31 Μαρτίου, 2013

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΙ

Οι κατανυκτικοί Εσπερινοί τελούνται κάθε Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Το απόγευμα της Κυριακής της Τυροφάγου τελείται ο κατανυκτικός Εσπερινός της Συγνώμης. Κατανυκτικός λέγεται, διότι ψάλλονται κατανυκτικά τροπάρια από το Τριώδιο, που το περιεχόμενο τους διαποτίζεται από βαθιά συναίσθηση της αμαρτωλότητας, πένθος, συντριβή, μετάνοια και θερμή ικεσία για άφεση αμαρτιών.

Εσπερινός Συγνώμης λέγεται, αυτός μόνον, από τους κατανυκτικούς, διότι στο τέλος της ακολουθίας ο λαός ασπάζεται το Ευαγγέλιο ζητώντας από τον Ιερέα συγγνώμη και στη συνέχεια και μεταξύ τους, ώστε συχωρεμένοι να αρχίσουν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Πρόκειται για μια ωραία συνήθεια, που καλό θα ήταν να αναβιώσει.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό των Εσπερινών αυτών είναι ότι μετά την Είσοδο και το «Εσπέρας Προκείμενον», αλλάζει ο διάκοσμος της Αγίας Τραπέζης και η στολή του Ιερέως. Από πασχαλινή, λόγω της Κυριακής, μεταπίπτει σε πένθιμη, λόγω της Τεσσαρακοστής (αλλάζουν τα λευκά με πορφυρά - έφ' όσον τον Χριστό δεν Τον πενθούμε ως άνθρωπο, άλλ' ως Βασιλέα Θεό).  Όπου χρησιμοποιούνται μώβ ή μαύρα, είναι συνήθεια μεταφερθείσα από τη Δύση.

Στο τέλος του Εσπερινού ψάλλονται τα τροπάρια «Θεοτόκε Παρθένε...», «Βαπτιστά του Χριστού...» κ.λπ. και κατακλείονται με την ευχή του Αγίου Έφραίμ του Σύρου: «Κύριε καί Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαρχίας και άργολογίας μη μοι δως. Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης χάρισαί μοι τω σω δούλω. Ναι, Κύριε, Βασιλεύ, δώρησαί μοι του όράν τα έμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον άδελφόν μου ότι εύλογητός ει εις τους αίώνας των αιώνων. Αμήν».

Λέγοντας την, κάνουμε και τρεις μεγάλες μετάνοιες. Ακολουθούν δώδεκα μικρές, ενώ λέμε μυστικώς το: «Ο Θεός ίλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ» και στο τέλος επαναλαμβάνεται το: «Ναί Κύριε, Βασιλεύ...» κάνοντας και τετάρτη μεγάλη μετάνοια.



Β΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ


(Όσιος Γρηγόριος Παλαμάς Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης)

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς θεωρείται ένας απ' τους κυριότερους εκπροσώπους του Ησυχασμού και το έργο του στην Εκκλησία στα τελευταία χρόνια του Βυζαντίου συγκρίνεται με το έργο που άφησε ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός. Έγραψε πολλά έργα εναντίον των Ρωμαιοκαθολικών, υπέρ των Ησυχαστών αλλά και έργα που μας βοηθούν να κατανοήσουμε και να προσεγγίσουμε το Θείο.

Ο Γρηγόριος Παλαμάς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1296 μΧ. Οι γονείς του ήταν ο συγκλητικός Κωνσταντίνος και η Καλλονή και ήταν πρόσφυγες από την Μικρά Ασία. Ο πατέρας του Γρηγορίου ήταν στην αυτοκρατορική αυλή και είχε φροντίσει να λάβει ο Γρηγόριος την καλύτερη δυνατή μόρφωση. Ο Κωνσταντίνος έγινε μοναχός και λίγο αργότερα, το 1303 μ Χ, πέθανε.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς σε ηλικία 20 ετών είπε στην μητέρα του ότι σκοπεύει να ασπασθεί τον μοναχικό βίο. Συζητώντας το θέμα με την μητέρα του, τους δύο αδερφούς του και τις δύο αδελφές του αποφάσισαν όλοι τους να γίνουν μοναχοί. Αφού μοίρασαν όλα τα πλούτη τους στους φτωχούς, η μητέρα του με τις δύο κόρες της πήγαν σε γυναικείο μοναστήρι και ο Γρηγόριος ο Παλαμάς με τους δύο αδελφούς του πήγαν στην Λαύρα του Αγίου Όρους.

