05 Δεκεμβρίου, 2014

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΙΣ ΙΕΡΕΣ ΜΟΝΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

 

Η Ιερά Μονή Ιβήρων είναι 3η στην τάξη των Αγιορείτικων Μονών, ελληνική, κοινοβιακή και γιορτάζει στην Κοίμηση της Παναγίας. Η μονή Ιβήρων βρίσκεται στην βορειοανατολική πλευρά της αθωνικής χερσονήσου επάνω σε μικρό όρμο. Ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα ως μονή του Κλήμεντος. Το 980 ο εξ Ιβηρίας (σημερινής Γεωργίας), επιφανέστατος στη βασιλική αυλή της Ιβηρίας, μοναχός Ιωάννης Τουρνίκιος με ομάδα Γεωργιανών - Ιβήρων - μοναχών, προερχόμενη από τη Μεγίστη Λαύρα την επέκτειναν και τη διαμόρφωσαν σε λαύρα.

 
 Η Ιερά Μονή Ιβήρων

Μετά το 1010 έλαβε τη σημερινή της ονομασία προς τιμήν των κτητόρων της. Κατά το 10ο και 11ο αιώνα προσαρτήθηκαν σ' αυτήν πολλά μονύδρια, όπως του Kολοβού, του Προφήτου Ηλία, του Σισίκου και άλλες. Καταστράφηκε πολλές φορές από πειρατές, κυρίως από Φράγκους το 1259. Κατά τις αρχές του δέκατου πέμπτου αιώνα η μονή Ιβήρων βρέθηκε σε πλήρες οικονομικό αδιέξοδο. Ανέκαμψε όμως πολύ γρήγορα και στο τέλος του ίδιου του αιώνα βρέθηκε με πολύ περισσότερους έλληνες μοναχούς έτσι ώστε και κατέστει αυτή Ελληνική.

Στην συνέχεια μετά από ενισχύσεις Γεωργιανών και Ρουμάνων ηγεμόνων, αλλά και Οικουμενικών Πατριαρχών περνώντας νέα περίοδο ακμής κατά τον 18ο αιώνα ήταν ήδη πλουσιώτατη. Το 1865 αποτεφρώθηκε σχεδόν ολόκληρη η Μονή διασωθέντων μόνο του Καθολικού και της Βιβλιοθήκης. Γρήγορα όμως ανακαινίσθηκε. Η μονή Ιβήρων προσέφερε πολλά στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821.Σαν μοναστηριακό συγκρότημα είναι μεγάλο και επιβλητικό. Η είσοδος της μονής Iβήρων με το διαβατικό, είναι στη βορεινή πλευρά. Στο ανατολικό τμήμα της αυλής είναι το Kαθολικό.

Απέναντί του το μεγάλο κωδωνοστάσιο και στη συνέχεια η τράπεζα από τη μία πλευρά και το κτίριο της βιβλιοθήκης από την άλλη. Tα κτίρια της αυλής περιβάλλονται από τις πτέρυγες που σχηματίζουν τετράπλευρο, όπου υπάρχουν κατά ζώνες τα κελιά των μοναχών, οι χώροι διοικήσεως της μονής, o πύργοs, το αρχονταρίκι, το νέο σκευοφυλάκιο-εικονοφυλάκιο-βιβλιοθήκη- συνοδικό και άλλοι βοηθητικοί χώροι. Η μονή Ιβήρων έχει 35 μοναχούς και 27 εξαρτήματα. Μετατράπηκε σε Κοινοβιακή με σιγίλλιο του Οικουμενικού Πατριάρχη Δημητρίου του Α΄. Η μονή Ιβήρων έχει 16 παρεκκλήσια.

