30 Αυγούστου, 2014

30/8/2014 - ΠΕΡΙ ΙΣΟΒΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΑΥΣΕΩΣ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ

 

Αγαπητοί επισκέπται του Ιστολογίου μας,

Επειδή το τελευταίο διάστημα η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος αποστέλλει σε κάποιους γέροντες πλέον Αρχιερείς Υγειονομική Επιτροπή ώστε να διαπιστώσει την ικανότητα του Αρχιερέως και να συντάξει Πόρισμα περί της ικανότητος ή μη του Αρχιερέως ώστε έτσι η Ιερά Σύνοδος να αποφανθεί εάν θα θέσει εν χηρεία τον Θρόνο ή όχι.

Βγήκαν δυστυχώς  όμως βιαστικά  και κάποιοι κληρικοί που δεν γνωρίζουν καλά τα εκκλησιαστικά πράγματα και είπαν διάφορα. Διά τούτο σας παραθέτουμε σήμερα Μελέτη του αξιότιμου κ. Αναστασίου Βαβούσκου Δρ. Θεολογίας/Νομικού έτσι ώστε να σχηματίσετε μια εμπεριστατωμένη άποψη.

Π.ΒΟΙΩΤΟΣ

Η ισοβιότητα, δηλαδή η εφ' όρου ζωής υποχρέωση κάθε Μητροπολίτη να διαποιμαίνει την Μητρόπολη, που του έχει εμπιστευθεί η Εκκλησία, προκύπτει από δύο νομοθετικές πηγές. Η μία είναι οι ιεροί κανόνες, οι οποίοι σαφώς προβλέπουν την ισοβιότητα, η άλλη είναι ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο οποίος εμμέσως την αναγνωρίζει, προσδιορίζοντας στις σχετικές διατάξεις του τους λόγους, που κατ' εξαίρεσιν οδηγούν στην απώλεια αυτής (δηλαδή της διαποιμάνσεως της Μητροπόλεως).

Αυτό σημαίνει ότι, για όσο διάστημα δεν επέρχεται κάποιος λόγος στερητικός της διαποιμάνσεως της Μητροπόλεως, ο Προκαθήμενος αυτής δεν δύναται να υποστεί οποιαδήποτε μεταβολή, η οποία να επιφέρει περιορισμό ή αφαίρεση της εξουσίας του. Κατά τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος, ως λόγοι, οι οποίοι οδηγούν σε στέρηση της διαποιμάνσεως μιας Μητροπόλεως, αναγνωρίζονται η αμετάκλητη καταδίκη του ποιμαίνοντος Μητροπολίτη είτε στην ποινή της εκπτώσεως από τον θρόνο είτε σε ισόβια αργία, η εκούσια παραίτησή του λόγω γήρατος ή ασθενείας, που εμποδίζει την εκτέλεση των καθηκόντων του ή για οποιοδήποτε άλλον σοβαρό λόγο και η υπηρεσιακή ανεπάρκεια.

Από τους προαναφερθέντες λόγους, η αμετάκλητη καταδίκη και η υπηρεσιακή ανεπάρκεια συνιστούν λόγους στερήσεως της διαποιμάνσεως μιας Μητροπόλεως ανεξάρτητους της θελήσεως του Μητροπολίτη, ενώ η παραίτηση λόγω γήρατος ή για λόγους υγείας εξαρτάται αποκλειστικώς από τον ίδιο τον ενδιαφερόμενο Μητροπολίτη.

Ειδικότερα: Πρώτο λόγο,εξαίρεση στην αρχή της ισοβιότητας συνιστά η αμετάκλητη καταδίκη από Εκκλησιαστικό Δικαστήριο του Αρχιεπισκόπου ή οποιουδήποτε εν ενεργεία Μητροπολίτη στην ποινή της εκπτώσεως από τον θρόνο ή της ισόβιας αργίας. Από την έκδοση της καταδικαστικής αποφάσεως και ένεκα αυτής απόλλυται η διαποίμανση της Μητροπόλεως και αίρεται η ισοβιότητα..