Ο Γρηγόριος ο Παλαμάς έγινε υποτακτικός του Νικηφόρου (ή Νικοδήμου σύμφωνα με κάποιους εκκλησιαστικούς συγγραφείς) στο Βατοπέδιο, από τον οποίο διδάχτηκε κάθε άσκηση και αρετή. Όταν πέθανε ο Νικηφόρος ο Γρηγόριος Παλαμάς ασκήτεψε ως ερημίτης δύο χρόνια στην Λαύρα. Ο κίνδυνος από τις επιδρομές των Ισμαηλιτών πειρατών τον ανάγκασε το 1326 μΧ να πάει στην Θεσσαλονίκη όπου χειροτονήθηκε ιερέας της Μητροπόλεως και ίδρυσε Σκήτη στην Βέροια.

Το 1333 μΧ συγγράφει τον βίο του Οσίου Πέτρου του Αθωνίτη. Το 1335 μΧ επιστρέφει στο Άγιο Όρος όπου γίνεται ηγούμενος στην Μονή Εσφιγμένου και κατόπιν μονάζει στο ησυχαστήριο του Αγίου Σάββα.  Τόσο νωρίτερα στο Άγιο Όρος, όσο και στη συνέχεια στην Θεσσαλονίκη ο Γρηγόριος ο Παλαμάς φρόντιζε συνέχεια να σκληραγωγεί το σώμα του και να προσεύχεται αδιάκοπα.

Ησυχασμός και Ησυχαστές

Ο Γρηγόριος Παλαμάς έκανε μεγάλο αγώνα κατά του, μετέπειτα Λατίνου επισκόπου, Βαρλαάμ (σημ. ο Άγιος Βαρλαάμ είναι διαφορετικό πρόσωπο).

Ο Βαρλαάμ ήταν λόγιος και μοναχός από την Καλαβρία της Νότιας Ιταλίας με ελληνική καταγωγή. Όταν ήρθε στην Κωνσταντινούπολη, προσπάθησε να καταδικάσει μερίδα των μοναχών του Αγίου Όρους ως αιρετικούς.

Οι συγκεκριμένοι αυτοί μοναχοί, ονομάζονται Ησυχαστές, και υποστήριζαν ότι με τη συνεχή νηπτική προσευχή ο κάθε πιστός που έχει αγνή καρδιά μπορεί να έρθει σε κοινωνία με το Άκτιστο Φως του Θεού, το Φως που έλαψε στο όρος Θαβώρ κατά την Μεταμόρφωση του Σωτήρος.  

Με τη συνεχή καρδιακή προσευχή, με την συγκέντρωση του πνεύματος στην καρδιά  και την απομάκρυνσή του από οτιδήποτε δεν έχει σχέση με τον Θεό, οι Ησυχαστές καταφέρνουν να δουν το Άκτιστο Φως, ένα δυνατό φως που τους γέμιζε χαρά.

Ο Ησυχασμός αποτελεί συνέχεια θέσεων Ελλήνων Πατέρων της αρχαίας Εκκλησίας, με πρώτο τον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη που υποστήριζε την ύπαρξη ενός κρυφού φωτός το οποίο βλέπουν οι άξιοι.

Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς έλεγε ότι ο φωτισμός επιτυγχάνεται δια της αγνότητας. Παρόμοιες ιδέες αλλά με διαφορετική ορολογία αναφέρει και ο Μάξιμος.

 Ο Συμεών ο νέος Θεολόγος δογμάτισε το Θείο Φως: η θεοπτία και η επακόλουθη ένωση με το θείο είναι πρωταρχικός στόχος για κάθε Χριστιανό, για του οποίου την επίτευξη χρειάζεται συστηματική προεργασία που περιλαμβάνει το βάπτισμα, την ασκητική ζωή, την ειλικρινή μετάνοια και τη συμμετοχή στα Ιερά Μυστήρια. Αυτή η διδαχή αποτέλεσε τη βάση των Αγιορειτών Ησυχαστών.

Αργότερα, τον 19ο αιώνα, οι κύριοι εκπρόσωποι των Ησυχαστών στην Ορθόδοξη Θεολογία ήταν ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ο Ευγένιος Βούλγαρης και ο Αθανάσιος Πάριος.

Ο Βαρλαάμ πήγε στην Κωνσταντινούπολη και συκοφάντησε τον Γρηγόριο. Ξεκίνησε Σύνοδος για την υπόθεση, στην οποία ο Γρηγόριος Παλαμάς καλείται να απολογηθεί.

 Ο Βαρλαάμ αφού καταδικάστηκε από την Σύνοδο του 1341 μΧ, επιστρέφει στην Ρώμη, όπου γίνεται επίσκοπος το 1342.

Στην διαμάχη τον διαδέχεται ο Ακίνδυνος, ο οποίος εκτός από την θέση του Βαρλαάμ "κληρονόμησε" και την αντιπαλότητα προς τον Γρηγόριο τον Παλαμά. Εκείνη την εποχή ο Γρηγόριος Παλαμάς έγραψε πολλά έργα εναντίον των Λατίνων με μεγάλη διαχρονική αξία. Για τους ελέγχους που ασκούσε στους Ρωμαιοκαθολικούς αλλά και στους Λατινόφρονες ονομάστηκε Λατινομάστιξ.

