21 Ιανουαρίου, 2013

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΙ ΧΡΥΣΟΙ ΤΡΟΥΛΟΙ

Στην Εφημερίδα "Εspresso" 18/1/2013 διαβάσαμε ότι ο Μητροπολιτικός ναός σήμερα θα ήταν ήδη έτοιμος και μάλιστα με "χρυσό τρούλο" (όπως χαρακτηριστικά μας αποκάλυψε εκκλησιαστική πηγή), αν ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος είχε ενδώσει στις πιέσεις Αράβων πολυεκατομμυριούχων που προσφέρονταν να δώσουν χρήματα για την επισκευή του ναού  ζητώντας ως αντάλλαγμα την κατασκευή μουσουλμανικού τεμένους στην Αθήνα. 

 Ο κ. Ιερώνυμος από την πρώτη στιγμή αρνήθηκε την "ευγενική προσφορά" αλλά οι Άραβες κροίσοι επανήλθαν για να εισπράξουν και πάλι την κατηγορηματική άρνηση του αρχιεπισκόπου και των συνεργατών του. Έτσι η Αρχιεπισκοπή ξεκίνησε  αγώνα για να βρεθούν χρήματα για την αποκατάσταση των μεγάλων ζημιών που έχει υποστεί ο μητροπολιτικός ναός, αυτά γράφει μεταξύ άλλων η Εφημερίδα Espresso.  
---------------------------
Σχόλιο του Ιστολογίου

Ορθά έπραξε κατά την γνώμη μας ο Αρχιεπίσκοπος και δεν απεδέχθη την πρόταση με τους χρυσούς τρούλους, διότι πιστεύει ότι δεν πρέπει να γίνει κάποια ημέρα και η Ελλάδα Ισλάμ.

Ο Μακαριώτατος δεν αντιδρά για την ανέγερση Τεμένων ανά την Ελλάδα, αλλά δεν είναι και σίγουρος, ότι μέσα από αυτά δεν θα ξεφυτρώσουν Ισλαμικά Πολιτιστικά κέντρα με σκοπό να λειτουργήσουν ως κέντρα προπαγάνδας Ισλαμικής πολιτικής με ότι αυτό συνεπάγεται.

Ο Μητροπολιτικός Ναός των Αθηνών πάντως όπως και αν έχουν τα πράγματα, θα παραδοθεί και πάλι έτοιμος σε λειτουργία τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου το 2013. Στην συνέχεια σας παραθέτουμε λίγα ιστορικά στοιχεία για τον Μητροπολιτικό Ναό των Αθηνών.

Π. ΒΟΙΩΤΟΣ
***************
Μητροπολιτικός Ναός Αθηνών
Περιοχή: πλατεία Μητροπόλεως
Έτος: 1842-1862

Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, ο Μητροπολιτικός Ναός των Αθηνών επρόκειτο να ανεγερθεί στην οδό Πανεπιστημίου, δίπλα στη (μελλοντική) Ακαδημία και με βάση αυτό το δεδομένο, ο Δανός αρχιτέκτονας Theophil Hansen (1813-1891) είχε σχεδιάσει (το 1842) μια σύνθεση ρωμανογοτθικής έμπνευσης, αναμεμιγμένης με αναγεννησιακά και βυζαντινά στοιχεία.

Η περιοχή εκείνη απορρίφθηκε όμως από τον Δήμο Αθηναίων, κριθείσα "απόκεντρος και ερημική", και τελικώς αποφασίστηκε ο ναός να ανεγερθεί στην παλαιά πόλη, στη θέση του συγκροτήματος των μητροπολιτικών κτιρίων της Τουρκοκρατίας, τα οποία κατεδαφίστηκαν, με μόνη εξαίρεση τη βυζαντινή εκκλησία της Γοργοεπηκόου.

Ο θεμέλιος λίθος τέθηκε τα Χριστούγεννα του 1842, αλλά η οικοδομή (στην οποία χρησιμοποιήθηκαν υλικά 72 συνολικά κατεδαφισμένων Αθηναϊκών ναών) διακόπηκε την άνοιξη του 1843, ελλείψει πόρων. Μετά την αναχώρηση του Hansen, προκηρύχθηκε διαγωνισμός για την αναθεώρηση των αρχικών σχεδίων (το 1846), που κέρδισε ο αρχιτέκτονας Δημήτριος Ζέζος (εισηγητής μιας "ελληνο-βυζαντινής" ρυθμολογίας).

Μετά τον θάνατο εκείνου (το 1857), η επίβλεψη του έργου πέρασε στον Γάλλο αρχιτέκτονα François Boulanger (που έδρασε στην Ελλάδα μεταξύ των ετών 1845-1873, και στον οποίο οφείλονται πιθανότατα το τελικό επιστέγασμα των κωδωνοστασίων και το τελικό ύφος του τρούλου) και η διεύθυνση των εργασιών στον Παναγιώτη Κάλκο (1810-1878), ενώ η αγιογράφηση και η διακόσμηση ανατέθηκαν στους ζωγράφους Σπ. Γιαλινά και Κωνσνταντίνο Φανέλλη, αντίστοιχα.