Στο Καθολικό βρίσκονται δύο παρεκκλήσια με τοιχογραφίες, του Aγίου Nικολάου και των Aγίων Aρχαγγέλων. Εκεί φυλάσσονται τα λείψανα 165 αγίων και τμήματα από τα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν κατά την σταύρωση του Xριστού. Δίπλα στην παλιά είσοδο της μονής βρίσκεται το παρεκκλήσι της Παναγίας της Πορταΐτισσας με την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Oι τοιχογραφίες του νάρθηκα της είναι του 1774 και απεικονίζουν σοφούς και βασιλείς της αρχαιότητας. Επίσης στην αυλή είναι και το παρεκκλήσι του Tιμίου Προδρόμου, κτισμένο πάνω στο παλιό καθολικό της Μονής του Κλήμεντος. Η σημερινή μορφή του χρονολογείται το 1710.

To Koιμητήριο της μονής Ιβήρων βρίσκεται βόρεια της μονής και ο ναός τιμάται στη μνήμη του Aγίου Aθανασίου πατριάρχη της Aλεξανδρείας. To Σκευοφυλάκιο της μονής Ιβήρων στεγάζεται μαζί με τη βιβλιοθήκη στο αυτοτελές κτίριο που βρίσκεται απέναντι από το Καθολικό. Θεωρείται από τα αξιολογότερα του Αγίου Όρους. Φυλάγονται ανεκτίμητοι θησαυροί, χρυσοκέντιτα άμφια, εκκλησιαστικά σκεύη, σταυροί, δισκοπότηρα, εγκόλπια, μίτρες, η αρχιερατική στολή του Πατριάρχη Διονυσίου του Δ΄,ο μανδύας του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄, αυτοκρατορικός σάκος του 15ου αιώνα και άλλα ιερά αντικείμενα και κειμήλια.

Επίσης φυλάσσονται αυτοκρατορικά και πατριαρχικά έγγραφα, μεταξύ των οποίων τα χρυσόβουλα των αυτοκρατόρων Μιχαήλ Β΄ Παλαιολόγου και Ιωάννου Στ΄ Καντακουζηνού. Η βιβλιοθήκη της μονής Ιβήρων είναι καλά οργανωμένη και πλoύσια σε περιεχόμενο. Περιέχει περισσότερα από είκοσι χιλιάδες έντυπα, από τα οποία 33 είναι αρχέτυπα και 11000 παλαίτυπα βιβλία. Επίσης περιλαμβάνει περισσότερα από 2300 χειρόγραφους κώδικες καθώς και 14 λειτουργικά ειλητάρια. Από τους κώδικες διακόσιοι είκοσι τρεις, στην ελληνική και γεωργιανή γλώσσα, είναι περγαμηνοί. Οι υπόλοιποι είναι βομβύκινοι και χάρτινοι 68 ελληνικά χειρόγραφα και ένα σλαβικό είναι εικονογραφημένα. 

Στο νέο διώροφο κτίσμα της νότιας πλευράς της μονής Ιβήρων διαμορφώθηκε ειδικός χώρος για τη βιβλιοθήκη. Η μονή Ιβήρων έχει εξαρτήματα της την Σκήτη Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων, επονομαζόμενη και Ιβηρήτικη, δέκα Καθίσματα και είκοσι έξι Κελλιά. Δέκα κελλιά είναι στον οικισμό των Καρυών, δέκα τρία βρίσκονται προς την κατεύθυνση των Καρυών και τα υπόλοιπα τρία προς την Μονή Φιλοθέου.Tο Κελί του Aγίου Δημητρίου στις Kαρυές χρησιμοποιείται ως αντιπροσωπείο. Το σύνολο των κελλιωτών μοναχών της μονής είναι είκοσι επτά και οι περισσότεροι ασχολούνται κυρίως με γεωργικές καλλιέργειες.  

Η μονή απέχει περίπου 1:15 ώρα από τις Καρυές, 1 ώρα από τη Μονή Σταυρονικήτα μέσα από ένα υπέροχο μονοπάτι, όταν αυτό είναι ανοιχτό από τις καιρικές συνθήκες, 1 ώρα από τη Μονή Φιλοθέου (τα πρώτα 30 λεπτά σε δασικό δρόμο και τα υπόλοιπα 30 σε όμορφο μονοπάτι)και 1:30 ώρα από τη Μονή Καρακάλλου σε δασικό δρόμο.