Οι Ορθόδοξοι Σύνοδοι του 1341 μΧ και του 1347, καταδίκασαν αντίστοιχα τον Βαρλαάμ από την Καλαβρία και τον Ακίνδυνο. Όταν χήρεψε η Αρχιεπισκοπή στην Θεσσαλονίκη οι επίσκοποι εξέλεξαν τον Γρηγόριο Παλαμά Μητροπολίτη.

Ο Άγιος Γρηγόριος αιχμάλωτος διδάσκει και τα τελευταία χρόνια. Το 1353 μΧ, ενώ κατευθυνόταν προς την Κωνσταντινούπολη με πλοίο, καλεσμένος από τον Αυτοκράτορα ως σύμβουλος σε ένα πολιτικό ζήτημα, αιχμαλωτίστηκε από Τούρκους πειρατές στην Καλλίπολη και για ένα έτος μεταφέρθηκε δέσμιος σε διάφορες πόλεις της Μικράς Ασίας.

Εκεί κήρυττε τον λόγο του Θεό, όπως κάποτε και ο Απόστολος Παύλος έκανε το ίδιο αιχμάλωτος στη Ρώμη. Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς δε δίδαξε μόνο στους Χριστιανούς κατά την αιχμαλωσία του, αλλά και στους Μουσουλμάνους παρά τις απειλές, τους βασανισμούς και τις ταπεινώσεις.

Δε δίστασε να τους εξηγήσει, όταν του ζητήθηκε, ότι οι Χριστιανοί δεν δέχονται τον Μωάμεθ ως προφήτη, γιατί δεν χρειάζεται η περιτομή, γιατί πρέπει να προσκυνούνται οι Άγιες Εικόνες και άλλα θεολογικά θέματα.

Τελικά, αφού δίδαξε το Ευαγγέλιο σε πολλούς, κάποιοι Χριστιανοί πλήρωσαν τα λύτρα που ζητούσαν οι Τούρκοι που τον κρατούσαν αιχμάλωτο και ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ελεύθερος πια, πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Γρηγόριος Παλαμάς, αν και είχε την δυνατότητα να ζει με κάθε άνεση, ποτέ δεν έπαψε να κάνει σωματικές και πνευματικές ασκήσεις. Αγωνιζόταν υπέρ της Εκκλησίας του Χριστού και του ποιμνίου του, ανατρέποντας αιρετικές δοξασίες και υπερασπιζόμενος τα δόγματα της Ορθοδοξίας. Ενίσχυε τους πιστούς και καταίσχυνε τους αιρετικούς. Ο χαρακτήρας του Γρηγορίου ήταν πράος, καρτερικός, και χαρακτηριζόταν από μεγαλοψυχία και ανεξικακία. Ο Όσιος Γρηγόριος ο Παλαμάς κοιμήθηκε στις 14 Νοεμβρίου του 1359 μΧ σε ηλικία 65 ετών.

Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Φιλόθεος έγραψε το 1376 μΧ (ή το 1368) την ακολουθία για τη γιορτή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Τα λείψανά του βρίσκονται στην Μητρόπολη της Θεσσαλονίκης. Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 14 Νοεμβρίου και στην Β Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής.


ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ελλάδα

Μία ώρα μπροστά μετακινούνται οι δείκτες του ρολογιού τα ξημερώματα της Κυριακής, προκειμένου να τεθεί σε ισχύ η θερινή ώρα. Συγκεκριμένα στις 3.00 τα ξημερώματα τα ρολόγια θα πρέπει να δείχνουν 4.

Eξαιρετικά κρίσιμο, λόγω και της κατάστασης στην Κύπρο, θεωρείται το νέο ραντεβού των Ευ.Βενιζέλου και Φ.Κουβέλη με τον πρωθυπουργό, την Τετάρτη. Ο Γ.Στουρνάρας δήλωσε μεν ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη εν όψει τρόικας, ωστόσο, αρκετά είναι τα εμπόδια μέχρι οι αρχηγοί να περάσουν την πύλη του Μαξίμου· ο πρωθυπουργός επιθυμεί οπωσδήποτε συμφωνία.

Σταδιακές κυκλοφοριακές ρυθμίσεις θα τεθούν σε εφαρμογή την Κυριακή 31 Μαρτίου στο κέντρο της Αθήνας λόγω διεξαγωγής ημιμαραθώνιου αγώνα δρόμου με την επωνυμία Acropolis Half Marathon και παράλληλων αθλητικών εκδηλώσεων. Οι ρυθμίσεις θα εφαρμοστούν σταδιακά από τις 8 το πρωί ώς τις 12:30 το μεσημέρι.

