία μαζί μέ τίς ἄλλες ἀδελφές βρίσκονταν στόν ἱερό ναό ἐπιτελώντας ὁλονύκτια ἀγρυπνία) καί πέντε ἀπό αὐτούς ἀνέβηκαν στόν ἐξωτερικό τοῖχο καί ἐπήδησαν μέσα στήν αὐλή.

Στή συνέχεια εἰσέβαλαν στό ναό, ὅπου ἅρπαξαν τήν ῾Αγία καί τήν ἐμαστίγωσαν μέ μανία καί βαναυσότητα. Τό ἀσκητικό της σῶμα δέν ἄντεξε πολύ. ῾Η Δορκάς τῶν ᾿Αθηνῶν ὑπέκυψε.

Εἴκοσι μέρες μετά ἀπό τήν κοίμηση τῆς ῾Αγίας, ὁ τάφος της εὐωδίαζε. ᾿Ακόμη, ὅταν μετά ἀπό ἕνα ἔτος ἔγινε ἀνακομιδή, τό τίμιο λείψανό της βρέθηκε σῶο καί ἀκέραιο.

᾿Επιπλέον ἦταν γεμάτο μέ εὐωδιαστό μύρο, τρανή καί λαμπρή ἀπόδειξη τῆς θεάρεστης καί ἐνάρετης πολιτείας της, πρός δόξα καί αἶνο τοῦ Θεοῦ καί καύχημα τῆς πίστεώς μας. Τό ἱερό λείψανό της βρίσκεται σήμερα στό Μητροπολιτικό Ναό τῶν ᾿Αθηνῶν.