Δεύτερο λόγο,εξαίρεση στην αρχή της ισοβιότητας συνιστά η εκούσια παραίτηση του Μητροπολίτη λόγω γήρατος ή ασθενείας  αιτίες οι οποίες τον εμποδίζουν να εκτελεί τα καθήκοντά του καθώς και για οποιονδήποτε άλλο σοβαρό λόγο, χωρίς όμως στην συγκεκριμένη περίπτωση να απαιτείται ως προϋπόθεση η αδυναμία εκπληρώσεως των καθηκόντων του. Η άρση της ισοβιότητας δεν επέρχεται αυτοδικαίως με την υποβολή της αιτήσεως παραιτήσεως αλλ' αφού αυτή γίνει δεκτή από την Διαρκή Ιερά Σύνοδο, η οποία κατά τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι αρμόδια να κρίνει επί της ουσίας. 

Τούτο σημαίνει ότι η Διαρκής Ιερά Σύνοδος δύναται και ν' απορρίψει την αίτηση παραιτήσεως και να μην άρει την ισοβιότητα. Παρά το γεγονός ότι στις σχετικές διατάξεις γίνεται αναφορά μόνο στους Μητροπολίτες και όχι και στον Αρχιεπίσκοπο, σε αντίθεση με την § 1 εδ. α΄ του άρθρου 34, που αφορά στον πρώτο λόγο άρσεως της ισοβιότητας και όπου γίνεται μνεία αμφοτέρων, θα πρέπει για το ενιαίο της ρυθμίσεως να γίνει δεκτό ότι και ο Αρχιεπίσκοπος υπό την ιδιότητα του Μητροπολίτη Αθηνών περιλαμβάνεται στους δικαιούχους να υποβάλλουν την εν λόγω αίτηση παραιτήσεως.

Η μη αναφορά του Αρχιεπισκόπου στους δικαιούχους οφείλεται μάλλον σε λάθος εκ παραδρομής και όχι στην βούληση του νομοθέτη να εξαιρεθεί αυτός από τις συγκεκριμένες διατάξεις. Το ίδιο ισχύει και για τον επόμενο λόγο άρσεως της ισοβιότητας, την υπηρεσιακή ανεπάρκεια, όπου επίσης στο κείμενο της σχετικής διατάξεως δεν αναφέρεται ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών.

Τρίτο λόγο, εξαίρεση άρσεως της ισοβιότητας συνιστά η απαλλαγή από τα καθήκοντα λόγω υπηρεσιακής ανεπάρκειας, μετά από απόφαση ειδικής Επιτροπής που αποτελείται από τον Πρόεδρο του ΣτΕ και δύο Καθηγητές Ιατρικής Σχολής. Από πλευράς Κανονικού Δικαίου, η ισοβιότητα κατοχυρώνεται στον κανόνα ΙΣΤ΄ της Πρωτοδευτέρας, ο οποίος ορίζει: «Δια τας φιλονεικίας τε και ταραχάς, τας εν τη του Θεού εκκλησία συμβαινούσας, και τούτο ορίσαι αναγκαίον εστι· το, μηδενί τρόπω επίσκοπον καταστήναι εν τη εκκλησία, ης έτι ο προεστώς ζη και εν τη ιδία συνίσταται τιμή,».

Από το παρατιθέμενο απόσπασμα της πργφ.1, εδ.α΄ του ως άνω κανόνα προκύπτουν τα συστατικά στοιχεία της ισοβιότητας, τα οποία όσο υπάρχουν συνιστούν ανασταλτικό παράγοντα για οποιαδήποτε μεταβολή στο πρόσωπο του Προκαθημένου μιας εκκλησιαστικής περιφέρειας. Έτσι, εφ' όσον αυτός βρίσκεται εν ζωή και δεν έχει απωλέσει τον ιερατικό βαθμό, τον οποίο κατέχει, δηλαδή αυτόν του επισκόπου, αποκλείεται οποιαδήποτε αντικατάσταση του με οποιοδήποτε τρόπο.

