04 Αυγούστου, 2014

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΣΕ ΙΕΡΕΣ ΜΟΝΕΣ

 
    
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΡΤΟΚΩΣΤΑ


Το μοναστήρι της Αρτοκωστάς αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα και πιο αντιπροσωπευτικά μοναστικά κέντρα της Κυνουρίας με διατηρημένη την παραδοσιακή μορφή του. Η μονή απέχει από τον Άγιο Ανδρέα 12 χιλιόμετρα, από το Λεωνίδιο 52 χλμ. και από το Άστρος 21 χλμ. Το μοναστήρι της Αρτοκωστάς κτίστηκε πραγματικά σε «τόπον ευάρεστον και αρμόδιον», όπως λέει το σιγίλλιο του 1617, περιβαλλόμενο από ράχες και ψηλές βουνοκορφές: Στόϊ, Κλινοβάς και Σχίνου.

Έχει στραμμένη τη βορινή του πλευρά προς τη ρεματιά του Βρασιάτη, ενώ από τις άλλες τρεις πλευρές περιβάλλεται από καταπράσινο τοπίο. Εμπρός στην είσοδό του, μία τεράστια καρυδιά σκιάζει ένα μεγάλο επίπεδο άπλωμα. Η μονή ανήκει στην κοινότητα Πραστού. Εκκλησιαστικώς υπάγεται σήμερα στην Ιερά Μητρόπολη Μαντινείας και Κυνουρίας, ενώ κατά τον μεσαίωνα ανήκε στη Μητρόπολη Μονεμβασίας και πιο συγκεκριμένα στην  Επισκοπή Ρέοντος και Πραστού.

Υπάρχουν δύο μονές αφιερωμένες στην Παναγία: η σημερινή γυναικεία σε λειτουργία μονή Αρτοκωστάς ή Ορθοκωστάς και η πρώτη, η παλαιά βυζαντινή, κτισμένη σε απόσταση τριών χιλιομέτρων βορειοανατολικά, η οποία σε διάκριση από τη νεότερη, λεγόταν «Κάτω Παναγιά». Η παλαιά βυζαντινή μονή της Παναγίας Αρτοκωστά, που βρίσκεται σήμερα ανάμεσα στη βυζαντινή πόλη του Πραστού και της νεότερης κωμόπολης του Αγίου Ανδρέα επαρχίας Κυνουρίας, είναι ερειπωμένη.

Η επωνυμία που διατηρείται ακόμη – «Κάτω Παναγιά» – κατά πάσα πιθανότητα δεν ήταν η αρχική του παλαιού μοναστηριού, αλλά μεταγενέστερη. Για άγνωστη αιτία κάποια στιγμή εγκαταλείφθηκε από τους μοναχούς, οι οποίοι μετακινήθηκαν για άγνωστους λόγους ψηλότερα. Φυσικό ήταν τότε οι μοναχοί της Παναγιάς να αποκαλέσουν το αρχικό μοναστήρι σε αντιδιαστολή προς την σωζόμενη κάτω εκκλησία:

«Κάτω Παναγιά». Ανεβαίνοντας από τον Άγιο Ανδρέα, αντικρίζουμε πρώτα στα δεξιά μας την «Κάτω Παναγιά». Βρίσκεται πάνω από τη ρεματιά του Βρασιώτη ή Βρασιάτη, στη τοποθεσία «Βρύση», όπου υπάρχει κρήνη των χρόνων της Τουρκοκρατίας.

ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Το όνομα της μονής –παλιάς και νέας- παραδίδεται μέσα από την προφορική παράδοση, ως «Ορθοκωστά» ή «Αρτοκωστά». Στην επένδυση της εικόνας της Παναγίας που συνδέεται από παλιά με το μοναστήρι, γνωστής με την επωνυμία «La Beata Vergine delle Grazie», η οποία έχει μεταφερθεί στην Ιταλία και σήμερα κοσμεί το ναό του San Samuele στη Βενετία, η Παναγία αναφέρεται ως «Μήτηρ Θεού η Αρτοκωστά».  Στην επιγραφή της επιδιόρθωσης της Μονής του 1424/25 αναφέρεται επίσης με το όνομα: «Αρτοκωστά».