 Η Ιερά Μονή Χιλανδαρίου

Η Μονή Χιλανδαρίου είναι 4η στην ιεραρχία των Αγιορείτικων Μονών. Βρίσκεται μέσα στο βουνό, στη βορειανατολική πλευρά. Είναι Σερβική Μονή. 

Οι κτήτορες της μονής. Το όνομα της προήλθε κατά πάσα πιθανότατα από το Γεώργιο Χιλανδάριο, ιδρυτή και κτήτορα της Μονής. Το 1198 ο αυτοκράτορας Αλέξιος Γ΄ ο Άγγελος έθεσε την εγκαταλειμμένη μονή στην εξουσία του Στέφανου Νεμάνια, ηγεμόνα ("μεγάλου ζουπάνου") της Σερβίας και του Ράστκο δευτερότοκου γιου του, ως αιώνιο δώρο στους Σέρβους. Ο δεύτερος, προηγουμένως, είχε εγκαταλείψει τα εγκόσμια, έφτασε στον ΄Αθω και εκάρει ως μοναχός Σάββας.

Τον ακολούθησε στη συνέχεια ο ηγεμόνας πατέρας του που έλαβε το όνομα Συμεών. Αυτοί ανήγειραν τη μονή, σε περιοχή που παραχωρήθηκε από τη Μονή Βατοπεδίου, πράξη που επικύρωσε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο ο Αυτοκράτορας Αλέξιος Γ΄ το 1198, ο οποίος επιπλέον έδωσε την εγκαταλειμμένη Μονή Ζυγού ως μετόχι στη Μονή Χιλανδαρίου. Η Μονή εμπλουτίσθηκε στη συνέχεια με αμύθητους θησαυρούς και κατέληξε να γίνει πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο του σερβικού λαού του, από τον 13ο αιώνα.

Στις 4 Μαρτίου 2004 η Μονή υπέστη μεγάλη πυρκαϊά, η οποία κατέκαψε σχεδόν το ήμισυ του κτιριακού συγκροτήματος. Το Καθολικό της μονής Χιλανδαρίου, που κτίσθηκε γύρω στο 1293, είναι αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου αποτελεί ένα από τους κομψότερους ναούς του Αγίου Όρους. Από το αρχικό, διατηρείται το θαυμάσιο δάπεδο από λευκό μάρμαρο μ' ένα μεγάλο σταυρό στη μέση, περιβαλλόμενο από ψηφιδωτές ταινίες διαφόρων πετρωμάτων. Η τοιχογράφησή του συνδέεται με τη Μακεδονική σχολή και είναι των ζωγράφων Ευτυχίου και Μιχαήλ.

Θα πρέπει να έγινε γύρω στα 1313. Αξιόλογο είναι επίσης το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1774. Εδώ ακόμα βρίσκεται ο αρχικός τάφος του Αγίου Συμεών και πάνω από αυτόν βρίσκεται η επάργυρη σαρκοφάγος από το 1973. Η παλαιά ξύλινη σαρκοφάγος βρίσκεται στο σκευοφυλάκειο της μονής. Στην ανατολική γωνία του περιβόλου της μονής Χιλανδαρίου και μπροστά από τον πύργο του Αγίου Σάββα, βρίσκεται το παρεκκλήσι των Αρχαγγέλλων. Στις πτέρυγες της μονής υπάρχουν άλλα ένδεκα παρεκκλήσια. Τα εννέα από αυτά είναι αγιογραφημένα, με τοιχογραφίες του 13ου μέχρι και του 18ου αιώνα.