Σε απόσταση αναπνοής βρίσκονται η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ σύμφωνα με τρεις δημοσκοπήσεις που φιλοξενούνται σε κυριακάτικα φύλλα, με τη ΝΔ να προηγείται οριακά σε δύο από αυτές. Καταλληλότερος πρωθυπουργός ο Αντ.Σαμαράς σύμφωνα με μία δημοσκόπηση, στον ΣΥΡΙΖΑ η παράσταση νίκης.

«Αλλο πράγμα η κοινή δράση σε συγκεκριμένους στόχους και άλλο η ευρύτερη πολιτική συνεργασία που προϋποθέτει κοινό συνολικό πρόγραμμα» δηλώνει για το θέμα της συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ-Καμμένου ο Π.Λαφαζάνης, μιλώντας στο Βήμα της Κυριακής.

Κόσμος

Σχεδόν 1.400 άτομα απομάκρυνε η αστυνομία από τον Πύργο του Άιφελ στο Παρίσι μετά από απειλή για τοποθέτηση βόμβας, η οποία αποδείχτηκε φάρσα.

Προβαίνοντας σε μια χειρονομία μάλλον σπάνια, ειδικά σε εκλογικές χρονιές, ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ αναφέρθηκε με ιδιαίτερα κολακευτικά λόγια στην διάδοχο και πολιτική του αντίπαλο Άνγκελα Μέρκελ, η οποία όπως εκτίμησε «ηγείται με αυτοσυγκράτηση» στην Ευρώπη. Ως καγκελάριος, προσέθεσε, «χρειάστηκε να μάθω ότι η Γερμανία μπορεί να ηγηθεί της Ευρώπης μόνο με τον τρόπο που ζευγαρώνουν οι σκαντζόχοιροι: Πολύ προσεκτικά».

Αναφορές σε μια σημαντική αλλαγή της δομής του τουρκικού κράτους προς την κατεύθυνση μίας περισσότερο ομόσπονδης δομής έκανε ο τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν, υπενθυμίζοντας ότι οι ανεπτυγμένες χώρες δεν φοβούνται αυτήν τη δομή. «Είναι σημάδι δύναμης, και επιταχύνει την ανάπτυξη», υπογράμμισε.

Ο ιταλός πρόεδρος Τζόρτζιο Ναπολιτάνο ανακοίνωσε ότι θα παραμείνει πρόεδρος της χώρας, παρά τις φήμες που είχαν ακουστεί τις τελευταίες ημέρες για εσπευσμένη παραίτηση και πρόσθεσε ότι θα εντείνει τις προσπάθειές του για σχηματισμό κυβέρνησης. «Δεν κρύβω στους ιταλούς ότι η κατάσταση είναι δύσκολη, αλλά έχω, παράλληλα, εμπιστοσύνη ότι μπορεί να βρεθεί λύση» πρόσθεσε .

Οικονομία

Οι αποταμιεύσεις στην ευρωζώνη είναι ασφαλείς, δηλώνει ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε σε συνέντευξή του στην Bild του Σαββάτου και επισημαίνει ότι επισημαίνοντας ότι η Κύπρος ήταν μια «ειδική περίπτωση» και όχι ένα πρότυπο για μελλοντικές διασώσεις. Το ευρώ είναι πλέον πιο ισχυρό παρά ποτέ, προσθέτει και τάσσεται κατά των σκέψεων για έξοδο χωρών από το κοινό νόμισμα.

Το 10% του μισθού τους χάνουν από την 1η Απριλίου οι μισθωτοί στον ιδιωτικό τομέα, καθώς θα σταματήσει η καταβολή του επιδόματος γάμου. Πρόκειται για μέτρο που περιλαμβάνεται στο μνημόνιο που έχει υπογραφεί με τους εκπροσώπους της τρόικας. Παράλληλα, είναι έτοιμο το σχέδιο του υπουργείου Εργασίας για τον νέο μηχανισμό ορισμού του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα.

Με καθυστέρηση θα καταβληθούν οι συντάξεις ΟΑΕΕ και ΟΓΑ λόγω του Πάσχα των Καθολικών. Συγκεκριμένα, την ερχόμενη Τετάρτη 3 Απριλίου θα πραγματοποιηθεί η πληρωμή των συντάξεων Απριλίου στους δικαιούχους του ΟΑΕΕ και στους συνταξιούχους των τομέων (ΤΑΝΤΠ και ΤΕΑΑ) και ΟΓΑ.