Ο ναός αποπερατώθηκε το 1862 και το αποτέλεσμα των αλλεπάλληλων αναθεωρήσεων υπήρξε ένα μίγμα νεοκλασικισμού και βυζαντινισμού, χωρίς αρχιτεκτονική συνέπεια, "άτονο και άνευ χαρακτήρος", που υπογραμμίζεται από την αναπόφευκτη αντιπαράθεση με τον παρακείμενο ναό της Γοργοεπηκόου (σημερινού Αγίου Ελευθερίου).

Οι αδιάκοπες εξάλλου ανακαινίσεις και "εξωραϊσμοί" από το 1890 και σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα, χωρίς να τον βελτιώσουν, του στέρησαν σημαντικά ιστορικά τεκμήρια της αρχικής του, έστω, σύλληψης και εκτέλεσης.

TΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

Εισήγηση
Του καθηγητή Γεωργίου Δ. Μαρτζέλου στο οικουμενικό
συμπόσιο «ο οικουμενικός διάλογος στον 21ο αιώνα.
Πραγματικότητες-προκλήσεις-προοπτικές»

Όταν μου ζητήθηκε να συμμετάσχω στη Διημερίδα αυτή προς τιμήν του αγαπητού συναδέλφου κ. Βασιλειάδη με μια εισήγηση, δήλωσα, όπως φαίνεται και από το Πρόγραμμα, το θέμα: «Η θεολογία του ‘σπερματικού λόγου’ και η σημασία της για τους διαχριστιανικούς και διαθρησκειακούς διαλόγους». Κι’ αυτό γιατί η θεολογία του σπερματικού λόγου, όπως αναπτύχθηκε από το φιλόσοφο και μάρτυρα Ιουστίνο, εις τρόπον ώστε να αποτελέσει το υπόβαθρο της κλασσικής θέσης του ότι «όσα παρά πάσι καλώς είρηται, ημών των Χριστιανών εστι», δεν αξιοποιήθηκε μέχρι τώρα στους διαχριστιανικούς και κυρίως στους διαθρησκειακούς διαλόγους.

Πιστεύω βαθύτατα ότι η εφαρμογή της θεολογίας και της θέσης αυτής του Ιουστίνου στους διαχριστιανικούς και διαθρησκειακούς διαλόγους συμβάλλει αποφασιστικά στην υπέρβαση τόσο της ομολογιακής ή θρησκειακής αποκλειστικότητας (Exklusivismus) όσο και της ομολογιακής ή θρησκειακής περιεκτικότητας (Inklusivismus), προβάλλοντας ταυτόχρονα τη σωτηριώδη πληρότητα και ακεραιότητα του αποκεκαλυμμένου λόγου του Θεού εν Χριστώ. Ωστόσο, επειδή οι φονταμενταλιστικές αντιδράσεις ορισμένων θρησκευτικών κύκλων κατά της συμμετοχής της Ορθοδόξου Εκκλησίας και ιδίως της Εκκλησίας της Ελλάδος στον οικουμενικό διάλογο αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια, θεώρησα καλό δραττόμενος αυτής της ευκαιρίας να γίνω πιο πρακτικός και, πιστεύω, πιο εποικοδομητικός, αναφερόμενος στο «Ζήτημα της συμμετοχής της Ορθοδόξου Εκκλησίας στον Οικουμενικό Διάλογο υπό το φως των Πανορθοδόξων αποφάσεων».       

Ήδη από τα τέλη του 20ου και τις αρχές του 21ου αι. γίναμε μάρτυρες μιας αυξανόμενης ανησυχίας που διακατέχει ορισμένους χριστιανούς της Εκκλησίας μας, κληρικούς και λαϊκούς, για τη συμμετοχή της Ορθοδόξου Εκκλησίας και ειδικότερα της Εκκλησίας της Ελλάδος, στους θεολογικούς διαλόγους με τις άλλες χριστιανικές Ομολογίες, καθώς και στην Οικουμενική Κίνηση. Τα πιστά αυτά μέλη της Εκκλησίας μας, που διακρίνονται για την κατά πάντα επαινετή ευαισθησία τους σε θέματα πίστεως, πιστεύουν δυστυχώς εσφαλμένα, λόγω ανεπαρκούς ή και ανεύθυνης πληροφόρησης που έχουν για τα θέματα αυτά, ότι με τη συμμετοχή της Εκκλησίας μας στους θεολογικούς αυτούς διαλόγους και στην Οικουμενική Κίνηση προδίδουμε την Ορθόδοξη Πίστη, θυσιάζοντάς την στο βωμό ανθρώπινων σκοπιμοτήτων για την επίτευξη δήθεν μιας επίπλαστης χριστιανικής ενότητας, ξένης προς την Ορθόδοξη Εκκλησιολογία και Παράδοση.  

Αποτέλεσμα της εσφαλμένης αυτής αντιλήψεως είναι η εμφάνιση αντιδράσεων μέσα στον ελλαδικό χώρο υπό μορφή «Ομολογίας πίστεως», σαν να κινδυνεύει η Ορθόδοξη Πίστη μας από κάποιες αιρέσεις που ελλοχεύουν μέσα στους κόλπους της ίδιας της Εκκλησίας! Ως εκ τούτου είναι αναγκαίο να πληροφορηθεί υπεύθυνα ο λαός του Θεού ότι όχι μόνο κανένας λόγος ανησυχίας δεν συντρέχει από τη συμμετοχή της Εκκλησίας μας στους διμερείς θεολογικούς διαλόγους ή και στους πολυμερείς που πραγματοποιούνται μέσα στα πλαίσια του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών και της Οικουμενικής Κίνησης γενικότερα, αλλά τουναντίον η συμμετοχή μας αυτή, όπως άλλωστε και των λοιπών κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, επιβάλλεται, προκειμένου η Ορθόδοξη Εκκλησία στο σύνολό της, ανταποκρινόμενη στη θεανθρώπινη φύση της και την αποστολή της στον κόσμο.