Όμως, σε παλιό σιγίλλιο του 1617 τη βρίσκουμε ως εξής: «… εν τη τοποθεσία ορθοκοτζάς» και σε άλλα τρία σωζόμενα σιγίλλια άλλοτε τη συναντάμε ως «Ορθοκοτζάς» και άλλοτε ως «Ορθοκωστάς», που είναι άλλωστε και ο λόγιος τύπος που επικρατεί. Σε θύμηση του 1663 και πάλι «Αρτοκοστά».

Στην ανακαίνιση του μετοχιού της, του Ευαγγελισμού, αναγράφεται το 1774 «Αρτοκοστάς», ενώ στον Κώδικα του 1828 διαβάζουμε: «…...του επιλεγομένου Εορτακουστής, τα νυν δε Ορθοκωστάς».Υπόθεση, που βγαίνει μέσα από τη μελέτη των ενετικών εγγράφων, διατυπώνεται από τη Θεοχάρη:μήπως το τοπωνύμιο προέρχεται από το «ESCORTA ή SCORTA», που αναφέρεται στο «Χρονικό του Μωρέως»;. Άλλη πιθανή προέλευση της ονομασίας της μονής είναι η «Εορτακουστή».

Το πιθανότερο είναι ότι αυτή τη λέξη επιζητούσαν οι λόγιοι της εποχής και ίσως οι πατριαρχικοί γραφείς, που συνέτασσαν τα επίσημα πατριαρχικά έγγραφα, όταν αναζητούσαν κάποια ετυμολογική προέλευση της επωνυμίας και γράφοντας συνδύασαν την λέξη «εορτή», που αγγίζει τα νοήματα των μοναστηριακών ιεροπραξιών και παρήγαγαν μια τρίτη επωνυμία για τη μονή, «Εορτακουστή», ως φημιζόμενη και ξακουστή από άποψη εορτής. Σήμερα, όπως προαναφέρθηκε, έχει επικρατήσει η επωνυμία Ορθοκωστά. To Οδοιπορικό μας συνεχίζεται........  


 



ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗ ΞΕΚΙΝΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

 

Τον Σεπτέμβριο αναμένονται οι πρώτες σημαντικές εξελίξεις στο μέτωπο της αξιοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας με την προκήρυξη διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισμού για το ακίνητο των 83 στρεμμάτων στη Βουλιαγμένη, που εφάπτεται του ξενοδοχειακού συγκροτήματος Αστέρας Οχι, όμως, πριν η «Εταιρεία Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Ακίνητης Περιουσίας Α.Ε.» (ΕΑΕΑΠ), σε συνεργασία με την αμερικανική Cushman και Wakefield, έναν από τους μεγαλύτερους διεθνείς οίκους real estate, που προσφέρθηκε και έχει αναλάβει pro bono το έργο του συμβούλου, επιλέξουν τον διαχειριστή.

Η Αρχιεπισκοπή Αθηνών προχωρεί με συντεταγμένο τρόπο και στον δρόμο που η ίδια έχει χαράξει. Το πρώτο ακίνητο των 83 στρεμμάτων στη Βουλιαγμένη αποτελεί το πιλοτικό project, θα γίνει με διεθνή διαγωνισμό και για χρήσεις όχι ασύμβατες με τη λειτουργία και τον χαρακτήρα της Εκκλησίας. Εφόσον τελεσφορήσει, θα ακολουθήσουν τα 1.200 στέμματα της περιοχής Φασκομηλιάς, τα οποία εκτείνονται στην παραθαλάσσια περιοχή από τη λίμνη της Βουλιαγμένης έως τη Βάρκιζα.