Οι δύο προϋποθέσεις θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικώς, άλλως, εάν μία εξ αυτών παύσει να ισχύει, δηλαδή είτε επέλθει ο θάνατος του επισκόπου είτε η διά καθαιρέσεως απώλεια του ιερατικού βαθμού, η ισοβιότητα αίρεται και ο θρόνος της συγκεκριμένης επαρχίας, ως τελών υπό καθεστώς χηρείας, πληρούται από νέο επίσκοπο. ΄Ετσι, λοιπόν έχουμε καταρχήν τους δύο πρώτους λόγους, οι οποίοι αίρουν την ισοβιότητα, ήτοι ο θάνατος του επισκόπου ή η καθαίρεση του. Αυτοί οι δύο λόγοι δεν αποτελούν και τους μοναδικούς, που οδηγούν σε άρση της ισοβιότητας. 

Υπάρχουν και άλλοι, που επίσης προβλέπονται στον ίδιο κανόνα και οι οποίοι είτε συνάγονται ευθέως είτε εξ αντιδιαστολής και οδηγούν σε παύση. Τέτοιοι λόγοι είναι η εκούσια παραίτηση του επισκόπου από το θρόνο του και η πέραν του εξαμήνου απομάκρυνση του από την επαρχία του. Η εκούσια παραίτηση του επισκόπου, ως λόγος άρσεως της ισοβιότητας, προκύπτει απευθείας από το κείμενο του κανόνα. Η αποδοχή από τον κανονικό νομοθέτη της εκουσίας παραιτήσεως, ως λόγου άρσεως της ισοβιότητας, φαίνεται καταρχήν να υποδηλώνει μια ασυνέπεια αυτού, σε σχέση με αυτόν τον ίδιο τον θεσμό της ισοβιότητας.

Και τούτο διότι η ισοβιότητα είναι δεδομένη για το Κανονικό Δίκαιο, και κατά συνέπεια δεν νοείται αποδέσμευση του επισκόπου από τον δεσμό αυτό και μάλιστα κατόπιν δικής του επιλογής.Την φαινομενική αυτή αντίφαση εξαλείφει ο Θ. Βαλσαμών στο ερμηνευτικό του σχόλιο υπό τον κανόνα υποστηρίζοντας ότι οι παραιτήσεις επισκόπων θα πρέπει να εγκρίνονται δυσχερώς, και μόνο εάν ο λόγος είναι ανάλογης βαρύτητας με την υποχρέωση διαποιμάνσεως της κληρωθείσης σ' αυτούς επισκοπής. Η λύση αυτή περιορίζει το πεδίο εφαρμογής του κανόνα, του οποίου «το γράμμα» όμως σαφώς επιτρέπει την παραίτηση και μάλιστα την εκούσια, αναγνωρίζοντας μ' αυτό τον τρόπο στους επισκόπους δικαίωμα παραιτήσεως. 

Πρόκειται συνεπώς για μια ερμηνεία ανάγκης, με σκοπό να αποφευχθεί η οποιαδήποτε κατάχρηση του εν λόγω δικαιώματος, γεγονός το οποίο παραδέχεται και ο ίδιος ο Θ. Βαλσαμών στο προαναφερθέν σχόλιό του. Πέραν των προαναφερθέντων λόγων, ένας άλλος λόγος, ο οποίος αίρει την ισοβιότητα είναι η πέραν του εξαμήνου αναιτιολόγητη απουσία του επισκόπου από την επισκοπή του, εκτός αν αυτή (η απουσία) οφείλεται σε εντολή του ανωτάτου άρχοντα, σε εντολή του οικείου Πατριάρχη ή σε ασθένεια, που προκαλεί ακινησία. Εφ' όσον υφίσταται ένας εκ των τριών αυτών λόγων, η απουσία καθίσταται δικαιολογημένη, με αποτέλεσμα να μην αίρεται η ισοβιότητα.