Αθλητισμός

Η Γιουβέντους επικράτησε με 2-1 στο «derby d' Italia» απέναντι στην Ίντερ και μάλιστα στο «Τζουζέπε Μεάτσα» στο πλαίσιο της 30ής αγωνιστικής, παίρνοντας εκδίκηση για την ήττα στον πρώτο γύρο, όπου οι Νερατζούρι είχαν επικρατήσει στην έδρα της «Γηραιάς Κυρίας», βάζοντας φρένο στο αήττητο σερί των 49 αγώνων της Γιούβε στο Campionato.Από εκεί και πέρα η Φιορεντίνα ηττήθηκε στην έδρα της Κάλιαρι (2-1), ενώ η Λάτσιο ίδρωσε, αλλά τελικά λύγισε την αντίσταση της Κατάνια με το ίδιο σκορ. Νίκη για τη Μίλαν επί της Κιέβο με 1-0 με του Ροσονέρι να μένουν στην τρίτη θέση μετά την εκτός έδρας νίκη της Νάπολι επί της Τορίνο με... 5-3!

Η διοίκηση του Παναθηναϊκού κράτησε αποστάσεις από τις δηλώσεις του Φάμπρι, μετά την ήττα από τον Πλατανιά στο ΟΑΚΑ και όπως φαίνεται το κλίμα για τον Ισπανό τεχνικό είναι ιδιαίτερα αρνητικό. Μάλιστα, στα επόμενα 24ωρα αναμένεται και να υπάρξει διαζύγιο ανάμεσα στις δύο πλευρές, με την ΠΑΕ να στηρίζει τους παίκτες για την προσπάθεια που έκαναν να γυρίσουν το ματς. Έξαλλοι οι παίκτες στα αποδυτήρια των Πρασίνων, με τον Καρνέζη να ζητάει εξηγήσεις από τον προπονητή της ομάδας.

Δύο πολύτιμους βαθμούς στην προσπάθεια που κάνει για μία θέση στο Champions League, έχασε η Σεντ Ετιέν, καθώς για την 30ή αγωνιστική του Championnat, αναδείχθηκε ισόπαλη 2-2 στην έδρα της εκ των ουραγών, Τρουά. «Διπλά» για την Τουλούζ (3-2 την Αζαξιό), τη Νανσί (2-0 τη Ρεν) και την Μπαστιά (4-3 τη Βαλενσιέν), ισόπαλες στα Μπορντό - Λοριάν (1-1) και Εβιάν - Ρεμς (2-2).


ΒΟΡΡΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΝΟΤΟΥ ΠΡΑΞΗ ΤΡΙΤΗ

Κάθε κατακτητικός πόλεμος θέλει τη νομιμοποίησή του και η γερμανική εφημερίδα Die Welt τη βρήκε με την ανακάλυψη ότι οι χώρες του Νότου της Ευρωζώνης τοποθετούνται δίπλα σε τριτοκοσμικές δικτατορίες. Ενα ακόμη δείγμα που μας βοηθά να δούμε τις ομοιότητες ανάμεσα στη στάση του Βερολίνου απέναντι στον Νότο, με τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο (1862-67) και την Ιταλική Ενοποίηση (1859-70). Ο Εμφύλιος στις ΗΠΑ ήταν το αποτέλεσμα της ανάγκης του Βορρά να αποδιαρθρώσει την αγροτική οικονομία του Νότου για να βρει φθηνά εργατικά χέρια για την ταχέως αναπτυσσόμενη βαριά του βιομηχανία. Η ηθική νομιμοποίηση ήταν εύκολη, καθώς η κατάργηση της δουλείας των Αφροαμερικανών ήταν ένα σύνθημα του οποίου η ηθική ευκρίνεια δεν μπορούσε να αμφισβητηθεί.

Η συγκρότηση Ενιαίου Ιταλικού Κράτους στο πλαίσιο του εθνικισμού και του ρομαντισμού, στο μέσο του 19ου αιώνα, είχε ως σύνθημα ηθική νομιμοποίηση εντός και εκτός Ιταλίας. Στην ουσία το Βασίλειο της Σαρδηνίας, η Πεδεμόντιο, με πρωτεύουσα το Τουρίνο, αφού σε πρώτη φάση -το 1859- απέσπασε τη βιομηχανική Λομβαρδία από την Αυστρία κατέκτησε το 1862 το Βασίλειο των δύο Σικελιών με πρωτεύουσα τη Νάπολη, σε αναζήτηση φθηνών εργατικών χεριών και αγροτικών προϊόντων επαρκών να στηρίξουν τους ραγδαίους ρυθμούς εκβιομηχάνισης, που είχαν ως αποτέλεσμα να συγκλίνει η Βόρεια Ιταλία με τη Βόρεια Ευρώπη.