Από τα μη τοιχογραφημένα, των Αγίων Τεσσαράκοντα, έχει αξιόλογες φορητές εικόνες και ένα βημόθυρο του 1623. Το παρεκκλήσι του Αγίου Συμεών εγκαινιάστηκε πρόσφατα στο ομώνυμο κελί του. Βρίσκεται δίπλα στο καμπαναριό και πάνω από το ιστορικό πηγάδι της μονής. Έξω από τον περίβολο της μονής βρίσκονται δύο παρεκκλήσια. Εκείνο του κοιμητηρίου της μονής και στον κήπο το παρεκκλήσι του Αγίου Τρύφωνα. Ο κοιμητηριακός ναός είναι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η μονή Χιλανδαρίου έχει εξαρτήματά της είκοσι έξι κελιά, από τα οποία δύο κοντά στο μοναστήρι και τα υπόλοιπα στις Καρυές.   

Από τα κελιά αυτά είναι κατοικήσιμα τα ένδεκα. Κοντά στη μονή βρίσκεται το κελί της Αγίας Τριάδος. Ιδιαίτερα αξιόλογο είναι επίσης το κελί της Μολυβοκκλησιάς, μισή ώρα βορειοδυτικά των Καρυών, με σπουδαίες τοιχογραφίες Κρητικής σχολής και πολύ αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 17ου αιώνα στον ναό του Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Εξάρτημά της είναι και το ιστορικό Κάθισμα του Αγίου Βασιλείου πρώην μονύδριο, σε απόσταση 2,5 χιλιομέτρων από την μονή. Βρίσκεται στον αρσανά της μονής προς την πλευρά του Θρακικού πελάγους. Στις Καρυές η μονή Χιλανδαρίου έχει το ιστορικότερο ίσως Ησυχαστήριο του Αγίου Όρους. 

Καλείται Τυπικαρειό, όπου ο άγιος Σάββας, σύμφωνα με την παράδοση, έφερε από την Παλαιστίνη τη σωζόμενη ακόμα και σήμερα εικόνα της Θεοτόκου Λειτουργεί με το δικό του τυπικό από το 1199, που προσδιορίζει και τις προϋποθέσεις μοναχικής διαβίωσης. Αλλά και τις σχέσεις με την κυρίαρχη μονή.  Η Μονή Χιλανδαρίου είναι χτισμένη σε απόσταση, περίπου, πέντε χιλιομέτρων από τον αρσανά της, το λιμανάκι της, σε μία καταπράσινη κοιλάδα στα βορειοανατολικά του Άθω. Προστατεύεται από τις στρογγυλεμένες κορυφές των λόφων που ανεβαίνουν μαλακά από τη θαλασσοδαρμένη ανατολική ακτή της χερσονήσου προς τη Δύση, προς την οροσειρά της χερσονήσου. 

Απέχει 2,30 ώρες από τη Μονή Ζωγράφου και 1,30 από τη Μονή Εσφιγμένου. Η Μοναστική δύναμη της Μονής, σύνολο μοναχών και εξαρτηματικών, κυμαίνεται σήμερα στα 70 άτομα. Η εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας. Στη Μονή αυτή αξίζει να δουν οι επισκέπτες τις τοιχογραφίες της μακεδονικής σχολής που βρίσκονται στο καθολικό, στη τράπεζα και στο παρεκκλήσιο του Αγίου Γεωργίου, την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Τριχερούσας καθώς και τον κοιμητηριακό ναό. Επίσης την ιστορική βιβλιοθήκη της Μονής, το ιερό σκευοφυλάκιο όπως και το πλούσιο εικονοφυλάκιο. Η συνέχεια αύριο...... 


ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

 

«σχύς το Νόμου 1811/1988 καί Σύμβαση κκλησίας καί Πολιτείας τς 11.5.1988 μετά τήν ναρξη σχύος το Ν. 4301/2014»

ριθμ. Πρωτ. 5993/Διεκπ. 2745
                                                                             Ἀθήνσι 1 Δεκεμβρίου 2014
Πρς
τ
ν ερν ρχιεπισκοπν θηνν, τς ερς Μητροπλεις τς κκλησας τς λλδος καί τάς Συνοδικάς . Μονάς τς κκλησίας τς λλάδος

συμβολαιογραφική Σύμβαση μεταξύ το λληνικο Δημοσίου καί τν 149 ερν Μονν τς κκλησίας τς λλάδος, ο ποες ξουσιοδότησαν τήν Διαρκ ερά Σύνοδο γιά τήν πογραφή της, συνήφθη τήν 11.5.1988, κυρώθη μέ τό πρτο ρθρο του Ν. 1811/1988 (ΦΕΚΑ΄231) καί πέκτησε σχύ νόμου τήν 13.10.1988.
 