Οι τρεις αυτοί λόγοι απαριθμώνται αποκλειστικώς, οπότε δεν υπάρχει δυνατότης διασταλτικής ερμηνείας τους με σκοπό την δι' ερμηνείας προσθήκη και άλλων λόγων, οι οποίοι θα μπορούν να αποτρέψουν μια πιθανή άρση της ισοβιότητας. Πέραν αυτών, δεν θεωρείται απουσία και κατά συνέπεια δεν συζητείται άρση ισοβιότητας η αδυναμία διαποιμάνσεως επισκοπής, η οποία οφείλεται σε λόγους ανεξαρτήτους της θελήσεως του ορισθέντος επισκόπου, όπως όταν η επισκοπή τελεί υπό καθεστώς ξένης κατοχής ή οι πιστοί αυτής δεν επιθυμούν τον εκλεγέντα επίσκοπο για ποιμενάρχη τους. Επίσης, δεν εξομοιώνεται κατ' αρχήν με απουσία η άνευ αιτίας άρνηση αναλήψεως της διαποιμάνσεως μιας επισκοπής.

Στην περίπτωση αυτή στον αρνούμενο να αναλάβει επίσκοπο επιβάλλεται η ποινή του αφορισμού, μέχρις ότου αυτός δεχθεί να αναλάβει τα καθήκοντά του ή αποφασίσει εν τω μεταξύ κάτι άλλο η αρμόδια σύνοδος της επαρχίας, χωρίς όμως αυτό το χρονικό διάστημα, που μεσολαβεί μεταξύ της επιβολής του αφορισμού και της πιθανής αναλήψεως των καθηκόντων από τον επίσκοπο ή της τυχόν συγκλήσεως της συνόδου και λήψεως αποφάσεως να είναι μικρότερο του εξαμήνου, που προβλέπει ο ΙΣΤ΄ της Πρωτοδευτέρας.

Εάν παρέλθει το εξάμηνο και δεν αναλάβει τα καθήκοντά του, τεκμαίρεται το αδικαιολόγητο της απουσίας του κατά τον ΙΣΤ΄ της Πρωτοδευτέρας και αντικαθίσταται από έτερο επίσκοπο κατόπιν συνοδικής αποφάσεως.  Συνεπώς, υπό αυτό το πρίσμα, και συμφώνως προς το «γράμμα» της κανονικής διατάξεως του ΙΣΤ΄ κανόνα της Πρωτοδευτέρας, δεν νοείται παύση του Επισκόπου, εάν η πέραν του εξαμήνου απουσία του οφείλεται σε ασθένεια, που προκαλεί ακινησία. 

Και το ερώτημα, που τίθεται, είναι το εξής: Είναι δυνατόν η Εκκλησία μέσω της ως άνω κανονικής διατάξεως να επιθυμούσε την παραμονή στη διοίκηση μιας επαρχίας της Επισκόπου ασθενούς, μη δυναμένου να ασκεί τα καθήκοντά του πέραν του εξαμήνου και για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα; Η απάντηση στο ερώτημα θα είναι αρνητική για τους εξής λόγους: Όπως είναι γνωστό, ο Επίσκοπος συγκεντρώνει στο πρόσωπό του τρεις εξουσίες, την Ιερατική, την Διδακτική και την Διοικητική η οποία διασπάται στην Διοικητική υπό στενή έννοια και στην Δικαστική.

Η άσκηση της Ιερατικής Εξουσίας συνεπάγεται για τον Επίσκοπο την τέλεση μυστηρίων και ιεροπραξιών.

Η άσκηση της Διδακτικής εξουσίας συνεπάγεται για τον Επίσκοπο την υποχρέωση να διδάσκει το ποίμνιό του.

Τέλος, η άσκηση της διοικητικής εξουσίας συνεπάγεται για τον Επίσκοπο τις υποχρεώσεις:

α) ενασχολήσεως του με τις υποθέσεις της Επαρχίας του,

β) της συμμετοχής του στη σύνοδο της Εκκλησίας του και

γ) την άσκηση της δικαστικής εξουσίας του είτε ως μονομελές είτε ως πολυμελές δικαιοδοτικό όργανο.

Τις εξουσίες αυτές έχει εκ των κανόνων ο Επίσκοπος την αδιαμφισβήτητη υποχρέωση να ασκεί, η μη άσκηση, δε, αυτών συνιστά συμπεριφορά αντικείμενη στους ιερούς κανόνες και προκαλεί την κίνηση των διαδικασιών εκ μέρους της Εκκλησίας προς αποκατάσταση της κανονικότητας, υπό τις προϋποθέσεις του ΙΣΤ΄ κανόνα της Πρωτοδευτέρας Οικουμενικής συνόδου. Κατά συνέπεια, γίνεται αποδεκτή και δεν επέρχεται άρση της ισοβιότητας και παύση.