Αντίθετα, ο ιταλικός Νότος, που ήλπιζε ότι στην Ενωση με τον Βορρά θα κατοχύρωνε περισσότερη ευημερία και ευνομία, βρέθηκε να ζει παρασιτικά με την επιδότηση του Βορρά, καθώς η κατάργηση των τελωνειακών επιβαρύνσεων εξόντωσε την τοπική βιομηχανική παραγωγή. Η συνέχεια παραπέμπει στο σήμερα της Ευρωζώνης, καθώς στο Τουρίνο και στο Μιλάνο άρχισαν να αγανακτούν για την περιθωριοποίηση και τον παρασιτισμό του Νότου, που προκάλεσε ο ίδιος ο Βορράς, επιβεβαιώνοντας πανηγυρικά τη γνωστή αγγλική παροιμία «προσθέτω την προσβολή στην πληγή» (to add insult to injury).

Σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ, ύστερα από μερικές δεκαετίες σχεδόν στρατιωτικής κατοχής και αποικιακής διοίκησης, ο Νότος ξαναβρήκε τον δυναμισμό του με μόνο υστερόγραφο την τραυματισμένη ιστορική μνήμη: Μέχρι και πρόσφατα, στα σχολικά εγχειρίδια στον Νότο ο Εμφύλιος Πόλεμος περιγραφόταν ως «Ο επιθετικός πόλεμος του Βορρά». Αντίθετα, στην Ιταλία η σύγκλιση Βορρά - Νότου δεν ήλθε ποτέ, ούτε στη διάρκεια της δικτατορίας του Μουσολίνι, ούτε με την αμερικανική βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ μετά το 1947, ούτε καν με την Κοινή Αγροτική Πολιτική με την ίδρυση της ΕΟΚ των «έξι» το 1957.

Το αποτέλεσμα η γέννηση ενός ακραίου ρατσιστικού εθνικιστικού αποσχιστικού κινήματος, της Λέγκας του Βορρά, που θεωρεί τον Νότο παράσιτο και βαρίδι, μια οπτική που διαδηλώνουν με την ίδια ή περισσότερη θέρμη οι οπαδοί της αποχώρησης της Γερμανίας από την Ευρωζώνη. Δεν υπάρχει κάποιος ιστορικός - γεωγραφικός αυτοματισμός με τον Βορρά να υπερτερεί και τον Νότο να μειονεκτεί, αλλά πολύ απλά οι κλιματολογικές συνθήκες που ωθούν τον Νότο στην αγροτική παραγωγή.

Στη Βρετανία, ο Νότος, δηλαδή η αγροτική παραγωγή ήταν γεωγραφικά διάσπαρτη και έτσι όταν στα μέσα του 19ου αιώνα αποφασίσθηκε η εισαγωγή φθηνών δημητριακών από τον Καναδά η καταστροφή πήρε ταξικές-κοινωνικές και όχι γεωγραφικές διαστάσεις. Σήμερα, μια νέα διαχωριστική γραμμή Βορρά - Νότου διαιρεί ξανά τη Γηραιά Ηπειρο, μια γραμμή που παραπέμπει στο Σιδηρούν Παραπέτασμα της Γιάλτας, εξίσου αν όχι περισσότερο οδυνηρή σε κοινωνικό και πολιτικό κόστος.

Ιταλικό προηγούμενο

Στην Ιταλία η σύγκλιση Βορρά - Νότου δεν ήλθε ποτέ, ούτε στη διάρκεια της δικτατορίας του Μουσολίνι, ούτε με την αμερικανική βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ μετά το 1947, ούτε καν με την Κοινή Αγροτική Πολιτική με την ίδρυση της ΕΟΚ των «έξι» το 1957. Το αποτέλεσμα η γέννηση ενός ακραίου ρατσιστικού εθνικιστικού αποσχιστικού κινήματος, της Λέγκας του Βορρά.


Η Ε.Ε. ΣΕ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΚΑΜΠΗ

Αρκεί μόνο να αντιπαραβάλει κανείς τον νυν πρόεδρο του Eurogroup με τον προκάτοχό του για να καταλάβει ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται σε μια πολύ επικίνδυνη καμπή. Την ώρα που όλα είναι ρευστά, όπου η κάθε απόφαση μπορεί να καθορίσει τη μορφή της Ενωσης και την πορεία της για πολλά χρόνια, στην προεδρία της ομάδας των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης βρίσκεται κάποιος του οποίου η πολιτική απειρία και το περίσσευμα ιδεολογικού δογματισμού θα έπρεπε να ήταν λόγοι αποκλεισμού του από το τόσο κρίσιμο αξίωμα. Αναρωτιέται κανείς αν η Γερμανία έσφαλε όταν στήριξε τον Ολλανδό υπουργό Οικονομίας Γερούν Ντάισελμπλουμ για τη θέση ή αν δρα βάσει κάποιου σχεδίου.