Να δίνει συνεχώς και αδιαλείπτως μια δυναμική μαρτυρία του θεολογικού, λειτουργικού και του εν γένει πνευματικού της πλούτου μεταξύ των ετεροδόξων χριστιανών, με σκοπό την αποκατάσταση της ενότητάς τους με τη Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία. Εξ άλλου πρέπει να γίνει σαφές και κατανοητό ότι η συμμετοχή της Εκκλησίας μας στους θεολογικούς αυτούς διαλόγους δεν αποτελεί μεμονωμένη δική της επιλογή, ανεξάρτητη ή και διαφορετική από τις υπόλοιπες κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες, αλλά συνιστά οφειλετική ανταπόκριση σε πανορθόδοξες αποφάσεις που έχουν ληφθεί ομόφωνα σχετικά με το θέμα αυτό από όλες τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες τόσο κατά την Α΄ Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη (1976) όσο κυρίως κατά την Γ΄ Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη (1986), με τις οποίες εκφράστηκε η καθολική συνείδηση και στάση της Ορθοδόξου Εκκλησίας όσον αφορά τις σχέσεις της με τις λοιπές χριστιανικές Ομολογίες και την Οικουμενική Κίνηση.

Ήδη η Α΄ Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη (1976), θέτοντας ως στόχο της να προαγάγει τις διαχριστιανικές σχέσεις και την Οικουμενική Κίνηση με σκοπό την αποκατάσταση της χριστιανικής ενότητας, αποφάσισε ομόφωνα: α) όσοι διμερείς θεολογικοί διάλογοι με τους ετεροδόξους είχαν ήδη αρχίσει μέχρι τη στιγμή εκείνη, όπως οι διάλογοι με την Αγγλικανική, την Παλαιοκαθολική και τις Αρχαίες Ανατολικές Εκκλησίες, να συνεχισθούν και να ενταθούν, ενώ όσοι δεν είχαν ακόμη αρχίσει, όπως ο διάλογος με τη Ρωμαιοκαθολική και τη Λουθηρανική Εκκλησία, να υπάρξει η σχετική δραστηριοποίηση της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ώστε να αρχίσουν και να προχωρήσουν, και β) να συνεχισθεί και να ενταθεί η συμμετοχή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Οικουμενική Κίνηση και η συνεργασία της σε όλες τις εκδηλώσεις της.

Ειδικότερα μάλιστα όσον αφορά τη στάση της Ορθοδόξου Εκκλησίας έναντι του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών αποφασίστηκε να επιδιωχθεί, ώστε η οργανική συμμετοχή της Εκκλησίας μας σ’ αυτό να καταστεί περισσότερο ενεργός, υπό την προϋπόθεση πάντοτε της τηρήσεως εκ μέρους της των εκκλησιολογικών της αρχών. Πολύ πιο αναλυτικά και εμπεριστατωμένα για τη συμμετοχή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στους διμερείς θεολογικούς διαλόγους και την Οικουμενική Κίνηση αποφάνθηκε και πάλι ομόφωνα η Γ΄ Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη (1986). Όπως τονίζεται για τους διμερείς θεολογικούς διαλόγους στην ομόφωνη απόφασή της, «Η Ορθόδοξος Εκκλησία ανέκαθεν ήτο εύνους και θετικώς διατεθειμένη προς πάντα διάλογον τόσον διά θεολογικούς όσον και διά ποιμαντικούς λόγους.

Κατά τα τελευταία έτη η Ορθόδοξος Εκκλησία εχώρησε πράγματι εις θεολογικόν διάλογον μετά πλείστων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών, εν τη πεποιθήσει ότι δια του διαλόγου δίδει δυναμικήν μαρτυρίαν των πνευματικών αυτής θησαυρών προς τους εκτός αυτής, με αντικειμενικόν σκοπόν την προλείανσιν της οδού της οδηγούσης προς την ενότητα. Η Ορθόδοξος Εκκλησία, ως ούσα η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, έχει πλήρη συνείδησιν της ευθύνης αυτής διά την ενότητα του χριστιανικού κόσμου… Οι σύγχρονοι διμερείς θεολογικοί διάλογοι της Ορθοδόξου Εκκλησίας εκφράζουν κατά τρόπον αυθεντικόν την συνείδησιν ταύτην της Ορθοδοξίας.