Κύκλοι της αγοράς συγκαταλέγουν μεταξύ των ενδεχόμενων υποψηφίων για το ακίνητο της Βουλιαγμένης τόσο τη βασιλική οικογένεια του Κατάρ όσο και τον όμιλο Μαρτίνου, τον όμιλο Προκοπίου και τον όμιλο Κωσταντακόπουλου. Το πενταμελές διοικητικό συμβούλιο της ΕΑΕΑΠ αναμένεται να προχωρήσει στη διαδικασία ανάθεσης του διαχειριστικού έργου από τον Σεπτέμβριο και κριτήριο επιλογής είναι, μεταξύ άλλων, και η δυνατότητα εθελοντικής συμμετοχής τους στο εγχείρημα. Ακολούθως θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός.

Η εταιρεία, στην οποία μετέχουν με 50% η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών και 50% το ελληνικό Δημόσιο θα διαχειρίζεται ακίνητα της Αρχιεπισκοπής Αθηνών τα οποία θα εισφερθούν από την Εκκλησία προς εκμετάλλευση με το μοντέλο της μακροχρόνιας μίσθωσης. Η εταιρεία έχει ήδη συσταθεί με τον νόμο 4182 που ψηφίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2013.

Τα έσοδα: Το 50% των εσόδων που θα προκύπτουν από τη λειτουργία της ΕΑΕΑΠ θα εισφέρεται στο κράτος, ενώ το άλλο 50% θα κατευθύνεται αποκλειστικά και μόνο στο κοινωφελές έργο της Εκκλησίας. Υπενθυμίζεται ότι με νόμο που ψηφίστηκε την άνοιξη του 2013 (4146/2013) επετράπη στα νομικά πρόσωπα της Εκκλησίας της Ελλάδος να αξιοποιήσουν τα ακίνητά τους μέσω της επενδυτικής νομοθεσίας για τα ιδιωτικά ακίνητα.Η δυνατότητα δίδεται μέσω Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ) που τίθενται σε ισχύ με προεδρικό διάταγμα. 


Το Δημόσιο με κοινή υπουργική απόφαση του υπουργείου Οικονομικών και Παιδείας νωρίτερα φέτος όρισε τα 2 από τα 5 μέλη του διοικητικού συμβουλίου ενώ τα άλλα 3 μέλη που όρισε η Αρχιεπισκοπή Αθηνών, σύμφωνα με κύκλους της Εκκλησίας, επελέγησαν με κριτήριο «την εμπειρία τους και την επαφή τους με την αγορά και τον ιδιωτικό τομέα, την εθελοντική, αμισθί, συνεισφορά τους και την πρόσβασή τους στον απόδημο ελληνισμό, ο οποίος συνδράμει συστηματικά εδώ και πολλά χρόνια την ελληνική εκκλησία».

Τα μέλη αυτά είναι: Ο Μιχαήλ Καρλούτσος, υϊός του ο εξ Αμερικής αιδεσιμότατου πρωτοπρεσβύτερου του Οικουμενικού Θρόνου, Αλέξανδρου Καρλούτσου, ο οποίος είναι το δεξί χέρι του Αρχιεπισκόπου Αμερικής και στενός συνεργάτης του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Επίσης, ο πολιτικός μηχανικός Πέτρος Σουρέτης, διευθύνων σύμβουλος της Intracom Κατασκευές. Και, τέλος, ο πρόεδρος του Enterprise Greece, Αρις Συγγρός.

To νομικό, συμβουλευτικό έργο έχει αναλάβει το δικηγορικό γραφείο Μπερνίτσα. Η προσπάθεια της Εκκλησίας να αξιοποιήσει την περιουσία της και να συνεισφέρει έτσι περισσότερα στο δημόσιο και το κοινωνικό σύνολο ξεκίνησε, όπως εξηγούν κύκλοι της Ιασίου, με σχετική πρόταση του Αρχιεπισκόπου η οποία διατυπώθηκε προς το κράτος από τον Οκτώβριο του 2009 αλλά «ξεκλείδωσε» μόλις το τελευταίο έτος.