Ο Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και πρόεδρος του Eurogroup από το 1995 έως τον περασμένο Ιανουάριο, εκπροσωπεί τη γενιά Ευρωπαίων πολιτικών που έχουν πολύχρονη εμπειρία και βαθιά, προσωπική γνώση της πολιτικής - την οποία ασκούν ως τέχνη του εφικτού και της συναίνεσης. Το πρόβλημα, όμως, του Γιουνκέρ και των άλλων ηγετών της Ε.Ε. είναι ότι όταν μια χώρα-μέλος αδυνατούσε (ή δεν ήθελε) να τηρήσει τους κανόνες της Ενωσης, δεν υπήρχε ουσιαστικός τρόπος να την επαναφέρουν στην πορεία της – οποιαδήποτε χρηματική «ποινή» απλώς θα επιδείνωνε την κατάσταση. Γι’ αυτό, οι άνθρωποι στις καίριες θέσεις αρκούνταν σε παραινέσεις, απειλές και προσευχές. Δεν υπήρχε σχέδιο διάσωσης. Ετσι ανέλαβαν κυρίαρχο ρόλο οι ισχυρότερες χώρες.

Οταν ξέσπασε η ελληνική κρίση, όλος ο κόσμος είδε ότι η Ε.Ε. ήταν ανέτοιμη έως και απρόθυμη να τη διαχειριστεί με αποφασιστικότητα και με τον στόχο στην ενίσχυση της Ενωσης. Ετσι, αμφισβητήθηκε η φερεγγυότητα περισσότερων χωρών. Προφανώς δεν ευθύνεται μόνο η αρχική έλλειψη σχεδίου και το ελληνικό «κούρεμα» κρατικών ομολόγων που ακολούθησε, αλλά ίσως δεν είναι τυχαίο ότι (όπως σημείωσαν οι Financial Times την Τετάρτη), η δεξαμενή των χωρών με τον ανώτατο βαθμό αξιολόγησης των ομολόγων τους μειώθηκε κατά 60% τα τελευταία χρόνια. Η Γερμανία είναι μεταξύ των λίγων χωρών που προσελκύουν τα χρήματα επενδυτών με χαμηλότατο (έως μηδενικό) επιτόκιο.

Είναι ενδεικτικό ότι το Λουξεμβούργο του κ. Γιουνκέρ ήταν η μόνη χώρα που διαφώνησε με τα σχέδια του Eurogroup όταν, υπό την προεδρία του Ντάισελμπλουμ πλέον, αυτό χειρίστηκε το θέμα της Κύπρου. Αυτήν τη φορά δεν «κουρεύτηκαν» τα κρατικά ομόλογα αλλά οι καταθέσεις – μια κίνηση που υπονόμευσε την εμπιστοσύνη στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Ο Ντάισελμπλουμ, ο οποίος υπουργοποιήθηκε στη χώρα του μόνο τον περασμένο Νοέμβριο, πρώτα χαιρέτισε την απόφαση ως μοντέλο για άλλες χώρες, και μετά επανόρθωσε, λέγοντας ότι η Κύπρος είναι ειδική περίπτωση. 

Κατάφερε να σπείρει τον φόβο σε άλλες μικρές χώρες με δυσανάλογα μεγάλο τραπεζικό τομέα – όπως το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και η Σλοβενία. Οι κερδισμένοι δεν θα αργήσουν να φανούν. Είναι ήδη χαμένοι όσοι πίστευαν ότι η Ευρώπη αναζητεί τον δρόμο προς την ευημερία όλων των λαών της.



ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΠΕΙΛΗ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΡΕΑ – ΤΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΟΠΛΑ


Τα τύμπανα του πολέμου που ηχούν στην Κορέα δοκιμάζουν τις διπλωματικές αντοχές των ηγετών του πλανήτη, καθώς η προκλητική Πιονγκγιάνγκ διαθέτει πυρηνικά όπλα τα οποία μπορούν να τινάξουν στον αέρα κάθε διαπραγμάτευση. Το Σάββατο, η Βόρεια Κορέα κήρυξε τη χώρα σε «κατάσταση πολέμου» με τη Νότια, μία ημέρα μετά την υπογραφή από τον Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ-Ουν ενός διατάγματος, με το οποίο τίθενται σε επιφυλακή οι πυραυλικές μονάδες της χώρας για να επιτεθούν σε αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στο έδαφος της Νότιας Κορέας.

Εντονη η ανησυχία των ΗΠΑ

Από την πλευρά του, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη του τις πρόσφατες απειλές της Βόρειας Κορέας και ταυτόχρονα προειδοποιεί ότι η Πιονγκγιάνγκ έχει ιστορικό φιλοπόλεμης ρητορικής. «Εχουμε δει νέες και μη εποικοδομητικές ανακοινώσεις από την Βόρεια Κορέα. Λαμβάνουμε αυτές τις απειλές σοβαρά υπόψη μας και παραμένουμε σε στενή επαφή με τους Νοτιοκορεάτες συμμάχους μας», δήλωσε η Κέιτλιν Χέιντεν, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου. «Αλλά θα θέλαμε να παρατηρήσουμε ότι η Βόρεια Κορέα έχει ιστορικό φιλοπόλεμης ρητορικής και απειλών και ότι η σημερινή ανακοίνωση είναι στο ίδιο πνεύμα», πρόσθεσε η ίδια.