Κατά τό ρθρο 1 τς Συμβάσεως ναφέρεται τι ο δύο πλευρές συνψαν τήν πό 11.5.1988 Σύμβαση «προς το σκοπό να επιλυθούν οριστικά και αμετάκλητα όλες οι αμφισβητήσεις σχετικά με την ερμηνεία, έκταση και εφαρμογή του Ν. 1700/1987 "Ρύθμιση θεμάτων εκκλησιαστικής περιουσίας" και να αποφευχθούν διενέξεις μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας…».

Νόμος 1700/1987 (ΦΕΚ Α΄ 61) θέσπισε μέ τό ρθρο 3 παρ. Α΄ περ. α΄ μάχητο τεκμήριο διοκτησίας το λληνικο Δημοσίου σέ σα μοναστηριακά κίνητα δέν εχαν «νόμιμο τίτλο κυρι-ότητας» καί οσιαστικά καθίστα παράνομη τήν διατήρηση τς νομς καί κατοχς τν κινήτων ατν πό τίς Μονές.

Σύμβαση τς 13.10.1988, κινούμενη στήν δια λογική, προέβλεψε τι ο ερές Μονές κουσίως (καί χι ξ ατίας το Ν. 1700/1987) παραχωρον τά δασικά καί γροτολιβαδικά τους κίνητα, γιά τά ποα στερονται τίτλων διοκτησίας, καί ντιστοίχως προέβλεψε τι ξαιρονται καί παραμένουν στήν διοκτησία τν ερν Μονν «πέραν από τις οριζόμενες στο άρθρο 2β αγροτολιβαδικές και δασικές εκτάσεις, και όσες κατέχουν και νέμονται με νόμιμους τίτλους, καθώς και με νόμιμους τίτλους δωρεάς, διαθήκης, κληροδοσίας ή κληρονομίας» (ρθρο 2 περ. στ΄ Συμβάσεως).

Συνεπς, σα δασικά καί γροτολιβαδικά κίνητα των ερν Μονν πέγραψαν τήν πό 13.10.1988, λλά διαθέτουν νόμιμο τίτλο διοκτησίας, ξαιρονται πό τό πεδίο φαρμογς τς Συμβάσεως.
 
ναγνώριση μέ τό ρθρο 51 παρ. 7 το Νόμου 4301/2014 (ΦΕΚ Α΄ 223) ς νόμιμων τίτλων διοκτησίας φ' νός των Διαταγμάτων διαχωρισμο τς μοναστηριακς περιουσίας σέ «διατηρούμενη» «ρευστοποιητέα» καί φ' τέρου τν Πινάκων Α΄-Ε΄ τς πό 18.9.1952 Συμβάσεως, χει ς συνέπεια, μεταξύ λλων, τι ς νω Σύμβαση παραχωρήσεως μοναστηριακν κινήτων τς 13.10.1988 δέν διέπει καί δέν φορ πλέον στά μοναστηριακά κίνητα τά ποα μνημονεύονται στά νωτέρω Διατάγματα καί τούς Πίνακες τς πό 18.9.1952 Συμβάσεως.

Συνεπς, Σύμβαση τς 13.10.1988 καθίσταται νενεργός ς πρός ατά, λόγ τς ξαιρέσεώς τους κατά τό ρθρο 2 περ. στ΄ τς Συμβάσεως.

ντολ τς ερς Συνόδου
ρχιγραμματες
Μεθώνης Κλήμης