Βεβαίως η Ορθόδοξος Εκκλησία, διαλεγομένη μετά των λοιπών Χριστιανών, δεν παραγνωρίζει τας δυσκολίας του τοιούτου εγχειρήματος, κατανοεί όμως ταύτας εν τη πορεία προς την κοινήν παράδοσιν της αρχαίας αδιαιρέτου Εκκλησίας και επί τη ελπίδι ότι το Άγιον Πνεύμα, όπερ όλον συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας, θα αναπληρώση τα ελλείποντα. Εν τη εννοία ταύτη η Ορθόδοξος Εκκλησία εις τους θεολογικούς διαλόγους δεν στηρίζεται μόνον εις τας ανθρωπίνας δυνάμεις των διεξαγόντων τους Διαλόγους, αλλ’ απεκδέχεται και την επιστασίαν του Αγίου Πνεύματος εν τη χάριτι του Κυρίου, ευχηθέντος «ίνα πάντες έν ώσιν» (Ιω. 17, 21). Οι σύγχρονοι διμερείς θεολογικοί διάλογοι, κηρυχθέντες υπό Πανορθοδόξων Διασκέψεων, εκφράζουν την ομόθυμον απόφασιν πασών των κατά τόπους αγιωτάτων Ορθοδόξων Εκκλησιών, αι οποίαι έχουν ύψιστον χρέος να συμμετέχουν ενεργώς και συνεχώς εις την διεξαγωγήν αυτών, ίνα μη παρακωλύηται η ομόφωνος μαρτυρία της Ορθοδοξίας προς δόξαν του εν Τριάδι Θεού…

Είναι ευνόητον ότι κατά την διεξαγωγήν των Θεολογικών Διαλόγων κοινός πάντων σκοπός είναι η τελική αποκατάστασις της εν τη ορθή πίστει και τη αγάπη ενότητος». Αναφερόμενη επίσης στις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με την Οικουμενική Κίνηση, επισημαίνει χαρακτηριστικά τα εξής: «Η Ορθόδοξος Εκκλησία εν τη βαθεία πεποιθήσει και εκκλησιαστική αυτοσυνειδησία ότι αποτελεί τον φορέα και δίδει την μαρτυρίαν της πίστεως και της παραδόσεως της Μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, ακραδάντως πιστεύει ότι κατέχει κεντρικήν θέσιν εις την υπόθεσιν της προωθήσεως της ενότητος των Χριστιανών εντός του συγχρόνου κόσμου. Η Ορθόδοξος Εκκλησία έχει την αποστολήν και υποχρέωσιν ίνα μεταδώση πάσαν την εν τη Αγία Τριάδι και τη Ιερά Παραδόσει αλήθειαν, ήτις και προσδίδει τη Εκκλησία τον καθολικόν αυτής χαρακτήρα. Η ευθύνη της Ορθοδόξου Εκκλησίας ως και η οικουμενική αυτής αποστολή διά την ενότητα της Εκκλησίας εξεφράσθησαν υπό των Οικουμενικών Συνόδων….

Η Ορθόδοξος Εκλησία, αδιαλείπτως προσευχομένη ‘υπέρ της των πάντων ενώσεως’, μετέσχε της Οικουμενικής Κινήσεως από της πρώτης εμφανίσεως αυτής και συνετέλεσεν εις την διάπλασιν και περαιτέρω εξέλιξιν αυτής. Άλλωστε η Ορθόδοξος Εκκλησία λόγω του οικουμενικού πνεύματος, το οποίον την διακρίνει, κατά την διάρκειαν της ιστορίας, αείποτε ηγωνίσθη προς αποκατάστασιν της χριστιανικής ενότητος. Διό και η ορθόδοξος συμμετοχή εις την Οικουμενικήν Κίνησιν ουδόλως τυγχάνει ξένη προς την φύσιν και την ιστορίαν της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλ’ αποτελεί συνεπή έκφρασιν της αποστολικής πίστεως εντός νέων ιστορικών συνθηκών και προς αντιμετώπισιν νέων υπαρξιακών αιτημάτων.Υπό το ανωτέρω πνεύμα άπασαι αι κατά τόπους Αγιώταται Ορθόδοξοι Εκκλησίαι συμμετέχουν σήμερον ενεργώς εις διάφορα εθνικά, περιφερειακά και διεθνή όργανα της Οικουμενικής Κινήσεως, ως και εις διαφόρους διμερείς και πολυμερείς διαλόγους…

 Η πολυδιάστατος αύτη οικουμενική δραστηριότης πηγάζει εκ του αισθήματος υπευθυνότητος και εκ της πεποιθήσεως ότι η συνύπαρξις, η αμοιβαία κατανόησις, η συνεργασία και αι κοιναί προσπάθειαι προς μίαν χριστιανικήν ενότητα τυγχάνουν ουσιώδεις: ‘ίνα μη εγκοπήν τινα δώμεν τω Ευαγγελίω του Χριστού’ (Α΄ Κορ. 9, 12)».Ειδικότερα ως προς το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών (Π.Σ.Ε.) που αποτελεί ένα από τα κυριότερα όργανα της Οικουμενικής Κινήσεως, αφού τονίζεται κατ’ αρχήν ο ιδρυτικός ρόλος της Ορθοδόξου Εκκλησίας  για τη σύσταση του εν λόγω Συμβουλίου, αναφέρονται επί λέξει τα εξής: «… Ως έχει ήδη δηλωθή πανορθοδόξως (Δ΄ Πανορθόδοξος Διάσκεψις, 1968) η Ορθόδοξος Εκκλησία αποτελεί πλήρες και ισότιμον μέλος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, και δι’ όλων των εις την διάθεσιν αυτής μέσων συμβάλλει εις την προαγωγήν και ευόδωσιν του όλου έργου του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών.