 

ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΥΚΚΟΥ


Τη μνήμη του πρώτου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, αειμνήστου Αρχιεπισκόπου και Εθνάρχη Μακαρίου του Γ΄, τίμησε χθές Κυριακή η Κύπρος με πάνδημα μνημόσυνα σε όλους τους ναούς της νήσου.

Το καθιερωμένο επίσημο μνημόσυνο, με την ευκαιρία της τριακοστής έβδομης επετείου από τον θάνατό του, τελέσθηκε στην Ιερά Μονή Κύκκου, προϊσταμένου του Πανιερωτάτου Μητροπολίτη Κύκκου και Τηλλυρίας κ. Νικηφόρου, συμπαραστατουμένου από τους Πανιερωτάτους Μητροπολίτες Κυρηνείας κ. Χρυσόστομο και Ταμασού κ. Ησαΐα, τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες Κένυας κ. Μακάριο και Ζιμπάμπουε κ. Σεραφείμ από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και τον Έξαρχο του Παναγίου Τάφου στην Κύπρο, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Βόστρων κ. Τιμόθεο.

Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος λόγω προβλήματος υγείας δεν μπόρεσε να παραστεί, εκπροσώπησε ο Υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης, ενώ τον επιμνημόσυνο λόγο εκφώνησε ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος.

Στον επιμνημόσυνο λόγο του ο κ. Σιζόπουλος τόνισε ότι «η πολιτική και βιολογική απουσία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου μας λείπει όσο ποτέ. Παραμένει όμως ζωντανή και ανεξίτηλη στο χρόνο η ηγετική του φυσιογνωμία και η παρακαταθήκη του με τα διαχρονικά και πάντα επίκαιρα μηνύματα».

Σήμερα, είπε ο κ. Σιζόπουλος, αντιμετωπίζουμε τη λαθροβίωση του σχεδίου Ανάν «που στοχεύσει σε λύση στη βάση δύο χωριστών κρατικών μορφωμάτων με χαλαρή συνομοσπονδιακή κεντρική κυβέρνηση και τουρκική επικυριαρχία σε ολόκληρη την κυπριακή επικράτεια μέσω των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων».

«Επιχειρείται μάλιστα να αξιοποιηθεί η οικονομική κρίση, η οποία πλήττει την πατρίδα μας, για να τεθούν υπό ξένη κηδεμονία οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι και το Φυσικό Αέριο και να επιβληθεί λύση,  η οποία θα είναι άδικη και ετεροβαρής», πρόσθεσε.

Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος της ΕΔΕΚ σημείωσε ότι η πολιτική ηγεσία οφείλει να ακούσει και να αφομοιώσει τη δραματική έκκληση του Μακαρίου, ο οποίος στην τελευταία ιστορική του ομιλία από την πλατεία Ελευθερίας στις 20 Ιουλίου 1977, επεσήμαινε ότι «ο διακοινοτικός διάλογος με τη μορφή που διεξήχθη διέδραμε ήδη τη χρησιμότητά του, η Τουρκία τον αξιοποιεί ως άλλοθι για να εδραιώσει τα επεκτατικά της σχέδια. 

Ως εκ τούτου όσοι ενδιαφέρονται για πραγματική λύση θα πρέπει να ασκήσουν πιέσεις προς την Τουρκία». Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Σιζόπουλος, υπογράμμισε ότι «δεν πρέπει να επιτρέψουμε να κυριαρχήσει το άδικο και να είμαστε η τελευταία γενιά Ελλήνων στην Κύπρο. Αυτό πρέπει να αποτελεί το συμβόλαιο ενός ολόκληρου λαού με την ιστορία και το έθνος. Δεν είναι δυνατό αυτά τα  χώματα, τα αιώνια Ελληνικά, να παραδοθούν στους εχθρούς. 