Η κατά τον ΙΣΤ΄ κανόνα της Πρωτοδευτέρας αδυναμία ασκήσεως από τον Επίσκοπο των καθηκόντων του πέραν του εξαμήνου, εφόσον η απουσία οφείλεται σε ασθένεια που προκαλεί ακινησία, εκτός αν η ακινησία αυτή μετά την παρέλευση ευλόγου χρόνου διαπιστωθεί ότι οδηγεί σε μόνιμη και πλήρη αδυναμία ασκήσεως των καθηκόντων (π.χ. αδυναμία τελέσεως μυστηρίων και ιεροπραξιών, διδασκαλίας, συμμετοχής στη σύνοδο) και κατά συνέπεια σε αναίρεση αυτής της ίδιας της βάσεως, πάνω στην οποία εδράζεται ο θεσμός του Επισκόπου.

Συμπερασματικώς, οι κανονικές διατάξεις μας παρέχουν τη δυνατότητα εξευρέσεως λύσεως στη συγκεκριμένη περίπτωση, εφόσον για τη λήψη της σχετικής αποφάσεως προταχθεί των προσωπικών ευαισθησιών το συμφέρον της Εκκλησίας και του ποιμνίου.

 Σχόλιο του Ιστολογίου:  

1.Η Ιερά Σύνοδος επίσης μπορεί να αποφασίσει βάσει του άρθρου 34, παρ. 3 και 4 του Νόμου 590/1977 «Περί του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος», την ενεργοποίηση της διαδικασίας αποστολής Υγειονομικής Επιτροπής στον εκάστοτε ασθενούντα Αρχιερέα, για να διαπιστώσει την ικανότητά του εάν μπορεί να διαποιμαίνει την Ιερά Μητρόπολή του και βάσει του Πορίσματος της Επιτροπής η Ιερά Σύνοδος κρίνει.

2.Όπως επίσης το Άρθρο 15 Ν.1351/1983 του Καταστατικού Χάρτου δίδει το δικαίωμα στη Δ.Ι.Σ. να θέσει στην διάθεση της Εκκλησίας κάποιον Μητροπολίτη εφόσον συντρέχουν λόγοι που αφορούν το πρόσωπό του
 

Ο ΠΡΕΣΒΗΣ ΤΟΥ ΙΡΑΝ ΣΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ

 

Με τον πρέσβη του Ιράν στην Αθήνα κ. Μεχντί Μοχτασαμί συναντήθηκε χθες στις 3 το μεσημέρι στην Ι. Αρχιεπισκοπή Αθηνών ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος.

Η συνάντηση έγινε με πρωτοβουλία του Ιρανού πρέσβη με αφορμή τη δημόσια δήλωση που πραγματοποίησε αυτή την εβδομάδα η Ιερά Σύνοδος, με την οποία καταδίκαζε τον θάνατο χιλιάδων αθώων ανθρώπων στη Μ. Ανατολή και την Αφρική και έκανε έκκληση προς τη διεθνή κοινότητα να συνδράμει στην τάχιστη παύση της αιματοχυσίας στη Συρία και τους υπολοίπους χώρους της ιστορικής παρουσίας των χριστιανών.

Ο Αρχιεπίσκοπος και ο κ. Μοχτασαμί συνομίλησαν για αρκετή ώρα και αναφέρθηκαν εκτενώς στην ανεξέλεγκτη δράση των τζιχαντιστών και των εγκλημάτων που έρχονται καθημερινά στο φως της δημοσιότητας. Συζήτησαν, ακόμη, τους τρόπους και τις πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να αναληφθούν τόσο από τα εμπλεκόμενα κράτη, όσο και από τους επικεφαλής των Εκκλησιών, ώστε να τερματισθούν οι αιματοχυσίες.