Η Ορθόδοξος Εκκλησία, παρά ταύτα, πιστή εις την εκκλησιολογίαν αυτής, εις την ταυτότητα της εσωτερικής αυτής δομής, και εις την διδασκαλίαν της αδιαιρέτου Εκκλησίας, συμμετέχουσα εν τω οργανισμώ του Π.Σ.Ε., ουδόλως παραδέχεται την ιδέαν της ‘ισότητος των Ομολογιών’ και ουδόλως δύναται να δεχθή την ενότητα της Εκκλησίας ώς τινα διομολογιακήν προσαρμογήν. Εν τω πνεύματι τούτω, η ενότης, η οποία αναζητείται εν τω Π.Σ.Ε. δεν δύναται να είναι προϊόν μόνον θεολογικών συμφωνιών. Ο Θεός καλεί πάντα χριστιανόν εις την εν τω μυστηρίω και τη παραδόσει βιουμένην εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία ενότητα της πίστεως…Η Ορθόδοξος Εκκλησία έχει συνείδησιν του γεγονότος, ότι η Οικουμενική Κίνησις λαμβάνει νέας μορφάς, προκειμένου ίνα ανταποκριθή εις τας νέας συνθήκας και αντιμετωπίση τας νέας προκλήσεις του συγχρόνου κόσμου. Εις την πορείαν ταύτην είναι απαραίτητος η δημιουργική συμβολή και μαρτυρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας επί τη βάσει της αποστολικής παραδόσεως και πίστεώς της».

Κατόπιν τούτων η οιαδήποτε εν ονόματι της Ορθοδοξίας αρνητική στάση ή αντίδραση εκ μέρους ορισμένων ευσεβών Χριστιανών έναντι της συμμετοχής της Ορθοδόξου Εκκλησίας και ειδικότερα της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Οικουμενική Κίνηση, στους διμερείς θεολογικούς διαλόγους, καθώς και στους πολυμερείς στα πλαίσια του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, είναι αντίθετη με την πανορθοδόξως και ομοφώνως εκφρασθείσα συνείδηση και βούληση της Ορθοδόξου Εκκλησίας και συνιστά αθέτηση των εν Αγίω Πνεύματι ειλημμένων ομοφώνων αποφάσεων της Εκκλησίας σε πανορθόδοξο επίπεδο.

Το συνήθως προβαλλόμενο επιχείρημα ορισμένων κατά της συμμετοχής της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Οικουμενική Κίνηση και στους θεολογικούς αυτούς διαλόγους είναι ότι κατά τις οικουμενικές επαφές των Ορθοδόξων κληρικών ή λαϊκών αντιπροσώπων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών με τους ετεροδόξους γίνεται συμπροσευχή με αιρετικούς, πράγμα που αντιβαίνει στην Ορθόδοξη Εκκλησιολογία και τους Ιερούς Κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ στις γνωματεύσεις των τριών Καθηγητών, Βλ. Φειδά, Κ. Σκουτέρη και Γρ. Λαρεντζάκη, που εξέδωσε σε ειδικό τεύχος το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών με τον τίτλο «Η συμπροσευχή με τους ετεροδόξους κατά την ορθόδοξη θεολογική παράδοση», όπου δίδονται επαρκείς και τεκμηριωμένες απαντήσεις σε ερωτήματα που σχετίζονται με τον προβληματισμό αυτό.

Άλλωστε η συμπροσευχή προϋποθέτει κοινό λατρευτικό τυπικό, το οποίο από πλευράς ορθοδόξου δεν γίνεται αποδεκτό ως κοινό λατρευτικό πλαίσιο κατά την τέλεση της προσευχής με τους ετεροδόξους. Με την έννοια αυτή η προσευχή των Ορθοδόξων αντιπροσώπων στα πλαίσια των διαφόρων οικουμενικών επαφών για την αποκατάσταση της ενότητας μεταξύ των Χριστιανών δεν συνιστά συμπροσευχή. Άλλωστε η προσευχή πρέπει να χαρακτηρίζει συνεχώς και αδιαλείπτως κάθε Χριστιανό, όπου κι’ αν βρίσκεται, πολλώ δε μάλλον όταν μετέχει ως εκπρόσωπος μιας τοπικής Ορθοδόξου Εκκλησίας σε συναντήσεις, με σκοπό την επίτευξη ενός θεάρεστου σκοπού, όπως η ενότητα μεταξύ των Χριστιανών.

Ως εκ τούτου, θα πρέπει όλοι οι Χριστιανοί, κληρικοί και λαϊκοί, να έχουν πλήρη εμπιστοσύνη στην Εκκλησία, που διεξάγει τους θεολογικούς διαλόγους είτε τους διμερείς είτε τους πολυμερείς στα πλαίσια του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών με σοβαρότητα και υπευθυνότητα, έχουσα ως βάση την Ορθόδοξη Εκκλησιολογία και Παράδοση, και να μη παρασύρονται από τις ακρότητες ορισμένων ατόμων που, θέτοντας τον εαυτό τους πάνω από την πανορθόδοξη συνείδηση που εκφράστηκε με πανορθόδοξες αποφάσεις, θεωρούν την Ορθοδοξία δικό τους αποκλειστικό προνόμιο,  καλλιεργώντας έναντι της συμμετοχής της Εκκλησίας μας στους θεολογικούς διαλόγους και την Οικουμενική Κίνηση το φανατισμό και τη μισαλλοδοξία, πράγμα που δεν συνάδει όχι μόνο με το ορθόδοξο, αλλά ούτε καν με το χριστιανικό γενικά ήθος.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι η Ορθοδοξία ως ιδιότητα της Εκκλησίας δεν είναι υπόθεση μεμονωμένων ατόμων ούτε βρίσκεται έξω και πάνω από την Εκκλησία ως ρυθμιστικός κανόνας της ζωής και της σκέψης της, αλλά ταυτίζεται με την Εκκλησία, αποτελώντας συστατικό του είναι της, και γι’ αυτό βιώνεται μόνο εν κοινωνία με την Εκκλησία, πράγμα που σημαίνει εν προκειμένω πλήρη αποδοχή των πανορθοδόξως ειλημένων αποφάσεων εκ μέρους των Ορθοδόξων πιστών. Διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος αταξίας και σχισμάτων μέσα στην Εκκλησία, τα οποία τραυματίζουν θανάσιμα την ενότητά της, πράγμα που αποτελεί βαρύτατο αμάρτημα και βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος.