Σε αυτό τον αγώνα κανένας είτε ζωντανός, είτε νεκρός δεν δικαιούται απουσίας».Του Μνημοσύνου ακολούθησε τρισάγιο και κατάθεση στεφάνων στον ανδριάντα του Εθνάρχη Μακαρίου στο Θρονί, ο οποίος βρίσκεται πλησίον του τάφου του αειμνήστου Αρχιεπισκόπου.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΘΝΑΡΧΗ ΜΑΚΑΡΙΟ

Τριάντα εφτά χρόνια από τον θάνατό του και ο Μακάριος, ο άνθρωπος που πέρασε «δια πυρός και ύδατος» για να υπερασπιστεί την Κύπρο από τις μανιώδεις επιθέσεις των εχθρών της, βρίσκεται στο στόχαστρο κάποιων που με την ιστορία έχουν ελάχιστη σχέση. Κατηγορήθηκε από ακροδεξιούς, παλαιοδεξιούς και «ρεαλιστές» και από «προοδευτικούς» μιας καινοφανούς χωρίς αντιστάσεις «αριστεράς».

Όλοι αυτοί οι ετερόκλητοι κατήγοροί του, έχουν στην πλειοψηφία τους ως κοινό παρονομαστή την υποστήριξη τους στο σχέδιο Ανάν και παρόμοια σχέδια «λύσης» και τον χλευασμό του μακροχρόνιου αγώνα (του αγώνα γενικά). Στόχος τους να διαβρώσουν τη μνήμη του, έτσι ώστε ο λαός να μείνει χωρίς σύμβολα αντίστασης και να αναδειχθεί έτσι ως μοναδική πολιτική σύνεσης, η υπακοή στα σχέδια των ξένων.

Ο Μακάριος αντιστάθηκε στις προσπάθειες ντόπιων και ξένων δυνάμεων, για επιβολή λύσης που οδηγούσε στη τουρκοποίηση του νησιού. Κατηγορήθηκε από τους εχθρούς του, ότι δεν ήθελε την ένωση. Αποδείχτηκε ότι εκείνοι, όπως επανειλημμένα τους προειδοποίησε, ενταφίασαν την ένωση και παρέδωσαν τη Κύπρο στις τουρκικές ορδές με το πραξικόπημα του 74. Αυτός διαφύλαξε την ενότητα του νησιού, ως τη στιγμή που ο φασισμός τον ανέτρεψε.

Η Κυπριακή Δημοκρατία παρέμεινε διεθνώς αναγνωρισμένη χάρις σ’ εκείνον, παρά τις προσπάθειες των εχθρών της Κύπρου. Το 1964 έγινε η μεθοδικά προετοιμασμένη τουρκανταρσία που στόχευε στη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η οποία ήταν μέρος του σχεδίου της Τουρκίας για «ανάκτηση της Κύπρου» και η οποία δεν προκλήθηκε φυσικά από τα 13 σημεία-εισηγήσεις του Μακαρίου.

Λόγω των συγκρούσεων και των απειλών της Τουρκίας, αμερικανοί, άγγλοι, τούρκοι και δυστυχώς η ελληνική κυβέρνηση, πίεζαν τον Μακάριο, να δεχτεί την αποστολή στρατευμάτων από χώρες του ΝΑΤΟ στη Κύπρο για να τηρούν τη τάξη καθώς και την διακυβέρνηση της Κύπρου από μια επιτροπή πρεσβευτών που θα είχε έδρα το Λονδίνο και η οποία θα αποφάσιζε για τη δράση αυτού του στρατού. Του ζητούσαν δηλαδή να δεχτεί διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και ξένη κατοχή.