Βομβαρδιστικά καθησυχάζουν τους συμμάχους

Το Πεντάγωνο έστειλε πάνω από τον ουρανό της Νότιας Κορέας ένα ζεύγος βομβαρδιστικών Β-2, των γνωστών Στελθ, τα οποία μπορούν να φέρουν πυρηνικές κεφαλές και θεωρούνται αιχμή του δόρατος της αμερικανικής πολεμικής ισχύος. Σύμφωνα με τους Αμερικανούς αξιωματούχους, στόχος είναι αφενός να καθησυχαστούν οι σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία, από τις συνεχιζόμενες απειλές της Βόρειας Κορέας, και αφετέρου να αναγκαστεί η Πιονγκγιάνγκ να επανέλθει στο τραπέζι των συνομιλιών για τα πυρηνικά.

«Παραμένουμε πλήρως έτοιμοι και ικανοί να υπερασπιστούμε και να προστατεύσουμε τις ΗΠΑ και τους συμμάχους μας. Εξακολουθούμε να λαμβάνουμε επιπρόσθετα μέτρα κατά της βορειοκορεατικής απειλής, περιλαμβανομένου του σχεδίου μας να αυξήσουμε τον αριθμό των αμερικανικών πυραύλων ανάσχεσης και των ραντάρ εντοπισμού και έγκαιρης προειδοποίησης», δήλωσε η ίδια.

Υπευθυνότητα και αυτοσυγκράτηση, το μήνυμα της Μόσχας

Η Ρωσία κάλεσε τη Βόρεια Κορέα και τη Νότια Κορέα όπως και τις ΗΠΑ να επιδείξουν «μέγιστη υπευθυνότητα και αυτοσυγκράτηση» μετά την ανακοίνωση της Πιονγκγιάνγκ ότι στην χώρα έχει κηρυχθεί κατάσταση πολέμου με τη Σεούλ. «Αναμένουμε από τα δύο στρατόπεδα να επιδείξουν μέγιστη υπευθυνότητα και αυτοσυγκράτηση και ότι κανείς δεν θα ξεπεράσει το σημείο χωρίς επιστροφή», δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων Ιντερφαξ ο Γκριγκόρι Λογκβίνοφ, ο αξιωματούχος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών που είναι επιφορτισμένος με θέματα που αφορούν την κορεατική χερσόνησο. «Δεν μπορούμε φυσικά να μείνουμε αδιάφοροι τη στιγμή που υπάρχει μια κλιμάκωση της έντασης. Δεν μπορούμε να μην ανησυχούμε», σημείωσε.

Η Ρωσία βρίσκεται διαρκώς σε επαφή με τους εταίρους της στις εξαμερείς διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας (τη Βόρεια Κορέα, την Νότια Κορέα, την Κίνα, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία), πρόσθεσε. Εξάλλου διπλωματική πηγή που επικαλείται το Ιντερφαξ δήλωσε σχετικά με την θέση της Ουάσινγκτον και της Σεούλ στην τρέχουσα κρίση: «Η κατάσταση είναι βεβαίως πολύ τεταμένη και επικίνδυνη, αλλά υπάρχουν και ενθαρρυντικά στοιχεία: η αντίδραση των ΗΠΑ και της Νότιας Κορέας είναι μετρημένη και ήρεμη έως έναν βαθμό».

Εκκλήσεις και προειδοποιήσεις από Ευρωπαίους

Την ίδια ώρα, έκκληση στη Βόρεια Κορέα «να απέχει από κάθε νέα πρόκληση», έκανε το Παρίσι. «Η Γαλλία είναι έντονα προβληματισμένη από την κατάσταση στην κορεατική χερσόνησο», αναφέρει σε Δελτίο Τύπου ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Φιλίπ Λαγιό. Από την πλευρά του, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Γκίντο Βέστερβέλε, κάλεσε την Πιονγκγιάνγκ να σταματήσει να παίζει με τη φωτιά.



ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

Γεγονότα

1821: Ο Αθανάσιος Διάκος υψώνει τη σημαία της επανάστασης στη Λειβαδιά.

1982: Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου βραβεύεται με Όσκαρ για τη μουσική της αγγλικής ταινίας «Οι δρόμοι της φωτιάς».

Γεννήσεις

1596: Rene Descartes, Γάλλος φιλόσοφος και μαθηματικός. Η ρήση «σκέφτομαι, άρα υπάρχω» χρεώνεται σε αυτόν.

1732: Joseph Haydn, Αυστριακός συνθέτης που ανέδειξε τη μουσική φόρμα της σονάτας.