Εξ άλλου οι συμμετέχοντες εξ ονόματος των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών στους θεολογικούς διαλόγους και την Οικουμενική Κίνηση, είτε κληρικοί είτε λαϊκοί, δεν ενεργούν ως μεμονωμένα πρόσωπα, αλλά κατ’ εντολήν των Εκκλησιών τους. Γι’ αυτό άλλωστε και ενημερώνουν τις Συνόδους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών που εκπροσωπούν για την πορεία των θεολογικών διαλόγων ή για τις περαιτέρω προοπτικές τους, υποβάλλοντας στις Συνόδους των Εκκλησιών τους προς έγκριση τα Κοινά Κείμενα που συντάσσονται και γίνονται αποδεκτά από τις Μικτές Θεολογικές Επιτροπές στα πλαίσια των διαλόγων, και αφήνοντας σ’ αυτές ως τις μόνες αρμόδιες την ευθύνη να αποφασίσουν για τη συνέχιση ή τη διακοπή του διαλόγου.

Χωρίς τη συνοδική έγκριση ή απόφαση των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών κανένα θεολογικό κείμενο και καμιά απόφαση των συμμετεχόντων εξ ονόματος των Εκκλησιών αυτών στους θεολογικούς διαλόγους δεν έχει εκκλησιαστικό κύρος. Ύστερα από όσα ανεφέρθησαν γίνεται κατανοητό ότι η συμμετοχή της Ορθοδόξου Εκκλησίας και ειδικότερα της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Οικουμενική Κίνηση μέσα από τους διμερείς και πολυμερείς θεολογικούς διαλόγους δεν σημαίνει προδοσία της Ορθοδοξίας, όπως κακόβουλα και παραπλανητικά ισχυρίζονται ορισμένα άτομα, επιδιώκοντας να παρασύρουν προς ίδιον όφελος τον ευσεβή λαό του Θεού. τουναντίον, η συμμετοχή αυτή αποτελεί κατ’ ανάγκην ένα σύγχρονο μέσο ιεραποστολικής μαρτυρίας της Ορθοδοξίας μεταξύ των ετεροδόξων, με σκοπό την αποκατάσταση της ενότητας των Χριστιανών, για την οποία δεν μπορεί και δεν πρέπει να αδιαφορεί η Ορθόδοξη Εκκλησία.

Όπως πολύ εύστοχα παρατήρησε εν προκειμένω ο μεγάλος Ρώσσος θεολόγος μακαριστός πατήρ Γεώργιος Φλωρόφσκυ, «Θεωρώ τη συμμετοχή αυτή όχι μόνο ως επιτρεπόμενη και δυνατή για τους Ορθοδόξους, αλλά και ως άμεσο καθήκον που απορρέει από τη ίδια την ουσία της ορθοδόξου συνειδήσεως και την υποχρέωση που ανήκει στην αληθινή Εκκλησία να καταθέτει αδιάκοπα τη μαρτυρία της παντού, στις «συναγωγές και τις αρχές και τις εξουσίες». «Πώς δε πιστεύσωσιν  ου ουκ ήκουσαν; Πώς δε ακούσωσιν χωρίς κηρύσσοντος;». (Ρωμ. 10, 14). Αυτή η αποστολική ρήση έχει τη θέση της κυρίως εδώ. Βλέπω την ορθόδοξη συμμετοχή στην Οικουμενική Κίνηση υπό το πρίσμα της ιεραποστολικής δράσεως.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία καλείται ειδικά σε συμμετοχή ακριβώς στην οικουμενική ανταλλαγή ιδεών, επειδή αναγνωρίζει τον εαυτόν της ως τον φύλακα της αποστολικής πίστεως και της Παραδόσεως στην καθολικότητα και την πληρότητα τους, και ότι είναι, μ’ αυτή την έννοια, η αληθινή Εκκλησία, επειδή έχει συνείδηση ότι κατέχει το θησαυρό της θείας χάριτος, χάρη στη συνέχεια της ιεροσύνης και της αποστολικής διαδοχής, και επειδή, τέλος, διεκδικεί μια ξεχωριστή θέση μέσα στη διηρημένη χριστιανοσύνη».