Ο Μακάριος απέρριψε την κυνική αυτή πρόταση και στη συνέχεια κέρδισε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ένα ιστορικό ψήφισμα που αναγνώριζε την κυβέρνηση του ως την νόμιμη κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έστω κι αν οι τούρκοι είχαν αποχωρήσει από αυτή. Οι εχθροί της Κύπρου όμως βυσσοδομούσαν. Ακολούθησε το σχέδιο Άτσεσον για το οποίο, ο Γεώργιος Παπανδρέου (όταν επιτέλους κατάλαβε περί τίνος επρόκειτο) είπε ότι «είχε ως τίτλο την ένωση και περιεχόμενο τη διχοτόμηση».

Ο Μακάριος δεν δεχόταν να δοθεί έδαφος της Κύπρου στη Τουρκία. Ήθελε ή αυτούσια ένωση - αν η Ελλάδα ήθελε να τη στηρίξει - ή ανεξαρτησία. Γι’ αυτή του τη στάση έγινε πολλές φορές στόχος δολοφονικών σφαιρών. Το Πραξικόπημα ήταν το αποκορύφωμα των προσπαθειών να τον βγάλουν από τη μέση και να δοθεί έτσι ένα κομμάτι της Κύπρου στη Τουρκία. Πρόθυμοι συνεργάτες στα σχέδια των ξένων η Χούντα και η ΕΟΚΑ Β.

Όμως, η Τουρκία αφού εισέβαλε στη Κύπρο δεν αρκέστηκε σ’ ένα μικρό κομμάτι και γι αυτό o ταξίαρχος Ιωαννίδης, ο αρχηγός της εγκληματικής χούντας, είπε στους αμερικανούς το γνωστό «Μας εξαπατήσατε!» Αυτή λοιπόν την οντότητα της μαρτυρικής Κυπριακής Δημοκρατίας, το μόνο σήμερα ανάχωμά μας, υπερασπίστηκε ο Μακάριος, αφού η ένωση δεν ήταν δυνατή. Αυτή η Κυπριακή Δημοκρατία υπήρξε στόχος του σχεδίου Αναν το 2004 και παραλίγο να διαλυθεί αν ο λαός και ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν το απέρριπταν.

Αυτή η Κυπριακή Δημοκρατία είναι και σήμερα στόχος των σχεδίων που επωάζονται. Διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας σημαίνει διάλυση και του κυπριακού ελληνισμού. Ο Μακάριος κατηγορήθηκε λοιπόν από τους εκπροσώπους της σχολής του «ρεαλισμού» ως αδιάλλακτος επειδή δεν δέχτηκε λύσεις διαμελισμού της Κύπρου. Ωστόσο, οι οπαδοί του «ρεαλισμού» και των υποχωρήσεων, όποτε τους βολεύει χρησιμοποιούν το όνομα του Μακαρίου για να μας πείσουν ότι οι συμφωνίες Μακαρίου-Ντεκτάς (και Κυπριανού-Ντεκτάς) μας δείχνουν τον δρόμο για συμβιβασμό.

Σωστά, για συμβιβασμό - όχι για συνθηκολόγηση (οι συμφωνίες του 77 και του 79 δεν έχουν καμία σχέση με το σχέδιο Ανάν ή τις παραλλαγές του). Ο Μακάριος περπάτησε λοιπόν πάνω σε ένα έδαφος γεμάτο σκορπιούς και έχιδνες. Ήταν ένας αγωνιστής - είδος που σήμερα σπανίζει. Γι’ αυτό, ειδικά σ’ αυτή τη καταθλιπτική σημερινή συγκυρία, αξίζει να τον θυμόμαστε για την αξιοπρεπή στάση του, όταν υπερασπιζόταν τα συμφέροντα του κυπριακού ελληνισμού, όρθιος πάνω στα ερείπια της προδοσίας, βαλλόμενος πανταχόθεν.