 


ΠΑΝΕ ΓΙΑ 51 ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΟΙ ΗΠΑ;

 

2 κομητείες στη βόρεια Καλιφόρνια υπέβαλαν αίτημα για το δικαίωμα να σχηματίσουν την 51η πολιτεία των ΗΠΑ, που θέλουν να ονομάσουν Jefferson. Οι ίδιοι επικαλούνται την έλλειψη εκπροσώπησης και ότι τα αιτήματά τους δεν ακούγονται σε πολιτειακό επίπεδο. Οι μεγάλες αστικές κομητείες του Modoc και Siskiyou συνυπογράφουν το αίτημα. Βρίσκονται στα σύνορα με το Oregon και έχουν συνολικό πληθυσμό λίγο πάνω από τους 50.000 κατοίκους. Το αίτημα υποβλήθηκε μάλιστα στις αρμόδιες αρχές του Sacramento, που αποτελεί την πρωτεύουσα της πολιτείας της Καλιφόρνια.

«Άνθρωποι από άλλες τέσσερις κομητείες, Yuba, Sutter, Glenn και Tehama, σύντομα θα παρουσιάσουν  τις διακηρύξεις τους. Όταν ο αριθμός φτάσει τουλάχιστον τις 10, το Jefferson θα είναι έτοιμο να κυβερνήσει”, είπε ο Mark Baird, ένας από τους διοργανωτές του κινήματος, στην Sacramento Bee. Παρόλα αυτά οι ψηφοφόροι από την πολιτεία του Del Norte αποφάσισαν κατά της πρότασης για τη δημιουργία νέας πολιτείας.

"Δεν χρειαζόμαστε κυβέρνηση από μία πολιτεία να λέει στους ανθρώπους σε μία κομητεία τι να κάνει με τις πηγές της και την εκπαίδευση των παιδιών της. Είμαστε σε καλύτερη θέση να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά σας από την πολιτεία ή την ομοσπονδιακή κυβέρνηση", είπε ο Baird καταχειροκροτούμενος από τους υποστηρικτές του.
 

ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΧΑΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΜΑΧΗΤΙΚΑ ΚΑΙ Η ΠΑ ΑΝΑΓΚΑΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ Ε.ΒΕΝΙΖΕΛΟ!

 

Η μισή Πολεμική Αεροπορία ασχολείται σήμερα με τον υπουργό Εξωτερικών και πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ε.Βενιζέλο: Ένα δεύτερο EMPAER του Σμήνους VIP μετέβη στην  Θεσσαλονίκη προκειμένου να μεταφέρει τον Ευάγγελο Βενιζέλο στο Μιλάνο για τη διήμερη άτυπη Συνάντηση (GYMNICH) των υπουργών Εξωτερικών των κρατών-μελών της ΕΕ, μετά την αναγκαστική προσγείωση του αεροπλάνου που τον μετέφερε από την Άγκυρα!

Όλα αυτά ενώ σήμερα από το πρωί υπάρχει αυξημένη τουρκική αεροπορική επιθετικότητα στο Αιγαίο με παραβάσεις και παραβιάσεις του EEX. Με αφορμή το πρόβλημα που δημιουργήθηκε στο κυβερνητικό αεροσκάφος Εmbraer Legacy 484 που μετέφερε τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Βενιζέλο από την Τουρκία στο Μιλάνο, πηγές του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας ανέφεραν τα εξής:

«Το αεροσκάφος παρουσίασε ρωγμή στο εξωτερικό τζάμι του δεξιού ανεξήνεμου στις 10:20 το πρωί, ενώ το αεροσκάφος πετούσε πάνω από τη Θάσο, χωρίς ωστόσο να δημιουργηθεί πρόβλημα συμπίεσης. Το αεροσκάφος προσγειώθηκε με ασφάλεια στο αεροδρόμιο Μακεδονία της Θεσσαλονίκης στις 10:39 π.μ. Στη Θεσσαλονίκη προσγειώθηκε στις 11:54 το Embraer 209 για να μεταφέρει τον κ. Βενιζέλο στο Μιλάνο.

Στο αεροσκάφος επέβαινε τεχνικό κλιμάκιο από την αεροπορική βάση της Ελευσίνας, προκειμένου να προχωρήσει στην αντικατάσταση του τζαμιού».Πόσο να αντέξει και αυτό το αεροσκάφος τις συνεχείς μεταφορές του Ε.Βενιζέλου;