Μετά την ξεκάθαρη αυτή θέση του πατρός Γεωργίου Φλωρόφσκυ που εναρμονίζεται πλήρως με τις ομόφωνες αποφάσεις των δύο προαναφερθεισών Προσυνοδικών Πανορθοδόξων Διασκέψεων σχετικά με τη συμμετοχή της Ορθοδόξου Εκκλησίας στους θεολογικούς διαλόγους και εν γένει στην Οικουμενική Κίνηση, κανείς δεν θα πρέπει να έχει επιφυλάξεις ή να αμφιβάλλει για την αναγκαιότητα αυτής της συμμετοχής, στην οποία καθηκόντως ανταποκρίνεται και η Εκκλησία της Ελλάδος.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ελλάδα
  • Έληξε ο συναγερμός στα δικαστήρια της πρώην Σχολής Ευελπίδων, καθώς αποδείχθηκε ότι ήταν φάρσα τα τρία προειδοποιητικά τηλεφωνήματα που έγιναν νωρίς το πρωί της Δευτέρας για τοποθέτηση βόμβας. Στο σημείο έσπευσαν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις και εκκένωσαν τα κτίρια 5, 7 και 9.
  • Ιδιαίτερα προβληματισμένη εμφανίζεται η κυβέρνηση από την βομβιστική επίθεση στο εμπορικό κέντρο Mall στο Μαρούσι το πρωί της Κυριακής. Από την μία πλευρά, προτεραιότητα του πρωθυπουργού είναι να μην πληγεί η διεθνής εικόνα της χώρας και η προοπτική οικονομικής ανάκαμψης και για το λόγο αυτό σχεδιάζονται πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση. Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση φαίνεται ότι επιζητά την ενίσχυση του πολιτικού και κοινωνικού μετώπου κατά της τρομοκρατίας, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Σ.Κεδίκογλου να δηλώνει: «Στόχος της τρομοκρατίας είμαστε όλοι μας».
  • Για μειοψηφίες που προχωρούν σε απεργίες στα μέσα μεταφοράς κάνει λόγο ο γενικός γραμματέας Μεταφορών, Ν.Σταθόπουλος, τονίζοντας ότι στις προηγούμενες κινητοποιήσεις στα μέσα Δεκεμβρίου η συμμετοχή των εργαζομένων ήταν πολύ χαμηλή. «Η άσκηση της απεργίας απαιτεί πλειοψηφία και τουλάχιστον να υπάρχει μία ελάχιστη συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση» είπε στον Βήμα 99,5, προειδοποιώντας ότι διοίκηση και υπουργείο θα προσφύγουν στη Δικαιοσύνη.
  • Τουλάχιστον τέσσερις δράστες βλέπουν οι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. στα δεκάδες βίντεο από την βομβιστική επίθεση το πρωί της Κυριακής στο εμπορικό κέντρο Mall στο Μαρούσι. Όπως προκύπτει από το οπτικό υλικό που έχει στη διάθεσή της η Αντιτρομοκρατική, οι δράστες φορούσαν καπέλα τζόκεϊ και σκούφους, ενώ οι κινήσεις τους παραπέμπουν στον τρόπο που λειτουργουσαν μέλη της «Συνωμοσίας των Πυρήνων της Φωτιάς». Στην οργάνωση αυτή παραπέμπουν και τα υπολείμματα από τη χύτρα ταχύτητας, η οποία χρησιμοποιήθηκε στην βομβιστική επίθεση.
  • Ως ύποπτη για τη διάπραξη του κακουργήματος της νόθευσης εγγράφου από κοινού, καλείται τελικά σε εξηγήσεις από τους οικονομικούς εισαγγελείς, η δικηγόρος, πρώην συνεργάτης του Ι. Διώτη, την περίοδο που ο δεύτερος ήταν επικεφαλής του ΣΔΟΕ.

Κόσμος
  • Οι ηγέτες της συριακής αντιπολίτευσης ανέβαλαν το σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης, όπως ανέφερε σε λιτή του ανακοίνωση ο «Συριακός Εθνικός Συνασπισμός», μετά την άκαρπη δεύτερη συνάντησή τους στην Κωνσταντινούπολη για την ανάδειξη ενιαίου οργάνου. Σε πενταμελή επιτροπή ανατέθηκε το έργο της κατάρτισης νέων προτάσεων μέσα σε δέκα ημέρες.
  • Ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Γερούν Ντάισελμπλουμ θεωρείται βέβαιο ότι θα διαδεχθεί τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στην προεδρία του Eurogroup, αλλά το Παρίσι επιμένει πως ο Ολλανδός θα πρέπει πρώτα να παρουσιάσει λεπτομερέστερα το «όραμά» του για την Ευρωζώνη πριν πάρει και επίσημα το χρίσμα. Η επιλογή του νέου προέδρου του συμβουλίου θα απασχολήσει, μαζί με την εκταμίευση της ελληνικής δόσης, τους 17 υπουργούς στη συνεδρίαση της Δευτέρας.
  • Με μόλις μία έδρα προβάδισμα κατάφεραν τελικά οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι να εκτοπίσουν το συνασπισμό των Χριστιανοδημοκρατών της Μέρκελ και των Φιλελεύθερων από την κυβέρνηση της Κάτω Σαξονίας, έπειτα από μία μακρά νύχτα καταμέτρησης «θρίλερ» στην προτελευταία εκλογική μάχη πριν τις ομοσπονδιακές εκλογές. Το αποτέλεσμα πάντως είναι λυτρωτικό για τους Φιλελευθέρους, που κατάφεραν να μείνουν εντός της Βουλής του κρατιδίου -κάτι που «αναβάλλει», έτσι, την ανοικτή αμφισβήτηση του Ρέσλερ από τους κομματικούς συντρόφους του.
  • Τουλάχιστον τρεις βομβιστές αυτοκτονίας επιτέθηκαν συντονισμένα σε κυβερνητικό κτίριο, την έδρα της τροχαίας, στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, Καμπούλ, τη Δευτέρα τα ξημερώματα, ακολουθούμενοι από ενόπλους που αντάλλασσαν για ώρα πυρά με τις δυνάμεις ασφαλείας που έφτασαν στο σημείο. Την ευθύνη ανέλαβαν οι Ταλιμπάν.
  • Η τετραήμερη πολιορκία στη μονάδα φυσικού αερίου στο Ιν Αμένας έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 48 ομήρους, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, ενώ εκφράζονται φόβοι ότι ο τελικός απολογισμός μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερος.

Οικονομία
  • Το σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής στην ΕΕ, ο ενιαίος ευρωπαϊκός φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, αλλά και οι όροι για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM) θα εξετασθούν σήμερα το απόγευμα στο Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης (Eurogroup), το οποίο θα εγκρίνει την εκταμίευση της δόσης των 9,2 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα.
  • Συνέρχονται σήμερα Δευτέρα στις Βρυξέλλες οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, σε μια σύνοδο κατά την οποία δεν αναμένεται να ληφθούν οριστικές αποφάσεις για το κυπριακό αίτημα οικονομικής στήριξης, καθώς δεν οριστικοποιήθηκε το τελικό ποσό που θα απαιτηθεί για την ανακεφαλαιοποίηση του κυπριακού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Παρά την εντύπωση που υπήρχε, τελικά το θέμα της Κύπρου δεν έχει περιληφθεί στην ατζέντα των συνόδων του Eurogroup και του Ecofin, που δόθηκε χθες στην δημοσιότητα.
  • Τη μείωση των επιτοκίων καταθέσεων των συστημικών τραπεζών φαίνεται πως ζητούν οι ελεγκτικές εταιρείες που ανέλαβαν την προηγούμενη εβδομάδα χρέη επιτρόπου στα πιστωτικά ιδρύματα. Σύμφωνα με πληροφορίες για να μειώσει κεντρικά το κόστος χρήματος για τις τράπεζες η τρόικα εξετάζει σε συνεργασία με τους επιτρόπους την θέσπιση κλιμακωτών ορίων επιτοκίων, ανάλογα με το μέγεθος της εκάστοτε προθεσμιακής κατάθεσης.

Αθλητισμός
  • Το γκολ του Ζλάταν Ιμπραϊμοβιτς στο 43ο λεπτό, στάθηκε αρκετό για να χαρίσει τους τρεις βαθμούς στην Παρί Σεν Ζερμέν, που νίκησε 1-0 εκτός έδρας την Μπορντό και μετά από 21 αγωνιστικές «έπιασε» την Λιόν, στην κορυφή του Championnat. Μετά την πρόκρισή της στον τελικό του Λιγκ Καπ, η Ρεν πέτυχε μια πολύ σημαντική νίκη και στο πρωτάθλημα Γαλλίας, επικρατώντας 2-0 της Μπαστιά στην Κορσική.
  • Τη συντριβή μέσα στο «Μεστάγια» από τη Ρεάλ Μαδρίτης γνώρισε η Βαλένθια του Ερνέστο Βαλβέρδε. Οι «Μερένχες» έκαναν επίδειξη δύναμης φτάνοντας στο επιβλητικό 5-0 για την 20η αγωνιστική της Primera Division. Μια ακόμη νίκη πανηγύρισε η Ατλέτικο Μαδρίτης, καθώς επικράτησε της προσεχούς αντιπάλου του Ολυμπιακού, Λεβάντε με 2-0. Η Οσασούνα πήρε το ντέρμπι των ουραγών με τη Λα Κορούνια, αφού η ομάδα της Παμπλόνα επικράτησε με 2-1 και προσπέρασε στη βαθμολογία την αντίπαλό της (18 έναντι 16 βαθμοί), ωστόσο και οι δύο ομάδες παραμένουν στη ζώνη του υποβιβασμού.
  • Χωρίς νικητή έληξε το ντέρμπι της 21ης αγωνιστικής στο Campionato, καθώς η Ρόμα παραχώρησε ισοπαλία 1-1 στην Ιντερ, που παρέμεινε σε τροχιά Champions League. Ο Τζιαμπάολο Πατσίνι «καθάρισε» για τη Μίλαν, καθώς πέτυχε και τα δύο γκολ στο 2-1 επί της Μπολόνια στο Σαν Σίρο. Με τους φιλοξενούμενους, σε όλο το διάστημα της αναμέτρησης αγωνίστηκε ο Παναγιώτης Κονέ. Έχασαν έδαφος Φιορεντίνα και Νάπολι στην προσπάθεια που κάνουν για να πλησιάσουν την κορυφή. Οι δύο ομάδες στο πλαίσιο της 21ης ημέρας, αναδείχθηκαν ισόπαλες 1-1 στο «Αρτέμιο Φράνκι», με αποτέλεσμα οι Ναπολιτάνοι να μείνουν πέντε βαθμούς πίσω από την πρωτοπόρο Γιουβέντους.